Описторхоз жұмыртқасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті

Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы

Реферат

Тақырыбы: Описторхоз құртының ақтық және қосымша не организмдегі тіршілік мерзімі, таралу деңгейі

Орындаған: Абдулдаева Альбина

Топ: ВС-513

Тексерген: Усмангалиева

Алматы 2015

Жоспар:

I Кіріспе

II Негізгі

2. 1 Балықтардың қоректік құндылығы

2. 2 Балық өнімдеріне жалпы сипаттама

2. 3 Балық өнімінің өңдеу технологиясы

2. 4 Балықтың және балық өнімдерінің сапасы туралы.

2. 5 Балық пастасы, фрикаделькасы, котлеті, паштеті. Жеңіл тағамдық балық консервілері.

III Қорытынды

IV Пайдаланылған әдебиеттер

1. Кіріспе

Описторхоз - трематодоздар тобындағы гельминтоз, адамның және көптеген етқоректі жануарлар мен кеміргіштердің бауырындағы өт жолдарында, өт қабында және ұйқы безіндегі паразитті тіршілік ететін Opisthorchis felineus - екі айыр мысық (сібір) арқылы пайда болады. Қоршаған ортада Opisthorchiidae тұқымдас трематодтардың және олардың аралық иелерінің таралуы адамдардың осы инвазиямен ауыру ауқымынан айтарлықтай асады. Кейбір мәліметтер бойынша дүние жүзінде описторхистардан барлығы 20 млн. жуық адам зардап шегеді. Ресейде жыл сайын халық арасындағы барлығына дерлік субъектерде описторхозбен ауыратын 40 мыңға жуық адам тіркеледі және аурудың төмендеу нышандары байқалмайды. Қазақстанда жыл сайын негізінен Ақмола, Шығыс-Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Қарағанды, Батыс-Қазақстан, Солтүстік-Қазақстан облыстарының аумақтарында 1 300 - 1 500 описторхозбен ауру жағдайлары анықталады. Соңғы он жыл ішіндегі сараптау халықтың описторхозбен ауру орташа көпжылдық көрсеткіші 100 мың адамға 13, 6 болатынын аңғартты. Соңғы 3 жыл ішінде 11, 01-ден (2007ж. ) 8, 4-ке (2009ж. ) дейін аурудың азаюы байқалады. Описторхоз ошақтарындағы санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау ауруларды анықтау мен емдеуді; инвазияның іс жүзінде және потенциалды берілу аудандарындағы алдын алу іс-шараларының кешенін; описторхоз қоздырғышының аралық, қосымша және соңғы иелерін анықтауды және оның айналымының жолдарын белгілеуді білдіреді.

Адамдарға аз тұздалған, дұрыс ысталмаған не шикі балық етін жегенде жұғады. Аурудың жасырын кезеңі 2 - 4 аптаға созылады. Содан кейін жедел түріне өтеді. Бұл кезде науқастың температурасы көтеріліп, басы, бұлшық еттері ауырып, буыны сырқырайды, терісінде қышыма бөртпе пайда болады. Ауру асқынып, созылмалы түріне өткенде, науқастың оң жақ қабырғасының астында ауырсыну пайда болып, бауыр және өт қалтасы үлкейеді.

2. Негізгі бөлім

2. 1 Описторхоз құртының қоздырғышы

Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis - ұрық безі, артқы ұрық безі) : Opistorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opistorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған - Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа) .

Гельминттің денесі ланцетке (жалпақ) ұқсайды, ұзындығы 13 мм және көлденеңі 1-3, 5 мм. Алдыңғы жағында екі сорғышы бар. Артқы жағында - екі ұрық безі, көптеген жұмыртқасы бар, жатыры цепеннің орта бөлігінде орналасқан. O. felineus жұмыртқалары қоршаған ортада біраз төзімділік көрсетеді. Су қоймаларында жұмыртқалар тіршілік қабілеттілігін бір жылға дейін сақтайды. Жазда топырақта күн сәулесінің әсерінен және қыста салқындықтан 3-10 күн ішінде өледі. Метацеркарий төменгі теператураға өте төзімді: -8-12С теипературада тіршілік қабілетін 20 күнге дейін кейде, одан да ұзақ сақтайды, ал -25С - 72с, -30С-6с, -40С - 3 сағат бойы сақтайды. Балықты тұздағанда тұз концентрациясы 15 % болғанда метацеркарий 5-10 тәуліктен кейін өледі. Балықты 20 минут ыстап сүрлегенде, пісіргенде және де 3 аптадан кем емес түтіндеп кептіргенде, балықтың 1 кг салмағына 120-140г. тұз жұмсап 2-3 күн тұздағанда, метацеркарийлер тіршілік қабілеттілігін жоғалтады.

