Сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізіндегі көркем қол өнер технологиясы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Аймақтық әлеуметтік-инновациялық университеті

Рысдаулетова Айнаш Болатовна

Заманауи сәндік бұйымдарды жасауда жүн өңдеудің дәстүрлі әдіс- тәсілдерінің технологияларын пайдаланудың маңызы

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

5В012000- мамандығы - «Кәсіптік оқыту»

Шымкент, 2020

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Аймақтық әлеуметтік-инновациялық университеті

«Қорғауға жіберілді»

Көркем еңбек және бейнелеу өнері кафедрасының меңгерушісі Л. Ахмет

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Заманауи сәндік бұйымдарды жасауда жүн өңдеудің дәстүрлі әдіс- тәсілдерінің технологияларын пайдаланудың маңызы

5В012000- мамандығы бойынша - «Кәсіптік оқыту»

Орындаған Рысдаулетова А. Б.

Ғылыми жетекшісі Дуйсеманова Ж. А .

аға оқытушы Норма бақылаушы Ережепова М.

магистр

Шымкент, 2020

Мазмұны

Кіріспе . . . 4

Сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізіндегі көркем қол өнер

технологиясы

1. 2 Көркем еңбек сабақтарында оқушылардың қол өнер бұйымдарын

жасауда бейнелі ойлау қабілетін арттыру . . . 7

Мектептегі көркем еңбек сабақтарындағы қолөнер

технологиясы . . . 20

Заманауи сәндік бұйымдарды жасауда жүн өңдеудің дәстүрлі әдіс-

тәсілдерінің технологияларын пайдаланудың маңызы

2. 1 Сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізінде оқушылардың

шығармашылығын дамыту . . . 24

Сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізінде оқушылардың

шығармашылығын дамыту . . . 34

Қорытынды . . . 41

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 44

Кіріспе

Тaқырыптың өзeктiлiгi. Әрбір қоғамның әлеуметтік - экономикалық даму деңгейі, сол қоғамдағы жеке адамның шығармашылық потенциалына байланысты. Олай болса, егеменді еліміз Қазақстанда шығармашылық жеке адамды дайындау қажеттігі туындап отыр. Қазіргі кезде қоғамдағы қарқынды өзгерістер жыл сайын жаңа өмір салтын құруда. Осыған орай, қоғамның жаңа талап-тілектері мен әлеуметтік сұранысын қамтамасыз ету мақсатында творчестволық тұрғыда ойлаушы, тәуелсіз жеке адамды, дербес шешім қабылдауға бейім ұрпақты тәрбиелеу - бүгінгі күнде аса маңызды мәселе болып отыр. Шығармашылық жеке адамды қалыптастыру педагогикалық психология ғылымының кейбір жақтарын жаңаша қарауды талап етеді.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында білім беру жүйесінің жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған ролі атап көрсетілсе, осы заңның 41-бабында: «педагог қызметкерлер оқушылардың мемлекеттік білім беру стандартында көздеген деңгейден төмен емес білім, білік, дағды алуын қамтамасыз етуге, жеке шығармашылық қабілеттерінің көрінісін, дамуы үшін жағдай жасауға міндетті», - делінген. Қазіргі таңда жалпы білім беретін мектептердің дамуында жағымды өзгерістер және оқыту мен тәрбиелеу ісінің ұтымды жақтары ашылып жатқанымен, оқушылардың жеке басының шығармашылық жақтарына терең үңіле бермейміз. Бастауыш мектеп оқушыларының оқу іс-әрекеті мен оқудан тыс уақытындағы іс-әрекетінде шығармашылық қабілетін дамыту - өскелең буынға тәлім-тәрбие берудегі күрделі психологиялық әрекет болып табылады. Шығармашылық қабілеттің дамуы оқушылардың интеллектісін дамытумен байланысты екендігін негізге ала отырып, оқу үрдісін тиімді ұйымдастырудың, іс-әрекеттің субъектісінің творчестволық сапалық ерекшеліктерінің, сабақ кезінде және сабақтан тыс кездерінде диагностикалық және творчестволық тапсырмаларды ұтымды қолданудың мәні зор. Қазіргі кезде мектептердегі білімдер жүйесінен бір дағдарыс кезеңдерін көруге болады. Мұның мәні - оқыту әдіс-тәсілдерінің жеткіліксіздігі емес немесе мектеп өмірін басқаша ұйымдастыру емес. Бүгінгі күннің негізгі талабы - білімді адамды әлемнің бүтіндей бейнесін қабылдай алатын, шығармашылық таныммен тікелей қатынас жасай алатын жаңаша ойлай алатын шығармашылық адамға айналдыру.

