Микроорганизмдер селекциясы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасның білім және ғылым министрлігі
Қарағанды Мемлекеттік Техникалық Университеті

Х және ХТ кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Пән: ___________________________________ ___________________

Тақырыбы: ___________________________________ ____________________
___________________________________ ______________________________

Қабылдаған:

________________ ____________________________
(бағасы) (аты - жөні)

____________________________
(күні, қолы)

Комиссия мүшелері: Орындаған:

_____________________ _________________________
(қолы, аты - жөні) (аты - жөні)

_____________________ __________________________
(қолы, аты - жөні) (күні, қолы)

Қарағанды 2019
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қарағанды Мемлекеттік Техникалық Университеті

Факультет: ИТ Бекітемін
Кафедра: Х және ХТ Х және ХТ каф.меңгерушісі
А.Т. Такибаева __________
_____ ____________20__ж.

КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА ТАПСЫРМА

Пән ___________________________________ ___________________________

Студент тобы ___________________________________ ___________________

Мамандығы 5В070100 - Биотехнология

Т.А.Ж. ___________________________________ ________________________

Жетекшісі ___________________________________ ______________________

Тапсырма берілді ____ __________________20___ж.

Тақырыбы___________________________________ ___________________________________ ___________________ _________________________________

Жоспары:

№
Элементтердің атауы
Орындау уақыты
(№ апта)
Жазбалар
Үлгерім белгісі
1

2

3

4

5

6

7

Курстық жұмыс аяқталды ___________________________________ _______
Жұмыс бағасы ___________________________________ __________________

Жоспар

Кіріспе
4

Негізгі бөлім
6
1.
Микроорганизмдер, Микроорганизмдер биотехнологиясы
6
1.1
Микроорганизмдер генетикасы
10
1.2
Микроорганизмдер селекциясы
11
2.
Гендік инженерия
13
2.1
Микроорганизмдерді генетикалық жолмен алу
15

Қорытынды
18

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
19

Кіріспе
Биотехнология - бұл тірі ағзаларды және олардың биологиялық процестерін адамдарға қажетті заттарды өндіруде қолдану. Биотехнологияның объектілері бактериялар, саңырауқұлақтар, өсімдік және жануар тіндерінің жасушалары. Олар арнайы биореакторларда қоректік ортада өсіріледі. Микроорганизмдер, өсімдіктер мен жануарлар селекциясының жаңа әдістері жасушалық, хромосомдық және гендік инженерия болып табылады. Қазіргі биотехнологиялық өндірістің негізі-микробиологиялық синтез, яғни микроорганизмдердің көмегімен әртүрлі заттар синтезі.Биотехнологияның мүмкіндіктері өте үлкен, оның әдістері қарапайым әдістерден тиімдірек: олар оңтайлы жағдайларда (температура мен қысым) пайдаланылады, анағұрлым өндіргіш, экологиялық таза және химиялық реактивтерді, уландырғыш ортаны және т. б. талап етпейді.
