Описторхоз жұмыртқасы
Қазақ Ұлттық Аграрлық Университеті
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Описторхоз құртының ақтық және қосымша не организмдегі тіршілік мерзімі, таралу деңгейі
Орындаған:Абдулдаева Альбина
Топ:ВС-513
Тексерген: Усмангалиева
Алматы 2015
Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі
2.1 Балықтардың қоректік құндылығы
2.2 Балық өнімдеріне жалпы сипаттама
2.3 Балық өнімінің өңдеу технологиясы
2.4 Балықтың және балық өнімдерінің сапасы туралы.
2.5 Балық пастасы, фрикаделькасы, котлеті, паштеті. Жеңіл тағамдық балық консервілері.
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
1.Кіріспе
Описторхоз - трематодоздар тобындағы гельминтоз, адамның және көптеген етқоректі жануарлар мен кеміргіштердің бауырындағы өт жолдарында, өт қабында және ұйқы безіндегі паразитті тіршілік ететін Opisthorchis felineus - екі айыр мысық (сібір) арқылы пайда болады. Қоршаған ортада Opisthorchiidae тұқымдас трематодтардың және олардың аралық иелерінің таралуы адамдардың осы инвазиямен ауыру ауқымынан айтарлықтай асады. Кейбір мәліметтер бойынша дүние жүзінде описторхистардан барлығы 20 млн. жуық адам зардап шегеді. Ресейде жыл сайын халық арасындағы барлығына дерлік субъектерде описторхозбен ауыратын 40 мыңға жуық адам тіркеледі және аурудың төмендеу нышандары байқалмайды. Қазақстанда жыл сайын негізінен Ақмола, Шығыс-Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Қарағанды, Батыс-Қазақстан, Солтүстік-Қазақстан облыстарының аумақтарында 1 300 - 1 500 описторхозбен ауру жағдайлары анықталады. Соңғы он жыл ішіндегі сараптау халықтың описторхозбен ауру орташа көпжылдық көрсеткіші 100 мың адамға 13,6 болатынын аңғартты. Соңғы 3 жыл ішінде 11,01-ден (2007ж.) 8,4-ке (2009ж.) дейін аурудың азаюы байқалады. Описторхоз ошақтарындағы санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау ауруларды анықтау мен емдеуді; инвазияның іс жүзінде және потенциалды берілу аудандарындағы алдын алу іс-шараларының кешенін; описторхоз қоздырғышының аралық, қосымша және соңғы иелерін анықтауды және оның айналымының жолдарын белгілеуді білдіреді.
Адамдарға аз тұздалған, дұрыс ысталмаған не шикі балық етін жегенде жұғады. Аурудың жасырын кезеңі 2 - 4 аптаға созылады. Содан кейін жедел түріне өтеді. Бұл кезде науқастың температурасы көтеріліп, басы, бұлшық еттері ауырып, буыны сырқырайды, терісінде қышыма бөртпе пайда болады. Ауру асқынып, созылмалы түріне өткенде, науқастың оң жақ қабырғасының астында ауырсыну пайда болып, бауыр және өт қалтасы үлкейеді.
2.Негізгі бөлім
2.1 Описторхоз құртының қоздырғышы
Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis - ұрық безі, артқы ұрық безі): Opistorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opistorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған - Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа).
Гельминттің денесі ланцетке (жалпақ) ұқсайды, ұзындығы 13 мм және көлденеңі 1-3,5 мм. Алдыңғы жағында екі сорғышы бар. Артқы жағында - екі ұрық безі, көптеген жұмыртқасы бар, жатыры цепеннің орта бөлігінде орналасқан. O. felineus жұмыртқалары қоршаған ортада біраз төзімділік көрсетеді. Су қоймаларында жұмыртқалар тіршілік қабілеттілігін бір жылға дейін сақтайды. Жазда топырақта күн сәулесінің әсерінен және қыста салқындықтан 3-10 күн ішінде өледі. Метацеркарий төменгі теператураға өте төзімді: -8-12С теипературада тіршілік қабілетін 20 күнге дейін кейде, одан да ұзақ сақтайды, ал -25С - 72с, -30С-6с, -40С - 3 сағат бойы сақтайды. Балықты тұздағанда тұз концентрациясы 15 % болғанда метацеркарий 5-10 тәуліктен кейін өледі. Балықты 20 минут ыстап сүрлегенде, пісіргенде және де 3 аптадан кем емес түтіндеп кептіргенде, балықтың 1 кг салмағына 120-140г. тұз жұмсап 2-3 күн тұздағанда, метацеркарийлер тіршілік қабілеттілігін жоғалтады.
