Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде шетелдік тәжірибе түрлері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
І. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ТӘРБИЕЛЕУДЕ ШЕТЕЛДІК ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕЛЕРДІҢ ТЕРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
1.1. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде шетелдік тәжірие түрлері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Балабақшада шетелдік озық тәжірибелерді қолдану ... ... ... ... ... ...

ІІ. МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ ТӘРБИЕЛЕУДЕ ШЕТЕЛДІК ОЗЫҚ ТӘЖІРИБЕЛЕРДІҢ ПРАКТИКАЛЫҚ НЕГІЗІ
2.1. Мектеп жасына дейінгі білім беру мекемесінде шетелдік тәжірибе мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
2.3. Оқу-тәрбие процесінде педагогикалық - психологиялық әдістемелерді қолдану жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 27
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ...33
ҚОСЫМША ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .36

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: Бүгінгі ұрпақ ертеңгі болашақ елбасымыз айтып өткендей, жастарға олашақта зор үмі артылып отыр. Сол себепті ең әуелгі міндет тәрбиешілер мен ұстаздарға жүктеледі. Баланың ірге тасын дұрыс қалау мектепке дейінгі ұйымдарға тікелей қатысты. Енді өсіп келе жатқан бүлдіршіндерге дұрыс бағыт - бағдар беру, жан-жақты үйлесімді дамыған азамат етіп өсіру және де бәсекеге қабілетті азамат етіп өсіру негізгі міндеттердің бірі. Сол себепті жаңа технологиялар мен қоса инновациялық әдіс- тәсілдерді де, соның ішінде шетелдік озық тәжірибелерді пайдалана білгеніміз жөн. Балабақшаларда жаңа озық тәжіриелерді пайдаланудың асты мақсаты: шетелдік озық тәжірибе элементтерін пайдалана отырып, білікті, білімді құзыретті тұлға тәрбиелеп шығу. Балаларға мектепке дейінгі тәрбиені баланың жеке тұлғасын - мінезін, қабілеттерін, дағдыларын әрі қарай құру мен дамытуды бастайтын негіз ретінде қарастыруға болады. Балабақшадағы тәрбие ең алдымен балаларды қоғамда өмір сүруге үйретуге, айналасындағылармен қарым-қатынас пен қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Мектеп жасына дейінгі балалар үшін құрдастарымен қарым-қатынас үйлесімді дамудың қажетті элементі болып табылады. Көптеген ата-аналар баланы балабақшаға бейімдеу үрдісінен қорқады. Алайда, мұғалімдердің сауатты мінез-құлқы мектеп ұжымындағы үй балаларын күткен қиындықтардан айырмашылығы бұл процесті жеңілдетуге және оны ауыртпалықсыз жүргізуге мүмкіндік береді.
Мектеп жасына дейінгі баланы тәрбиелеу үшін тұлғаның жан дүниесіндегі ішкі сезімдеріне үңіле білу керек. Мектепке дейінгі ұйым барынша назарда болуы қажет. Елбасымыздың жаңа реформасында қарастырылып жатқандай, мектепке дейінгі ұйымдарда білім беру аса маңызды. Балаларға тек теория жүзінен ғана білім беріп қою жеткіліксіз болады. Себебі ол балаларға аса қызықты бола бермейді. Әр түрлі жаңа озық тәжірибелерді қолдану балалардың ынта - жігерін арттырады және білім сапасын көтереді. Мысалы айтса кетсек: Зайцев технологиясы, Монтессори таяқшалары Католог әдісі, С.Н. Лысенкованың "оза оқытып, перспективалы жұмыс жасау", В.Амонашвили "Сыпайы кісі қандай?" және т.б.
