Жапон тіліндегі әлемнің тілдік бейнесі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Абылай хан Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті. Шығыстану факультеті. Шығыс филологиясы кафедрасы

Жоба жұмысы
Тақырыбы: Көркем мәтін авторының әлемдік тілдік бейнесі.

Орындаған: Утарова Ляззат408-топ студенті
Тексерген: Қожабекова Ш.Б.

Алматы 2019

Жоcпар
1 Кіріcпе.
2 Постмодерндік әдебиет жазушыларының әлемнің тілдік бейнесінің тұтас және құрылымдық үзіндісі.
2.1 Жапон тіліндегі әлемнің тілдік бейнесі.
2.2 Харуки Муракамидің шығармашылығындағы әлемнің тілдік бейнесі.
3 Қортынды.
4 Пайдаланған әдебиет.

Кіріспе
Жобаның өзектілігі: Постмодернизмдегі жапон әдебиетінің әлемнің тілдік сипаттамасын зерттеу біздің еліміздегі шығыстану үшін өзекті мәселе болып табылады. Жоба жұмысын зерттеу ішінде жапон жазушусы Харуки Муракамидің жеке тілдік жүесі талданады.
Жобаның мақсаты: Жапон тілі әдебиетінде әлемдік тілдік бейнесі беретін мағынасын талдау, Харуки Муракамидың жеке көркмдік ойлау, дүниені көру ерекшеліктерін анықтау болып таылады.
Қазіргі ғылымның ерекшелігі онда антропоцентрикалық парадигманың басымдылығы болып табылады, адаммен тығыз байланысты, өйткені, М. Хайдегердің әділ ескертуі бойынша адам әлемді бейнелейді, түсінеді және жаулап алады. XX ғасырдың сексенінші жылдарынан бастап әлем суреті ұғымы іргелі, көптеген ғылыми пәндер үшін базалық болады адамның барлық зерттеулерінде басты орын алады. Әлемнің тілдік көркем бейнесі термині ХХІ ғасырдың басында ғана пайда болды, Әлемнің тілдік көркем кртинасы әлемнің жалпы типологиясынан, бір жағынан,әлем (тілдік) суретін сипаттау тәсілі, екінші жағынан - адамның әлемді ұғыну тәсілі (көркем). Әлемнің тілдік көркем бейнесі белгілі бір ұлттың тілі құралдарымен жасалатын әлемнің көркемдік үлгісі болып табылады.[1]
Әлемнің тілдік көркем суретінің үш негізгі элементі, өз кезегінде, өте көп нәрсе. Т. Я. Кимнің құрылымдық талдауы әлемнің тілдік көркем сурет құрылысының күрделілігін анықтады және оның құрамында бөлінуіне әкелді әлем түсінудің жекелеген қабаттары-әлемнің құрлықішілік суреттері, олардың қатарына жататын:
1. Нақты (тұрмыс, оқиға, заттық-нақты) әлемнің көрінісі ,жеке немесе рухани реалиялар, қызметшілер әлемнің тілдік нашар бейнесіндегі танымдық-бағалау қызметінің объектісі. Ол Ш. Баллидің "диктум" терминімен анықталғанына сәйкес келеді, пікірдің нақты мазмұны ретінде.
2. Әлемнің тұжырымдамалық көрінісі бұл шындық жинақталған білімнен туындайтын тұжырымдамалық алғышарттар аясында немесе табылған білмеу, түсіну олардың адамгершілік немесе парасаттылығы, руханилығы немесе жансыздығы, эстеттілігі немесе әлемнің бұл бейнесі "концепт" ұғымына сәйкес келеді.
3. Авторлық ұстанымды және сипатталғандарды бағалауды көрсететін әлемнің эмоциялық-бағалау көрінісі шындығы. Әлемнің бұл бейнесі мазмұны бойынша ш. Баллидің сипатталатын фактілердің жеке бағасы ретінде анықталатын сәнге ұқсас.[2]
