Банк қызметінің деңгейлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 29 бет
Таңдаулыға:

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Қазақстан экономикасының тұрақтылығы көбінесе банк қызметінің тұрақтылығына байланысты. Республиканың банк жүйесі өзінің қарқынды дамуын әлі де жалғастыруда, өйткені банк қызметтері нарығының қалыптасу процесі жылдан-жылға кеңейіп, жетілдірілуде, сондай-ақ жаңа операциялар, қызметтер мен технологиялар енгізілуде. Сондықтан банк жүйесінің алдында жаңа міндеттер мен басқа да мақсаттар тұр.
Банк жүйесі кез келген мемлекеттің шаруашылық жүргізетін нарық жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Қазіргі таңда елімізде банк жүйесін ырықтандыру мен банктік қызмет нарығының жаңа деңгейі туралы бірқатар міндеттер белгіленіп отыр. Ондай міндеттердің қайсысы болмасын зерттелгелі отырған тақырыптың өзектілігіне негіз болатыны сөзсіз, соның ішінде тақырыпқа тікелей қатысты міндеттер ретінде, біздің ойымызша отандық банктердің қызмет нарығының жағдайын жақсарту мақсатында банктерге өз қызметінде жаңа технологияларды игеру, сондай-ақ банктердің капиталын ұлттық ауқымдағы ұшқыр жобаларды қаржыландыруға жұмылдыру міндеттері кезек күттірмейтін мәселеге айналуда.Елімізде жүргізілген экономикалық реформа банк ісінің дамуында жаңа кезеңге алып келді. Нарыққа өту жағдайында банктердің және басқа несиелік институттардың даму перспективасы, оның іс-жүзінде іске асуы жайлы сұрақтар ерекше өзекті мәселеге айналып отыр.
Қазақстанда бүгінгі күнгі қаржы нарығына негізгі қатысушы қаржы нарығының тұрақты дамуы қызметіне, сондай-ақ тұтастай ел экономикасына әсерін тигізетін банк секторы болып табылады. Қазіргі кезде, дүниежүзілік қаржы нарықтарындағы дағдарысқа байланысты банк секто - ры қызметіне талдау жасау, сондай-ақ негізгі қаржылық және экономикалық тәуекелдерді анықтап, оларды барынша азайту неғұрлым өзекті мәселе болып отыр.
Бүгінгі екінші деңгейдегі банктер өз клиенттеріне 200-ге жуық әр алуан өнімдер мен қызмет көрсетуге әзір. Мұндай кең көлемді қызметтер екінші деңгейдегі банктерге өз клиенттерін сақтай отырып, қолайсыз жағдайдың өзінде пайдалы жұмыс жасауға септігін тигізеді.Бір операциялардан болған зиян, екінші бір операциялардан түсетін пайда есебінен жабылады. Нарық экономикасы дамыған барлық елдердің екінші деңгейдегібанктері несие жүйесінің негізгі операциялық буыны болып қалуы кездейсоқтық емес. Олар өзгермелі ақша-несие нарығының жағдайына көндігетін қабілетінің барлығын көрсете алады.
Екінші деңгейдегі банктердің мынадай бастапқы қызметтері бар: депозиттер қабылдау, ақшалай төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыру, несие беру.Екінші деңгейдегібанктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше бір қабілеті ол ақшаны жасауы мен жоюында болып табылады. Бұл жерде ақша деп, тек қолма-қол ақшалар ғана емес, сондай-ақ талап етуге дейінгі салымдар түсіндіріледі.
Екінші деңгейдегі банктер өз клиенттерінің ақшаларын сақтауға қолайлы әртүрлі депозиттерді ұсынады, бұл бір жағынан өтімділікке деген клиенттерінің қажеттілігін қанағаттандырады. Көптеген клиенттер үшін облигациялар немесе акциялар жұмсағанға қарағанда, мұндай ақшаны сақтау формасы тиімді болып табылады.
Қазіргі дамып жатқан ақпараттық технологиялар заманында өз шаруашылығын жалғастыру үшін, қызмет ауқымын кеңейтіп, жоғары пайдаға қол жеткізу үшін көптеген кәсіпорындар тауардың жаңа түрін шығаруға, жаңа қызметтерді ұсынуға ұмтылуда. Осыған орай банктер де жаңа қызметтерді ендіруге және бұрынғы қызметтерді жетілдіруге үлкен назарын аударып отыр.
Жаңа қызметтерге пластикалық карточкалар, банкаралық электрондық есеп-айырысулар, әлемдік Интернет байланыс жүйесіндегі қаржы нарығының құрылуы жатады.
Жоғарыда аталған көптеген мәселелердің шешу жолдарын табу үшін оған терең үңіліп, барлық тақырыпшаларға жеке-жеке тоқталып, ашатындай етіп, кешенді түрде қарастыру қажет. Банктік қызметтердің дамуы мен перспективалары - біздің еліміздегі арнайы ғылыми түрде аз зерттелген мәселе болса да, банк саласында қызмет атқарып жүрген көптеген экономисттердің көкейінде жүрген маңызды сұрақтардың бірі.
Курстық жұмысының мақсаты:ҚР-да банктік қызмет нарығының қазіргі таңдағы жағдайын арттыру мен оны ұйымдастыруды қамтамасыз ететін қазіргі заманға сай банк қызметтерін дамытуға байланысты теориялық-әдістемелік тұрғыдан негіздеу.
Курстық жұмысының міндеттері. Қойылған мақсатқа жету мынадай міндеттерді шешуді көздейді:
- Қазақстан Республикасының банктік қызметтер нарығын теориялық тұрғыдан ашып қарастыру;
- банктік қызметтер нарығындағы жаңа өнімдер мен қызметтерді қарастыру;
- банктік қызметтер нарығының қазіргі жағдайын талдап көрсету;
- Қазақстан Республикасындағы банктік қызметтерді ұйымдастыруды жетілдіру жолдары;
- отандық банктердің проблемаларын ашып көрсету мен оның шешу жолдарын ұсыну;
- отандық қаржы нарығына ислам банктерінің енуін ырықтандыру.
Курстық жұмысының обьектісі болып Банк ЦентрКредит Акционерлік қоғамының қызметтер нарығы болып табылады.
Курстық жұмысының теориялық және әдістемелік негізі. Зерттеудің әдістемелік және теориялық негізіне қазіргі кездегі отандық және шетелдік ғалым-экономистердің банктік қызмет нарығының қазіргі жағдайын талдау кезінде орын алатын мәселелері туралы және оны ұйымдастырудағы зерттеулері пайдаланылды.
Курстық жұмысының құрылымы. Курстық жұмысының құрылымы кіріспеден, 3 тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.Жұмыс 31 беттен құралған, 9 сурет, 2 кесте бар.