Табиғаттың объектілерінен тәуелсіз, биотехнологиялық зерттеулердің алғашқы кезеңі жасуша және тіндерден таза культураларды алу болып табылады.
Селекция жануарлардың асыл тұқымын, өсімдіктердің сорттарын, ми-кроорганизмдердің штампыларын шығарудың, жаңартудың әдістерін және биологиялық негізін зерттейтін ғылым. "Селекция" -- сұрыптау деген мағынаны білдіреді. Генетика селекцияның ғылыми негізі болып есептелінеді. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің негізгі заңдылықтары барлық организмге тән қасиет. Жануарлардың, өсімдіктердің жаңа тұқымы мен сорттарын шығаруда осы заңдылықтарды білудің маңызы зор. Себебі, ол тұқым қуалайтын өзгергіштікке негізделген. H.И.Вавилов селекцияның теориялық негізін қалады.
Гендікинженерия, немесе генетикалық инженерия -- генетика-лық және биохимиялық әдістердің көмегімен түраралық кедергілері жоқ, тұқым қуалайтын қасиеттері өзгеше, табиғатта кездеспейтін жаңа гендер алу; молек. биологияның бір саласы. Гендік инженерия әр түрлі организмдер геномының бөлігінен рекомбинатты ДНҚ құрастырумен қатар, ол рекомбинатты молекулаларды басқа ағза геномына енгізіп, жұмыс істеуін (экспрессиясын) қамтамасыз етеді. Гендік инженериядағы тұңғыш тәжірибені 1972 ж. американ биохимигі Т. Берг (Нобель сыйл. лауреаты) іске асырды. Ол маймылдың онноген вирусы SV-40-тың толық геномын, бактериофаг -- L геномының бір бөлігін және Е. Colі бактериясының галактоза генін біріктіру арқылы рекомбинантты (гибридті) ДНҚ алды. 1973 -- 74 ж. Америка биохимиктері С. Коэн, Г. Бойер, т.б. түрлі ағзалардан бөліп алынған генді бактерия плазмидасының құрамына енгізді. Бұл тәжірибе басқа организмдер гендерінің жаңа ағза ішінде жұмыс істей алатынын дәлелдеді. Жануарлар клеткаларымен жүргізілген тәжірибелерде бір клетканың ядросын екіншісімен алмастыруға, екі немесе бірнеше эмбриондарды қосып біріктіруге, оларды бірнеше бөлікке бөлшектеуге болатыны анықталды. Мыс., генотиптері әр түрлі тіндердің клеткаларын біріктіру арқылы тышқанның аллофенді особьтары (фенотипі әр түрлі дарабастар) алынды. Гендік инженерия-ның теориялық негізіне генетикалық кодтың әмбебаптылығы жатады. Бір ғана кодтың (триплиттің) әр түрлі ағзадағы белок молекулаларының құрамына енетін амин қышқылдарын бақылай алатындығына байланысты, ДНҚ молекуласының кез келген бөлігін басқа бөтен клеткаға апарып салу, яғни молек. деңгейде будандастырылу теориялық тұрғыдан алғанда мүмкін екені анықталды. Жануарлар, өсімдіктер және микроорганизмдер гендерінің қызметін қолдан басқаруға болатындығы дәлелденді.
Микроорганизмдерге барлық прокариоттар жатады-бактериялар, актиномицеттер, риккетсиялар, және эукариоттардың бір бөлігі- ашытқы, жіп тәрізді саңырауқұлақтар, қарапайымдылар және балдырлар. Олардың ортақ қасиеттері- шағын мөлшері, сондықтан олар тек микроскоппен көрінеді. Қазіргі уақытта 100 мыңға жуық әртүрлі микроорганизмдер түрі белгілі.