Бұл озық тәжірибелерді мектеп алды даярлық топтарына және ортаңғы топтарға қолдануға өте тиімді. Тәрбиелік орта балада сәттілік сезімін, іс-әрекеттің тиімділігін, оның негізінде жағымды имидж және жағымды әлеуметтік тәжірибе қалыптастыруы керек, бұл өз кезегінде тұлғаның шекарасын кеңейтіп, баланың белсенділігін арттырады.Олардың ынтасын арттырып, эмоцияларын жақсартады. Мектепке дейінгі тәрбие мен білім берудің мақсаты - әр балаға негізгі білім беру, негізгі мәдениеттің негізін (сенсорлық, ақыл-ой, эстетикалық, адамгершілік білімін дамыту) қамтамасыз ету. Мектепке дейінгі мекемелердегі алаларды тәрбиелеудің міндеттері: - физикалық денсаулықты; - эмоционалды әл-ауқат; - интеллектуалды даму; - ерікті даму болып келеді. Шетелдік озық тәжірибелердің бірі Лучикмектебінде қолданылады. Лучик білім беру орталығы 1988 жылдан бастап жұмыс істейді және Лучик балабақшалары, ерте даму орталығы, бір жастан бес жасқа дейінгі балаларға сабақ өткізіледі. Оқу орталығында 4-5 жастағы балаларға мектепке даярлық топтары бар, сонымен қатар 1-ден 11-ге дейінгі балаларға арналған Лучик мектебінде оқыту мектепке дейінгі білім берудің негізгі міндеттеріне балаларды бастауыш дағдыларды, сауаттылықты және санауды үйрету ғана емес, бірақ құрдастармен және ересектермен дұрыс қарым-қатынас жасау, қиын жағдайларды өз бетінше шешу және жаңа жағдайларға оңай бейімделу мүмкіндігі. Сондықтан баланы мектепке толық даярлау үшін психологтың қатысуы маңызды. Лучик болашақ оқушының психологиялық дайындығына, оның Мен оқушымын позициясын қалыптастыруға ерекше көңіл бөледі.
Зерттеу нысаны: мектепке дейінгі мекемедегі оқу-тәрбие үдерісі;
Зерттеу пәні: балабақшадағы оқу-тәрбие үдерісіндегі психологиялық-педагогикалық мәселелерді қалыптастыру;
Зерттеудің мақсаты: Мектепке дейінгі ұйымдарда шетелдік озық тәжірибелерді қолданудың әдістемесін ұсыну;
Зерттеудің болжамы: егер, мектепке дейінгі ұйымдарда шетелдік озық тәжірибелері оқу-тәрбиелеу үдерісінде тиімі пайдаланатын болсақ, балалардың білімі мен тәрбие деңгейі жоғарғы дәрежеде болады.
Зерттеудің міндеттері:
-балабақша бүлдіршіндерін тәрбиелеуде психологиялық мәселелерді теориялық негізде айқындау;
- балаларды оқытуда педагогикалық шарттарды анықтау;
Зерттеу жұмысының әдіснамалық-теориялық негізінде зерттеу, оқу-тәрбиелеу принциптері, инновауиялық озық тәжірибелер, педагогикалық тұжырымдамалар, диагностикалау және оның әдіснамасы;
Зерттеу көздері: Қазақстан Республикасының Конституциясы, ілім туралы заң, Қазақстан-2030 стратегиясы, психолог, педагог, философия, әлеуметтік педагог ғалымдардың зерттеулері және еңбектері;
Зерттеу әдістері: оқу-тәрбие үдерісіне қатысты ғылыми болжамдар, әдіс-тәсілдер, жаңа технологияларғ ғылыми-әдістемелік, философиялық, педагогия және психологиялық, теориялық, стастикалық талдаулар жасау, салыстыру, жинақтау және қорытындылау;
Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен теориялық маңыздылығы:
-балаақша балаларын тәрбиелеуде шетелдік тәжірибелер арқылы педагогикалық- психологиялық негізгі мәселелері айқындалды.
- балабақша алаларын тәрбиелеуде психологиялық-педагогикалық мәселелерінің педагогикалық шарттары анықталды.
Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс нормативті сілтемелер, анықтама, кіріспе, екі тарауша, қорытынды, пайдаланлған әдебиеттерден және қосымшадан тұрады.