1 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНКТІК ҚЫЗМЕТТЕР НАРЫҒЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1.1 Отандық банктердің көрсететін қызметтері мен операцияларының маңызы және олардың түрлері

Банктер қызметінің мәні оларды басқа органдардан ажырататын функцияларды орындаудан көрініс табады. Банк қызметін - банктің клиент мүддесі үшін белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын сипаттауға болады. Кез келген банк өнімінің негізінде қандай да бір қажеттіліктерді қанағаттандыру қажеттілігі жатады. Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту мен қарыздар беру жатады. Банктер өз пайдаларының көп бөлігін осы операциялар бойынша пайыздық айырмадан алады. Бірақ осы екі қызмет төңірегінде банктік өнімдердің көптеген нысандары жасалынып шығуы мүмкін.
Екінші деңгейдегі банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді, ал заңды және жеке тұлғалардың мемлекетте уақытша бос ақша қаражаттарының болуы және оны экономика мен халықтың қысқа мерзімдік қажеттіліктерін қанағаттандыруға пайдалану ақша нарығының экономикалық негізі болып табылады.
Екінші деңгейдегі банктер негізінен өз клиенттерінің шаруашылық қызметтеріне қызмет көрсетумен байланысты несиелік есеп айырысу және қаржылық операциялардың барлық түрлерімен айналысады. Банктердің экономикадағы маңызын олардың атқаратын операциялары анықтайды.
Нарықтық қатынастардың дамуы дамыған банк қызмет көрсету нарығының болуын талап етеді. Нарық − ол нақты бір тауар немесе қызметке сұраныс және ұсыныс [1,235б].
Банктік қызмет нарығының қызмет етудің теориялық негіздерін қарастыру негізгі түсініктерін нақтылаудан бастау қажет.
Екінші деңгейдегі банктердің мынадай бастапқы қызметтері бар: депозиттер қабылдау, ақшалай төлемдерді және есеп айырысуларды жүзеге асыру, несие беру.Екінші деңгейдегібанктердің басқа қаржы институттарынан айырмашылығы және ерекше бір қабілеті ол ақшаны жасауы мен жоюында болып табылады. Бұл жерде ақша деп, тек қолма-қол ақшалар ғана емес, сондай-ақ талап етуге дейінгі салымдар түсіндіріледі.
Банк қызметін - банктің клиент мүддесі үшін белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын сипаттауға болады. Кез келген банк өнімінің негізінде қандай да бір қажеттіліктерді қанағаттандыру қажеттілігі жатады.
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту мен қарыздар беру жатады. Банктер өз пайдаларының көп бөлігін осы операциялар бойынша пайыздық айырмадан алады. Бірақ осы екі қызмет төңірегінде банктік өнімдердің көптеген нысандары жасалынып шығуы мүмкін.
Нарық жағдайында банктің 3 қызмет ету аясы маңызды болып отыр:
Біріншісі - ақшалай қаражатты шоғырландыратын қызметі. Алайда уақытша босақшаны шоғырландырудағы банктің бірқатар ерекшеліктері болады:
- шоғырландырылған уақытша бос қаражат банктің өз қажеттілігіне емес,
басқалардың қажеттілігіне қайта бөлу тәртібімен пайдаланылады;
- шоғырландырылатын және қайта бөлінетін қаражаттың меншік иесі бастапқы несиеберуші (банк клиенті);
-қаражатты шоғырландыру тек арнайырұқсатпен (лицен - зия) жүзеге асырылады, әрі банктің негізгі қызмет түріне айналады.
Екінші қызмет - ақша айналымын реттейтін қызмет. Банк несиеберуші мен қарыз алушының арасындағы, сатушы мен сатып алушының арасындағы делдал болып табылады. Банк арқылы үлкен мөлшерде контрагенттердің арасындағы есеп айырысулар, айырбас, ақшалай қаражат айналымы, капитал жүзеге асырылады. Ақшалай қаражат айналымы экономиканы және халықты несиелеу, төлем құралдарын шығару арқылы реттеледі.
Үшінші қызмет - делдалдық қызмет. Бұл арада банктің делдалдық қызметін тек төлемдегі делдалдық ретінде ұқпау керек. Оған тереңірек үңілуі қажет. Банктер арқылы ақшалай қаражат пен капитал бір субъектіден екіншісіне, экономиканың бір саласынан екіншісіне құйылады. Банк шоты бойынша жүзеге асырылатын операциялармен капиталдың қозғалысы қамтамасыз етіледі, яғни оларды экономиканың бір секторына шоғырландыра отырып, басқа салалар мен аймақтарға қайта бөледі.
Сонымен, делдалдық қызмет -- бұл тәуекелдікті азайтатын әрі ұдайы өндіріс субъектілерінің арасындағы қатынасты кеңейтетін, ресурстарды түрлендіретін қызмет [2,120б].
ҚР Ұлттық банкінің арнайы лицензиялары бар болса, банк - тер басқа да банктік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валюталарымен операцияларды жүргізу: халықтың ақшалай салымдарын қарау, ақшаларды аударуға байланысты қызметтерді көрсету (инкассация).
Еліміздегі банктердің қызмет көрсетулері Қазақстан Республикасының Конституциясы, ҚР Азаматтық Кодексі, ҚР еңбек Кодексі, Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі туралы Заңы, Қазақстан Республикасының банк және банк қызметтері туралы Заңдарының негізінде реттелініп жүргізіледі.
Банктік өнім - аяқталған сипаты бар және банктің клиентке қаржылық, заңдық және ұйымдастырушылық іс-шаралар арқылы қызмет көрсету кезінде өзара іс-қимылды реттейді. Яғни, банктік өнім банк қызметінің клиенттерге қызмет көрсету бойынша нәтижесі болып табылады. Мысалы, нақты бір заңды тұлғамен рәсімделген несиелік келісімшарт банк пен қарызгердің қолы қойылып, мөрмен расталған болса, банктік өнім болып табылады, яғни банк қызметінің несиелеу бойынша қызмет көрсетудің нәтижесі [3,225б].
Банктік қызмет пен банктік өнімнің ұқсастығы, клиенттің қаржылық қажеттілігін қанағаттандырады. Алайда, банктік қызмет бірінші ретті сипатта, ал банктік өнім - екінші ретті. Банктік қызмет материалдық жақтан болмашы, ал өз кезегінде банктік өнім елеулі[4,150б].
Енді қазіргі кездегі әдебиеттерде кездесетін банктік қызметтердің жіктелуін қарастырайық.
Мысалы, американдық маркетологтар банктік қызметтердің 4 деңгейін бөліп көрсетеді(1-сурет).