Әлемнің тілдік көркем бейнесі белгілі бір ұлттың тілі құралдарымен жасалатын әлемнің көркемдік үлгісі болып табылады. Бұл дүниенің көрінісі емес, адамның қызметінің нәтижелерін көркем шығарма тілінде іске асыру. Бұл әлемнің бейнесі емес, адамның әлемге деген қарым-қатынасының бейнесі, көрініс оның эстетикалық және құндылықтық бағыты, оның көркем қызметінің нәтижесі болып табылады. Осыған байланысты әлемнің тілдік көркем суретін белгілі бір феноменологиялық қасиеттерге ие сананың құрамдас бөлігі ретінде қарастыруға болады: көркемдік мағыналардың өмір сүруінің белгілі деңгейі ретінде анықталуы мүмкін санаттардың құрылымы мен жүйесі, тұтастығы. Әлемнің тілдік көркем бейнесі-бұл адамға эпистемиялық көзқарас және әлемге аксиологиялық, этикалық және эстетикалық.[4]
Әлемнің ұлттық тілдік суреттерін зерттеу соңғы уақытта өте танымал, әсіресе бізде. Әлемнің ағылшын, орыс және басқа да картиналары бойынша зерттеулер көп, әлемнің жапон суреті бойынша да зерттеулер бар, ең алдымен Жапонияның өзінде, бірақ бізде де осындай жұмыстар бар (Гуревич 2005)[6]. Әрине,бұл мәселе өте күрделі, бірақ бұл салада жұмыс жазу өте оңай. Көрінген қарапайымдылық фактілерді жинау әдетте үлкен қиындықтарды білдірмейді: фактілер өте көп. Бірақ мұндай фактілерді іріктеудің ғылыми әдісі мен критерилері әлі жоқ, көп нәрсені тек түйсік пен ақылға қонымды мағынамен ғана тексеруге болaды.
Халықтың тілдік көріністері туралы айту оның ішіндегі елеулі әлеуметтік және өзге де айырмашылықтарға байланысты әрқашан қиын. Сонымен қатар, тілдік деректер негізінде тіл тасымалдаушылардың қазіргі заманғы түсініктерін және олардың арғы ата-бабаларының тілдік формада сақталған "оқымыстылықпен" түсінігін ажырату өте қиын; бұл туралы жетпіс жылдан астам уақыт бұрын біздің тамаша ғалым В. И. Абаев (1934) жазды[3]. Соңында, қандай да бір халықтың тілдік бейнесі Этникалық мифологиямен, ал одан тыс алыпсатарлықтармен оңай байланысады; бұл Жапонияға да қатысты. Осы дәлелдердің барлығын ескере отырып, көрнекті ресейлік тілтанушы А. Я. Шайкевич жақында тілдік деректер бойынша әлемнің ұлттық картиналарын зерттеуге мораторий енгізуді ұсынды (Шайкевич 2005: 19).
Әрине, мұндай зерттеулер тоқтай алмайды, ал бірқатар фактілер назар аудара алмайды, бірақ әрқашан ойдың тым еркін ұшуына қарсы сақтық шараларын қабылдау қажет. Осы проблеманың аспектілерінің бірі-табиғи жағдайлардың тілінде көрініс табуы және олардың осы жағдайлардың бағалануы. Жапон тілі сияқты тіл үшін мұндай көрініс аса маңызды болуы керек, өйткені оның тасымалдаушылары екі мың жыл бойы бір аумақта тұрады, ал осы аумақтың табиғаты (кем дегенде соңғы уақытқа дейін) аз өзгерді.