Балаларға әлемнің көп бейнелі жақтарын шығармашылық таным негізінде қабылдай алу қабілетін дамыту қажет. Осының негізінде интеллектуалды, креативті (творчестволық қабілетті) ұрпақты тәрбиелеп оқыту, педагогикалық психологияның маңызды мәселелерінің бірі деп білеміз. Педагогикалық психология тұрғысынан шығармашылық іс-әрекетті зерттеу, соның бір тарауы шығармашылық қабілет мәселесі аса маңызды сұрақтардың бірі.

Әрбір жеке адамның шығармашылық қабілетінің дамуының жоғары жетістігі, тек сол адамның ғана жеке басының даму көрсеткіші емес, бұл қоғам дамуында да, өркендеуіне де едәуір әсер етеді.

Жұмыcтың мaқcaты: осы бір күрделі жұмысты еңбекке баулу пәні мұғалімдеріне және жас мамандарға жәрдемдесу, оларды кәсіптік бағдардың негізгі принциптерімен, ұжымдық формаларымен және тәсілдерімен, еңбекке баулуды жүзеге асырудың орнымен және жолдарымен, бастауыш мектептегі еңбек іс-әрекетінің тиімділігін арттыру мүмкіндіктерімен, еңбек пәнін жүргізуші мұғалімнің оқу -тәрбие ісі мен таныстыруға арнадық.

Қoйылғaн мaқcaтқa бaйлaныcты кeлeci мiндeттeр шeшiлдi:

- оқушыларды еңбекке баулуға байланысты қоғамның әлеуметтік тапсырысы мен мектептегі (сыныптағы және сыныптан тыс оқушылар үйірмелерінде) еңбекке дайындау шеңберінде оларды жүзеге асыруға мүмкіндік беретін педагогикалық шарттарының нақтыланбауы арасында;

- оқушыларды еңбекке баулу барысында этностық мәдениетін қалыптастыру қажеттілігі мен дәстүрлі мәдениет құндылықтарының “Технология” пәні мазмұнында жеткілікті деңгейде қамтылмауы арасында.

Зeрттeу бoлжaмы: Сондай-ақ қабілетті балалардың шығармашылық потенциялын дамытуда оқыту жүйесіне бірқатар өзгерістер енгізу, оқыту үрдісін біршама жаңаша ұйымдастыруды да негізге алу қажет.

Жeтeкшi идeя: Қазақ халқының ғасырлар қойнауынан жеткен ұлттық құндылықтарды мектептің еңбекке дайындау бағытындағы оқу-тәрбие үдерісінде тиімді пайдалану.

Зeрттeу әдicтeрi: Философиялық, әлеуметтік, этнографиялық, фольклорлық, психологиялық, педагогикалық, этнопедагогикалық, этнопсихологиялық әдебиет-терді тақырып бойынша зерделеу, теориялық тұрғыда талдау;

Зeрттeу пәнi: еңбекке дайындау бағытында 5-9 - сынып оқушыларының этностық мәдениетін қалыптастырудың педагогикалық шарттары.

Зeрттeу жaңaлығы: ұлттық мәдениеттің құрылымы мен тәрбиелік әлеуетін зерделеу;

- сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізіндегі көркем қолөнер технологиясы зерделеу;

- 5-9- сынып оқушыларының этностық мәдениетін еңбекке дайындау бағытында қалыптастырудың теориялық моделін жасау;

- оқушыларының этностық мәдениетін мектептің еңбекке дайындау бағытында қалыптастырудың педагогикалық шарттарын анықтау;

Зeрттeудiң тeoриялық жәнe әдicтeмeлiк мaңызы

қоғам, табиғат пен ой-пікірдің даму заңдылықтары, халықтың рухани мәдениеті, этномәдени білім және адамзаттық құндылықтар, іс-әрекет теориясы, еңбекке және кәсіпке баулу теориясы, этнопедагогикалық білім беру жайлы тұжырымдамалар, жеке тұлғаның еңбектегі даму заңдылықтары туралы философиялық, психологиялық, педагогикалық қағидалары алынады.