Банктік қызметтер

пайдалы

Кешенді

кеңейтілген

күрделі

Сурет 1 - Банк қызметінің деңгейлері

Жоғарыдағы суретте банктік қызметтердің келесі жіктелімі көрсетілген:
- 1 деңгей - көпшілік тұтынушылармен, басқа адамдардың көмегінсіз бағалана алатын пайдалы қызметтер;
- 2 деңгей - кешенді түрде көрсетіле алатын, оларды түсіну үшін арнайы дайындық деңгейін талап етпейтін қызметтер;
- 3 деңгей - жете техникалық білімді немесе мамандандырылған кеңесті алу мүмкіндігін талап ететін кеңейтілген қызметтер;
- 4 деңгей - өнімді сатып алу жағдайын ескере отырып, тұтынушының айналасындағы банктік өнімдер туралы арнайы білімді қажет ететін күрделі қызметтер[5,70б].
Ресей экономистері сондай-ақ банктік қызметтердің 4 деңгейін бөліп көрсетеді, алайда оларды өткізу жағынан жіктейді (2-сурет).
Қызметтер

Қоғамдық мойындауын алған қызмет
қосымша күші бар қызмет
Нақты орындаудағы қызмет
Түпкі ой бойынша қызмет

Сурет 2 - Банк қызметінің жіктелімі

Жоғарыдағы 2-суретке сәйкес банктік қызметтердің келесі жіктелімі көрсетілген:
- түпкі ой бойынша қызмет, бұл банк өзінің және өзінің клиенттерінің пайдасына жүзеге асырылған қызметтер;
- нақты орындаудағы қызметтер (қызметтер жиыны), бұл банк ұсынатын және өзінің клиенттеріне ұсынатын қызметтер;
- қосымша күші барқызметтер, яғни клиенттерге сервистік қызмет көрсетудің барлық түрін кіріктіретін қызметтер, мысалы траст, лизинг т.б. сияқты дәстүрлі емес банктік қызметтерді рәсімдеген кезде ерекше жағдайлар;
- қоғамдық мойындауын алған қызметтер, яғни сәтті бәсекелестік күресті сипаттайтын, банктің беделін қалыптастыратын, қызметтерді дамытуға және пайда әкелуге мүмкіндік беретін қызметтер[6,50б].
Екінші деңгейдегі банктер негізінен өз клиенттерінің шауашылық қызметтеріне қызмет көрсетумен байланысты несиелік есеп айырысу және қаржылық операциялардың барлық түрлерімен айналысады.
Қазақстан Республикасындағы банктер мен банктік қызметтер туралы Заңға сәйкес банктер мынадай операцияларды орындай алады:
- ақылы негізде депозиттерді тарату;
- клиенттер мен банк корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет көрсету;
- қайтарымдылық, мерзімдік және төлемділік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға қысқа мерзімді несиелер беру;
- инвестицияланатын қаражаттар иелерінің немесе иемденушілердің тапсырмалары бойынша капиталдық жұмсалымдарды қаржыландыру;
- заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, вексельдерді,аккредитивтерді, депозиттік сертификаттарды, акцияларды және басқа да қаржылық міндеттемелерді);
- төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа да операцияларды жүргізу;
- банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету, клиенттердің тәуекелі бойынша оларды агенттері ретінде әрекет ету;
- клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды (қаражаттарды қарау және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару);
- банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету;
- лизингтік операцияларды жүзеге асыру.
Ұлттық банктің арнайы лицензиялары бар болса, банктер басқа да банктік қызметтерді жүзеге асыра алады. Соның ішінде шетел валюталарымен операцияларды жүргізу, халықтың ақшалай салымдарын қарау.
Сонымен, жоғарыда аталған мәселелерді ескере отырып, шетел экономистері қызметтердің тауар ретінде ерекшелігін талдауға көп көңіл бөледі, алайда банктік қызметтер аса күрделі болып табылады: банктердің өзіндіктабиғатымен, олардың ақша-несиелік қатынастарды ұйымдастырудағы функционалдық ролімен, клиенттермен өзара қарым-қатынастартүрімен сипатталатын өзіндік ерекшеліктерге тән.