1. Микроорганизмдер, Микроорганизмдер биотехнологиясы

Микроорганизмдер, микробтар - тек қана микроскоппен көруге болатын өте ұсақ организмдер. Бұларды алғаш рет 17 ғасырда голланд ғалымы А.В. Левенгук ашқан.Микроорганизмдер арасында прокариоттар және эукариотт-ар тобына жататындары бар. Кейде Микроорганизмдерге вирустарды да жатқызады. Микроорганизмдер мөлшері жағынан тым ұсақ болғандықтан, оларды табиғи субстраттардан оқшаулап алуда (таза дақыл күйінде), өсіруде және зерттеуде ерекше тәсілдерді қолдауды қажет етеді. Микроорганизмдерді зерттейтін ғылым саласы - микробиология. Микроорганизмдердің басым көпшілігі бір клеткалы организмдер. Олар, көбінесе, қарапайым бөліну арқылы тез көбейеді. Көп клеткалы организмдерге тән өте күрделі жынысты көбею процессібұлардыңкөбіндеболмайды. Микроорганизмдер табиғатта - топырақта, суда, ауада кең таралған, биосферадағы зат айналымына белсене қатысады. Микроорганизмдер фотосинтез процесі кезінде түрлі қосылыстардың минералдануына жағдай туғызып, атмосферадағы СО2 қо-рының болуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ топырақ пен ауаға бірқатар биогендік элементтерді қайтарады.Микроорга-низмдер ауадағы молекуларық азотты сіңіруге де (азотфиксация) белсене қатысады. Тау жыныстары мен топырақ түзілу процесін ыдыратып, кейбір пайдалы қазбалардың (мысысалы, сульфидтер мен күкірт) түзілуіне әсер етеді. Микроорганизмдердің практикалық маңызы зор. Олардың көпшілігі өнеркәсіптің әртүрлі саласында(малазықтық белокты түзу,-шарап жасау, нан пісіру, сүт қышқылы тағамдарын өндіру кезінде антибиотиктер, витаминдер, амин қышқылдары, кейбір ферменттер, т.б.), адам шауашылығында (сүрлем даярлауда, өсімдіктерді биологиялық жолмен қорғауда) кеңінен қолданылады. Сондай-ақ Микроорганизмдер лас суларды тазартуда, жанар газ - метанды түзуде пайдаланылады. Бірқатар микроорганизмдер адамдар, жануарлар және өсімдіктердің патогені болып саналады. Микроорганизмдердің кейбір түрлері топырақты құнарсыздандырып, көптеген адам шаруашылығы өнімдерін бүлдіреді, металдардың коррозияға ұшырауына ықпал етеді.
Микроорганизмдер биотехнологиясы- маңызды микробиологиялық үдерістер жөнінде және микроорганизмдердің өмір сүруінен алынған бағалы өнімдер өндірісі,олардың тәжірибеде қолданылуы жөнінде,ақуыз өнімдері есебінде биомассасын алу,жеке биологиялық белсенді заттарды алу жөніндегі ғылым. Микробиологиялық үдерістердің ғылымдық негізі Л.Пастер ашқан,атап айтқанда айқын тәжірибелерде дәлелдеген,яғни ашу және шіру-бұл химиялық реакциялар тізбегі емес,ол субстратқа микроорганизмдердің әртүрлі топтарының әсер етуі және микробиологиялық үрдістер нәтижесінде-микроорганизм түріне байланысты ашу кезінде органикалық қышқылдар спирт жиналады.Манасейн спирттік ашудың тірі микроорганизмдер болмаса да болатындығын көрсетті.Бірақ микробты ферменттің алатын орны зор. Ферментация ерте кезден белгілі болған,б.э.д. 2400 ж. 5-династиялы Мысырлық табыттың боялған бедерінде нан және сыра дайындау суреттелген.Бірнеше күннен кейін олар ашыған сыраны ыдысқа құйып,тез жауып,аузын сазбен бекітіп,сақтауға қояды.Алғашқыда ашу үдерісі ашытқы арқасында болды,ол ауада,жеміс сыртында және дән сыртында болады.Кейін Мысырда таза немесе тазалау ашытқыларды қолдана бастады.Көне дәуірдегі сыра қайнатушылар сыраның бірнеше сұрыптарын дайындады.Кейбіреулерінде мықты санайтындарында 12%-ға дейін спирт болды.Микроорганизмдердің биологиялық қасиеттерін,ферменттік белсенділігін қарқынды зерттеу микробиологиялық үдерістердің әртүрлі өндірістік технологиядағы мәнін одан әрі ашты.
