Қытайлардың этногенезі мен тарихы күрделі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МӘДЕНИЕТ ЖӘНЕ СПОРТ МИНИСТРЛІГІ Т. ЖҮРГЕНОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ӨНЕР АКАДЕМИЯСЫ КОЛЛЕДЖ

Курстық жұмыс

Орындаған: Альхан Еркебұлан

1 курс 1 топ

Алматы 2019 жыл

Жоспар

Кіріспе. . . 1Визиттік карта . . . 1Саяси карта . . . 2
Халқы. . . 3Мәлімет . . . 3Миграция, урбандалу, агломерация . . . 4
Ғылыми техникалық революция. . . 7
Шаруашылығы. . . 8Отын-энергетика кешені . . . 8Машина жасау өнеркәсібі . . . 8Металлургия кешені . . . 9Химия өнеркәсібі . . . 10Құрылыс материалдары . . . 10Ауыл шаруашылығы . . . 11

Тамақ өнеркәсібі . . . 11
Тоқыма өнеркәсібі . . . 12

Көлік кешені. . . 13
Қазақстанмен экономикалық байланысы. . . 15
Қорытынды. . . 17

Қолданылған әдебиет

КіріспеВизиттік карта

Қытай Халық Республикасы (қыт. дәст. 中華人民共和國, жеңілд. 中华人民共和国, пиньинь: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó) - Азия құрылығында орналасқан мемлекет.

Халық саны бойынша, әлемдегі 1-ші мемлекет (1, 3 млрд санынан астам, халық көпшілігі - этникалық қытайлықтар, өз атауы - хән) ; жер аумағы бойынша Ресей және Канададан кейінгі 3-ші орында. 1949 жылы Қытай Халық Республикасы жарияланғаннан бері елді Қытай Коммунистік партиясы билеуде. Ресми түрде сегіз партия болса да, ҚХР-сын бір партиялы, авторитарлық елдер қатарына жатқызады.

Қытай Халық Республикасы конституция бойынша социалистік мемлекет болып табылады. Бұл зор күш - потенциалды держава, экономикалық держава, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты мүшесі.

Әлемнің жетекші ғарыштық күштерінің бірі ядролық қару мен әлемдегі ең үлкен армияға әскери персонал тұрғысынан ие.

Ресми тілі: Ресми тілі

Қытайша: Қытайша

Ресми тілі: Халқы

Қытайша: 1 430 075 000

Ресми тілі: Елордасы

Қытайша: Бейжің

Ресми тілі: Жер аумағы

Қытайша: 9 596 960км ²

Ресми тілі: Валютасы

Қытайша: Юань

Саяси карта

14 мемлекетпен шектеседі: Ауғанстан, Бутан, Мианма, Үндістан, Қазақстан, Қырғызстан, Лаос, Моңғолия, Непал, ҚХДР, Пәкістан, Ресей, Тәжікстан және Вьетнам Социалистік Республикасы.

1949 жылдың желтоқсанында ҚХР құрылғалы елде төрт Конституция қабылданды(1954, 1975, 1978 и 1982) . Қытай Халық Республикасының Конституциясы бойынша (1982 жылдың желтоқсаны), ҚХР - халықтың демократиялық өктемдігі бар социалистік мемлекет.

Мемлекеттік биліктің жоғарғы органы - жергілікті жиналыста 5 жылға сайланатын халық қалаулыларынан тұратын 2979 депутаттан тұратын бір палаталы Бүкіл Қытай халық қалаулыларының жиналысы (БҚХҚЖ) . БҚХҚЖ сессиясы жыл сайынғы тәртіппен шақырылады.

Депутаттардың санының көптігінен БҚХҚЖ функцияларын сессия мерзімдерінің арасында делегаттардан сайланған тұрақты комитет атқарады (шамамен 150 адам) .

Сайлауға тек қана Қытай Коммунистік партиясы мен Халықтың саяси кеңес Советіне кіретін сегіз демократиялық партия қатысады.

Шәңғаңда және Макаода өз заң шығару жүйелері бар.

БҚХҚЖ барлық депутаттары коммунистер және демократтар блогінен тұрады.

ХалқыМәлімет

Қытай Халық Республикасының мемлекеттік құрылымы ҚХР Конституциясына негізделген, оған сәйкес «Қытай Халық Республикасы - жұмысшылар мен шаруалар бірлестігіне негізделген жұмысшы сынып (Қытай коммунистік партиясы арқылы) басқаратын халықтың демократиялық диктатурасының социалистік мемлекеті. Елде социалистік жүйе құрылды. Барлық билік халыққа тиесілі. Халық өкілдерінің бүкілхалықтық ассамблеясы мен түрлі деңгейдегі халық өкілдерінің жергілікті жиналысы арқылы халық билік етеді.