1.2 Банктік қызметтер нарығындағы жаңа өнімдер мен қызметтер

Инновациялық банктік қызмет жоғары пайда табуға, коммерциялық банктің дамуын ынталандыратын және инвестициялайтын, тұтынушылардың жаңа қажеттіліктеріне бағытталған жаңа және жетілдірілген банктік қызметті жасауға бағытталған банктік қызметтің инновациялық түрі болып табылады[7,178б].
Қазақстан Республикасында инновациялық банктік қызметтердің пайда болуы мен кеңеюінің себептеріне, сондай-ақ келесілерді жатқызуға болады:
- Қазақстанның БСҰ (Бүкіләлемдік сауда ұйымы) кіруі;
- Қазақстан банк жүйесінің Еуропалық Одақпен интеграциясы;
- қазақстандық банктердің әлемдік ірі банктермен ынтымақтастығы;
- екінші деңгейдегі банктер қызметін реттеудің күшеюі.
Бүгінгі таңда дүниежүзіндегі кез-келген банк 3 негізгі функцияларды атқарады: ақшалай қаражатты жинау, олардың орын ауыстыруы және несиелендіру.
Ақшалай қаражат жинау ол банкке шығын арқылы келеді, олардың орын ауыстыруынан табыс түсіруге болады, бірақ негізгі банк бизнесі - бұл несие беру. Өкінішке орай, біздің республикамызда ұйымды несиелендіру қазіргі кезде сенімсіз және әлі оған бағытталуға мүмкіндік бермейді. Ол негізгі салада банкке табыс әкелмейді. Ұйымның электрондық есептеу жүйесі көмегімен банктік өнімді алуға болады, қазіргі Қазақстан жағдайын ескере отырып, банктік функцияның үшеуін біріктіріп табыс түсіруге мүмкіндік береді: орташа жағдайлы клиенттердің арзан ресурстарын үлкен көлемде жинау, банктік шот циклы бойынша айналымын қадағалау.
Клиент - дүкен - банктік шот - кәсіпорынды несиелендіру және өнім құрылымдары клиентурамен байланысты болады. Бұл банкке табыс түсірудің негізгі бір жолы болып табылады.
Пластикалық карточка - бұл ақпараттың қазіргі жоғары технологиялық алып жүрушісі. Мамандардың айтуы бойынша, пластикалық карточка - бұл Қазақстанның төлем жүйесінің болашағы. Пластикалық карточкалар шартты түрде:
- халықаралық;
- жергілікті;
- дебеттік;
- кредиттік;
- корпоративтік;
- жекешелік;
- құрамаболып бөлінеді.
Әлемде пластикалық карточканың 3 негізгі жүйесі бар:
- VISA;
- Master CardEuropay;
- American Express.
Visa Electron - ең пайдалы тарифтер бойынша ең қол жетерлік халықаралық банктік карточка. Бұл ең қарапайым, әрі арзан халықаралық карточка. Visa Electron шет елге жол жүретін кезіңізде және күнделікті өміріңізде сізге қолма - қол ақша алуыңызға, тауарлар мен қызметтер үшін ақы төлеуіңізге көмектеседі. Visa Electron бойынша электрондық құрылғылар: банкоматтар және POS - терминалдар арқылы қызмет көрсетіледі.
Visa Classic - Қазақстанда және шет елдегі ең танымал төлем карточкасы. Қызмет көрсетудің ең пайдалы тарифтері, сондай - ақ әлемнің кез келген елінде нақты қолданылу ыңғайлылығы оны шет елге шығатындар үшін маңызды нәрсе етеді.
Visa Gold анағұрлым мәртебелі карточка қолайлылық пен сервистің жоғары деңгейін бағалайтындарға арналған. Visa Gold ұстаушыларына айтарлықтай шегерімдер мен жеңілдіктер беріледі. Карточка ұстаушыларының көрсететін қызметтерінің міндетті түрлерінің қатарына карточка жоғалатын жағдайда шұғыл қызмет ету, жоғалғанның орнына уақытша карточканы тегін алу мүмкіндігі және т.б. кіреді. Visa Gold карточкасының иесі қаржылық жағынан қабілеттілігін атап көрсетеді және анағұрлым қаржылық мол мүмкіндіктерді береді.
American Express карточкалар - карталар бойынша жұмсау лимиті түбегейлі анықталмаған. Бұл - сіз несиеге сатып аласыз да, келесі айда сізге төлейтін шотыңыз келеді деген сөз. Карточка ашу үшін сақтандыру депозитін ашу қажет, алайда карточка бойынша рұқсат етілген жұмсау лимиті депозит мөлшерінен едәуір асып түседі.
Жалақы карточкалары - бұл тек қолма-қол ақша алудың ыңғайлы құралы ғана емес, сізге өз ақшаңызды тиімді басқаруға мүмкіндік беретін қаржылық құрал, әрі қазіргі банктік қызметтерге кілт болып саналады.
Корпоративтік карточкалар - қызметкерлердің қызмет міндеттемелерін орындауымен байланысты кәсіпорын шығыстарын басқаруға мүмкіндік беретін тиімді құрал. Төлем жасау және қолма - қол ақша алуға мүмкіндік береді.
Visa Electron Instant Card әмбебап төлем карточкасын ұсынады, мұны кез келген адам банкке тікелей хабарласып, қажетті құжаттарын ресімдегеннен кейін ала алады. Visa Electron Instant Card төлем карточкалары бойынша ұсынылатын барлық банктік қызметтерге толық мәнді қол жеткізуді қамтамасыз ететін халықаралық атаулы емес төлем карточкасы, әрі сонымен бірге біраз артықшылығы бар - мезетте алу. Бұл төлем карточкасының және оны рәсімдеу шапшаңдығы мен ыңғайлылығының үйлесуінде [8,10б].
Жоғарыда аталып өткендей, нарықтық қатынастар кезінде инновацияның басты стимулы-екінші деңгейдегі банктерде көрсетілген қызметтер түрінде айқындалатын бәсеке болып табылады. Соңғы жылдары Қазақстанның алдыңғы қатарлы банктері әртүрлі инновациялық қызметтер арқылы көрсететін қызметтер аясын кеңейтті:
- Қазақстан мен ТМД елдері бойынша жедел электрондық аударымдар;
- Western Union жүйелері арқылы аударымдар;
- хоумбанкинг;
- VIP-банкинг;
- теле банкинг;
- интернет-банкинг;
- WAP банкинг;
- желілік банкинг.
Homebank-тің артықшылығы:
- құпиялылық және қауіпсіздік: берілетін ақпаратты қорғау кепілдігі;
- жылдамдық: 100-ден астам қызметке тәулік бойы қол жеткізу,