1.1 Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде шетелдік тәжірибе түрлері

Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеуде жаа технологиялар мен әдіс - тәсілдер өте көп. Сонымен қатар шетелдік тәжірибелерді де оқып танып, оны іс жүзінде қолданып көруіміз керек. Солардың ішінде Америка Құрама Штатын қарастырсақ. АҚШ-та балабақшалар өте көп. Бір ғана АҚШ балабақшаларында озық бірнеше тәжірибелер бар және қолданыста келе жатыр.Әсіресе, олардың сабақ өту тәжірибелері де басқаша. Тоқтала кетсек: сабақ жоспары. Иә, бұл біздеде бар. Оның ерекшелігі жеке-жеке талданады. Мыс: Шығармашылық жоспар, Хай Скоуп жоспары, Learning Games, Бенк Стрит жоспары, Реджио Эмилиа жоспары, гавайской системе және т.б.[1]. Негізінде, оқу бағдарламалары - бұл балалар мекемелерінде оқу процесін ұйымдастырудың әртүрлі модельдері. Оқу бағдарламасының тұжырымдамасында сәбилерді тәрбиелеу мен тәрбиелеуге байланысты барлық нәрсе, оның ішінде моральдық-этикалық дамуы, баланың жеке басының эмоционалды қалыптасуы, дамитын орта құру және тиісті құжаттаманы жүргізу бар. Сол құжаттама (есеп беру бөлімі) оқу жоспарының тиімділігінің негізгі дәлелі болып табылады.Оқу жоспары дамушы ортаның сипаттамаларын, білім берудің негізгі идеясы мен міндеттерін, сондай-ақ балалар не үйренуі керек мазмұнын анықтайды. Оқу бағдарламаларын жасауда белгілі бір аймақта тұратын балалардың этникалық және ұлттық ерекшеліктеріне назар аударылады. Оқу бағдарламаларының әр түрі белгілі бір штаттарда таратылады, ал кейбіреулері - бүкіл ел бойынша. Мұндай жүйенің икемділігіне байланысты оның тиімділігі өте жоғары. Оқу жоспарларын әртүрлі қағидаларға сәйкес жіктеуге болады, бірақ біз ең танымал модельдерді қарастырамыз [2].
1.Шығармашылық оқу жоспары.
Педагогикалық стратегиялар компаниясы құрған және 5 жасқа дейінгі балаларға арналған. Балаларға арналған әзірлемелерде тәрбиешілер және ата-аналарды баланың өнерімен, дене тәрбиесімен таныстыруға және дамуға жағдай жасауға бағытталған Оқытудың негізгі әдісі - зерттеу және ашу. Жұмыс балалардың шығармашылық ойлау қабілетін дамытуға бағытталған. Тәрбиешілерге күнделікті жоспарлау, көмектесу үшін ұсынылады. Бұл әр балаға икемді жеке бағдарлама құруға мүмкіндік береді. Білім беру тақырыптық сабақтар түрінде және балаларға қиындық туғызатын проблемалық жағдайларды жасау түрінде жүзеге асырылады. Белгілі бір тақырыпқа байланысты туындайтын сұрақтарға жауап табу үшін балалар әртүрлі қызмет салаларында дағдыларды қолдануы керек, осылайша олардың білімі байыды. Сонымен қатар, балалар қораптан тыс ойлауға үйренеді және топта жұмыс істейді. Сонымен, осы оқу бағдарламасы шеңберіндегі интерактивті оқыту балалардың табиғи қызығушылығына негізделеді және өз білімдерін іс жүзінде қолдана білуге бағытталған.
2. Бенк Стрит жоспары
Оқу бағдарламасы 3 жастан асқан балаларға арналған. Бағдарлама әр баланың жеке және жас ерекшеліктеріне негізделген. Әлеуметтенуге, басқалармен қарым-қатынас жасау қабілетіне, күнделікті өмірде тәуелсіздік қалыптастыруға көп көңіл бөлінеді. Бағдарлама өте алуан түрлі, оған тіпті шопинг жаттығулары да кіреді. Тәрбиешілердің басты рөлі - балалардың ойындарын байқау және олардың танымдық белсенділіктерін ояту.