Биотехникалық өндірісте көбінесе микробиологиялық синтезге негізделген ферментативтік үдерістері қолданады. Оған қоса өсімдік шикізаты (әртүрлі көктеген дәндерді-мия, қауын ағашының, інжір жапырақтарының, ананастың көк-жасыл бөлік шырынының протеазалары,т.б.) жануаолар мүшелері мен ұлпаларынан алынатын (ірі қаралардың ұйқы безі, қарын, ішек шырышы,ұлтабардың протеолиздік ферменттері, сперма түтікшелерінің гиалуронидазасы) ферменттік препараттар пайдаланады. Өткен ғасырдың 1970-1980 жылдарында органикалық шикізат ферментациясына негіздлген биотехникалық өндірістің кең дамуы орын алды (жаужапырақ, жүгері, целлюлоза және т.б.), бұл микроорганизмдердің әртүрлі топтарының көмегімен іске асты. Ферментация үдерісі арнайы жасылынған аппаратурада - биореакторларда (ферментаторларда, ферменттерлерде) жүзеге асады. Бірнеше сағаттан бірнеше күнге дейін созылатын үдеріс аяқталғанда, барлық қоспаны реактордан алып тастайды, бұл өнімді бөліп, тазалау үшін жасалынады. Биореактор қамтамасыз етеді:
Сұйық фаза көлемінде микроорганизмдер популяциясының өсуі мен дамуын;
Микроорганизмдер жасушасына қоректік заттарды тасымалдау;
Микробтық жасушалардан олардың алмасу өнімін алыстатады;
Өсірілген биомассадан жасушалардың тіршілік әрекеті нәтижесі есебінде бөлінген жылуды алыстату.Жалпы биореакторларда ферментация үдерісінің технологиясы типті. Мысалы, кезеңдік ферментацияда келесі типтік этаптар ұсынылады:
қоректік орта-субстраттың, биореактро іші, көмекші жабдықтың зарарсыздығы;
аппаратты қоретік орта-сабстратпен толтыру;
штамм-продуцент таза жасушалары - материалын кіргізу;
жасушалар өсуінен басталатын ферментация үдерісі, одан кейінгі олардың көбеюі мен ақырғы өнім синтезі (бұл алғашқы немесе кейінгі метаболиттің болуына байланысты, ақырғы өнім синтезі микроорганизмдер көбеюінің әр түрлі фазаларында - ортасында, аяғында болуы мүмкін);
ақырғы өнімді бөліп алу және тазалау ферментативтік үдерісті екі кезеңге бөлуге толық болады: биологиялық нысанды дайындауға, оны өсіруге , ферментацияға, биоазықты тазалауға байланысты, биологиялық кезең;
шикі затты алдын ала өңдеуді, қоректік затты таңдау мен дайындауды, биореактор мен қосымша жабдықты зарарсыздандыру, оттегіні беруді реттеуді, рН, температура тәртібін қамтитын биологиялық емес кезең;
ферментация үдерісінің инженерлік бөлігі. Биореактордың құрылысын жасау биомассаны өсіру жағдайын оңтайландыру, ферментативтік үдерістің динамикасын автоматтық бақылауды қамтамасыз ету, биоазықты қамтамасыз ету, биоазықты бөліп, тазалау тәсілдерін жасау, шикізатты ақырғы өнімге биохимиялық трансформацияға мүмкіндік беретін оңтайлы жағдайларды қолдау, ферментативтік үдеріс кезінде биоазықты инактивациядан өте жақсы сақтауға мүмкіндік беретін жағдайларды жасау және жалпы биомассадан оны бөлу- осылар ферментативтік үдерістің биологиялық емес, инженерлік кезеңдік мәні. [1]
Шындығында микроорганизмдер көмегімен алынатын бүкіл биотехнологиялық өнім-бұл ферментативтік реакциялар нәтижесі.Ғылыми зерттеулердің өз алдына бөлініп шыққан тарауы ол-инженерлік энзимология.Оның негізгі міндеті- әдетте жасуша ішінде болатын ферменттердің катализдік әсерін пайдаланып,биотехнологиялық үдерістерді жүзеге асыру.Биотехнологиялық өндірісте көбінесе микробиологиялық синтезге негізделген ферментативтік үдерістерді қолданады.Ферментация үдерісі аранйы жасалынған аппаратурада- биореакторларда ферменттерде жүзеге асады.Кезеңдік немесе үздіксіз ферментация деген бар.Кезеңдік ферментацияда аппарат қоректік орта-субстратпен толтырылады.Себу материалы-штамм продуцент кіргізіледі.Ферментация жүргізіледі.белгілі уақыт өткен соң биореактор тоқтатылады.Ақырғы өнм мен биомасса шығарылады.Аппаратты тазалайды,зарарсыздандырады.Үдеріст і қайталайды. Үздіксіз ферментацияда аппарат толтырылған кезден бастап,ферментация үдерісі динамикасында биореакторға үздіксіз белгілі жылдамдықпен жаңа қоректік орта беріледі.Ферментативтік үдеріс бірнеше тәулік бойы жалғасады. Ферментация сатысы-орталық саты,барлық ферменттік үдерістердің негізі.Сонда субстраттан,шикізаттан биокатализатор көмегімен биосинтез немесе биотрансформация нәтижесінде қажетті өнім алынады.Фермантативтік үдерістің химиялық синтезден айырмашылықтары:
