Тригонометриялық нивелирлеу

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 17 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар факультеті
Геодезия және құрылыс кафедрасы
КУРСТЫҚ ЖОБА
Геодезия пәні бойынша

Тақырыбы: Геодезиялық өлшеулер туралы жалпы түсінік. Бұрыштық өлшеулер.

Орындаған: Баянбек Р.Б.__________
(Қолы)

Тобы ГК-607 Шифр 5B071100

Жетекші: Сейтказина Г.С.
(Қолы)

_________________
(бағасы)

Комиссия мүшелері: Кудиринова Н.А. _________
(Қолы)

Сейтказина Г.С. _________
(Қолы)

Семей
2017

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
3
У1 5B071100 КЖ.0000 000 ТЖ.

Орындаған
Сарғали Ә.

Жетекші
Аубакирова С

Н. Бақылау

Бекіткен

Мазмұны
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ гк-507
К Ж
Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
3
У1 5B071100 КЖ.0000 000 ТЖ.

Орындаған
Сарғали Ә.

Жетекші
Аубакирова С

Н. Бақылау

Бекіткен

Мазмұны
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ гк-507
К Ж
Мазмұны
Кіріспе
3
1
Нивелир туралы жалпы түсінік
5
1.1
Нивелирлеудің түрлері
6
1.2
Нивелирлер,олардың құрылысы және тексеру
7
1.3
Техникалық нивелирлеуді жасау және оның нәтижелерін өңдеу
12
2
Нивелирлік рейкалар, олардың тексерулері
14
2.1
Оптикалық нивелирлеу
15
2.2
Сандық нивелирлер
16
2.3
Лазерлі нивелирлер
16
3
Жер бетін нивелирлеу(шаршылар арқылы нивелирлеу)
17
3.1
Тригонометриялық нивелирлеу
18

Қорытынды
19

Пайдаланған әдебиеттер тізімі
20

ҚОСЫМША А. Теодолиттік түсірістің ведомості
21

ҚОСЫМША Б. Абрис
22

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
3
У1 5B071100 КЖ.0000 000 ТЖ.

Орындаған
Сарғали Ә.

Жетекші
Аубакирова С

Н. Бақылау

Бекіткен

Кіріспе
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ гк-507
К Ж
Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
3
У1 5B071100 КЖ.0000 000 ТЖ.

Орындаған
Сарғали Ә.

Жетекші
Аубакирова С

Н. Бақылау

Бекіткен

Кіріспе
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ гк-507
К Ж
Кіріспе
Нивелирлеу деп - өлшеу нәтижесінде екі немесе бірнеше нүктелердің бір-бірінен өсімшелерін (биіктігін немесе төмендігін ) анықтауды айтады. Бір нүктенің абсолюттік биіктігі (деңгей беттен биіктігі) белгілі болса, сол арқылы басқа нүктелердің абсолютті биіктіктерін нивелрлеу (нивелир аспабын пайдалана отырып) арқылы оңай табуғы болады. ТМД елдерінде абсолюттік биіктік ретінде Кронштадт футштогінің нөлі алынған. Бұл нөлдік шама көп жылғы бақылау нәтижесінде белгіленген.
Осыған дейін сызықтық және бұрыштық өлшемдер арқылы нүктелердің пландық (жазықтықтағы ) орындап анықтау сұрақтары құралды. Бірақ та инженерлік құрылыстарды жобалау немесе құрылыс-монтаждау жұмыстарын геодезиялық жұмыстармен қамтамасыз етуде нүктеледің пландық орындарын ғана анықтау (білу) жеткіліксіз.Ұзынабойлық трассаның (темір және авто жолдар, әртүрлі каналдар,электр, байланыс желілері, т.т.) профиліндегі нүктелердің өсімшелері арқылы ғана сол трассаны көзге елестетуге болады, яғни трассаның сипаттамасынн, онда істелетін, істелген жұмыс көлемін көрнекі түрде байқай аласыз. Сондықтан нивелирлеу жұмысы ғимараттар мен құрылыстарды жобалау және салу кездерінде, олардан ажыратуға болмайтын маңызды геодезиялық жұмыс түріне жатады.
Биіктік өсімшесінің қандай әдіспен анықталуына байланысты, нивелирлеу бірнеше түрге бөлінеді: геометриялық, тригонометриялық, физикалық, механикалық және стерофотограмметриялық нивелирлеу әдістері.

