Педагогикалық бақылаудың мәні

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі
Қарағанды Мемлекеттік Техникалық Университеті

Реферат
Тақырып:Бақылау формалары

Орындаған: Аймакова Т.Б.
Тобы: ХТОВМ - 19 - 1
Тексерген: Нурмаганбетова М. С.

2019-2020 оқу жылы
Жоспар
I.Кіріспе ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. Оқу жетістіктерін бақылау білім сапасын басқару элементі ретінде ... ... ... .4
1.1 Педагогикалық бақылаудың мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Оқу үрдісіндегі білімді бақылаудың функциялары және принциптері ... ...5
1.3 Бақылаудың түрлері мен бөлімдері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9
2. Педагогикалық бақылаудың негізгі ұғымдарын сипаттау ... ... ... ... ... ... ... .10
2.1 Сыртқы бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
2.2 Өзара бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 12
2.3 Өзін - өзі бақылау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .12
2.4 Бақылау нысандары ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.5 Бақылау әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15
III.Қорытынды ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...16
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17

Кіріспе
Бақылау білім берудің және білім сапасын басқарудың негізгі компоненттері-нің бірі болып табылады. Білім беру процесін формальды емес, нақты басқару үшін мұғалімге білім беру процесінің жан - жақты жиылған нақты деректері болуы қажет. Білім беру сапасын басқару процесі ағымдағы бақылау құралдары бойынша алынатын аралық нәтижелер туралы ақпаратсыз, тұрақты кері байланыссыз мүмкін болмайды. Бүгінгі күні білім беру процесіне қатысушылардың алдында білім беру сапасын арттыру, оның жаңа стандарттарға бейімделуі проблемасы тұр. Қазіргі уақытта педагогикалық бақылау ерекше маңызға ие, өйткені "сапалы білім беру"түсінігін қайта қарау жүріп жатыр. Ақын педагогикалық бақылаудың тиімділігін арттыру мәселесі өзекті.
Бақылау жүйесінің тиімділігі және оқыту нәтижелілігінің барысын бағалау оқыту мақсаттарының қаншалықты нақты және толық іске асырылып жатқанын негізді түрде бағалау және уақытында қажетті түзетулер енгізу, оқушыларды мектеп пәндерін табысты меңгеруге ынталандыру үшін қажет.Курстық жұмыстың мақсаты - қазіргі мектептегі педагогикалық бақылаудың түрлері мен нысандарын және оның білім сапасына әсерін зерттеуінде тұр.
Қойылған мақсатқа сәйкес келесі міндеттерді бөлуге болады:
1. Қазіргі білім беру тәжірибесі аясында оқу жетістіктерін педагогикалық бақылаудың мәнін анықтау үшін әдебиетті талдау.
2. Педагогикалық бақылаудың негізгі ұғымдарын сипаттау.
Білімді бақылау мәселесі бойынша жинақталған мәліметтерді жүйелеу
оқытушылардың алдында тұрған негізгі мақсатты болып саналады.
Мұғалім сабаққа дайындалу кезінде бақылаудың қажетті түрлерін іздеу және оны ұйымдастыру - педагогтың маңызды міндеті екенін есте сақтау қажет. Кімді, қашан, қанша оқушы, қандай мәселелер бойынша, қандай құралдардың көмегімен сұрау және бағалау қажет - мұның бәрін мұғалім сабаққа дайындалу кезінде ойлауы тиіс.Әрбір мұғалімнің өзінің бақылау жүйесі бар, ол оқушылардың мұғалімнің өз жетістіктерін, білімді меңгеру деңгейі мен сапасын үнемі қадағалайтынын түсінуі үшін жұмыстың әр түрлі құралдары мен тәсілдерін қамтуы тиіс.Айта кететін жайт, оқыту мазмұнының негізгі компоненті білім ғана емес, дағдылар мен икемділіктер де болып табылады. Оларды қалыптастыру кезінде бірінші жоспарға нығайту сияқты оқыту тәсілі ұсынылады. Дағдының табысты қалыптасуы (демек, шеберлігі) оқушының іс-әрекетінің дұрыс немесе дұрыс еместігін білмей жүзігі асырылмайды. Мұндай ақпаратты сырттан алмастан (негізінен мұғалімнен), ол өз іс-әрекетіне өзі баға береді, бұл жиі қате нұсқаулықтар бекітеді және оқушылардың дұрыс емес дағдыларын қалыптастырады. Сөйлеу дағдысы мен іскерлігін қалыптастыру кезінде оқушының іс-әрекетіне мұғалім баға беруі тиіс. Оқушының іс-әрекетін бағалау және нығайтупедпгогтың басты назарына айналғаны дұрыс деп есептеймін. Сонымен қатар, бағалау дұрыс болуы үшін, нақты айтқанда, білікті бақылау қажет және бағдарлау болып табылады.
Білім берудегі бақылау неге ерекше маңызға ие екені және толық теориялық негіздемені неге талап етеді деген сұраққа бүгін жауап беруге тырысамын.

1.Оқу жетістіктерін бақылау білім сапасын басқару элементі ретінде
1.1 Педагогикалық бақылаудың мәні
Оқушылардың білімін білім беру үдерісінің жеке құрамдас бөлігі ретінде тексеру туралы түсініктің принципті маңызы бар. Материалды меңгеру тиімділігін бақылау оқытудың барлық кезеңдерінде талап етілетін міндетті компонент болып табылады. Бағдарламаның қандай да бір бөлімін өткеннен кейін немесе кезекті сыныпты аяқтағаннан кейін оны жүзеге асыру аса маңызды.
Бақылау - бұл бір уақытта теориялық зерттеулердің объектісі және педагогтың практикалық қызметінің саласы. Бақылаудың көмегімен оқытудың жаңа әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтауға, жоспарланған, жүзеге асырылатын және қол жеткізілген білім беру деңгейлері арасында өзара байланыс орнатуға, әртүрлі оқытушылардың жұмысын салыстыруға, оқушының, студенттің жетістіктеріне баға беруге және оның білімдеріндегі кемшіліктерді анықтауға, оқу орнының басшысына басқарушылық шешімдер қабылдау үшін объективті ақпарат беруге болады.
"Педагогикалық бақылау" ұғымының өзі оқу процесіне қатысты бірнеше түсініктер қалыптасқанын біле отыра, мен өзімнің түйімдемемді қосқым келеді. Педагогикалық бақылау тексеру қызметінің тұтас дидактикалық және әдістемелік жүйесі болып табылады. Педагогтердің жетекшілік және ұйымдастыру рөліндегі оқытушылар мен оқушылардың өзара байланысты бірлескен қызметі оқу процесінің нәтижелерін анықтауға, оның тиімділігін арттыруға бағытталған. Екінші жағынан, әдеттегі оқу процесіне қатысты оқушылардың оқу іс-әрекетінің қорытындысын анықтап, бағалап бақылау жүргізу арқылы жүзеге асырылады деп түйіндеймін.
1.2 Оқу үрдісіндегі білімді бақылаудың мақсаты, функциялары және принциптері

Білімді, қабілетті ұрпақ оқытудың негізгі мақсаты қазірден бастап оқушылардың жетістіктері, жемістері үшін жағдайлар жасау, білімді, іскерлікті тереңдету жағынан оң әсерін тигізбек. Өйткені, кейіннен осы пункттер арқылы болашақ студенттерді белсенді шығармашылық қызметке қосу оңайырақ болмақ. Бұл мақсат ең алдымен меңгеру сапасын анықтаумен байланысты, оқу материалдар бойынша бағдарламада көзделген дағдыларға жауап беріп, бағаланау арқылы студенттің қортынды бағасы есептелінетіні ежелден келе жатқан қағида. Екіншіден, қадағалаудың негізгі мақсатын нақтылау студенттерді оқытумен байланысты өзара бақылау және өзін-өзі назарда ұстау, өз-өзіне деген жауапкершілікті тәрбиелейді. Үшіншіден, бұл мақсат оқушылардың жеке қасиеттерін бағалап, орындалған жұмысына деген жауапкершілігі алғыр бастаманың көрінісі. Егер білім мен іскерлікті бақылаудың аталған мақсаттары жүзеге асырылса, онда бақылау келесі функцияларды орындайды деп айтуға болады:
1.Бақылау
2.Оқыту
3.Диагностикалық
4.Болжамдық
5.Дамытушылық
6.Бағдарлылық
7.Тәрбиелеу
Бақылау функциясы оқушылардың білімі мен іскерлігінің жағдайын, олардың ақыл - ой дамуының деңгейін анықтаудан, танымдық іс-әрекет тәсілдерін меңгеру дәрежесін, тиімді оқу еңбегінің дағдыларын жинақтаудан тұрады.
Бақылаудың көмегімен білімді, іскерлікті және дағдыларды одан әрі игеру үшін бастапқы деңгей анықталады, оларды ұғыну белсенділігі мен көлемі зерделенеді. Жоспарланған нақты нәтижелермен салыстырылады, педагок қолданатын оқыту әдістерінің, нысандары мен құралдарының тиімділігі меңгеріледі.
Бақылаудың оқыту функциясы білім мен іскерлікті жетілдіруден, оларды жүйелендіруден тұрады. Тексеру барысында оқушылар зерттелген материалды тексереді және бекітеді. Олар бұрын зерттелген білімдерін ғана емес, сонымен қатар жаңа жағдайда білімі мен іскерлікті қолданады.
Тексеру - оқушыларға зерделенген материалды анықтауға, білім мен іскерлікті нақты және анық түсінуге, өз ойын қортындылауға көмектеседі. Бақылау сондай-ақ білімді жинақтау мен жүйелендіруге ықпал етеді.
Бақылаудың диагностикалық функциясының мәні - оқушылардың оқу материалдарын меңгерудегі білімдері мен іскерліктеріндегі қателіктер, мен кемшіліктер, олқылықтар, саны, сипаты туралы ақпарат алу негізінде жатыр. Диагностикалық тексерулердің нәтижелері оқытудың неғұрлым қарқынды әдістемесін таңдауға, сондай-ақ оқыту әдістері мен құралдарының мазмұнын одан әрі жетілдіру бағытын нақтылауға көмектеседі.
Тексерудің болжамдық функциясы оқу - тәрбие процесінде озық ақпаратты жүйелеп алуға қызмет етеді. Тексеру нәтижесінде оқу процесінің белгілі бір бөлігінің барысы туралы болжам жасауға негіз бола алатынын: оқу материалының ( бөлімнің, тақырыптың) кейінгі ақпараттарды меңгеру сапасы нақты білім, білік және дағдыны сіңіріп алуға жеткілікті дәрежеде ме ?, - деген сұраққа жауап іздейді.
Болжамның нәтижелеріне сүйене отырып, бүгінгі күні бұрынғы, қазіргі заман типіндегі қателіктерге жол беретін немесе танымдық іс-әрекет тәсілдері жүйесінде белгілі бір проблемалар бар студенттің ары қарай мінез-құлқының моделін құру үшін нақты ақпарат жинап, студенттермен тікелей жұмыс жасауында жатыр.
Болжам оқу процесін одан әрі жоспарлау және жүзеге асыру үшін дұрыс қорытынды алуға көмектеседі.
Бақылаудың дамытушылық функциясы оқушылардың танымдық белсенділігін ынталандырудан, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытудан тұрады. Бақылау оқушылардың дамуында ерекше мүмкіндіктерді ашуға ықпал етеді. Бақылау барысында студенттердің сөйлеу, есте сақтау, зейін, қиял, ерік-жігері мен ойлауы дамиды. Бақылау - жеке тұлғаның қабілеттері, бейімділігі, мүдделері, қажеттіліктері сияқты қасиеттерінің дамуына және көрінуіне үлкен әсер етеді.
Бақылаудың бағдарлаушы функциясының мәні-жекелеген оқушылар мен жалпы топпен оқыту мақсатына жету дәрежесі туралы ақпарат алу, оқу материалының қаншалықты меңгерілгендігі және қалай терең зерттелгені жөнінде білу.
Жалпы қоса кетер жайт, бақылау оқушылардың бос уақытында олардың қателіктерін және кемшіліктерін аша отырып, білім мен іскерлікті жетілдіру бойынша күш - жігерлерін ұтымды қолдану бағыттарын көрсетеді. Бақылау студентке өзін жақсы білуге, өз білімі мен мүмкіндіктерін бағалауға көмектеседі.
Бақылаудың тәрбиелік функциясы студенттердің оқуға, тәртіпке, ұқыптылыққа, адалдыққа деген жауапкершілігін тәрбиелеуден тұрады.
Тексеру студенттердің тапсырмаларды орындау кезінде өздерін барынша байсалды және нақты бақылауға итермелейді. Ол тұрақты еңбекке деген ерік-жігерді, табандылықты, әдетті тәрбиелеудің шарты болып табылады.
Бақылау функциясының бөлінуі оның білім алу процесіндегі рөлі мен білімін көрсетеді. Оқу процесінде функциялардың (атқарымдарының) өздері әртүрлі дәрежеде және әртүрлі үйлесімде көрінеді. Бөлінген функцияларды іске асыру қандай дәрежеде болғаны дұрыс ? ,- деген сұрақ туындайды. Ең бірінші талап оқу процессі өз дәрежесінде түсіндіріліп, студенттерге ұғымды тілде білім берілгенінде, екінші талап практикада бақылау тиісті деңгейде жүргізілсе соғұрлым білікті маман алуымызға септігін тигізері анық.Бақылау: мақсатты; объективті; жан-жақты тұрақты және жеке болуы тиіс.Бақылау қағидаларын толық ашайық:
а) әрбір тексерудің мақсатын нақты анықтауды көздейді. Мақсатты қою бақылаудың пайдаланылатын нысандарын, түрлерін, әдістері мен құралдарын негіздеу жөніндегі барлық одан арғы жұмысты айқындайды. Бақылау мақсаттары мынадай сұрақтарға жауаптарды болжайды: кімнің сұралуы тиіс, тексеру нәтижелері негізінде қандай қорытынды жасауға болады, тексеру жүргізуден қандай нәтиже күтіледі. Бақылау мақсаттарын нақтылау кезінде оқытудың осы кезеңінде іске асырылатын студенттерді тәрбиелеу, дамыту және оқыту мақсаттарынан туындайды.
б) бақылаудың объективтілігі оқушылардың нақты үлгерімін бұрмалайтын және бақылаудың тәрбиелік мәнін төмендететін субъективті және қате пайымдаулар жағдайларын ескертіп, бақылауында болады. Бақылаудың объективтілігі көптеген факторларға байланысты. Олардың арасында мыналар бөлінеді: оқытудың жалпы және нақты мақсаттарын негізгі сатыларға бөлу, іріктеу, бақылау мазмұнының негізділігі, бақылау нәтижелерін өңдеу, талдау, бағалау әдістерімен қамтамасыз етілуі, бақылау жүргізудің ұйымдастырылуы. Бұл мәселелерді шешуге көбінесе бақылаудың объективтілігі мен сапасына тікелей тәуелді.
в) бақылаудың жан-жақты болуына тағы бір пункт тексерілетін материалдың мазмұны бойынша қарастырылуында. Бұл принцип осы курстың негізгі идеяларын меңгеруді және белгілі бір мазмұндық, өзекті желілері бойынша оқу материалын меңгеруді және оқушылардың жекелеген және маңызды фактілерді, ұғымдарды, заңдылықтарды, іс-әрекет тәсілдерін білуін қамтытады. Мұндай жағдайда тексерілетін материалдың көптігі тапсырмаларды құрастыру әдістемесіне қарап күрделенеді, яғни тексеру объектілерін бөлу және жинау жүйесіне жоғары талаптар қойылады.
г) жүйелі бақылау - ол оқу үрдісімен үйлеседі.
Жүйелі бақылау даралығы әр студенттің білімін, іскерлігін, дағдыларын бағалауды талап етеді.
1.3 Бақылаудың түрлері мен бөлімдері
Бақылау-оқытудың ажырамас бөлігі. Оқу үрдісінде бақылауды орындайтын функцияларға байланысты оның үш негізгі түрін бөліп көрсетуге болады:
1.алдын - ала
2.ағымдағы
3.қорытынды
Алдын ала бақылаудың мақсаты білім алушының тұлғасының әр түрлі жақтарының бастапқы деңгейін, ең алдымен - танымдық қызметтің бастапқы күйін, сонымен қатар - әрбірстуденттің жеке деңгейін белгілеуден тұрады.
Кез келген тақырыпты (бөлім немесе курс) зерделеудің табысы оқытудың алдыңғы кезеңдерінде ұққан ұғымдарды, терминдерді, ережелерді және т.б. меңгерудің дәрежесіне байланысты сараланады. Егер педагогта бұл туралы ақпарат болмаса, онда ол оқу үрдісінде жобалау және басқару, оның оңтайлы нұсқасын таңдау мүмкіндігінен айрылады. Қажетті ақпаратты педагогтерге білімді алдын ала бақылау ретінде белгілі пропедевтикалық диагностиканы қолдана отырып алады. Соңғысы оқудың бастапқы деңгейін анықтау үшін де қажет. Оқытудың бастапқы деңгейін жеткен жетістіктермен салыстыру білімнің "өсуін" өлшеуге, білік пен дағдының қалыптасу дәрежесін, дидактикалық процестің динамикасы мен тиімділігін талдауға, сондай-ақ педагогтың, оқушылардың оқытылуына қосқан үлесі, педагогикалық еңбектің тиімділігі туралы объективті қорытынды жасауға, педагогтың кәсібилігін бағалауға мүмкіндік береді.
Ағымдағы бақылаудың маңызды функциясы кері байланыс функциясы болып табылады. Кері байланыс оқытушыға әрбір студенттен игеру (ұғыну) барысы туралы мәлімет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.