Мұндай көрініс, әсіресе жапон тілін басқалармен салыстырсақ, сөзсіз көзге ілігеді. Бұл тілдің туыстық байланыстарына қатысты оның Алтай отбасына (Старостин 1991) жататындығы туралы гипотеза әзірленді және дәлелденген, ал жапон тілін қалыптастырудағы Алтай компонентінің рөлі барлығы мойындайды. Бірақ Алтай тілдерінің көпшілігінде, ең алдымен түркі және моңғол тілдерінде мал шаруашылығы лексикасы өте сараланған. Мал мен жылқылардың әртүрлі түрлерінің синонимикалық атаулары көп. Жапон тіліндегі мүлдем басқа жағдай. Бұл атаулар түрік және моңғол тілдерін айтпағанда, еуропалық тілдермен салыстырғанда әлдеқайда аз сараланған. Мысалы, үлкен жапон-ағылшын сөздігінде (Masuda 1974) жапон сөзі иѕһіd бес баламасы бар: cattle; acow; abull; anox; abullock (кем дегенде төрт орыс эквиваленті: ірі қара мал, сиыр, бұқа, вол); жапон hitsuji-алты: asheep; aram; aewe; awether; ashearling; ategg (орыс: қой, қой, қой, валух, ярка және т.б.); д.). Сол қатысы бар жылқы. Бұл бұқа туралы емес, сиыр туралы екенін арнайы көрсету үшін meushi - "ірі қара малдың ұрығы"деп айтуға болады.
XVII-XIX ғ. аралығында Жапония мүлдем жабық ел болды, ал жапондардың теңіз кеңістігін белсенді игеруі тек XIX ғ.ғана басталды. Рас, жапон мәдениетінде жекелеген жұлдыздармен байланысты кейбір аңыздар мен ертегілер бар, бірақ бұл - Қытай әсері.
Жапон тілі үшін ішкі (uchi) және сыртқы (soto) кеңістіктегі маңызды айырмашылыққа ерекше тоқтау керек. Бұл айырмашылық Жапонияның табиғи жағдайларына тікелей байланысты емес. Алайда, жапон тіл санасында оның рөліне елдің көп ғасырлық оқшаулануы әсер етті. Бұдан бұрын айтылғандай, Жапонияның Қытаймен қарқынды байланыс кезеңі қысқа болды; содан кейін Жапония тұрғындары бөтен адамдармен кездесті, ал қытай мәдениетінің жалғасқан әсері кітап арқылы, әсіресе елдің жабылу кезеңінде болды. Жапон әлемге әрдайым свойствена өзіндік молшылыққа. Ол әр түрлі шетелдік тәжірибені (алдымен Қытай және корей, кейінірек еуропалық және американдық) өте белсенді енгізуді жоққа шығармады. Алайда сирек кездесетін ерекшеліктерге (XIX ғ.50-60-шы жж., 1945-1952 жж. АҚШ-ты басып алу) бұл енгізу Азия елдерінің көпшілігінен айырмашылығы сырттан қысымда емес, Жапонияның мүдделеріне сәйкес болды. Сондай-ақ, бір жағынан, Жапония халқының этникалық және тілдік біртектілігін, екінші жағынан, жапон халқының одан тыс жерлеріндегі салыстырмалы аз санын ескеру қажет. Жапон тіліне байланысты Кoрея хaлқы жaңa дәуірдің aлғaшқы ғaсыpлapындa accимиляциялaнды, aл Жaпониядaн жaппaй көшіп кeту ХІХ ғaсырдың сoңындa жaрты ғaсырғa жуық жәнe ХХ ғaсырдың бірінші жaртысындa ғaнa бoлғaн.
Постмодернизм бір жaғынaн экспeримeнттeрмeн, ал екінші жағынан -- өткен шығармаларға аллюзиямен сипатталады. Мәтінге замандастар мен ізашылардың шығармаларынан алынған эксплициттік дәйексөздерді, фольклорға мол сілтемелерді енгізе отырып, автор өзінің мәтінін оған дейін бар кезегімен жазады. Жапон постмодернизмінің ерекшелігі мәдениетті деканонизациялау, тілмен ойнау, мeтатeкстe жәнe eң тән -- eкі түбі бaр мәтіндерді жaсaу-яғни көркeм шығaрмa бірнеше мағынаға ие. Бір жағынан, беттік мағынасы бар, ал екінші ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.