Елде біртұтас дін қалыптаспаған. Дао (даосизм) дінінің қағидаларын халықтың көпшілігі мойындамайды. Әрі дін, әрі филос. ілім болып саналатын конфуцийшілдікті (конфуцианство - жуцзяо) көбінесе билеуші және зиялы қауым өкілдері ұстанды. Б. з. 2 ғасырында Орталық Азиядағы Кушан патшалығынан Шығыс Түркістан арқылы Қытайға будда діні таралған. Буддизм қытай мәдениетіне, философиясына, әдебиетіне, архитектурасы мен бейнелеу өнеріне күшті ықпал етті. Орта ғасырлар мен жаңа заманда қытайға арагідік зорастризм, ислам, христиан (католик, несториан, манихей) діндері де таралып, өріс жайды. ҚХР-да тұратын қытай халқының 70 пайызы ауыл шаруашылығында еңбек етіп, тары, күріш, бидай, жүгері, мақта, соя, шәй өсірумен айналысады. Көкөністің 100-ден аса түрі бар. Негізгі ұлттық тағамдары күріш пен ұннан, балық, құс етінен (тағы басқа жәндіктерден), мал, шошқа етінен жасалады. «Желінбейтін нәрсе жоқ, тек аспаз соны дәмді етіп пісіре білсін» деген мақал қытай тағамдарының ерекшеліктерін көрсетеді. Қытайлар ұлттық киімдерінде ерлер мен әйелдердің сырт киімдерінің үлгі пішімі ұқсас, тек кейбір жеке бөліктері ғана өзгеше. Отбасында ерлердің рөлі басым. Дәстүрлі ұлттық мерекелері - қытайдың күнтізбесі бойынша жаңа жылдың басы - Көктем мерекесі (Чуньцзе) аса салтанатты жағдайда өтеді. Ол қаңтардың 21-нен ақпанның 19 аралығына тура келеді. Ай күнтізбесі бойынша 4-айда өтетін Цинмин (таза жарық) мерекесінде ата-баба аруағына мінәжат етеді. Бұдан басқа да 5-айдағы «Дуакоу» және 8-айдағы Чжунцю (орта күз) мерекесінде шаруашылыққа, діни нанымға қатысты ғұрыптық іс-шаралар өткізіледі.

Миграция, урбандалу, агломерация

Қытайлар Сингапурда, Таиландта, Малайзияда, Индонезияда, Филиппинде, Мьянмада, сондай-ақ АҚШ -та, кейбір Батыс Еуропа елдерінде де тұрады. Антропология жағынан моңғол тектес нәсілдің Тынық мұхит бұтағына жатады. Солтүстік қытайлар арасында шығыс азиялық топ, ал оңтүстік қытайларда оңтүстік азиялық топтардың түрлері басым. Қытайлардың этногенезі мен тарихы күрделі. Кейбір этнограф ғалымдардың айтуынша, қазіргі қытайлар этносы хань-тибет, малайя-полинезия, мопкхмер, тохар және алтай тілдерінде сөйлейтін көшпелі халықтардың араласуынан қалыптасқан. Синологияда ең көп тараған ғыл. пікір бойынша, қытайлардың арғы этникалық тегі Хуаньхэ өзенінің орта және төменгі аңғарында б. з. б. 4 - 3-мыңжылдықта Яншао, Луншаннеолит мәдениетін жасаушы тайпалар болған. Б. з. б. 21 - 8 ғасырларда осы аймақтарда көптеген ұсақ мемлекеттер өмір сүрді. Бұлар әр түрлі тайпалардан құрылды. Батыс Чжау әулеті билеген дәуірде Хуанхэ мен Янцзы (Чанцзян) өзендерінің орта, төменгі аңғарларындағы әр түрлі тайпалар ұзақ уақыт аралас өмір сүріп, Хуа және Ся, кейінірек біртұтас Хуася атты этнологиялық қауымдастыққа айналды. Бұл атау оңтүстіктегі Мань, шығыстағы И, солтүстік пен батыстағы Ди және Жун (Роң) сияқты көшпелі тайпаларға тарады. Қытайда б. з. б. 3 ғасырға дейін біртұтас мемлекет қалыптасқан жоқ. Бұл дәуірде Чанцзяннан оңтүстікке қарай Юэ тайпалары өмір сүрсе, батысы мен солтүстікнде үнді-арий және алтай тілдес көшпелі халықтар мекендеген. Қытайлардың ата-бабалары бұл халықтармен өте тығыз қарым-қатынаста болып, олардың материалдық және рухани мәдениетінің көптеген белгілерін қабылдады. Әсіресе динлин, ғұн-дунху, юечжи-тохар, тағы басқа көшпелі халықтардан металл өңдеуді, арбаны пайдалануды, атқа салт мінуді, соғыс өнерін, тағы басқа үйренді. Чжанго дәуірінде Қытайда бір-бірімен жауласқан жеті бірдей патшалық өмір сүрді. Солардың ішіндегі ең қуаттысы Цинь Шихуанди б. з. б. 221 жылы өзге алты патшалықты өзіне бағындырып, Қытай тарихындағы тұңғыш біртұтас мемлекет - Цинь империясын құрды. Бірақ көп ұзамай, б. з. б. 206 жылы билікке Хань әулеті келді. Қытай ұлтының негізгі этнологиялық құрылымы осы кезеңде қалыптасты. Қазіргі қытайлардың этнологиялық атауы - Хань да осы әулеттің атымен байланысты. 3 - 6 ғасырда қазіргі Қытай жерінде бір-бірімен ымырасыз күрескен көптеген патшалықтар қатар өмір сүрді. Бұлардың бірсыпырасын түркі, моңғол тектес тайпалар құрды. 618 - 907 жылы Тан империясы билік құрған Қытайдың ең елеулі әрі мәдениетінің өркендеген мерзімі болып есептелді. Хань дәуірінде пайда болған Ұлы Жібек жолының рөлі артып, солтүстіктегі және батыстағы көршілес елдермен саяси-мәдени байланыстары күшейді. Бұл кезеңде қытайлар этнология жағынан да біртұтастанып, нығая түсті. 10 - 13 ғасырларда қытайлар бөлшектенген жағдайда өмір сүрді. Таза Қытай әулеттері елдің орталық және оңтүстік аймақтарына үстемдік етті. Ал қазіргі Солтүстік Қытайда көшпелі түркі, моңғол, тағы басқа халықтардың мемлекет бірлестіктері бірінен соң бірі ауысып жатты. Олардың ішіндегі ең қуатты мемлекеттер - қидандар құрған Ляо (916 - 1125), шүршіттер құрған Цзинь (1115 - 1234) және таңғұттар құрған Ся (1032 - 1227) әулеттері болды. 1271 - 1363 жылы Қытайда Шыңғысханның немересі Құбылай негізін қалаған Юань әулеті билік етті. 1368 - 1644 жылы Мин әулеті мемлекет билікті қолға алды. 1644 - 1911 жылы маньчжурлік Цин әулеті тұсында Қытайдың қазіргі шекарасы қалыптасып болды. Соңғы рет қытайлар 1949 жылы ҚХР құрылғаннан кейін бірікті. Қытайларды әлем халықтары әр түрлі атайды. Шетелдіктер (негізінен ағылшын тілді елдер) Chіna, мұсылман елдері Чин, ал түркі, славян тектес елдер Қытай деп атайды. Chіna, Sіna, Чин атаулары ежелгі қытайдағы Цинь империясының атауынан шыққан. Жалпы түркі тектес елдер Қытайды тарихтың әр кезеңінде билік басына келген әулеттердің атымен атаған. Ежелгі ғұндар мен сақтар Қытайды Чин деп атаса, көне түркілер Табғаш елі (Солтүстік Қытайды билеген түркі

