Көне Грециядағы дене тәрбиесі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан республикасының білім және ғылым министірлігі

Академик Е. А. Бөкетов атындағы Қарағанды мемлекеттік университеті

Факультет: ДШжСМ

Кафедра: ДШжСМ

Реферат

Тақырыбы: Көне Грециядағы дене тәрбиесі.

Орындаған: Сейтбергенов С. С

ДШжСм-23 топ

Тексерген: Әбілмажит Б. М

2019 жыл

Жоспары

Көне Грециядағы дене мәдениеті.
Грек гимнастикасы мен агонистикасы.
Олимпия тарихы.

Дене шынықтыру және спорт ең қарқынды түрде б. з. д. VIII - IV ғасырларда Грецияда құл иеленушілік қарым-қатынас кезінде дамыды.

Байланысты экономикалық, саяси және мәдени даму, әскери ұйым және қандай да бір грек мемлекетінде тәрбие жүйесі дене тәрбиесінің міндеттері, құралдары, нысандары мен әдістері анықталды. Бұл тұрғыдан Спарта мен Афина ең типтік болды.

Спартаның дене мәдениеті тайпалық дәстүр бойынша табанды ұстанып келген, сөйтіп б. з. б. VI ғ. апогеяға жетті. Дене тәрбиесінің орталық міндеті өскелең ұрпақты кез-келген жағдайда жеңе алатын, батыл, адамдарды қалыптастыру болды. Спартанец-әкесі жаңа туған баланы ақсақалдар кеңесіне көрсетуі керек болды. Кеңес оның өміршеңдігін тапқан жағдайда ғана оны одан әрі өсіруге рұқсат етіліп отырған. Әлсіз балаларды шатқалға Тайгет тауынан лақтырды. Жаңа туған балалар шыңдалып өсуі үшін оларды құндақтамады. Спартаның дене тәрбиесі жүйесі Платонның (б. з. д. 427 - 347 жж. ) жазбаларында көрсетіледі. 7 жасқа толған балаларды ата-аналарынан алып, мемлекеттік тәрбиешілердің қарамағына өткізді. Тәрбиешілер балаларды суыққа, аштыққа, шөлге, әр түрлі ауырсынуларға шынықтырып, жалпы дене дайындығын жүргізетін болған. Бұл жағдайда 14 жасқа қарай әрбір бала дене және жан сынақтарын үйреніп, гимнастика мен орхестриканың негіздері туралы түсінік алған. Балалардың батыл болып өсіп келе жатқанына көз жеткізу үшін, ата-бабалар алдында жауапкершілікті тәрбиелеу мақсатында өткен батырлардың ашық қабірінің алдында жарыстар ұйымдастырылып отырған. 15 жастағы жасөспірімдерді сынаудың қатаңдатылған түрлері дәстүрлі -криптиялар жасалды. Бұл арнайы сынақ жылын білдірді, жасөспірімдерді бүлікшілер ауылына әскери оқу жаттығуларынан өткізіп отырды. Осындай жағдайлар барысында жастар жетекшімен бірге түнде белгілі бір аймақтарға шабуыл жасап отырды. Сынақ мерзімі өткеннен кейін жасөспірімдер эйрен тобына түсті. Олардың оқу негізіне қару-жарақ, бессайыс, жұдырықтасу (спартандық гимнастика) бойынша саптық сабақтар алынған.

20 жасқа жеткендер қайтадан сынаққа ұшырап, эфебтер тобына ауыстырды. Жүйелі әскери оқыту 30 жасқа дейін созылды.

20 жасқа жеткенге дейін қыздарды да ер адамдар секілді дайындаған, себебі ер адамдар болмаған кезде олар барлығын реттеп ұстап отыру үшін және мықты ұрпақты дүниеге әкелу үшін үйретіп отырған.