мүмкіндік болмай қалған жағдайда провайдер қызметіне жүгіну;
- географиялық тәуелсіздік: әлемнің кез-келген нүктесінен шығу мүмкіндігі.
VIP-банкинг - бұл:
- сіз үшін таңдалып алынған қаржылай өнім мен қызмет көрсетудің икемділігі;
- сіздің активтеріңізді сенімді басқарып, сізді нарықты қадағалау қажеттілігінен босатады;
- қаржылық шешімдер мен схемаларды тиімді жасау мақсатындағы инвестициялық банкингтік қызмет көрсету түрлері;
- кәсіби менеджер - халықаралық стандарттар деңгейіндегі банктік қызмет көрсетуді ұсынатын сіздің жеке қаржылық агентіңіз;
- ерекше төлем карталары әлем бойынша сіздің беделіңізді және эксклюзивті клубтық қызмет көрсету пакетіңізді ерекшелеп тұрады;
- депозиттік бағдарлама сіздің қаржы салу мен сақтаудағы жекелеген қажеттіліктеріңізді есептеп отырады;
- сақтандыру пакеті барлық басты бағыттар бойынша қауіп-қатерді сейілтеді.
Телебанкинг - қалалық немесе ұялы телефонның көмегімен Homebank қаржы порталы қызметіне жеңіл әрі тиімді тәсілмен қол жеткізудің кеңейтілген түрі.Жай қалалық нөмірден қоңырау шалу арқылы, сіз:
- өзіңіздің дербес және карталық есепшотыңыздағы балансыңызды білу;
- барлық аймақ бойынша Қазақтелеком АҚ қызметін төлеу;
- ұялы байланыс операторларының қызметін төлеу;
- эфирлік кабелді Алма-ТВ қызметін төлеу;
- Homebank қаржы порталына кірудің құпия сөзін өзгертуіңізге болады.
Ұялы телефонды қолдану арқылы Сіз жоғарыдағыдай мүмкіндіктерді пайдалана отырып, тез төлем қызметімен өз ұялы телефоныңызды толтыра аласыз.
WAP-банкинг:
Көптеген клиенттер өз шоттарымен интернет арқылы жұмыс істеудің ыңғайлылығы қызмет көрсетудің жаңа түрін- сіздің шотыңызға ұялы телефон арқылы кіру қызметі.
Телефоныңыз WAP жүйесіне қосылған болса, сіз оны компьютердің қажетінсіз төлемдер жасау мақсатында өз шоттарыңызды бақылау құралы ретінде қолдана аласыз.
Қазіргі уақытта тауарлар мен қызметтердің кең ауқымын ұсынатын және Интернет желісінен төлем карточкасы арқылы ақы төлеуге мүмкіндік беретін интернет-ресурстарының саны ұдайы өсіп келеді. Бұл жағдайды төлем карточкасының көмегімен қолма-қол ақшасыз есеп айырысу жүйесіне деген тұтынушы сенімінің артып келе жатқандығының дәлелі деуге болады. Алайда, Интернеттегі төлем карточкасымен жүргізілетін операцияларға деген қызығушылықпен қатар алаяқтық операциялар тәуекелінің қаупі де өсіп отыр.
Заңсыз жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы Қазақстан Республикасының Заңы банктердің, сақтандыру ұйымдарының, зейнетақы қорларының, нотариустардың және адвокат - тар - дың қаржы мониторингінің субъектілері болып табылатындығын көздейді. Қазақстан - ның аумағында электрондық ақшаны шығару құқығына тек банктер ғана ие болатынын ескере отырып, оларға қатысты ақшаны жылыстатуға қарсы іс-қимыл бойынша, оның ішінде электрондық ақшаны пайдалана отырып жүргізілетін операциялар бойынша қолданылып жүрген заңнаманың барлық талаптары қолданылатын болады.
Заңнамаға сәйкес төлем жүйесінің негізгі қатысушылары болып табылатын банктер күмәнді операцияларды тексереді (монито - ринг жүргізеді) және тиісті ақпаратты қаржы мониторингі органдарына ұсынатын болады.
Сонымен бірге заң жобасында банктің элек - трондық ақша иелері шекті мәннен аса - тын сомаға операция жүргізуі үшін элек - трондық ақшаны шығарған және пайдаланған жағдайда, оларды міндетті сәйкестендіру жө - ніндегі іс-шаралар ескеріліп, көрініс тапты.
Қазіргі уақытта интернетті пайдалану және мобильдік коммерция негізінде цифрлық тауарлар нарығының кәсіпкерлік қызметінің саласын біртіндеп ендіру мен дамыту орын алуда. Күнделікті бөлшек төлем операция - ларын жүргізетін пайдаланушылардың, сол сияқты өз қызметін тек қана цифрлық тауар - лар нарығында көрсететін сауда қызметі субъек - тілерінің саны біртіндеп ұлғаюда.
Тұтастай алғанда Қазақстанның электрондық саудасын дамытуға байланысты жаңа дамып келе жатқан сегментке қызмет көрсету үшін электрондық ақшаны пайдалануға қажеттілік туындайды.
Жалпы алғанда Қазақстандағы электрон - дық сауданың қалыптасуына және дамуына орай электрондық ақша жүйесі одан әрі да - ми - ды. Мәселен, Қазақстанда бүгінде электрон - дық сауданы ұйымдастыру мен жүргізу бой - ынша инфрақұрылымды дамыту проблемалары бар, оның ішінде оларға көптеген өзара байланысты факторлар кедергі болып табылады, олардың бірі халықтың арасында интернетті қолданудың төмен деңгейі.
Осы арқылы ең алдымен электрондық ақшаның болашақтағы дамуы тұтастай алғанда Қазақстандағы электрондық сауданың дамуымен тікелей байланысты. Электрондық сауданың даму динамикасынан нарықтың қатысушылары тарапынан электрондық ақшаны пайдалануға сұраныс артады.
Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейдегі банктердің қызмет ету дәрежесі жаңа банктік қызмет көрсету мен оны енгізу өте сирек болатынын көрсетеді. Соңғы жылдары қазақстандық банктермен енгізілген жоғарыда аталған инновациялық қызметтер шетелдік банктердің тәжірибесінен алып пайдаланылады,демек, қазақстандық банктердің инновациялық қызметіне деген негізгі амалы, шетел тәжірибесін игеру мен бейімделуінде болуы керек.
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БАНКТІК ҚЫЗМЕТТЕР НАРЫҒЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ (БАНК ЦЕНТРКРЕДИТ АҚ-НЫҢ МАТЕРИАЛДАРЫ НЕГІЗІНДЕ)