-жасушалардың сезімталдығы.
-химиялық реакцияға қарағанда жасушалардың өсу жылдамдығы төмен.
-жасушалар өсуінің күрделігі.
-алынған ақырғы өнімнің тұрақтылығынығ төмендігі.
Биотехнологиялық үдерістердің түпкі мақсаты микроорганизмдердің ашытқы жасушалардың,бактериялардың биомассасын арттыруы мүмкін,тазарудан соң олар дайын өнім ретінде пайдаланылады. Ферментативтік үдерістің динамикасы мен қарқыны биологиялық кезеңмен,штамм-продуценттің өсуі мен көбеюіне байланысты.Ферментациялық үдерістердің аяқталатын кезеңі-бұл жалпы биомассадан,қоректік ортадан ақырғы өнімді бөліп алу. Тазалау кезінде ақырғы өнімнің бөлігі жоғалады.Ақырғы өнім-метаболитті бөлгенде келесі технологиялар қолданылады.
-вакуум буландыру,буланудың аздаған температурасы.
-Мұздату.
-Сорбциялық тазалау.
-экстракция.
-ультрафильтрация.
-ақуыздарды тұнбаға түсіру.
Химиялық синтезден ферментацияның жоғарыда айтылған айырмашылықтары биореакторда биокатализдік реттеудің белгілі күрделіліктерімен, технологиялық ерекшеліктердің кешенімен, биологиялық нысанның өз метаболизмнің өзгешеліктерімен байланысты.
Дайындау кезеңі штамм-продуцентті таңдаудан, оның өнімділігін бағалаудан, яғни қажетті метаболиттің синтезін жылдам және тиімді жүргізуқабілетінен; оның фаголизиске, рН өзгерісі мен температура тәртібіне, аэрацияға төзімділігінен; тапшылықтық емес, арзан қоректік ортада жақсы өсу қабілетінен басталады. Осы кезең бүтіндей биологиялық нысанаға- өндіріс күшіне арналған. Ферментативтік үдерістің динамикасы мен қарқыны биологиялық кезеңмен, штамм-продуценттің өсуі мен көбеюіне байланысты. Сондықтан биологиялық нысанның күйін, метаболизмдік үдерістің динамикасын білу мен есепке алу, бүкіл ферментация үдерісінің шешуші себепкер шарттары.
Қоректік ортамен биореакторға енгізілген тұқымдық материал немесе штамм-продуценттің таза культурасы бірден көбеймейді. Әуелі, бірнеше сағат бойы микроорганизмдер жаңа жағдайға (қоректік орта, субстрат) бейімделеді, жұмсалатын субстраттың құрамына адаптацияланады. Бұл кезде жасушалардың өсуі, ферменттер, нуклеин қышқылдарының, әсіресе РНК құнарлығының артуы орын алады-lag фаза. Одан кейін экспоненциалдық даму фазасы басталады, жасушалардың жылдам бөлінуі, микроорганизмдердің көбеюі, олардың биомассасының жоғарылауынан байқалады. Әрі қарай қоректік ортаның қоспа бөлшектерінің біртіндеп төмендеуі, жасуша метаболиттерінің құрамының артуы, олардың кері байланыс типі бойынша ферменттік жүйелер белсенділігін басуы жасушалардың өсуі мен көбею қарқынының төмендеуіне әкеліп соғады. Бұл баяу өсу фазасы. Стационарлық фаза- бұл жаңадан пайда болатын және өлі жасушалардың тең қатынасы салдарынан қоректік ортада микроорганизмдер санының бірталай тұрақтылымен сипатталады. Ақырында, төмендеу фазасы, яғни тіршілікке қабілетті, дамушы жасушалар құрамының біртіндеп азаюы.
Өсу мен көбею жоғарыда көрсетілген фазалардың жүру ұзақтығы биопродуценттің физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты. Мы-салы, Bacillus thuringiensis 36 сағатқа, ал Aspergillus awamori 144 сағатқа тең, т.б. , одан басқа өңездер үшін тиімді рН-4,0-6,0 ал көп бактериялық жасушалар үшін -6,0-7,4. Биопродуценттің тиімді кинетикалық сипаттамалары да өсіру жағдайына, әртүрлі физикалық-химиялық себепкер шарттарға тәуелді .