Сурет 1 - O. felineus ішкі құрылысы:
Pn - ротовая присоска; Гл - глотка; К - кишечник; Бп - брюшная присоска;
Сек - семявыносящий канал;М - мат - ка; Ж - желточники; Я - яичник; Сп - семяприемник;
С - семенник; Вк -- выделительный канал.
Сурет-2. Opistorchis felineus тіршілік схемасы
Сурет-2 Opistorchis felineus тіршілік схемасы
2.2 Патогенезі және клиникалық көріністері
Патогенезі. Описторхоз личинкасы жеген балықпен түскен кезде адамның ащы ішігіне өтеді. Описторхоз патогенезінде негізгі рольді атқарады:
- аллергиялық реакция (аурудың алғашқы сатысында) шығарыстары гельминттердің зат алмасуы, метаболиттеріне байланысты
- гельминттердің механикалық әсері, зақымдалатын орны ұйқы безінің және өт жолдарының қабырғасы, өт бездерінің бүртікшелері;
- нервтік рефлекторлы әсер етуінің зақымдауы (гельминттері тітіркендіреді) гельминттердің нерв жолдарын тітіркендіреді, соның нәтижесінде патологиялық нервтік импульстер пайда болады;
-өт жолдарының секрециясы мен моторикасының бұзылуына байланысты (өт шығару жолдарының дискинезиясы, паразиттердің соларға жиналуы);
- безді эпителидің пролиферациясы, өттің және ұйқы безінің жолдарына (рак жағдайына) қарау керек.
Клиникалық белгілері. Описторхозда инкубациялық кезең 2-4 аптаға созылады. Описторхоздың ерте кезеңінде дене температурасының жоғарлауы болуы мүмкін, бұлшық ет пен буындардың ауыруы, құсу, іш өту, бауырдың ұлғаюы, кейде көкбауыр да ... жалғасы
Биологиялық қауіпсіздік кафедрасы
Реферат
Тақырыбы: Описторхоз құртының ақтық және қосымша не организмдегі тіршілік мерзімі, таралу деңгейі
Орындаған:Абдулдаева Альбина
Топ:ВС-513
Тексерген: Усмангалиева
Алматы 2015
Жоспар:
I Кіріспе
II Негізгі
2.1 Балықтардың қоректік құндылығы
2.2 Балық өнімдеріне жалпы сипаттама
2.3 Балық өнімінің өңдеу технологиясы
2.4 Балықтың және балық өнімдерінің сапасы туралы.
2.5 Балық пастасы, фрикаделькасы, котлеті, паштеті. Жеңіл тағамдық балық консервілері.
III Қорытынды
IV Пайдаланылған әдебиеттер
1.Кіріспе
Описторхоз - трематодоздар тобындағы гельминтоз, адамның және көптеген етқоректі жануарлар мен кеміргіштердің бауырындағы өт жолдарында, өт қабында және ұйқы безіндегі паразитті тіршілік ететін Opisthorchis felineus - екі айыр мысық (сібір) арқылы пайда болады. Қоршаған ортада Opisthorchiidae тұқымдас трематодтардың және олардың аралық иелерінің таралуы адамдардың осы инвазиямен ауыру ауқымынан айтарлықтай асады. Кейбір мәліметтер бойынша дүние жүзінде описторхистардан барлығы 20 млн. жуық адам зардап шегеді. Ресейде жыл сайын халық арасындағы барлығына дерлік субъектерде описторхозбен ауыратын 40 мыңға жуық адам тіркеледі және аурудың төмендеу нышандары байқалмайды. Қазақстанда жыл сайын негізінен Ақмола, Шығыс-Қазақстан, Қостанай, Павлодар, Қарағанды, Батыс-Қазақстан, Солтүстік-Қазақстан облыстарының аумақтарында 1 300 - 1 500 описторхозбен ауру жағдайлары анықталады. Соңғы он жыл ішіндегі сараптау халықтың описторхозбен ауру орташа көпжылдық көрсеткіші 100 мың адамға 13,6 болатынын аңғартты. Соңғы 3 жыл ішінде 11,01-ден (2007ж.) 8,4-ке (2009ж.) дейін аурудың азаюы байқалады. Описторхоз ошақтарындағы санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау ауруларды анықтау мен емдеуді; инвазияның іс жүзінде және потенциалды берілу аудандарындағы алдын алу іс-шараларының кешенін; описторхоз қоздырғышының аралық, қосымша және соңғы иелерін анықтауды және оның айналымының жолдарын белгілеуді білдіреді.