2.1 Банк ЦентрКредит АҚ қызметі және қаржылық көрсеткіштерін талдау

Банк ЦентрКредит АҚ Акционерлік қоғамы 1988 жылғы 19 қыркүйекте құрылған және Қазақстанның алғашқы екінші деңгейдегі банктерінің бірі болып табылады.
Банктің республикамыз бойынша кеңінен тараған ауқымды филиалдық желісі бар, 2012 жылдың статистикалық мәліметтері бойынша Қазақстанның 33 қалаларында 154 филиалдар мен бөлімшелері заңды тұлғалар мен жеке адамдарға қызмет көрсетеді. Республикамыздың 5 қалаларында 179 банкомат орнатылған.
Банк ішінде бизнес-клиенттерге теңгемен және валютамен тегін ақша аудару қызметін көрсетеді. Банктің бірегей қызметі - Жедел түсім жүйесі компанияларға Қазақстанның әр алуан аймақтарындағы жеке тұлғалардан төлемдер мен түсімдерді жеңіл әрі тез жинауға мүмкіндік береді.
Компанияның клиенттері - жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ қазақстандық көптеген қаржы институттары мен өндірістік компаниялар.Қазіргі уақытта компания төмендегі қызмет түрлері бойынша қызмет көрсетеді:
- брокерлік - дилерлік қызмет;
- клиенттердің активтерін басқару;
- корпоративтік қаржыландыру;
- тікелей инвестициялар.
2007 жылы банктің тарихында елеулі оқиға орын алды - Корея Республикасының ірі банкі - Kookmin Bank Банк ЦентрКредит АҚ-ы акционерлерінің құрамына кіріп, өткен жылдың тамыз айында акциялардың 23%-н иеленді. Сол жылдың соңында Kookmin Bank холдингі банктің капиталына жасаған қосымша инвестициясы шамамен 140 миллион АҚШ долларын құрап, шетелдік ірі қатысушының үлесін 30,5%-ға дейін арттырды. Соның нәтижесінде банктің капиталы 73 миллиард теңгеден 94,6 миллиард теңгеге дейін артып, 29,7%-ға өсті.
Екінші деңгейдегі банктердің жиынтық міндеттемелері 2017 жылдың басынан бастап 1 821,5 млрд. теңгеге немесе 14,5%-ға азайды.