Жұмыcтың құpылымы жәнe көлeмi: Диплoм жұмыcы кiрicпeдeн, eкi тaрaудaн, қoрытындыдaн, әдeбиeттeр тiзiмiнeн жәнe қocымшaдaн тұрaды.

1 Сәндік қолданбалы өнер элементтерінің негізіндегі көркем қол өнер

технологиясы

1. 1 Көркем еңбек сабақтарында оқушылардың қол өнер бұйымдарын

жасауда бейнелі ойлау қабілетін арттыру

Еліміз тәуелсіздікке қол жеткізііп, халқымыздың рухани мұрасын зерттеп-зерделеуге көңіл бөлініп, тәлімдік, тағылымдық әдет-ғұрыптарымыз, салт-дәстүрлеріміз ұлттық өнеріміз педагогика ғылымы тұрғысынан қарастырылып, этнопедагогика өз алдына дербес сала ретінде қалыптаса бастағаны баршамызға мәлім. Қай заманда болмасын адамзат баласының алдында тұратын ұлы мақсат мұраттарының ең бастысы - өз халқының, өз ұлтының тәжірибесін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу.

Адамзат қоғамы даму тарихында қалыптасқан тәрбие мен оқыту, теориясы және практикасын дамыту саласындағы маңызы мен тәрбиелік мүмкіндіктері жайлы И. Г. Песталоцци, Д. Дидро, А. Дистерверг, Я. А. Коменский, К. Д. Ушинский, Н. К. Крупская, А. В. Луначарский, С. Т. Шацкий, А. С. Макаренко, В. А. Сухомлинский, сондай-ақ Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев, А. П. Сейтешев, Н. Д. Хмель Н. Н. Хан, М. Ә. Құдайқұлов, А. А. Бейсенбаева, Қ. К. Жампейісова Г. Т. Хайруллин, В. В. Трифоновтар маңызды педагогикалық ой-пікірлер қалдырды.

Халықтың қалыптасқан тәрбие тәжірибесін оқу-тәрбие үдерісінде пайдалану туралы Г. Н. Волков, Я. И. Ханбиков, М. Сейфуллаева, А. Ш. Гашимов, Т. Г. Тимошина, М. И. Стельмакович, Н. Сафаров, С. Қ. Қалиев, М. Х. Балтабаев, Қ. Б. Жарықбаев, Ә. Табылдиев, С. А. Ұзақбаева, Р. К. Толеубекова, К. К. Қожахметова, Ж. Ж. Наурызбай, Р. К. Дүйсенбінова, Қ. Қ. Шалғынбаева, С. Қ. Әбілдиналар өз еңбектерінде тұжырымдады.

Бүгінгі күні де бала тәрбиесі айырықша мәнге ие. ХХІ ғасырдағы тасқындаған толассыз ақпараттар, қоғамдағы күрделі өзгерістер аясында өмір сүріп жатқан жас ұрпақты тәрбиелеудің күрмеуі қиын күрделі мәселелері жеткілікті. Ғаламдану өріс алған қазіргі заманның тәрбие жүйесіне ұлттық тәрбиені дарыту одан да өзекті болып отыр. Осы тұрғыдан алғанда, қазақ халқының ғасырлар бойы жинақтап, уақыт тезінен өткен тәрбие тәжірибесінің ауқымды бір саласын ұлттық дәстүрлер жүйесі құрайды. Қазіргі кездегі Қазақстан мен ТМД елдерінің экономикалық жағдайы білікті мамандарға деген сұранысты қанағаттандыру мәселесіне тікелей байланысты болып отыр. Саяси-әлеуметтік және экономикалық реформаларды жүзеге асыруда бәсекелестік басты орынға шықты[1, 5-10б. ] .