Сурет 1 -O. felineus ішкі құрылысы:

Pn - ротовая присоска; Гл - глотка; К - кишечник; Бп - брюшная присоска;

Сек - семявыносящий канал; М - матка; Ж - желточники; Я - яичник; Сп - семяприемник;

С - семенник; Вк - выделительный канал.

Сурет-2. Opistorchis felineus тіршілік схемасы

Сурет-2 Opistorchis felineus тіршілік схемасы

2. 2 Патогенезі және клиникалық көріністері

Патогенезі. Описторхоз личинкасы жеген балықпен түскен кезде адамның ащы ішігіне өтеді. Описторхоз патогенезінде негізгі рольді атқарады:

- аллергиялық реакция (аурудың алғашқы сатысында) шығарыстары гельминттердің зат алмасуы, метаболиттеріне байланысты

- гельминттердің механикалық әсері, зақымдалатын орны ұйқы безінің және өт жолдарының қабырғасы, өт бездерінің бүртікшелері;

- нервтік рефлекторлы әсер етуінің зақымдауы (гельминттері тітіркендіреді) гельминттердің нерв жолдарын тітіркендіреді, соның нәтижесінде патологиялық нервтік импульстер пайда болады;

-өт жолдарының секрециясы мен моторикасының бұзылуына байланысты (өт шығару жолдарының дискинезиясы, паразиттердің соларға жиналуы) ;

- безді эпителидің пролиферациясы, өттің және ұйқы безінің жолдарына (рак жағдайына) қарау керек.

Клиникалық белгілері. Описторхозда инкубациялық кезең 2-4 аптаға созылады. Описторхоздың ерте кезеңінде дене температурасының жоғарлауы болуы мүмкін, бұлшық ет пен буындардың ауыруы, құсу, іш өту, бауырдың ұлғаюы, кейде көкбауыр да ұлғаяды, теріде аллергиялық белгілер, қанында лейкоцитоз бен эозинофилия, жиі лейкемоидтық және эозинофильдік реакциялар байқалады.

Описторхоздың кеш сатысында аурулардың негізгі шағымы эпигастрий және оң жақ қабырға астының ауыруы, кей кезде ауру арқаға және сол жақ қабырға астына таралуы мүмкін. Көп жағдайда бас айналу, бас ауыру, диспепсия белгілері көрініс береді.

Анамнез жинағанда вирустық гепатит және бактериальды екіншілік инфекциямен өт жолдарының қабынуы бауыр қызметін бұзады. Өт қабы айтарлықтай үлкейген және тығыз.

Асқазан сөлі жағынан кейбір описторхозбен наукастарда қышқылдық төмендеу немесе ахилия байқалады.

2. 3 Описторхозды балау әдістері

Казіргі кезде адамдарда описторхозды балау әдістері бір қатар қиындықтарды тудырады. Аурудың жіті сатысында бұл -қоздырғышты тікелей паразитологиялық анықтау мүмкін еместігінде, ал созылмалы кезеңінде-капроовоскопиялық зерттеулердің қиындығы мен тиімсіздігіне байланысты. Описторхоз ауруын балауда қолданылатын радиалды иммундық диффузия (РИД) реакциясы және де жанама гемагглютинация реакциясы аурудың бастапқы сатысында нәтиже бергенмен, аурудың созылмалы түрінде тиімділігі төмен болып келеді. Соңғы жылдары инвазиялық аурулардың балауында иммунды ферменттік талдау әдісін қолдануға көп көңіл бөлінуде. Иммунды ферменттік талдауәдісінде моноклоналды антиденелерді қолдану арқылы, ауруды жіті және созылмалы кезеңдерінде де анықтауға мүмкіндік береді, ал реакцияның телімділігі мен сезімталдылығы, қолданылатын моноклоналды антиденелердің негізгі қасиеттеріне тікелей байланысты болады.