Кесте 1 - Банк секторының жиынтық міндеттемелерінің құрылымы 2016-2018ж
Көрсеткіштің атауыкүні
01.01.2016
01.01.2017
01.01.2018
Өсімі,
(%-бен)

млрд.теңге
жиынтығына %-бен
млрд.теңге
жиынтығына %-бен
млрд.теңге
жиынтығына %-бен

Банкаралық салымдар
319,0
3,1
237,0
1,9
215,0
2,0
-9,3
Банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар мен басқа банктерден алынған займдар
1450,2
13,8
1247,5
10,0
548,5
5,1
-56,0
ҚР-ның Үкіметінен алынған займдар
32,0
0,3
47,5
0,4
58,74
0,5
22,9
Халақаралық қаржы ұйымдарынан алынған займдар
88,9
0,8
98,7
0,8
77,8
0,7
-21,2
Заңды тұлғалардың салымдары
3087,8
29,6
4066,5
32,4
4574,4
42,7
12,5
Жеке тұлғалардың салымдары
1500,3
14,4
1937,4
15,5
2250,9
21,0
16,2
Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары
2284,5
21,9
1795,5
14,3
25,4
0,2
-98,6
Айналысқа шығарылған бағалы қағаздар
375,1
3,6
1307,6
10,4
1577,9
14,7
20,7
Бағалы қағаздармен кері РЕПО операциялары
269,1
2,6
534,7
4,3
577,2
5,4
8,0
Басқа міндеттемелер
1034,1
9,9
1264,4
10,0
810,0
7,6
-35,9
Міндеттемелердің барлығы
10441,0
100
12,536
100
10715,4
100,0
-14,5
Міндеттемелер құрылымында заңды тұлғалардың салымдары - 507,9 млрд. теңгеге немесе 12,5%-ға, жеке тұлғалардың салымдары - 313,6 млрд. теңгеге немесе 16,2%-ға көбейді. Арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың салымдары - 1 770,2 млрд. теңгеге немесе 98,6%-ға, басқа банктерден жəне банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған займдар 699,0 млрд. теңгеге немесе 56,0%-ға азайды. Шетел валютасындағы салымдар ағымдағы жылдың басынан бастап 322,4млрд. теңгеге немесе 11,3%-ға азайды. Банк секторының жиынтық міндеттемелері ағымдағы жылдың желтоқсан айында 1,1 млрд. теңгеге азайды. Заңды тұлғалардың салымдары өткен айда 30,3 млрд. теңгеге немесе 0,7%-ға,
жеке тұлғалардың салымдары - 53,5 млрд. теңгеге немесе 2,4%-ға өсті.
Халықтың (резидент емес тұлғаларды есептегенде) банктердегі салымдар 2018 жылдың қаңтарында 2,0% жоғарылап, 2179,2 млрд теңгені құрады.

Кесте 2 - Банк ЦентрКредит АҚ 2016-2018 жылдардағы активтері, млн. теңге

01.01.2016
01.01.2017
01.01.2018
АКТИВТЕР:

Ақша қаражаты мен оның эквиваленті
113176
211 428
148 432
Пайда немесе шығын арқылы әділ құнымен көрсетілетін қаржы активтері
6335
6 109
7 452
Қолдағы сатуға арналған инвестициялар
162376
99 080
86 284
Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар
42089
160 834
17 193
Қауымдасқан компанияларға жасалатын инвестициялар
7021
7 397
10 511
Банктердегі қаражат
141339
5 605
9 833
Клиенттерге және банктерге берілген несие
647721
683 139
742 739
Пайдаға салынған ағымдағы салық бойынша талаптар
981
2 145
3 975
Пайдаға салынған кейінге қалдырылған салық бойынша талаптар
972
1 727
2 048
Өзге активтер
20485
11 964
11964
Негізгі құралдар және материалдық емес активтер
10572
21 628
13080
БАРЛЫҚ АКТИВТЕР
1152095
1 211 056
1 063 351
Сонымен банктің өткен жылдардағы қызметінің нәтижесіне тоқталар болсақ 2018 жылы Банк ЦентрКредит АҚ-ның активтері өтімді активтердің үлесін 40%-дан 26%-ға дейін қысқартудың есебінен 2017 жылмен салыстырғанда 1 млрд. АҚШ долларына немесе 12%-ға азайды. Аталмыш төмендеу таза пайыздық маржаны (ұлғайту бойынша Банк қабылдаған стратегия аясында орын алды. Өткен кезеңдерде банк келесі бағыттар бойынша бірқатар іс-әрекеттердің алдын алды: өтімді активтер үлесін қысқарту, заңды және жеке тұлғалардың депозиттері бойынша мөлшерлемелерді азайту, сондай-ақ қорландыру құнын қысқарту.Аталған шаралардың жиынтығы есеп беру жылында ТПМ көрсеткішін 1,4%-дан 2,4%-ға дейін жақсартуға мүмкіндік берді (3-сурет). млн.теңге