Бағдарлама жас санаттарына бөлінеді:

+ туғаннан 3 жасқа дейін;
+ 3 жылдан 4 жылға дейін;
+ 4 жылдан 5 жылға дейін;
+ мектеп жасы.
Ең кішкентайларға арналған бағдарлама белсенді бірлескен жаттығуларға негізделген, оған тек балалардың өздері ғана емес, сонымен бірге олардың отбасы да қатысады. Жұмыс алты негізгі бағыт бойынша жүргізіледі:

:: білімді игеруге дайындық;
:: әлеуметтік және эмоционалды тәжірибе;
:: физикалық даму және денсаулық;
:: қарым-қатынас дағдылары, сөйлеу және әдебиеттермен танысу;
:: интеллектуалды даму;
:: өнер және шығармашылық
Осы бағыттардың әрқайсысында балалар даму деңгейін көрсететін 42 негізгі көрсеткіш бар.

3. Оқыту ойындары (Learning Games)
Оқу жоспары үйде оқытуға және ата-аналармен топтық оқуға арналған. Материалдар ойын түрінде, көрнекі суреттермен және ата-аналарға арналған егжей-тегжейлі кеңестермен кітап түрінде ұсынылған. Әр кітап балалардың өмірінің бір жылдығына сәйкес келеді: туылғаннан 12 айға дейін, 12-ден 24-ке дейін және т.б., бес жасқа дейін. Техниканың үлкен артықшылығы - оны пайдалану мүмкіндігі. Оқу бағдарламасының негізіне әдебиеттің дамуы, басқа барлық қызмет түрлері кіреді: математика мен басқа ғылымдарды оқыту, эмоционалды және әлеуметтік дағдылар, физикалық даму. Материалдар жиынтығы толық жиынтыққа және премиум-нұсқаға бөлінеді. Оларға мыналар жатады:
1. оқу жоспары;
2. мұғалімге арналған ұсыныстар;
3. көрнекі құралдар (түрлі-түсті суреттер);
4. аудио материалдар (өлеңдер мен әндер);
5. санау материалдары;
6. жас ерекшеліктері бойынша балалар шығармашылығы;
7. мұғалімнің біліктілігін арттыруға арналған бейне.

4. Реджо Эмилия оқу бағдарламасы
Жобаға бағытталған бұл әдіс Италияның шағын қаласында пайда болды және бүкіл әлемде танымал болды. Оны жұмыс үшін негіз ретінде қабылдаған бала күтімі мекемелерінде ынтымақтастық пен сенім атмосферасы ерекше. Оқу процесі баланың қоршаған адамдармен тығыз байланысы ретінде қарастырылады және оның ғылыми-зерттеу қызметіне негізделген. Балаларға тәриешілердің жетекшілігімен жаңалық ашуға және жаңа дағдыларды игеруге мүмкіндік беріледі. Мұндай бақтардағы үстелдерде немесе кілемшелерде дәстүрлі сабақтар өткізілмейді.

Балабақшаға белгілі бір патенттелген әдіс бойынша жұмыс істеу құқығын береді. Егер тәрбиешілердің жұмысы осы әдістеменің қағидаларына сәйкес келмесе, АҚШ -- да мекеме лицензиясынан айырылуы мүмкін екен.