Б. з. б. V - VI ғғ Афинаның орталығы Аттикада дене тәрбиесін жүргізіп отырған. Афинадағы тәрбие және білім беру жүйелері жастардың әскери-дене дайындығымен ғана шектелмеген, олар жан-жақты тәрбие берген. Афиналықтар адамның үйлесімді дамуы ол ақыл-ой, адамгершілік, эстетикалық және дене тәрбиесінен тұруы керек деп санаған.

7 жасқа дейін балалар құлдың бақылауында тәрбиеленіп отырған. Ал 7 жастан кейін қыздар үйде тәрбиелене бастады, ал 16 жасқа дейінгі жасөспірімдер мемлекеттік немесе жеке мектептерде оқыған. Олар мусикалық ("муза" сөзінен; ақыл - ой, эстетикалық және адамгершілік тәрбие) және гимнастикалық мектептерде (гимнос-жалаңаш) білім алып отырған. - 12 жастан бастап гимнастикалық мектепте - палестралық (пале - күрес) - оқыды, ал 14 жастан бастап мусикалық мектепте қайта оқуды жалғастырды.

16-18 жас аралығындағы жасөспірімдер гимнастика және мусикалық мектептерінен кейін гимнасияға түсетін болды. Афинада үш гимнасия оқу орны болды: Академия, Ликей және Киносарг, онда дене шынықтырумен қатар саясат, философия және әдебиетті оқытқан.

18 жастан бастап жас адамдарды эфебия атты мемлекеттік ұйымға алынып әскери қызмет атқарған.

Грек гимнастикасы мен агонистикасының мазмұны

Ежелгі Грецияда дене жаттығуларын қолданудың екі әдісі ажыратылған:1. Гимнастика, немесе жалпы дене тәрбиесі, және 2. Агонистика - арнайы дайындық және жарыстарға қатысу түрі.

Гимнастика палестрикадан, орхестрикадан және ойындардан тұрады.

Палестрикаға жан-жақты физикалық дайындықты қамтамасыз ететін әр түрлі жаттығулар кірді. Палестриканың негізін бессайыс (пентатлон) құрайды, ол: бір сатыға жүгіру - стадиодром (шамамен 200 м), ұзындыққа секіру, найза мен диск лақтыру, күрес. Сондай-ақ палестрикаға: панкратион (жұдырықтасумен күресудің қосылуы; яғни жекпе-жек), жүзу, жұдырықтасумен күрес, атқа міну, семсерлесу, садақ ату және т. б. кірді.

Ал Орхестрикаға пластика мен грацияны жетілдіру және дене пішінін, әдемі дене қимылдарын қалыптастыру үшін әр түрлі салттық жаттығулар мен билерден тұрды.

Ал ойындарға қозғалмалы ойындар кірді көбінесе оларды сабақ кезінде қолданған. Сонымен қатар доппен ойналатын ойындар (сферистика) дөңгелектер, клюшка, таяқтар, сүйектермен, тартумен, тепе - теңдікті сақтау, әткеншектер және т. б. ойындар кірді.

Жас кезінен эллиндер жеңістің дәмін жарыстарға қатысу арқылы таныды. Дене тәрбиесінің басты міндеттерінің бірі күрес, күш, ептілік, жылдамдық, шыдамдылық дағдыларын үйрету болды. Бұл тәсілді гректер агонистика деп атады.

Агонистика гимнастикалық ойындар мен жарыстар, сондай-ақ мусикалық жарыстарынан тұрды, оған (музыка, би, поэзия) кірді

Жарыс-агондар-жыл сайын барлық грек полистерінде өткізіліп отырды. Олар кез-келген мерекенің міндетті бөлігі болды және көрермендердің қатысуымен өткізіліп отырды. Агондар жалпы грек панэлинский мәртебесін алды.

Ежелгі гректер пұтқа табынушылар болды және олар агондарды сүйікті құдайларына арнады. Гимнастикалық агондардың ішіндегі ең танымалдыры: Истмийкалық ойындар (Дельфа) теңіз құдай құрметіне Посейдонға арналған. Панафиникалық ойындар (Афины) Афина Палладе құдайына арналған. Алайда, барлық ойындардың ішінде үлкен маңызға ие болған Зевс құдайына арналған Олимпиада ойындары болды.