Сурет 3 - Банк ЦентрКредит АҚ 2016-2018 жылдардағы активтерін салыстыру (млн. теңге)

Банктің 2018 жылдағы таза пайдасы 2017 жылдағы осыған ұқсас кезеңмен салыстырғанда 208 млн. АҚШ долларынан 18 млн. АҚШ долларына дейін артты.
2018 жылы Банк пайдасының артуына, сондай-ақ шығыстардың оңтайландырылуына байланысты шығыстардың кірістерге қатысты коэффициенті 76%-дан 51%-ға дейін елеулі түрде қысқарды. 2018 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша орта меншікті капиталға түсетін табыстылық 3,2% құраса, орташа активтер бойынша табыстылық 0,2% деңгейінде қалған болатын.
Банктің филиалдық желісіне бүкіл Қазақстан бойынша орналасқан 143 филиал мен қаржылық қызмет көрсету орталықтары, брокерлік, лизингілік, зейнетақы аударымдарын басқару салаларында мамандандырылған үш жергілікті еншілес компания кіреді (5 -сурет).

Сурет 4 - Банк ЦентрКредит АҚ 2016-2018 жылдардағы қызметтерді өткізу желілері

Банк ЦентрКредит АҚ-ның өткізу желісі 2018 жылғы 1 қаңтардағы мәліметтер бойынша 20 филиал мен филиалдардың 179 құрылымдық бөлімшелерінен тұрады.
Филиалдардың құрылымдық бөлімшелері келесі нысанда көрсетілген:
- VIP орталық - 1;
- қаржылық қызмет көрсету орталығы - 38;
- жекелеп қызмет көрсету орталығы - 40;
- есеп айырысу-кассалық бөлімі - 100.
Республикамыздың барлық облыс орталықтарында және ірі қалаларында Банктің филиалдары бар. Жалпы алғанда, филиалдар мен филиалдардың құрылымдық бөлімшелері Қазақстанның барлық аумағындағы 50-ден аса елді мекенде орналасқан. Құрылу нысанына (VIP-орталық, ҚҚО, ЖҚО, ЕКБ) қарамай, филиалдардың құрылымдық бөлімшелерінің шамамен 90% банк қызметінің барлық түрлерін ұсынады.

2.2 Банк ЦентрКредит АҚ-ның қызметтер нарығын бағалау

Несие портфелі банк табысының және активтерді орналастыру кезіндегі тәуекелдің басты көзі қызметін атқарады. Банк қоржынының құрылымы мен сапасының жақсы болуы, банктің орнықтылығы, оның репутациясы мен қаржылық сәттілігіне әсерін тигізеді. Несие портфелін қалыптастыру кезінде, банк барлық инвесторларға қатысты жалпы қағидатты ұстануға тиіс. Ол жоғарғы табысты және аса тәуекелді салымдарды несиелеудің төмен тәуекелді бағыттарымен байланыстыру.
Несие - бұл пайыз төлеп қайтару шартында, уақытша пайдаланылған қарызға берілетін ссудалық капитал қозғалысын білдіреді. Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете отырып, несие берушілер мен қарыз алушылар арасында несиелік қатынас бейнеленеді. Несиенің көмегімен заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттары, табыстары, экономикалық жүйе төңірегінде жинақтала отырып, уақытша және ақылы негізде пайдалануға берілетін ссудалық капиталға айналады[9,133б].
Банктік несие - бұл банктердің арнайы несие қаржылық мекемелерінің қарыз алушыларға ақшалай қарыз түрінде беретін несиесі. Банктік несие коммерциялық несиенің шектеулерін жояды. Бос ақшалай капиталдар кез келген өндіріс саласына беріледі және банктік несие арқылы кез келген бағытта қозғалады. Банктік несие сферасы коммерциялық несие сферасына қарағанда несиені қолдану өрісі кең. Банктік несие қоғамның барлық тараптарының ақшалай табыстарынан және жинақтарын капиталға айналдыра отырып, капиталдың қорлануына қызмет етеді. Банктік несие әмбебап болып келеді.
2018 жылғы 1 қаңтардағы жай-күйі бойынша Банк ЦентрКредит АҚ-ның 2017 жыл ішінде несие портфелі 10%-ға өсіп, жыл аяғында 801,1 млрд теңгені құрады. Портфельдің құрылымы елеулі өзгерістерге ұшыраған жоқ. Өткен жыл жалпы банк жүйесі үшін айтарлықтай күрделі болды, бұл өз алдына несие сапасының нашарлауына ықпал етті. Дегенмен, Банктің несие портфелінің сапа көрсеткіштері әлдеқайда жақсы, бұған қалыпты консервативтік несие саясаты және несие портфелінің жақсы әртараптандырылуы септігін тигізді (5-сурет).

млрд теңге

Сурет ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.