Курстық жобаның мақсаты: Нивелир туралы жалпы мағлұмат алу; нивелирдің түрлерімен танысу;олардың құрылысымен танысу ;оптикалық ,сандық нивелирлер жайлы жалпы түсінік алу.
Курстық жобаның міндеті
1. Нивелир туралы жалпы түсінік алу.
2. Нивелирдің түрлерімен танысу.
3. Нивелирдің, олардың құрылысымен және де оның тексерілуімен танысу.
4. Техникалық нивелирлеуді жасау және оның нәтижелерін өңдеу жұмыстарын толық меңгеру
5. Нивелирлік рейкалар, олардың тексерулерімен танысу.
6. Оптикалық, сандык нивелирлер жайлы жалпы толық түсінік жинақтау
7. Жер бетін нивелирлеу ,соның ішінде шаршылар арқылы нивелирлеу әдісімен танысу.
8. Тригонометриялық нивелир туралы жалпы түсінік.

Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
5
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Орындаған
Сарағали Ә

Жетекші
Аубакирова С.

Н. бақылау

Бекіткен
Нивелирлеудің түрлері
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ
ГК-507 тобы
К Ж
Өзг.
Парақ
Құжат №
Қолы
Күні
Парақ
5
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Орындаған
Сарағали Ә

Жетекші
Аубакирова С.

Н. бақылау

Бекіткен
Нивелирлеудің түрлері
Белгі
Парақтар
22
Семей қаласының Шәкәрім атындағы МУ
ГК-507 тобы
К Ж
1 Нивелир туралы жалпы түсінік

1.1Нивелирлеудің түрлері

Геометриялық нивелирлеу жақын екі нүктенің бір-бірінен биіктігін, аспаптың жазық көздеу осі арқылы анықтау болып саналады. Барлық нивелирлеу түрлеріне қарағанда геометриялық нивелирлеу ең дәлірегі. Бұл нивелирлеу түрі жер бетін тік жазықтықта түсіруде, ізденіс жұмыстарында, жобалауда және әр түрлі инженерлік құрылыстарды салуда, құрылыс контрукцияларын, технологиялық жабдықтарды, с.с. монтаждау (құрастыру) кездерінде кеңінен қолданылады.
Тригонометриялық (геодезиялық ) нивелирлеу. Бір-бірінен биітігі анықталмақшы екі нүкте, арақашықтықты және ос екі нүкте арасындағы көлбеу бұрышты өлшеу арқылы, сол екі нүкта арасындағы өсімшені анықтау болып табылады. Тригонометриялық нивелирлеу жер бетінің бедерін (рельефін) түсірі үшін, сол аймақтағы биітік түсіру негіздерін құру кездерінде пайдаланылады. Сонымен бірге тригонометриялық нивелирлеудің дәлдігі, құрылыс-монтаждау жұмыстарын геодезиялық жұмыстармен қамтасамыз етуге де жарайды.
Физикалық нивелирлеу барометрлік, гидростикалық және радиолоканциондық болып үш түрге бөлінеді.
Барометрлік нивелирлеу кезінде абсолюттік биіктігін, атмосфераның қысымын әртүрлі барометр аспаптарымен өлшеу арқылы табылады. Барометрлік нивелирлеу дәлдігі жағынан геометриялық,тригонометриялық нивелирлеуден төмен ( нивелирлеу қатесі 1-2 м жетуі мүмкін.) Сондықтан