Мұндағы тәрбиешілер фасилитатор ретінде емес, сонымен бірге балалармен жобалар құратын бірлескен авторлар ретінде әрекет етеді. Олардың міндеті - барлық әрекеттегі сәбилердің күш-жігерін жұмсарту және ынталандыру. Жаңа жобалардың идеяларының көпшілігі балалардың өздеріне тиесілі, ал нәтижелері ата-аналар мен әріптестер үшін құжаттандырылып, түсіріледі.
Осылайша, олар ыдысқа дайын білім әкелмейді, бірақ оны алуға көмектесетін құралдарды ұсынады.

5. Гавай мамандандырылған мектепке дейінгі білім беру тәжірбиесі
Бұл әдіс бүкіл Америка Құрама Штаттарында кең таралған. Ол туғаннан 3 жасқа дейінгі сәбилер құзыреттілікке қол жеткізуі керек 685 қызмет түрлеріне негізделген. Өз кезегінде іс-әрекет түрлері 6 негізгі бағытқа бөлінеді - сөйлеу және ақыл-ой дамуы, физикалық дағдылар, өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары, әлеуметтік даму және танымдық қабілеттерін қалыптастыру.
6. Мектеп жасына дейінгі балаларды сипаттау және бағалау жүйесі
Бұл оқу бағдарламасы туылғаннан 6 жасқа дейінгі ерекше қажеттіліктері бар балаларды оқытуға арналған. Ол мақсаттар мен міндеттердің анықтамасын, сонымен қатар мұғалімдер мен ата-аналарға арналған әдістемелік әзірлемелер мен кеңестерді қамтиды. Оқыту отбасымен тығыз ынтымақтастыққа негізделген. АҚШ-тың әртүрлі штаттарында кеңінен таралған оқу бағдарламалары соншалықты әр түрлі, сондықтан оларды шексіз тізімге алуға болады. Сипатталғаннан басқа, мұнда Вальдорф жүйесі және Мария Монтессори техникасы кең танымал болды. Айта кету керек, Еуропадан айырмашылығы, АҚШ-та Монтессори бренді тіркелмеген. Сондықтан кез-келген мекеме әйгілі әдіснамамен аз болса да, бұл атауды қолдана алады. Бақшаның осы жүйеге сәйкес жұмыс істейтініне көз жеткізу үшін сіз қызметкерлерден Американдық Монтессори Қоғамына (AMS) немесе Америка Құрама Штаттарындағы Халықаралық Монтессори Ассоциациясына (AMI) лицензия ұсынуын сұрай алады.