Қазақстанның әлемдік білім кешеніне енуі, елімізде демократиялық қоғамның құрылуы, студенттерді жоғары сапалық деңгейде оқытуды, осы арқылы жаңа нарықтық жағдайларда болашақ мамандандарды даярлауды талап етеді. Мәселен, Қазақстан Республикасы білім жүйесін 2015 жылға дейінгі дамыту тұжырымдамасы мен 2005-2010 жылдары білімді дамыту бағдарламасы жеке тұлға даярлауды күн тәртібіне қойып отыр. Осыған орай, егеменді еліміздің білім беру жүйесінде әлемдік деңгейге жету үшін жасалып жатқан талпыныстар жағдайында оқытудың әртүрлі әдіс-тәсілдерін қолдана отырып, терең, білімді, ізденімпаз, барлық іс-әрекетінде шығармашылық бағыт ұстанатын, өз болмысын таныта алатын жеке тұлғаны қалыптастыру маңызды міндет болып отыр.

Бірқатар қазақстандық ғалымдардың еңбектерінде оқушылардың тәжірибесін (еңбек, эстетикалық, адамгершілік т. б. ) жетілдіру мақсатында өнер түрлерін пайдалану жолдары қарастырылып, педагогикалық мүмкіндіктері ашылып көрсетілген. Мәселен М. Х. Балтабаев, Т. А. Қышқашпаев, К. Ә. Дүйсенбаев, т. б. зерттеулерінде сызу және сурет сабақтарында қолөнер арқылы тәрбие беру мәселелері сипатталады.

Адамның жалпы және жеке ерекшеліктер психологиясын, іс-әрекет психологиясын, өнерді қабылдау психологиясын, шығармашылық қиял, эстетикалық сезім, көркем ойлау салаларына байланысты ой-пікірлерді Қ. Б. Жарықбаев, С. А. Ұзақбаева, М. Жұмабаев, Қ. Ералин, Ұ. М. Әбдіғапарова, Ж. Аймауытов, С. Т. Шацкий, М. Х. Балтабаев, Ф. Жұмабекова, К. Ибраева, Т. И. Жұмасаитова, Ә. Табылдиев, Қ. Б. Бержанов, Д. Кішібеков, Ш. Таубаева, Г. К. Ахметова, Г. Д. Лихачев, Э. А. Верб, Л. Ф. Балашкина, Н. А. Ветрова, Д. Б. Кабалевский, Н. В. Кузьмина, т. б. еңбектерінен көре аламыз.

Бұл зерттеулерде қоғамның даму деңгейі мен әлеуметтік сұраныс талаптарына үндес жүйеленген білім көлемі оқыту мен тәрбиелеудің басты ұстанымдарына сәйкес іріктеліп, оны меңгерту процесі педагогикалық психологияның жаңа бағыттарын басшылыққа ала отырып ұйымдастырылған жағдайда көздеген мақсатқа қол жететіні айтылады.

Д. И. Үркінбаева сәндік-қолданбалы қолөнер арқылы студенттердің эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың педагогикалық мүмкіндіктері технология пәні мұғалімдерінің кәсіби қасиеті ретінде эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың қазіргі жағдайына талдау жасаған және «эстетикалық мәдениет», «эстетикалық қызығушылық» ұғымдарына түсінік беруге талпынған; болашақ мұғалімдердің эстетикалық мәдениетін сәндік-қолданбалы қолөнер арқылы қалыптастырудың педагогикалық шарттары анықталып, оларды іске асырудың әдістемесін жасаған[2, 15-20бб. ] .