1.1 Микроорганизмдер генетикасы

Барлық организмдерде, сонымен қатар бактериялар мен вирустарда генетикалық қасиеттерді анықтайтын тұқымқуалаушылықтың материалдық негізі - ДНК болып табылады. Тек РНК-лы вирустарда генетикалық ақпарат РНК-да Жалпы генетиканық заңдылықтарды зерттеу үшін, негізгі модельді жүйе ретінде, бактериялар мен вирустарды таңдаудың молекулалық генетиканың дамуында үлкен маңызы бар. Классикалық нысан дрозофил шыбынына қарағанда аталған микроорганизмдердің генетикалық тәжірибе үшін маңызды қасиеттері бар.
1. Гаплоидтылық, яғни бір хромосоманың болуы, доминанттылық көрінісін болдырмайды.
2. Жоғары жылдамдықта көбею - зертханалық жағдайда бірнеше сағатта миллиардтаған популяциялар алуға мүмкіндік береді.
3. Бактериялар мен вирустарды генетикалық талдау тәсілдерінің жоғары мүмкіндігі - олардың мутанттарын жиілігі 10-9 және одан төмен деңгейде анықтауға мүмкіндік береді.
4. Жыныстық дифференциация - сәйкес генетиканың ақпаратты беретін және қабылдау мүмкіндігі бар донорлық және реципиенттік бактерия жасушаларының болуына негізделген.
5. Бактерияларда ДНК-ның ерекше фрагменттері - плазмидалар, транспозондар және Is - тіркесімдер болады. Микроорганизмдердің генотипі оның, фенотиптік қабілеттіліген анықтайтын тиісті белгілер түрінде жазылған жиынтығынан тұратын гендер болып табылады.Қоршаған орта жағдайы гендердің (экспрессиялануы)көрінеді немесе керісінше олардың функционалдық белсенділігінің тежелуіне мүмкіндік береді. Ол белгілі бір ферменттердің пайда болуымен байланысты, белгілі генднр жиынтығы бар бактерияларда гендердің әрқайсысының функциясын ДНҚ кейбір учаскісін жоғалтуы нәтижесінде тиісті белгілерінің өзгеруі немесе жойылуына қарай тікелей емес, жанама тәсілмен анықтайды. Сонымен, мутацияға ұшыраған штамгені мен бастапқы генотиптің белгісін белгісін салыстырмалы зерттеу нәтижесінің негізінде ген қызыметіне қорытынды жасалады. Генетикалық зерттеулерде мутацияға ұшыраған гендер маркер болып табылады. Осындай маркерлердің басқа гендерге тіркесуін трансформациялық, трансдукциялық және коньюгациялық тәжірибелерде донорлық жасушадан реципиенттік жасушаға олардың бірігу жолы арқылы анықталады. Бұл олардың бактерия хромосомада орналасуын анықтауға және генетикалық карта жасауға мүмкіндік береді.

1.2Микроорганизмдер селекциясы

Микроорганизмдердің дәстүрлі селекциясы (негізінен бактериялар мен саңырауқұлақтар) эксперименталдық мутагенезге және неғұрлым өнімді штамдарды іріктеуге негізделген. Бірақ мұнда да өз ерекшеліктері бар. Гаплоид бактерияларының геномы, кез келген мутациялар бірінші ұрпақта көрінеді. Микроорганизмдерде табиғи мутацияның пайда болу ықтималдығы барлық басқа организмдердегідей (әрбір ген бойынша 1 млн.Дараққа 1 мутация) болса да, көбею қарқындылығы өте жоғары генді зерттеушіге пайдалы мутацияны табуға мүмкіндік береді.
Жасанды мутагенез және іріктеу нәтижесінде пеницилл саңырауқұлағы штаммдарының өнімділігі 1000 еседен астам артты. Микробиологиялық өнеркәсіп өнімдері нан пісіруде, сыра пісіруде, шарап жасауда, көптеген сүт өнімдерін дайындауда қолданылады. Микробиологиялық өнеркәсіп арқылы антибиотиктер, аминқышқылдары, ақуыздар, гормондар, түрлі ферменттер, витаминдер және т. б. алады.
Микроорганизмдер сарқынды суларды биологиялық тазарту, топырақ сапасын жақсарту үшін пайдаланылады. Қазіргі уақытта өндірудің әдеттегі әдістері экономикалық тиімсіз болып табылады. Сол себепті де ескі кеніштердің үйінділерінен бактериялардың көмегімен марганец, мыс, хром алу әдістері әзірленді.
Микроорганизмдерге прокариоттар - бактериялар, сондай-ақ бір клеткалы өсімдіктер мен жануарлар - балдырлар мен протозойлар енеді. Бұл тіршілік иелері адам өмірінде маңызды рөл атқарады және өндіріске қатысады. Жеке өндіріс пайда болды - химиялық заттар, дәрі-дәрмектер, тамақ өнімдерін құруға көмектесетін микроорганизмдерді таңдау.
Сипаттамасы
Бір клеткалы организмдердің іріктелуі көпжасушалы өсімдіктер мен жануарларды таңдауға қарағанда біршама өзгеше болады. Негізгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.