барометрлік нивелирлеу әр түрлі шолу, бақылау ( ракогносировка ) жұмыстары кезінде қолданылады.
Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
6
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
6
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Гидростатикалық нивелирлеу бір-біріне жалғасқан екі түтік (құбыр) ішіндегі сұйық деңгейлерінің айырмасын анықтауға негізделген. Арнаулы жабдықпен және ыңғайлы жағдай туғызған кезде гидростатикалық нивелирлеу үлкен дәлдікті береді. Технологиялық жабдықтарды орнату, әртүрлі ғимараттардың шөгуін анықтау кездерінде гидростатикалық әдіс жұмысты анағұрлым тездетуі мүмкін. Радилокациондық нивелирлеу кезінде нүктелердің абсолюттік биіктіктерін ұшу аппаратарының (ұшақ, тік ұшақ, жер серігі , ауа шарлары, т.т.) ішінде орналасқан радиолокциондық аспаптардың көмегімен анықтайды. Бұл нивелирлеуді аэрордионивелирлеу деп атайды. Нивелирлеу дәлдігі жоғары емес, орташа ойлы-қырлы жерлерді нивелирлеуде 5-10 м қателік жіберуі мүмкін.
Механикалық нивелирлеу кезінде арнаулы аспаптың көмегімен жер бетінің профилін механикалық әдіспен салып отырады. Бұл аспапты велосипедте, автомобильде және сондай көліктерде орнатылу мүмкін. Көлікті жылжыту кезінде, оған орнатылған аспап арақашықтықты, биіктікті есепке ала отырып, жер бетінің профилін қағазға түсіреді. Бұл нивелирлеу түрі көбінесе ізденіс жұмыстарында және темір жолдарды тексеру кездерінде қолданылады. Нивелирлеу дәлдігі 1 шқ жүріске 0,2-0,3 м.
Стереофотграмметриялық нивелирлеу кезінде жер бетінің аспаннан немесе жер бетінен түсірілген егіз екі суреті арқылы жазық координаталарымен бірге салыстырмалы биіктіктерін анықтайды. Бұл нивелирлеу түрі аэрофото және фототеодолиттік түсіріс нәтижелері негізінде топографиялық пландар және карталарды жасауда кеңінен қолданылады.

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
7
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
7
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

1.2.Нивелирлер, олардың кұрылысы және тексеру
Нивелирлер дәлдігіне байланысты МЕСТ10528-76 сәйкес үш түрге бөлінеді: жоғары дәлдікті нивелир (Н-10). Бұл жердегі көрсетілген сандар өзара биіктіктің 1 км екі қайтара жүрістегі орташа квадраттық қатесін m көрсетеді: Н-3К - дәл нивелир компесаторлы, Н-10КЛ - техникалық нивелир компесаторлы және лимбалы.
Компенсаторлы нивелирмен өлшеуді орындау жұмыс өнімін арттырады (10-15%) соған байланысты қазірге кезде компенсаторлы нивелирлер аспап жасауда деңгейлеуішті нивелирлеудің орнын басып отыр.
Қазіргі кезде техникалық невилирлеу үшін дәл невилирлер Н-3, Н-3К, техникалық Н-10 КЛ нивелирлері қолданылады.
Нивелир Н-3.Көру дүрбісі 2 ішкі фокустеуге үшін кремальер бұрандасы 1 бар. Нивелир бекіту 6 және микрометр бұрандалырмен 7 жабдықталған.

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
8
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
8
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Дөңгелек деңгейлеуіш нивелирдің айналу өсін көтеру бұрандаларының көмегімен тіктеуіш жағдайына әкелу үшін арналған. Нивелирдің контақтылы деңгейлеуіші 3 және элевациялық 12 бұрандасы бар. Цилиндрлік деңгейлеуіш дүрбіге бекітілген. Цилиндрлік деңгейлеуіштің екі шетінің бейнесі призма жүйелері арқылы дүрбінің көру өрісіне беріледі , лупа арқылы көру дүрбісінің өрісінде деңгейлеуіштің екіге бөлінген шетін көруге болады. Рейкадан санақ алмас бұрын элевациялық бұранда арқылы деңгейлеуіштің екіге бөлінген көпіршігінің шеттерін біріктіреді, яғни контакт жасайды, осы арқылы көру дүрбісінің көздеу өсін горизонталь жағдайға келтіреді. Осыған байланысты Н-3 нивелирінің деңгейлеуішін контакты деп атайды. Контакт кезінде көздеу өсі горизонталь жағдайда болып, рейкадан санақ алынады. Нивелир Н-3 дәл нивелир және ықшамды аспап, таза салмағы (салатын жәшігін есептемегенде) 2 кг. Нивелир Н-3К. Көлбеу диапозоны 15-та көздеу өсін автоматты түрде горизонталь жағдайға алып келетін құрылғысы бар. Н-3 нивелирден айырмашлығы көру дүрбісінің тұғырығында 1 бекіту бұрандасы жоқ, дүрбіні біржолата нысаналау үшін микрометрлік 2 бұранда бар. Аспаптың айналу өсін тіктеуіш жағдайға келтіру дөңгелек деңгейлеуіштің көмегімен жасалынады.
Нивелир Н-3К маяникті оптика-механикалық компенсатор бар, ол бір-бірімен айқасқан қос сымдарға ілінген қозғалмалы призмадан және қозғалмайтын призмадан тұрады. Компенсатордың тербелуін әлсіретуі қысылған ауасыбар поршені депмфердің көмегімен жасалынады. Көру дүрбісінің ұлғаюы 30. көру өрісі 1,3, дөңгелек деңгейлеуіш бөлігінің бағалануы 10, жіптік қашықтық өлшеуіштің коэффиценті 100.
Нивелир Н-10КЛ техникалық компенсаторлы нивелирлер түріне жатады,оның құрамында оптимеханикалық компенсатор бар.