Б. Байжігітовтың «Қазақ өнерінің эстетикалық табиғаты» (1994) еңбегінің мазмұны бейнелеу өнерінің, қазақ халқының дәстүрлі өнері мен көркем шығармашылығының эстетикалық табиғатын, ұлттық мәнін ғылыми тұрғыда дәлелдеген; Ә. Қамақовтың «4-6 класс оқушыларына сәндік-қолданбалы өнер арқылы эстетикалық тәрбие беру» (1982) атты ғылыми-зерттеу еңбегінде қолданбалы қолөнер сабақтарында оқушылардың өнер туындыларын қабылдай білу және бейнелі ойлау қабілетін, эстетикалық мәдениетін қалыптастырудың педагогикалық негіздерін анықтай отырып, тәлім-тәрбие моделіндегі сәндік-қолданбалы өнердің мәнін, маңызын көрсеткен, бұл өнерге жас ұрпақты баулудың бүгіні мен болашағы жайында ғылыми болжамдар жасаған; Б. Ө. Құлахметов өндірістік оқытудағы жас шеберлердің (мастер) кәсіби бағдарын ұйымдастырудың педагогикалық мәселелерін қарастырып, ғылыми-әдістемелік нұсқаулар берген; С. А. Жолдасбекова жоғары оқу орындарында еңбек пәні мұғалімдерін даярлаудың жолдарын, олардың теориясы мен практикасын зерттеу жұмысының нысаны ретінде қарастырған.

Біздің зерттеуімізге арқау болған зерттеулердің дені жоғары оқу орындағы оқу-тәрбие процесінде болашақ маманның кәсіби дайындығына арналған. Ал мектеп оқушыларының қолөнер бұйымдарын жасату арқылы олардың шеберлігін қалыптастыру мәселелері жеткілікті түрде толығымен зерттелмегені анықталды. Осыған орай, аса маңызды міндетінің бірі - қолдан қолөнер бұйымдарын жасату арқылы олардың шеберлігін қалыптастыру болғандықтан, аталмыш мәселе төңірегінде зерттеу жүргізу қажеттігін ғылыми түрде айқындауға тырыстық.

Қазақстанның халықтық қолданбалы өнері, ұзақ уақыт бойы тарихи даму жолдардан өткен мәдени салада ғана ерекшеленбейді, сонымен қатар ол жалпы адамзат баласының рухани мәдениетінде де танымдық және тәрбиелік қырынан қызығушылығын арттыруда. Соңғы кезде елімізде әр түрлі этностардың халықтық педагогикалық мұраларын зерттеу қарқынды жүргізілуде. Әсіресе, бұл ғылыми ізденістер танымал ғалым-педагог Г. Н. Волковтың «этнопедагогика» терминін енгізгеннен кейін ғана кең ауқымда қарастырылуда. «Этнопедагогика» термині аталмыш ілімнің ру, тайпа, халық пен ұлттың педагогикалық мәдениетін арттырудағы орнын ерекшелеуде мазмұны мен мәні жағынан дәл берілген. Ғалым өз ойын мына пікірмен қорытындылайды:Адамзаттың педагогикалық мәдениеті дегеніміз барша еңбекшілер педагогикасы, еңбек және еңбекке тәрбиелеу педагогикасы, өте әділ ескерілгендей, еңбек пен еңбекке оқыту мен тәрбиелеу барысында халықтық педагогика мәдениетінде тығыз ұқсастық бар[3, 22б. ] .

Ғалымның бұл пікірі ата-бабаларымыздың шеберлерді өнерге - ісмерлікке баулудағы қалыптасқан дәстүрлерді өскелең ұрпақтың қарастыруында айқындала түседі. Қазақ халқының атақты ақыны А. Құнанбаев ісмерлерді тек іскерлігі мен шеберлігіне ғана емес, сонымен қатар, шеберлерді дайындайтын тәрбиелеуші болғандықтан сыйлайтын болған деген пікір қосады.

Көптеген ұлттық бұйымдар жасау орталықтарында кәсіби шеберліктің екі түрін мирас етіп қалдыру қарастырылған. Біріншісі, көршілес елді мекендердегі іс-тәжірибеге сүйене машықтанып, тәжірибелі тоқмашылардан үйреніп білу. Мысалы, қазірге дейін кей ауылдық жерлердің тұрғындары өз балаларын үйрету мақсатында туған - туысқандары мен таныстарына жіберіп отырған. Олар тәжірибелі шеберлердің жетекшілігімен түкті және түксіз кілем тоқу амалдарын жетік меңгерген.

Жас тоқымашының шеберлігін анықтау барысында қоғамдық пікірдің орны ерекше болды. Арнайы оқыту аяқталғаннан кейін әрбір шәкірт - өзі тоқыған кілемді көрсетуі тиіс.