тектес тобашы Вэй әулеті), Оңтүстік Қытайды Шин-Машин деп, ал моңғол тектес қидандар билеген кезден бастап Қытан, кейін Қытай деп атады. Бұл атау түркілер арқылы Шығыс Еуропаға таралды. 16 - 18 ғасырларда қазақтар Қытайды билеуші әулет шүршіт атымен де атаған.

Ғылыми техникалық революция

ҚХР-да жалпы білім беруді қаржыландыруға мемлекеттік шығыстардың үлесі 2000-2011 жылдары 66, 5% -дан 77, 8% -ға дейін өсті. Бұл көрсеткіште күрт секіріс 2005-2011 жылдары 61, 3% -дан 77, 8% -ға дейін өскен кезде орын алды. 2009 жылы білім беру шығыстары республикалық бюджеттің 12, 0% -ын құрады. 2011 жылы 78, 7 млн. Студент 98, 6 млрд. Юаньға шәкіртақы алды (жалпы стипендияның 70% -ы мемлекеттік бюджеттен берілді) .

Соңғы жылдары ҚХР шетел студенттерінің саны өте тез өсті: 1998 жылы шамамен 43 мың, 2005 жылы - 140 мың, ал 2010 жылы олардың саны 290 мыңнан асты. 2010 жылы Қытай Халық Республикасындағы шетелдік студенттер төмендегілермен бөлісті: Азиядан келген студенттер дәстүрлі түрде бірінші орында - 64, 21%, екінші орында еуропалықтар - 16, 15%, Америкада - 11, 05%, Африкада - 7, 09% және Мұхит - 1, 50%. 2010 жылы Қытай Халық Республикасындағы шетелдік студенттердің көпшілігі үш елден - АҚШ, Жапония мен Оңтүстік Кореядан келген. Қытай Үкіметі стипендияларды ұсынады, әсіресе Африкаға - 2012 жылы Қытай билігі алты мың африкалық студенттерді оқуға стипендия бөлді.

Үкімет жеке білім беру ұйымдарын қолдайды. Алғашқы «Жеке білім беруді алға жылжыту туралы» заң 2003 жылғы 1 қыркүйекте күшіне енді. Жеке меншік мектептерді дамыту - білім беру саласындағы ұсыныстарды ұлғайту және білім беру қажеттілігін қанағаттандыру дәстүрге айналған үлгіден бас тарту арқылы, яғни тек мемлекеттік мектептер бар.

2004 жылдың аяғында әртүрлі типтегі және деңгейдегі 70 мыңнан астам жекеменшік мектептер бар, олардың жалпы контингенті 14, 16 млн. Адам, соның ішінде 1, 279 жеке меншік ЖОО 1, 81 млн. Жеке білім беру Қытайдың бүкіл білім беру секторының жартысынан астамын құрайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.