1.2. Балабақшада шетелдік озық тәжірибелерді қолдану
Қазақстан-2030 стратегиясында мектепке дейінгі ұйымдарға аса зор көңіл бөлінгендігі туралы айтылған. Балабақшадан шығатын әр бір бала мектеп табалдырығын аттағанда білікті, ірге тасы мықты қаланған оқушы ретінде баруы тиіс делінген. Сонымен қатар олар бәсекеге қабілетті, үйлесімді дамыған, білікті де білімді тұлға ретінде қалыптасулары керек. Ол үшін сабақ жоспары өте жақсы және талапқа сай өткізілуі керек. Инновацияның, тәсілдердің, шетелдік озық тәжірибелердің маңызы өте зор. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеудің мақсаты - қоғамдағы мінез-құлық нормалары мен ережелерін қалыптастыру, сүйіспеншілік пен жалпыадамзаттық мәдениетке құрметпен қарау. Оқыту мен тәрбиелеу бір-біріне қарсы емес, керісінше бірлікте әрекет етеді. Тәрбие мен оқытудың бірлігі олардың мазмұнының келесі көрсеткіштерімен ерекшеленеді: Тәрбие мен оқытудың әлеуметтік табиғаты - олар қоғамның лайықты мүшелерін дайындаудағы қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін құрылды және жұмыс істейді. Қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік-тарихи және мәдени процестеріне тәуелділік. Тәрбие мен оқытудың мазмұны, мақсаты, міндеттері мен күтілетін нәтижелері тарихтың уақыты мен кеңістігінде өзгереді және өзгереді. Білім мен тәрбиенің мазмұны адамзат тарихында өзгеріп қана қоймай, сонымен қатар қоғам мен мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық, мәдени және саяси процестеріне де әсер етеді. Оларды жүзеге асырудың жалпы әдістері бар - ұйымдастырылған оқу сабақтары, жеке үлгі, өз тәжірибеңізді алу және т.б. Уақыт өте келе заманауи қажеттіліктерге бейімделетін, сонымен қатар балалардың жас санатына, физикалық және психикалық даму деңгейіне, жеке қажеттіліктері мен мүмкіндіктеріне бейімделген біртұтас әлеуметтік-тарихи тәжірибе. Оқу процесіне қатысушылар арасындағы міндетті өзара әрекеттестіктің болуы. Тәрбие мен оқыту процестері белгілі бір жас кезеңінде өзгермейді, тек олардың процестерін байыту мен күрделендіру жүреді, өзгерістер формаларға да әсер етеді, олар әр түрлі болады және мектеп жасына дейінгі балаларға әртүрлі әсер етеді. Тәрбие мен оқытудың алдына қойылған мақсаттар мен міндеттердің әр түрлі болуына қарамастан, олар жеке тұлғаның жан-жақты және уақытылы дамуына бағытталған. Соларды тәрбиеші тиімді әрі ыңғайлы етіп ұйымдастыра және оларды өзі жетік түсіне білуі керек. Білім беру - бұл тұлғаны жүйелі түрде қалыптастыруға бағытталған, оны өмірдің барлық саласында белсенді және жемісті қатысуға дайындау. р түрлі жастағы балалар тәрбиесіне әртүрлі талаптар қойылды, әртүрлі мақсаттар мен міндеттер қойылды. Бұл дәуірдің ерекшелігіне, мемлекеттік құрылымға, ғылым мен техниканың дамуына, адамның жеке қасиеттеріне ұсынылатын қоғам талаптарына байланысты болды. Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелеу білім беру мекемесі мен отбасының ұйымдасқан бірлескен қызметі аясында жүзеге асырылады. Балалардың жеке асының дамуына мектепке дейінгі ұйымдар және ондағы қарым - қаттынастар әсер етеді. Балаларды оқу-тәрбие үдерісі мынадай міндеттерге жүктеледі:
* оқуға деген мотивациясы және қоршаған ортаға деген алғашқы пікірі;
* өзінің жеке пікірінің қалыптасуы;
* өзін дұрыс ұстай білуі және достарымен дұрыс қарым-қатынас орната білуі;
* оқуға деген ынтасының жоғары болуы;
Шетелдік озық тәжірибелердің бірі каталог әдісі олып табылады. Каталог әдісі мектепке дейінгі жастағы балалардың шығармашылық тұрғыда үлкен көлемде әңгімелесе алу мүмкіндігін, оқыту мәселесін шешуге жол ашады. Монологты сөйлеген сөздерінің қысқа тәжірибесі мен белсенді сөздік қорының кедейлігінен туындаған қиындықтармен мектеп жасына дейінгі балаларға күресе алуына жағдай жасайды. Каталог әдісі 1920 жылы Берлин университетінің профессоры Э.Кунце тарабынан әзірленген. Бұл әдіс мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс істеу үшін табысты болып табылады. Бұл әдіспен жұмыс барысында ең аз иллюстрациялары бар кез-келген балалар кітабы қажет. Кітаптағы мәтіннің прозалық болғаны жөн. Балалардан сюжеттің негізгі бейнелерін сұрайды, ал балалар жауапты іздестіріп, саусақпен кез-келген жерге кез-келген орынға кездейсоқ таңдап, жауап береді. Таңдалған бейнедегі сөздердің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.