Олимпиада ойындары Пелопоннес түбегінің батыс бөлігінде орналасқан Олимпияда өткізілді. Мұнда, Кронос тауының етегінде, Алфей өзенінің алқабында әлі күнге дейін олимпиадалық алауы жағылады.

Ежелгі Грецияның Олимпиада және басқа ойындарының пайда болуы қоғам өмірінің материалдық жағдайларымен, оның саяси, мәдени, әскери дамуымен тығыз байланыста болды. Ойындардың пайда болуының басты себептерінің бірі болып жауынгерлерді тәрбиелеу қажеттілігі, әскери және аристократтық ақсүйектердің әскери-дене дайындығы саласындағы артықшылықтарын көрсету мақсатында болды.

Олимпиада ойындары тарих бойынша алғаш рет б. з. д. 776 жылы белгіленген. Кейбір авторлар б. з. д. 776-да 28-ші ойындар өтті деп жазған. Ғалымдардың айтуы бойынша Элид царі Эфид пен Спарта царі Ликур арасында Олимпиада ойындары кезінде достықта болу керек жөнінде келісім шартқа отырған. Келісім шарт 27 олимпиадаға келіскен.

Бір - бірімен келіскен тараптар Олимпиа жерін қасиетті орын деп жарияланды, жарыс өткізілген ай - достық уақыты болып саналды. Жарысты неге Олимпия жерінде өткізу керек деген сұраұұа мынадй анықтамалар берілді:

Алтей патшаларды сайлау салттық орны болып санадған.
Гераның ғибадатханасы құнарлылықтың діни жоралғылары жасалған көне жерлердің бірі болып саналған жер.
Олимпия ата-бабаларының табынуымен байланысты болған жер, бұл жерде, аңыздар бойынша, Пелопс пен Тараксипптің қабірлері болған.
Бұл орын гректің ең беделді құдайы Зевстің табынуымен байланысты болған жер.
Олимпия оңай және қорғалған жерде орналасқан.
Пиза тұрғындарының саны аз болғандықтан, діни салттарды орындау саласында олар саяси гегемонияға қол жеткізуге тырысып отырған жер.
Олимпия ойындарының гүлдену дәуірінде сол кездегі ең күшті полистердің бірі Спартаның қолдауына ие болған жер.

Сол уақыттың кезінде Олимпияда бес стадион болған. Ежелден келе жатқан екі стадион және ат жарыстарына арналған ипподром болған. Б. з. б. 776 - жылы бір ғана жеңімпаздың аты тіркелген, ол Элида қаласынан шыққан жеңіл атлетші Коройбос болды.

Олимпиада ойындарына әйелдер, толық құқылы емес азаматтар, варварлар және қылмыстық іс қозғалған адамдар қатыса алмады. Ойындарды өткізу алдында барлық түсініспеушіліктер және соғыс тоқтатылған. Ешкім қару жарақ алып Олимпия аумағына кіруге құқығы болмаған. Тәртіп бұзушыларға қатаң айып берген - екі Мина күміс (27 кг таза күміс) . Ең ауыр қорқынышты айыппұл болып Құдайлардың қарғысы болған. Сонымен қатар Олимпиада мерекесіне келе жатқан жолаушыны қорлаған адамдар да қатаң жазаға ұшырады, оларды екі Олимпиада ойындарынан қатыса алмайтын болады!

Ойындарда өнер көрсету-бұл үлкен құрмет пен жауапкершілік болды. Әрбір атлет үйінде 10 ай дайындалуды және Олимпияда тағы бір ай табанды жаттығуы керек еді. Болашақ олимпиадашыларды элладониктер және төрешілер мен ойындарды басқарушылар мұқият және қатаң бақылап отырған.

Олар атлеттерді дайындауға жауап беріп қана қоймай, сонымен қатар жарыс орындарынды сенімді түрде болуын қадағалады. Элладониктер жеңімпаздарды марапаттап, кінәлілерге айыппұл салып отырған.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.