Описторхоздың диагнозы эпидемиялогиялық анамнеге (пісірілмеген балықты тамаққа пайдалану, бұл инвазияның эпидемиялық аумақтарында болу), клиникалық белгілеріне (дене қызуы, іш ауыруы, көз ағының сарғаюы, бауыр мен өт қабының өсуі, эозинофилдердің көбеюі және т. б. ), паразитологиялық, иммунологиялық зерттеулердің деректеріне негізделеді. Описторхозды жедел респираторлық аурулардан (ЖРА), өкпе қабынуынан, тропикалық паразитарлық аурулардан (ТПА), вирустық гепатиттерден, жіті ішек ауруларынан (ЖІА), қан және жедел хирургиялық аурулардан айыра білу керек. Описторхозды клиникалық белгілері бойынша басқа аурулардан айыру қиын екені ескеріліп, зертханалық тексеру әдістеріне көп көңіл бөлінеді. Соңғыларға аш ішектің бөліндерін және нәжісті овоскопиялық зерттеу жатады. Бұл кезде описторхистің (мысық сорғышының) ересек паразитін табуға болады. Жағындыны микроскоппен тексергенде, клонорхистің жұмыртқасымен шатастырмау керек. Түтікшемен (дуоденальдық) алынған өт сұйығын тексергенде, жұмыртқалар аурулардың нәжісінен гөрі аш ішегінен жиірек табылады. Микроскоптық тексеру теріс болса, зондмен тексеруді қайталау керек. Емдеуі: Қазіргі кезде описторхозды емдеуге қолданылатын бірден - бір препарат - празиквантил (син: билтрицид, цесол, азинокс) . Тәулігіне 2-3 рет қабылдау үшін салмақ массасына сәйкес 60-75 мг/кг мөлшерінде тағайындалады. Химиялық препаратпен емдеу тиімділігін бақылау үшін 3-6 айдан кейін нәжісті (копроскопиялау) немесе өт сұйығын зерттейді.

зерттеулер. Гельминтоовоскопия әдістері арқылы описторхозға диагноз қояды. Олар

1. Нәжіс жұғындысын қарау - бұл ең қарапайым тәсілдің бірі. Бір жануардан 2-3 сынама нәжіс езіндісін дайындап зерттеген жөн.

2. Шөгеру (тұндыру) әдісі.

3 Демидовтың әдіс

Сурет-3. Описторхоз жұмыртқасы

2. 4 Ауруды алдын-алу шаралары

Санитарлық - эпидемиологиялық және ветеринарлық қадағалау ең алдымен ошақтарды сауықтыру, эпидемия тізбегін үзу үшін мәліметжинаудан басталады. Осы мақсатта инвазияның берілу факторы болатын балық тағамдарын тарату тоқтатылады, олар зертханалық тексеруден өтеді. Егер тірі паразит және жұмыртқалар табылса, тағам тазартуға жіберіледі. Жеке шаруашылықтарда балықты метацеркарийлерден 20 минут ішінде қайнату, қуыру арқылы; 14 күн ішінде 1 кг балыққа 270-290 тұз салып тұздау, ыссы сүрлеу, әуелі тұздалған балықты кептіру арқылы тазалайды. өндірістік жағдайларда балықты тазалау тоңазыту (-28С 32 сағат ішінде) арқылы жүзеге асырылады. Санитарлық - эпидемиологиялық қадағалаудың маңызы міндеті - осы инвазия бойынша су жиегіндегі эпидемиялы аймақтардың қоршаған ортасын қорғау, олардың описторхис жұмыртқаларымен ластануына жол бермеу. Топырақ пен су қоймаларын қорғау үшін төмендегідей шараларды өткізудің маңызы зор: елді мекендерді жоспарлы - жүйелі түрде тазалауды ұйымдастыру және жауын суларын жинаушы тоғандарға бағыттау, ит пен мысықтарды гельминттерден тазалау, қаңғыма жануарлады құрту.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.