Компенсатордың сезімтал элементі ртінде шарикті подшипникке ілінген тікбұрышты призма қолданылады.
Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
9
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
9
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Компенсатордың тербелуін әлсірету ауалы демпферен орындалады.Көру дүрбісі тура бейнеліге жатады. Нивелирде туралау бұрандасы жоқ. Нивелирдің төменгі бөлігінде ( 1 шкалаға бөлінген лимб орналасқан, осыған байланысты нивелирмен бұрыштар өлшнуге болады. Көру дүрбісінің ұлғаюы 20, дүрбінің көру өрісі 1,3 дөңгелк деңгейлеуіштің бөлігінің бағалануы 10, қашықтық өлшеуіш коэффиценті 100. Нивелирді тексеру (Н-3К) және жөндеу.
1.Дөңгелек деңгейлеуішті тексеру. Дөңгелек деңгейлеуіштің өсі нивелирдің айналу паралель болуы керек. Ол үшін көтеру бұрандаларымен дөңгелек деңгейлеуіштің көпіршігін ортаға (нуль-пунктке ) әкеледі де, нивелирді 1800 бұрады. Егер көпіршік ортадан ауытқып кетсе, онда түзету бұрандаларымен көпіршікті ауытқу шамаының ортасына дейін әкеледі. Тексерісті қайталайды, егер нивелирдің кезкелген бағатында көпіршік ортада болса, онда тексерісті тоқтататады.
2. Жіптік тордың дұрыс орналасуын тексеру. Тордың горизонталь сызығы ( жібі ) айналу өсіне перпендикуляр болуы керек. Тордың ортаңғы сызығын нивелирден 25-30 м қашықтықта орналасқан айқын көрінетін нүктеге көздейді де, туралау бұрандасымен дүрбіні айналдырады, сонда тордың ортаңғы горизонталь сызығы нүктеден шығып кетеу керек. Егер жағдай орындалмаса, онда дүрбімен жанастырылған тордың бұрандасын жұмсартып, торды керекті жағдайға бұрады.

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
10
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
10
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

3. Цилиндрдік деңгейлеуішті тексеру ( басты тексеру ). Цилиндрдік деңгейлеуіштің өсі дүрбінің көздеу өсіне паралель болу керек. Басты геометриялық жағдайға тексеру үшін бір сызықтың екі жақ шетін екі қайтара нивелирлейді. Ұзындығы 50 м сызық шеті қазықпен белгіленеді. Нивелирді А нүктесіне қойып, дөңгелек деңгейлеуіш арқылы тіктеуіш жағдайна әкеледі де, аспаптың биіктігі I өлшенеді. В нүктесіне рейканы орналастырып, элевациялық бұрандамен цилиндрлік деңгейлеуіштегі көпіршіктің екі жартысын беттестіріп ( контат жасап ), рейкадан b санағын алады. Егер көздеу өсі цилиндрлік деңгейлеуіштің өсіне паралель болмаса, онда b санағында х қате болады.( 10.6 а сурет).
Егер х шамасы 4 мм-ден аспаса, онда түзету жасалмайды. Ал х шамасы 4 мм-ден асып кетсе, онда элевациялық бұрандаың көмегімен тордың ортаңғы сызығын рейкадағы түзетілген санаққа b = b - x көздейді

және цилиндрлік деңгейлеуіштің түзету бұрандасымен көпіршік шеттерінің бейнесін беттестіреді. Бақылау үшін тексерісті қайталайды.
Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
11
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Өзг.

Парақ

Құжат №

Қолы
Күні
Парақ
11
У1 5B071100 КЖ.000 000 ТЖ

Егер нивелир А және В нүктелерінен бірдей қашықтықта орналасса, онда басты жағдай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.