Адамдарға аз тұздалған, дұрыс ысталмаған не шикі балық етін жегенде жұғады. Аурудың жасырын кезеңі 2 - 4 аптаға созылады. Содан кейін жедел түріне өтеді. Бұл кезде науқастың температурасы көтеріліп, басы, бұлшық еттері ауырып, буыны сырқырайды, терісінде қышыма бөртпе пайда болады. Ауру асқынып, созылмалы түріне өткенде, науқастың оң жақ қабырғасының астында ауырсыну пайда болып, бауыр және өт қалтасы үлкейеді.
2.Негізгі бөлім
2.1 Описторхоз құртының қоздырғышы
Описторхоздың екі түрі кездеседі (гректің opisten - артқы жағы және orchis - ұрық безі, артқы ұрық безі): Opistorchis felineus (мысық немесе сібір сорғыш құрты) және Opistorchis viverrini (тропикалық елдерде тараған - Тайланд, Лаос, Камбоджа, Вьетнам, Малайзия, Индия және басқа).
Гельминттің денесі ланцетке (жалпақ) ұқсайды, ұзындығы 13 мм және көлденеңі 1-3,5 мм. Алдыңғы жағында екі сорғышы бар. Артқы жағында - екі ұрық безі, көптеген жұмыртқасы бар, жатыры цепеннің орта бөлігінде орналасқан. O. felineus жұмыртқалары қоршаған ортада біраз төзімділік көрсетеді. Су қоймаларында жұмыртқалар тіршілік қабілеттілігін бір жылға дейін сақтайды. Жазда топырақта күн сәулесінің әсерінен және қыста салқындықтан 3-10 күн ішінде өледі. Метацеркарий төменгі теператураға өте төзімді: -8-12С теипературада тіршілік қабілетін 20 күнге дейін кейде, одан да ұзақ сақтайды, ал -25С - 72с, -30С-6с, -40С - 3 сағат бойы сақтайды. Балықты тұздағанда тұз концентрациясы 15 % болғанда метацеркарий 5-10 тәуліктен кейін өледі. Балықты 20 минут ыстап сүрлегенде, пісіргенде және де 3 аптадан кем емес түтіндеп кептіргенде, балықтың 1 кг салмағына 120-140г. тұз жұмсап 2-3 күн тұздағанда, метацеркарийлер тіршілік қабілеттілігін жоғалтады.
Сурет 1 - O. felineus ішкі құрылысы:
Pn - ротовая присоска; Гл - глотка; К - кишечник; Бп - брюшная присоска;
Сек - семявыносящий канал;М - мат - ка; Ж - желточники; Я - яичник; Сп - семяприемник;
С - семенник; Вк -- выделительный канал.
Сурет-2. Opistorchis felineus тіршілік схемасы
Сурет-2 Opistorchis felineus тіршілік схемасы
2.2 Патогенезі және клиникалық көріністері
Патогенезі. Описторхоз личинкасы жеген балықпен түскен кезде адамның ащы ішігіне өтеді. Описторхоз патогенезінде негізгі рольді атқарады:
- аллергиялық реакция (аурудың алғашқы сатысында) шығарыстары гельминттердің зат алмасуы, метаболиттеріне байланысты
- гельминттердің механикалық әсері, зақымдалатын орны ұйқы безінің және өт жолдарының қабырғасы, өт бездерінің бүртікшелері;
- нервтік рефлекторлы әсер етуінің зақымдауы (гельминттері тітіркендіреді) гельминттердің нерв жолдарын тітіркендіреді, соның нәтижесінде патологиялық нервтік импульстер пайда болады;
-өт жолдарының секрециясы мен моторикасының бұзылуына байланысты (өт шығару жолдарының дискинезиясы, паразиттердің соларға жиналуы);
- безді эпителидің пролиферациясы, өттің және ұйқы безінің жолдарына (рак жағдайына) қарау керек.
Клиникалық белгілері. Описторхозда инкубациялық кезең 2-4 аптаға созылады. Описторхоздың ерте кезеңінде дене температурасының жоғарлауы болуы мүмкін, бұлшық ет пен буындардың ауыруы, құсу, іш өту, бауырдың ұлғаюы, кейде көкбауыр да ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz