Сабуроның сұйық ортасы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 84 бет
Таңдаулыға:

Ф. 7. 03-18

Аханов Ү. Қ.

«ӨНДІРІСТІК БИОТЕХНОЛОГИЯ»

пәнінен зертханалық сабақтарға арналған

әдістемелік нұсқау

Шымкент, 2019ж.

Ф. 7. 03-18

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

“ Биотехнология” кафедрасы

Аханов Ү. Қ.

«ӨНДІРІСТІК БИОТЕХНОЛОГИЯ»

пәнінен зертханалық сабақтарға арналған

әдістемелік нұсқау

5В070100-Биотехнология мамандығының

студенттеріне арналған.

Оқу формасы: күндізгі

Шымкент, 2019ж.

ӘОЖ

КБЖ

Құрастырушы: а/ш. ғ. к., доцент. Аханов Ү. Қ.

«Өндірістік биотехнология» пәнінен зертханалық сабақтарға арналған

әдістемелік нұсқау. -Шымкент : М. Әуезов атындағы ОҚМУ, 2019. - 76б.

Зертханалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау «Өндірістік биотехнология» пәнінің оқу жоспарымен бағдарламасына сәйкес құрастырылған.

Пікір берушілер : З. К . Нарымбаева - х. ғ. қ ОҚМУ

«Биотехнология» кафедрасының доценті

Н. М. Есқараев - б. ғ. к. ХТГУ Биология

кафедрасының доценті

Биотехнология кафедрасының мәжілісінде қаралды және баспаға ұсынылды хаттама № « » 2019 ж.

Зертханалық сабақтарға арналған әдістемелік нұсқау «Химиялық инженерия және биотехнология» жоғары мектебінің иновациялық технологиямен оқыту және әдістемелік қамтамасыз ету комитетімен мақұлданған.

Хаттама № « » 2019 г.

Комитет төрайымы Есмурзаева Р.

М. Әуезов атындағы ОҚМУ-дың оқу әдістемелік кеңесімен баспаға ұсынылды

№ хаттама « » 2019ж.

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе: Микробтық клеткаларды сақтау әдістері.

Кіріспе: Қаттыфазалық дақылдау.

Кіріспе: Ашытқы биомассасын алу.

Кіріспе: Ақуызға бай өнімдер.

Кіріспе: Наубайхаа ашытқыларында ылғалдың сандық үлесін анықтау.

Кіріспе: Ашытқы ашуының энергиясын анықтау.

Кіріспе: Сірке қышқылын алу.

Кіріспе: Лимон қышқылын алудың беттік әдістері.

Кіріспе: Лимон қышқылын алудың тереңдік әдістері.

Кіріспе: Продуценттердің антибиотикалық белсенділігін анықтау

Кіріспе: Антибиотиктердің МПК анықтау

Кіріспе: Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

«Лаборант-микробиолог» жұмысшы мамандығын дайындау практикумы 5В 070100 - Биотехнология мамандығы бойынша лаборант-микробиолог жұмысшы мамандығын дайындауға бағытталған биотехнологиялық циклдегі пән ретінде саналады.

Лаборант-микробиолог жұмысшы мамандығы - әртүрлі мақсаттағы биотехнологиялық өнімдерді өндірістік жолмен алу және жаңа биотехнологиялық процестерді өңдеу, тағамдық және қайта өңдеу, микробиологиялық, фармацевтикалық өнеркәсіптердің өндірістік мекемелері мен лабораторияларында, медициналық және ветеринарлық зертханаларда, ауылшаруашылық өнімдердің қауіпсіздігі мен сапасын бақылау лабораториясында жұмыс жасауға және экологиялық мекемелер лабораториясында жұмыс жасауға маман даярлайды.

«Лаборант-микробиолог» жұмысшы мамандығын дайындау практикумы пәнінде микроорганизмдер мен вирустардың құрылымдық құрылу ерекшеліктері, микробтар əлемі туралы, микробиологиялық зертханадағы техникалық қауіпсіздік ережелері және зертхана және зертхананың жабдықталуы туралы жалпы түсінік беріледі. Биотехнологиялық қондырғылар мен жабдықтар, биотехнологиялық объектілерді зертеудің әдістері мен әдістемелері, биотехнологияның әртүрлі салаларында қолданылатын негізгі әдістер туралы мағлұматтар беріледі. Атқаратын маман ретінде жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырады. Лаборант-микробиолог мамандының іс-әрекетіне теориялық түсініктеме береді.

Курстың мақсаты - студентті арнайы дайындау нәтижесінде болашақ лаборант-микробиолог ретінде микробиологиялық, биотехнологиялық процесте ғылымның жетістіктері қазіргі аспап пен құралдарды пайдалануды, биотехнологиялық объектілерді зертеудің әдістері мен әдістемелерін, өсіру принциптерін, микроб жасушасындағы өтетін процестері жəне оларды реттеуші механизм туралы мəлімет беру. Лаборант-микробиолог мамандығының іс-әрекетіне үйрету.

1 Модуль. Микроорганизмдер туралы жалпы түсінік және микробиологиялық зертхана

Зертханалық жұмыс №1

Зертханадағы сақталуы тиіс қауіпсіздік ережелерімен танысу. Биотехнологиялық, микробиологиялық зертханаларды ұйымдастыру

Жұмыстың мақсаты: Зертханада жұмыс жүргізген кездегі қауіпсіздік ережелері бойынша нұсқаулармен танысу, қауіпсіздік ережелерін сақтау. Микробиологиялық зертханадағы жұмыстың негізгі ережесі - жұмысты дұрыс ұйымдастырумен, құралдар мен ыдыстармен танысу.

Жалпы түсінік: Микроорганизмдермен жұмыс жасаудың өзіндік ерекшеліктері бар екені бізге мәлім. Олардың ішіндегі ең маңыздысы - тазалық сақтау.

Зертханада жарық мол түсуі керек. Оның терезелері солтүстік-батыс, солтүстік-шығыс немесе солтүстік жақта орналасуы керек. Егерде терезелер оңтүстік жаққа қараған болса, күн ашық күндері оны материалмен жауып, көлеңкелеген дұрыс. Қабырғалары тегіс боялған немесе пластиктермен жабылған болуы тиіс. Зертханадан шығатын есікте қол жуғыш, дезинфекциялаушы ерітіндісі бар бутил, сабын және сүлгі болуы керек. Еденді пластикамен жабу қажет, өйткені қарағай еденнің тақтайларының аралығында лас жиналады да тазалыққа нұқсан келтіреді.

Жұмыс үстелдері де терезе алдына орналасуы керек, оған жарық мол түскені жөн. Үстел беті пластикамен қапталған болуы тиіс. Үстелдің ортасына пробиркаларға арналған штативтер, флакондар немесе бояулар құйылған ыдыстар, спирт шам немесе газ жанарғысы орналасады. Студенттерге үстел айналасынан жеке орын бекітіліп беріледі. Жұмыс үстелінің үстінде сабаққа қатысы жоқ бөтен заттар болмауы тиіс. Сабаққа қажетті заттардың барлығы өнебойы стол үстінде болғаны жөн. Құрал-жабдықтардың жұмысқа сай, дайын болуына лаборанттар жауапты болады.

Зертханада халатпен, ақ қалпақпен немесе ақ жаулықпен жұмыс істелетінін естен шығармау керек.

Жұмысқа пайдаланылған заттарды ішінде дезинфекциялаушы сұйықтары (хлораминнің 1%, фенолдың 3%) бар ыдысқа салып қою керек. Металдан жасалған заттарды (инелерді, ілмешектерді, пинцетті) жұмыс жасап болғаннан соң спиртовка жалынына жақсылап қарып алады. Киімге немесе тұтынатын заттарға зерттелетін материалдар кездейсоқ тамып кетсе, ол жерді дезинфекциялаушы сұйықпен жақсылап өңдейді. Жұмыс біткеннен кейін қолды дезинфекциялаушы сұйықпен, артынан сабынмен жуып тастайды.

Бөлмені белгілі бір уақыт өткен соң дезинфекциялаушы ерітіндімен, ал боксты (микробтармен жұмыс істейтін бөлме) жұмыс жасап біткеннен кейін бактерицидтік шаммен 30 минуттай өңдеп алады.

Жалпы зертхананың зат жуғыш, автоклав, қоректік орта даярлайтын, термостаттар орналасқан, препараторлық, бокс-бөлме, виварий бөлмелері болуы керек.

Химиялық реактивтер және кейбір биологиялық препараттарды үй асты төлесінде немесе қабырғаға ойып жасалған қараңғы шкафқа орналастырады. Жыл маусымында ол бөлмелер құрғақ, температуралары бір-келкі тұрақты болғаны жөн.

Сабаққа зертхананы лаборант даярлайды, студент тапсырмаларды орындайды, олар келесі ережелерді сақтаулары тиіс:

1. Зертханаға сырт киіммен, бас киіммен, кіруге және басқа да бөтен заттар алып кіруге болмайды. .

2. Оқу жұмыстарына тек халат киіп кірісу керек.

3. Химиялық реактивтермен және бояғыштармен жұмыс істегенде, олардың қолдану тәртібін қатал сақтау керек.

4. Спирт пен эфир қосындысымен өте абай болу керек. Оларды оттық тұрған столға апармау керек.

5. Микроорганизмдер, әсіресе саңырауқұлақ споралары, өте аллергия туғызғыш болғаны үшін, олар тұрған Петри табақшалардың, колбалардың, пробиркалардың беті әрқашан жабық болуы керек.

6. Микроорганизм суспензиясын немесе реактивтерді пипетканың көмегімен алу кезінде, оның үшкір емес ұшы мақтамен тығындалғанына көз жеткізу керек.

7. Зертханада ұқыптылық пен тазалықты сақтау керек. Оқу жұмыстары аяқталған соң микроскоптың иммерсионды жерін жұмсақ матамен сүртіп, микроскопты полиэтиленді қапшықпен жауып, жұмыс орнын тазалап, қолды жуу керек.

8. Студенттер, өздері қолданған микроскопқа, құрал -жабдықтарға және жұмыс орнының тазалығына жауапты.

9. Оқу жұмыстары аяқталған уақытта, кезекші құралдардың тоқ көзінен ажыратылғанын, газдың, судың өшірілуін тексеру керек.

Биотехнологиялық зертханаларды ұйымдастыру

Микробиологиялық зертханадағы жұмыстың негізгі ережесі - жұмысты дұрыс ұйымдастырумен келесілерді есте ұстау керек:

Зертханаға адамды техника қауіпсіздігі бойынша инструктаждан өткен соң жібереді.
Барлығы медициналық халатта жұмыс істеуі керек. Халатсыз кіруге тиым салынған.
Зертханада темекі шегуге және тамақ жеуге болмайды.
Жұмыс орны үлгідегідей реттілікте болуы керек, ал артық заттар арнайы орындарда тұрады. Столға өзге затты қоюға болмайды.
Күтпеген жерден биологиялық материал столға түскенде және т. б. бұл орынды дизинфицирлейтін ерітіндімен мұқият сүртеді.
Жұмыс нәтижесін жұмыс журналына жазу керек.
Жұмыс алдында және соңында қолды мұқият жуу керек.
Жуылмаған қолмен бетті сипауға болмайды.
Зерттелген материалға ауадан және ауыз қуысынан микрофлора түсетін болғандықтан артық қозғалып, сөйлемеу керек.

Жұмыс кезіндегі студенттер мен кезекшінің міндеті:

Кезекші оқу материалын қабылдап оны студенттерге таратады.
Жұмыс кезінде жұмыс орнын таза және жинақы ұстап, микроскопқа және өзге жабдықтарға мұқият қарау, жұмыстың кез келген этапында мұқият болуы керек, сөйлеспеу, жөтелмеу, қышынуға болмайды.
Барлық егіске (пробиркадағы, чашкадағы, колбадағы) жазу жазады, фамилияны, курс, егіс егілетін күн, стерилизациялануы.
Барлық қолданылған пипетка, жұғынды жасалған зат шынысы дезинфицирленетін ерітіндіге салынады.
Столда түсті карандаштар болуы тиіс. Дәптерге қажеттілерін жазамыз.

Студенттер мен кезекшілердің жұмысты аяқтағаннан кейінгі міндеттері.

Жұмыс орнын ретке келтіру.
Барлық пробирка, табақшадағы жасалған егісті кезекшіге тапсыру (Кезекші термостатқа қояды) .
Қолданылған материалдарды кезекшіге залалсыздандыру үшін тапсыру.
Микроскопты ретке келтіру: салфеткамен иммерсиялық объективті майдан мұқият тазарту; объективті 8х-ға келтіріп, оның астына салфетка қойып, объективті жай қысып, заттық үстелшеге дейін сүрту және егер қажет болса, микроскопты шыны қалпақ астына шкафқа қою.
Қолды дезинфицирленген ерітіндімен сүртеді және сабындап мұқият жуады, материалдарды сақтау, залалсыздандыру мұғалімнің және лаборанттың келісімімен жасалады.

Зертханалық жұмыс №2

Зертханалық құралдар мен ыдыстарды залалсыздандыру әдістері

Жұмыстың мақсаты: Зертханалық жұмыс жасаудағы құралдар мен ыдыстарды залалсыздандыру әдістері

Жалпы түсінік: Зертханалық жұмыстарда қолданылатын ыдыстар химиялық тұрғыдан аса таза, ал кейбір ыдыстар сонымен бірге залалсыздандырылған болуы тиіс. Ластанған ыдыстарды хром қоспасымен (қосалқы анықтамада келтірілген) өңдейді. Ол негізінен өте тотықтырғыш зат және шыныларды органикалық қалдықтардан өте жақсы тазартады. Хром қоспасында 30-40 минут ұстағаннан соң ыдыстарды құбыр ағын суында жақсылап жуады.

Жаңадан алынған ыдыстарды 15 минуттай сабынды сумен жуып, содан кейін салқын сумен шаяды. Бұдан кейін ыдыс тазаланбаса, оны 10% тұз қышқылы ерітіндісінде 10-15 минуттай тағы да қайнатып, артынан сумен шаяды.

Өлшеуіш пипеткалар майдан ұқыпты түрде тазартылуы тиіс. Майлы пипеткалар қабырғасында су тамшылары тұрып қалып, сұйықты өлшегенде оның мөлшерін қате көрсетеді. Пипетканы өңдегенде хром қоспасын пипетка ұшымен сорып тартуға мүлде болмайды. Бұл жұмысты пипетка ұшына резина груша кигізіп оңай атқаруға болады.

Заттық әйнектерді де майдан жақсылап тазалау керек. Дұрыс жуылмаған заттық әйнектерде микробтардың жұғынды препаратын даярлауға болмайды. Сондықтан бұндай шыныларды хром қоспасына бір тәуліктей салып қояды. Содан соң оларды 5% сода ерітіндісінде 30 минуттай қайнатады да, артынан жақсылап жуады. Таза шыныларды пинцетпен Никифоров қоспасына салып сақтайды (қосалқы анықтамада келтірілген) . Жуылған ыдыстарды сүртпейді, бөлме температурасында немесе құрғатқыш шкафтарда 100- 105° С температурада құрғатады. Таза ыдыстарды шаң-тозаң түспейтін, тығыз жабылатын ыдыстарда немесе шкафтарда сақтайды.

Құрал-жабдықтарды, ыдыстарды залалсыздандыру.

Залалсыздандырудың физикалық әдістері.

Залалсыздандыру дегеніміз - белгілі бір берілген объектідегі микроорганизмдердің толығымен жойылуы. Микробиологиялық лабораториялардағы зерттеулік жұмыстарға арналған барлық құрал-жабдықтар және ыдыстар залалсыздандырылған болу қажет.

Микроорганизмдерге арналған қоректік орталарды жиі қыздыру немесе термозалалсыздандыру арқылы залалсыздандырады. Залалсыздандыру алдында барлық пробиркалардың аузы мақталы тығындармен жабылады. Оның себебі: орталарды басқа микроорганизмдерден қорғау үшін.

Қысым арқылы қанныққан бумен залалсыздандыру.

Мұндай залалсыздандыру жұмыстарын автоклавтарда жүргізеді. Автоклав - екі қабырғалы, металды, цилиндр тәрізді ыдыс. Қабырғалардың арасында су болады. Залалсыздандыратын объектіні автоклав түбіне қояды. Автоклавта будың қысымын көрсететін манометр және ауаның немесе будың шығуы үшін ағынды краны болады.

Автоклав газбен немесе электр тоғымен қыздырылады. Қайнау барысында түзілген бу саңылаулар арқылы автоклавтың ішіне өтеді және ағынды кран арқылы сыртқа шығарылады. Автоклав ішіндегі ауа толығымен ығысылып шыққанан соң, ағынды кранды жабады және автоклав ішінде қысым жоғарлайды. Қысымның көрсеткіші 1 атм жеткенде, қысымның деңгейін бір қалыпты сақтау үшін қыздыруды реттеп отырады. Мұндай қысым кезінде буының температурасы 120 ^о С - қа тең болады.

Мұндай температурада қоректік орталарды 20-30 мин зылылсыздандырады. Залалсыздандыру кезінде тек микроорганизмдердің тек вегетативті клеткалары ғана емес, сонымен қатар бактериялардың споралары өледі. Залалсыздандыру жұмыстары аяқталғаннан кейін автоклавты өшіреді, манометр стрелкасы нолге келгенде, ағынды кранды ашып, автоклавтағы буды шығарады (3-сурет) .

Автоклавта суды, ет-пептонды бульонды, ашытқы автолизатын, агарды және басқа да орталарды залалсыздандырады.

1- залалсыздандыру камерасы; 2-ауа шығатын кран; 3- манометр; 4- сақтандырғыш клапан; 5- камера; 6- воронка; 7- саңылау (залалсыздандыру камерасына будың кіруі) ; 8- автоклав қақпағы; 9- залалсыздандыратын материалды орналастырату табаны.

Сурет 3. Автоклавтың құрылысы.

Ағынды бумен залалсыздандыру

Залалсыздандырудың мұндай түрі - кезектесіп өтеді. Ол залалсыздандыру уақытында құрамын өзгертетін қоректік орталар үшін арналған. Мұндай залалсыздандыру үшін Кох аппаратын пайдаланады. Кох аппараты - сырты изоляцияланған, темір цилиндрден тұрады. Цилиндрдің түбі екі қабаттан тұрады. Цилиндр түбіне су құйылады, судың бетінде бу өтетін саңылаулар бар металды пластинка болады. Осы пластинкаға қоректік орталарды орналастырады. Аппарат ішіндегі су электр тогы арқылы 100 ^о С-қа дейін қыздырылады. Пайда болған бу пластинка саңылаулары арқылы өтіп, материалды залалсыздандырады.

Суықпен залалсыздандыру

Бұл әдіс сұйық орталарды залалсыздандыру үшін қолданылады. Бұл әдістің негізіне микроорганизмдерді ұстап қалатын, ұсақ поралары бар бактериологиялық фильтрлер пайдаланылады. Мұндай фильтрлер әртүрлі материалдардан дайындалады: фарфор сазынан, асбесттен, нитроклетчаткадан және т. б.

Бұл әдіс арқылы барлық шыны ыдыстар, мақта және басқа да объектілер Т 160 ^о - 170 ^о С-та 1, 5 және 2 сағат аралығында кептіргіш шкафтарында залалсыздандырады. Ыдыстар алдын-ала таза жуулы, кептірілген және арнаулы қағаздарға (фольга немесе калька) оралуы керек.

Қыздыру және өртеу арқылы залалсыздандыру

Ол спирт шамы жалынында - скальпельді, инелерді, заттық шыныларды залалсыздандырады. Залалсыздандырудың мұндай түрінде құралдардағы барлық микробтар өледі.

Тапсырма

1. Ыдыстарды, қоректік ортаны, ауаны және т. б. залалсыздандыруға арналған құралдардың құрылысымен танысу. (Автоклав, кептіргіш шкаф, фильтрлер, бактерицидтік лампалар) .

2. Залалсыздандыру үшін Петри табақшасын, пипетканы, шпательдерді n7, 7 даярлау.

3. Залалсыздандыру үшін эрленмейеровский колбасын даярлау, мақта тығынмен не қағаз салфеткамен жабу және байлау.

4. пробирка, колба даярлау: мақталы-марлялы тығынмен тығындау, қағаз салфеткамен жабу, байлау.

5. Залалсыздандыру үшін құбыр суы бар пробиркаларды даярлау.

Зертханалақ жұмыс №3

Микроорганизмдерді культивирлеуге қоректік орта дайындау және залалсыздандыру әдістері.

Жұмыстың мақсаты: Микроорганизмдерді культивирлеуге қоректік орта дайындауды үйрету

Жалпы түсінік: Микробиологияның негізгі мақсаты қай субстратта болмасын ондағы микроорганизм санын табу. Бірақ субстраттағы микроорганизмді, жан-жақтылық табатын орта әлі жоқ. Неміс ғалымы Р. Кох ет сорпасы негізінде әмбебап ортаны ұсынды, онда органикалық азотқұрамды қосылысты пайдаланатын микроорганизмдер жақсы өседі.

Кейін микробиология практикасына С. И. Виноградский белгілі микроорганизм тобына арналған элективті немесе сайлаушы ортаны енгізді. Бұл орталарды тек таңдаулы микроорганизм өсетіндей, қатты шартты есеппен құрады. Элективті ортаның негізгі принципі - спецификалық жағдайда өсетін микроорганизмнің таңдаулы қажеттілігін есептеу. Микроорганизм сәйкес топтарының физиологиялық негіздерін біле отырып, ортаның тек химиялық құрамын сұрыптай қоймай, оның мынадай культивирлеу жағдайларын (ортаның активті қышқылы, аэрация жағдайы, температурасы және т. б. ) алуға болады. Мұндайда табиғи жағдайда тұратын экологиялық қуыстың зертханалық имитациясы пайда болады. Элективті орта - алдын ала ортаны залалсыздандырылмай-ақ зертханаларда және өндірісте биологиялық ортаны іске асыра алады. Элективті ортаға мысал ретінде азотфиксаторы мен нитроиндикатор бөлу үшін және олардың жинақтаушы культурасын алуға қолданады.

Жинақтаушы орта Голландия ғалымы М. Бейеринкоммен ұсынылған. Мұнда оны қандай микроорганизм немесе микроорганизм тобы қолданатынын білу үшін зерттеушіні қызықтыратын орта компоненті артығымен қолданды. Өйткені ол немесе олар осы ортада доминирленеді.

Құрамына қарай орта - табиғи (натуралды), синтетикалық болып 2 топқа бөлінеді.

Табиғилық деп - күрделі, анықталмаған химиялық құрамды мал азығынан немесе өсу тегінен тұрады. Бұл өсімдіктің әр түрлі бөліктері жануар талшықтары, солод, ашытқы, көң, топырақ, теңіз суы, өзен және минерал көздері. Бұларды көбінесе тұнба немесе экстракт ретінде пайдаланады. Микроорганизмдердің көбі табиғи жағдайда жақсы өсіп-өнеді, өйткені онда өсу үшін қажет компоненттері бар. Бірақ анықталмаған құрамды орта микроорганизмнің заталмасу физиологиясын зерттеуге жарамсыз, өйткені ол орта компонентінің бір қатарын пайдаланатынын ескермейді, және де микроорганизмдердің қандай зат құрайтынын білу керек. Бұл кемшіліктер табиғи ортаның құрамының өте күрделі болғандығынан және тұрақсыздығына, өйткені азық түріне қарай және дайындау әдісіне байланысты қарай ауытқиды. Бұл микроорганизмдердің өсуіне әсер етеді. Табиғи орталарды негізінен микроорганизмнің культурасын қолдауда жинақтауының биомассасына және диагностикалық мақсатында қолданады.

Синтетикалық - деп құрамына белгілі таза химиялық қосылыстардың нақты берілген концентрациясы кіретін ортаны айтады. Құрамына қарай: жай және күрделі болып 2-ге бөлінеді. Оларды микроорганизмдердің заталмасуын зерттеуде пайдаланады.

Жартылай синтетикалық орта болады, олар анықталмаған құрамды ортаға жатады. Оларға белгілі химиялық табиғаты қосылыстарымен қатар құрамы анықталмаған заттар кіреді. Мысалы етті сорпаға күрделі және химиялық құрамы анықталмаған заттармен бірге пептон, глюкоза немесе сахароза, тұз, калий фосфаты кіруі мүмкін. Картопты орта глюкоза мен пептоннан тұруы мүмкін. Жартылай синтетикалық ортаны микробиологиялық практикада витамин, антибиотик, аминокислот және де басқа микроорганизмдерге керекті азықтарды алуға кеңінен пайдаланады.

Қоректік орта әр түрлі консистенцияда болуы мүмкін: сұйық, тығыз, жартылай сұйық.

Тығыз қоректік ортаны, бактерияның санын білуде, таза культураның бөлінуінде және де т. б. мақсаттарда пайдаланады. Мұндай ортаны 1, 5 - 2, 5% агар немесе 10-15% желатин қосылған сұйықтан дайындайды.

Агар - бұл өсіретін коллоид. Оларды кейбір теңіз балдырларынан алады. Оның құрамына полисахаридтер, өте аз мөлшерде азоттық заттар кіреді. Агарды пластинка түрде, ұнтақ және көбі оны субстрат түрде қолданбайды, сондықтан агар инертті тығыздау ортасы ретінде қолайлы. Агардың еру температурасы - 100 ⁰ С, қатуы - 40 ⁰ С.

Желатина - азотқұрамды қышқыл зат, оны сүйекті, шеміршекті, балық қабыршағын қайнату арқылы алады. Желатиннің еру температурасы (22-25 ⁰ С) көптеген микроорганизмдердің инкубация температурасынан төмен (30-37 ⁰ С) .

Тығыз қоректік орта болып С. Н. Виноградскийдің микробиология практикасына енгізілген гельдік пластиналар жатады. Азоттық органикалық пішінін меңгерген микроорганизмдерді өсіру үшін етті-пептон ортасын қолданады: етті-пептонды сорпа, етті-пептонды агар және етті - пептонды желатин.

Тапсырма : Келесі қоректің ортаны дайындау: етті су, етті-пептонды сорпа, етті пептонды агар, ашытқы автолизат, Сабураның қатты және сұйық ортасын, сыралы сусло-агарды, чапека ортасын.

Қажетті құрал-жабдықтар:

Автоклав, Кох аппараты, электр қыздырғыш пеш, жас ет, дистильденген су, химиялық стакан 100, 200 мл, сүзгі(марля), мақта, 0, 5% таза ас тұзының ерітіндісі, пептон, ас содасы, агар-агар, желатин.

Жұмыстың орындалу тәртібі :

Ет-пептонды бульон /ЕПБ/. Бульон дайындау үшін жас етті алып, оған су құйып қайнату керек. Дайын болған бульонды бірнеше рет сүзіп, бастапқы көлеміне жеткізіп су құяды. Оның үстіне 0. 5% таза ас тұзын /NaCl/ және Етті суға 1% пептон 0, 5% химиялық таза тұз және 10% су құямыз. Бульонды пептон ерігенше 10-20 минут қайнатады. Ортаның сутектік көрсеткіші /рН= 7, 2-7, 4 болғанға дейін 1% сода ерітіндісін құйып, 15-20 мин қайнатады ортаны қайта сүзеді. Залалсыздандыруды 1 атм. қысымда 30 мин өткізеді. қайнатамыз. Сосын ыстық сорпада РН 7, 3-7, 5 анықталады. Сорпаны пробиркаларға ұйып 15-20 мин 120 ⁰ С-де стерильдейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.