Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту жұмысы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Педагогика және психология факультеті
6М010100 - Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу
мамандығының 1 курс магистранты
ЖӘНӘБІЛОВА ҮМІТАЙ АЛПЫСБАЙҚЫЗЫНЫҢ
Мектеп жасына дейінгі балалардың тілдік дыбыстау мәдениетін дамытудың педагогикалық мүмкіндіктері
тақырыбындағы ғылыми магистрлік диссертациясы

Кафедра меңгерушісі:_____________ Т.Б.Байназарова
Ғылыми жетекшісі:_______________ Қ.Меңдаяхова

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ТІЛДІҢ ДЫБЫСТЫҚ МӘДЕНИЕТІНЕ ТӘРБИЕЛЕУДІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

0.1 Мектепке дейінгі кезеңде баланы тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеудің мәні

1.2 Балаларды тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеудің физиологиялық және лингвистикалық негізі

1.3 Мектеп жасына дейінгі балаларды тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеудің психологиялық-педагогикалық ерекшеліктері

2. МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАРДА БАЛАЛАРДЫ ТІЛДІҢ ДЫБЫСТЫҚ МӘДЕНИЕТІНЕ ТӘРБИЕЛЕУ ӘДІСТЕМЕСІ

2.1 Балаларды тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеудің әдіс - тәсілдері

2.2 Балаларды тілдің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеу әдістемесінің тиімділігін эксперименттен өткізу нәтижелері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

ҚОСЫМШАЛАР

Зерттеудің көкейтестілігі: Қазақстан Республикасының Білім беру Заңының 23-бабында көрсетілгендей, мектепке дейінгі тәрбие отбасында немесе мектепке дейінгі ұйымдарда, бірден алты жасқа дейінгілерді тәрбиелеу мен оқыту және мектепке даярлау міндеті білім беру бағдарламасының шеңберінде жүзеге асырылады [1]. Демек, мектепке дейінгі ұйымды халық ағарту жүйесіндегі бірінші баспалдақ деуге болады.
Осыған орай Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасында Мектепке дейінгі тәрбие - үздіксіз білім берудің алғашқы сатысы. Ол баланың жеке бас ерекшелігін ескере отырып дамытатын орталық деп берілген [2]. Сондықтан бүгінгі жаһандану жағдайында жан-жақты үйлесімді жетілген жеке тұлғаларды тәрбиелеу білім беру жүйесінің басты міндеті ретінде мектепке дейінгі ұйымдардан бастау алады.
Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан-2050 атты Қазақстан халқына Жолдауында: Бәсекеге қабілетті дамыған мемлекет болу үшін біз сауаттылығы жоғары елге айналуымыз керек делінген. Осыған сәйкес балаларды мектепке дейінгі білім беру және тәрбиемен 100 пайыз қамту мақсатында Балапан бағдарламасын 2020 жылға дейін ұзарту, білім берудің мектепке дейінгіден бастап жоғары білімге дейінгі барлық деңгейлерін түбегейлі жаңғырту қажеттігі атап айтылып, бүкіл әлемдегі сияқты, Қазақстан мектепке дейінгі білім берудің жаңа әдістеріне көшу керек, - деп, мектепке дейінгі білім берудің басым бағыттары нақты көрсетілген [3].
Жас бүлдіршіндерді сауатты да мәдениетті сөйлеуге үйрету балабақшадан басталатыны белгілі. Сондықтан білім мен тәрбие жұмысының негізгі мазмұны балаларды ауызша дұрыс сөйлеуге үйрету болып табылады. Тіл - адам өміріндегі ең күшті құрал. Тілді мектеп жасына дейін меңгерту арқылы бала келешек өмірге жолдама алады, мектепте білім алуға дайындалады. Бала тілінің толыққанды дамуы оның мектепте жақсы оқуының басты шарты болып табылады. Баланың анық, айқын ойын жеткізе алмауы оның келешегіне жағымсыз әсер етеді. Бұл баланың тілін мектеп жасына дейін дамытудың маңызды мәселе екенін дәлелдейді.
Егер бала тілді, оның дыбыстық жағы мен грамматикалық құрылысын жете меңгерсе, көргендерінен қорытынды жасап, пікір айтуға үйренеді. Баланы дұрыс, мәдениетті сөйлеуге деген ынтасын оята білу керек.
Мектеп жасына дейінгі балалардың сөзге қызығушылығы, сөйлеу үлгілерінің іргетасы балалық шақтан қаланатындықтан, тіл дыбыстарын дұрыс айтуға жаттықтыра отырып, тілдің дыбыстық мәдениетін жетілдіру, сөз үйрете отырып, сөздік қорларын байыту, байланыстырып сөйлеуге дағдыландыру - мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың негізгі мақсаты.
Баланың тілді меңгеруі жайлы белгілі психологтар Л.С.Выготский [4], С.Л.Рубинштейн [5], А.Н.Леонтьев [6], Н.С.Рождественский [7], Ж.Аймауытов [8], Ә.Алдамұратов [9], М.Мухина [10] т.б. баланың жас кезінде танымдық, қабылдағыштық қабілеттерінің ерекше болатындығына байланысты тілді тез меңгеретінін көрсетеді. Мектепке дейінгі кезеңде бала тілді меңгеруде ерекше сензитивті, ал егер де 5-6 жасқа дейін ана тілін белгілі деңгейде меңгермесе, бұл одан кейінгі жас кезеңінде өз деңгейінде болмайтынын ғалымдар дәлелдеген.
5 жаста бала барлық тіл дыбыстарын толық меңгеріп, тілдік белсенділігі артатыны В.В.Гербова [11], Ф.А.Сохина [12], О.С.Ушакова [13], А.И.Максаков [14], М.М.Алексеева [15], В.И.Яшина [15] еңбектерінде көрсетілген. Бұл балаларды сөзді дыбыстау мәдениетіне 5 жасқа дейін тәрбиелеу қажеттігін дәлелдейді. Баланы дер кезінде дұрыс сөйлеуге үйретпесе, онда бала өмір бойы анық сөйлеп, ойын дұрыс айта алмауы ықтимал.
Ал қазақстандық мектепке дейінгі білім беру жүйесінде бұл мәселе енді ғана қойылып, қолға алынуда.
Мектепке дейінгі балалардың тілін дамыту мәселелерімен айналысқан Б.Баймұратова [18], Қ.Меңдаяқова [19], А.Бақреденова [20], Х.Қожахметова [21], А.Меңжанова [22], Ә.Әмірова [23], К.Метербаева [24], Ғ.Таубаева [25] және т.б. ғалымдардың еңбектерін талдау барысында балалардың тілін дамыту мәселесінің әр қырынан анықталғандығын байқадық.
70-80 жылдар арасында мектеп жасына дейінгі баланың тілін дамытудан алғаш диссертация қорғаған ғалым Б.Баймұратова еңбектерінде мектепке дейінгі балалар тілін дамыту әдістемесінің ғылыми негізі жасалды [26], [27] .
Мектепалды даярлық тобы мен 1-сыныпта байланыстырып сөйлеуге үйрету арқылы қазақ тілін оқытудың ғылыми-әдістемелік негіздерін зерттеген ғалым Қ.Меңдаяхова баланың тілін дамытуда сөздік қордың алатын орнын, сөзді анық, таза айтуға үйрету, грамматикалық тұлғаларды дұрыс қолдануды қалыптастыру жолдарын, қоршаған ортаның әсеріне сәйкес баланы байланыстырып сөйлеуге үйретудің амал-тәсілдерін, рөлдік ойындар арқылы балаларды диалогтік, монологтік сөйлеуге үйретудің жолдары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.