Сәнді бұйымдар жасап, үйрену үрдісі 7-8 жастан бастап, 11-14 жасқа дейін созылған. Негізгі назарға алынғаны: оларды ең күрделі саналатын бұйымдар сызбасын салу, оны жасау шыдамдылық пен бір орында ұзақ отыру машықтарын қалыптастыру көзделді. Аталмыш машықтар шебердің жетекшілігімен қажырлы еңбектің арқасында күн сайын жетіле түсті. Нәтижесінде оқушылар бұйымның жасау, барлық күрделі технологияларымен машықтанды. Осылай ұрпақтан -ұрпаққа дәстүрлі ұлттық бұйымдарды жасау шеберлігі, тәжірибесі мен көркем және техникалық амалдары жетіп жатты.

Осы кезеңдерде балаларда ыждаһаттылық, шыдамдылық, көркемдік талғам, өзбетінше жұмыс істеу, нақтылық, ұқыптылық сияқты қасиеттер қалыптасып отырды. Төңкеріске дейінгі көшпенділік, өмір өзі діттегеніндей, отбасында балаларды кішкентай жасынан бастап қолөнермен айналысуға итермеледі. Әрбір отбасының әл-аухаты кез келген жұмысшы қолдарының есепте болып, жеке шаруашылық ұяшық құруымен байланысты болды. Сондықтан да балаларына еңбек және эстетикалық тәрбие беруде негізгі орынды отбасына жүктеді. Әдетте, отбасы көпбалалы болатын. Осындай отбасының құрылымы еңбек тәрбиесінің тиімділігіне ықпал жасады. Ата- аналарының жетекшілігімен аға-қарындастарының бірлесе істелген еңбектері отбасындағы кішкентайлардың іске машықтанып, еңбекке психологиялық дайындығы оң ықпалын беріп отырды.

Отбасы ыңғайы, қыздардың аталмыш кәсіпке қабілеттілігі, технологияның қолжетімділігі - осының тұтастай барлығы көркемөнер және әлеуметтік - адамгершілік тәжірибенің анадан қыз балаға берілуіне әсері болды. Халықтың ұлттық қолөнеріне әдеп-ғұрып жабдықтарымен қатар, аң аулауға, мал өсіруге және егіншілікке қажетті құрал - жабдықтарда кіреді. Осы құрал-жабдықтардың шығу тарихының өзінің келешек ұрпаққа берер тәлім - тәрбиесі мол. Киіз үйдің сүйегі, ағаш кереует, кебеже, сандық жасап, сырмақ кілем, аяққап, ши, кілем, түрлі бау, арқан жіп ескен, көннен және илеулі теріден қайыс таспа тіліп, өрім өріп, қолдан әр алуан ыдыс аяқ, адалбақан, бесік және тағы басқа көптеген заттарды халық шеберлері өнерпаздар өз қалауымен жасап түрлі нақышына келтіре әшекейлеп ұрпақтан-ұрпаққа мұра етіп, тәрбиелеп жеткізген. Халықтың қолөнері адамдардың көркемдік талғамының қалыптасуына ерекше әсер етеді, жас ұрпаққа эстетикалық тәрбие беруге қызмет етіп, оларды халықымыздың материалдық рухани мұраларын терең түсініп, оны бағалай білуге тәрбиелейді[3, 22б. ] .

Орта мектептегі оқытудың негізгі міндеттері - білім беріп қана қою емес, білім мазмұны арқылы баланың өмірге, еңбекке, адамдарға, айналадағы ортаға, дұрыс қарым - қатынасын қалыптастыру. Оқыту мен тәрбие бір-бірімен байланысты процесс, бір нәрсенің екі жағы сияқты. Тәрбиелік сабақтың мазмұнын анықтай отырып, сабақ барысында оқу және тәрбие міндеттерін шешеді. Көркем еңбек сабағында ұлттық тәрбие берудің міндеті жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болғандықтан, жаңа технология бойынша әдістемелік жүйенің басты бөлігі ұлттық қолданбалы қолөнерді технология сабағында қолдана білу болып табылады. Мұны орындау үшін мына ұстанымдар жүзеге асуы тиіс:

1. Оқушыларға көркем еңбек сабағында ұлттық тәрбие беруге шығармашылық іс-әрекеттерді меңгеру талап етіледі. Өйткені, көркем шығармашылық іс-әрекеттердің күнделікті пайдаланып жүрген оқыту әдістерінен айырмашылығы бар. Яғни, жаңа жағдайдагы «оқыту технологиясы» деп отырғанымыз - халық мұрасындағы қолданбалы қолөнері арқылы ұлттық тәрбие беру ұстанымының өзара тығыз байланыстыгы. Демек, бұнда ұлттық тәрбие беруде бірінші орында оқушы тұрады және оның білім алудағы белсенділігіне баса назар аударылады.

2. Көркем еңбек сабағында ұлттық тәрбие берудің негізгі түрлері -тәрбие берудің дербес және топтау түрлері. Бұл жерде алға қойған басты мақсат оқушыға деген сенім, ұлттық қолданбалы қолөнерге қызығу мүмкіндіктеріне сүйеніп, ұлттық қадір - қасиет сезімін дамыту. Ал, оқытудың фронтальды түрлері, көбінесе бағыт беру, талқылау және түзету енгізуге ғана пайдаланылады[4, 225-226бб. ] .

3. Жаңа технологияның мақсаты бойына технологиялық білімін жетілдіру үшін пайдаланылатын әдістемелік құралдар оқушылардың танымдылық іс-әрекеттерін жүргізе алатындай болуы керек. Бұрынғы дәстүрлі оқулықтар мұндай талапты қанағаттандыра алмайды, сондықтан, оқушылардың технологиялық білімін жетілдіру үшін жаңа типтегі оқулықтар қажет-ақ.

Қазақ халқының қол өнері түрлерін меңгерту процесінде оқушылардың технологиялық мәдениетін қалыптастыру мақсатында әртүрлі әдіс-тәсілдерді (сөздік, көрнекілік, аудиокөрнекілік, практикалық, салыстыру, теңестіру, ақпараттық, эвристикалық, қорытындылау, іздестіру және т. б. ) пайдаланамыз

Оқушының шеберлігін қалыптастыру мақсатында қазақ халқының қол өнерін оқытуды ұйымдастыру: мұғалімді оқушылардың ақыл-ойы мен практикалық іс-әрекетін белсендендіретін және олардың жүзеге асуын қамтамасыздандыратын оқыту формаларына, әдістеріне бағдарлауға; оқушылардың қазақ халқының қол өнерін үйрену барысындағы іс-әрекетін ұйымдастыруда орындаушылық іс-әрекетінің шығармашылық ізденіспен ұласуына; қазақ халқының қол өнерін үйрету процесінде технологиялық мәдениеттің барлық компоненттерін дамытуға; оқушыларды қазақ халқының қол өнер түрлерімен жұмыс жасауда мақсат қоя білуге, ақпарат алып, оған талдау бере білуге, жұмыс сапасының өлшемдерін анықтауға, техникалық құжаттарды жасауға қажетті материалдарды, құрал-жабдықтарды сұрыптауға, жоспарды құра білуге, технологиялық тапсырмаларды ұйымдастыруға және орындауға, іс-әрекет нәтижелерін бағыттап, бақылауға, өзіндік талдау мен өзіндік баға бере білуге үйретуде; қазақ халқының қол өнер түрлерін жасау процесінде оқушылардың оған деген қызығушылығын, сұранысын арттыруға, онымен әсерленуіне; қазақ халқының қол өнер түрлерін меңгеру барысындағы іскерлігі мен дағдысын мақсатты бірізділікте, кезеңдеп қалыптастыруға; мұғалім, оқушылар мен ата-аналардың ынтымақтастық қарым-қатынаста, ынтымақтастық шығармашылыққа жұмыс жасауына; мұғалімнің оқу материалдары мен қазақ халқының қол өнер түрлерін оқыту әдістемесін ұдайы жаңартып, жетілдіріп отыруына ықпал етті[5, 76-78бб. ] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.