Жылжымайтын мүлікті жалға беру

Жұмыс түрі: Іс-тәжірибеден есеп беру
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Атырау инженерлік-гуманитарлық институты
Экономика және кеден ісі кафедрасы
Қорғауға жіберілді
Экономикалық және кеден ісі пәндер
кафедрасының меңгерушісі
э.ғ.к. профессор Молдашева А.К _______
___ _________ 20__ ж.

Өндірістік тәжірибесінен өту
ЕСЕБІ

Мамандығының ________________ курс студенті ________________

___________________________________ ________________________________
(Ф.И.О.)
Тәжірибе орыны______________________________ _________________________________
(ұйымның атауы)

Тәжірибеден өту _________ дейін _________ 20 _____ж.

Есепті тапсыру күні __ ____________ 20__ж.

Тәжірибе жетекшісі ______________________________
(аты жөні., лауазымы)

Комиссия құрамы ____________________________ _________________
(аты жөні.,) (қолы)

____________________________ _________________
(аты жөні.) (қолы)

____________________________ _________________
(аты жөні) (қолы)

Есеп қорғалды

_________________20____ж. ____________________________
Жетекшінің қолы
Атырау - 20 __ ж.
Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Ұйымның жалпы сипаттамасы, атқаратын қызметі
1.1 Алмэкс Плюс ЖШС туралы анықтама ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
1.2 Жылжымайтын мүлікті жалға беру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
2 Компанияның экономикалық басқару жүйесі
2.1 Бухгалтерлік есеп басқару жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
2.2 Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
3 Алмэкс Плюс ЖШС ның қаржылық саясаты
3.1Қаржылық есеп беруге қойылатын негізгі талаптары ... ... ... ... ... ... .. ... ... .21
3.2 Қаржылық есеп берудің мақсаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .23
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...24
Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .25

Кіріспе

Мен Атырау инженерлік гуманитарлық институтының Экономика және кеден ісі кафедрасының экономика мамандығының 4 курс студенті Кужирбаева Арайлым 20 қаңтар мен наурыздың 28-і аралығында Алмэкс Плюс ЖШС нен өндірістік тәжірбиеден өттім.
Осы өндірістік тәжірбиеден өту барысында теориялық жағынан ғана емес, сонымен қатар практикалық жағынан көп мағлұмат ала алдым. Ең алғашқы күні компания құрылымымен, яғни қызметкерлер құрамымен штабтық структурамен таныстым.
Компания негізінде жылжымайтын мүлікті жалға берумен айналысады. Ұйымның жоғарғы қарқында жұмыс істеуі білікті кадрлардың көптігіне тікелей байланысты. Сол себепті Алмэкс Плюс ЖШС компаниясы тек қана еңбекқор әрі жан - жақты мамандарды ғана жинаған. Тәжірбие барысында мен ұйымның жылдық есептерін жасаумен айналыстым. Ол мен үшін экономикалық сауаттылығымды арттыратын негізгі құрал бола алды дей аламын. Бұл есептің мақсаты тәжірбие барысында алған білімімді көрсету болып табылады. Сонымен қатар компанияның қаржылық және экономикалық саясаты жөнінде толығырақ түсінік беріп өтемін.
Алмэкс Плюс ЖШС компаниясы қызмет түрлерін жетілдіре отырып, биік белестерді бағындыруды көздейді. Компанияның алға қойған мақсаттары мен болашақтағы жоспарлары осы есепте көрсетілетін болады.
Мекеменің экономикалық саясатының сауатты жүргізілуі оның халықаралық аренада рәсімнің жоғарлауына әкеледі. Осы уақытқа дейінгі дәрежеге жету мекеме үшін оңай болмағаны даусыз. Дәл осы кезеңге дейінгі компанияның ашылуынан бастап, мекеме тарихы баяндалатын болады.
Өндірістік тәжірбиеден өту мақсатым - тәжірбиеден өтетін мекеменің құрылысымен, ол мекеменің бөлімдерімен, атқаратын қызметтерімен, қауіпсіздік ережелерімен, жұмысқа қатысты заңдармен танысу болды. Тәжірбие барысында мекеменің өндірістік және қаржылық жоспарларымен таныстым. Сонымен қатар сол жоспарларды өзім компания маманымен бірге жоспарларды жасаумен айналыстым. Компанияның технологиялық құрал - жабдықтармен жоғарғы дәрежеде қамтылуы мекеменің беделді компаниялар қатарына кіруіне себепші бола алады.

I Ұйымның жалпы сипаттамасы

1.1 Алмэкс Плюс ЖШС туралы анықтама

Алмэкс Плюс ЖШС жеке инвестор Қазақстандағы ірі компанияның бірі. Негізгі қызмет түрлері ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар, жаңа технологияларды әзірлеу және енгізу, жабдықтарды, материалдарды және препараттарды, құрылыс жұмыстары, іздеу және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау, жинау және өңдеу-өндіріс қалдықтарын және қайталама шикізатты өндіру және өнімдерін сату өндірістік-техникалық мақсаттағы медициналық дәрі-дәрмек және халық тұтынатын тауарларды жалға беру.
Жалға беру - мүлік иесінің өз мүлкін басқа кісіге өзара келісім бойынша, ақыға уақытша пайдалануға беруі.
Жалгерлік -- шаруашылықты жүргізудің бір формасы. Мұнда жалға беруші мен жалгер арасындағы шарт негізінде жалгерге жерді, табиғат қорларын, кәсіпорындарды, олардың бөлімшелерін уақытша пайдалануға, сондай-ақ, дербес шаруашылықты жүргізуге қажетті басқа да мүліктерді белгілі бір мерзімге тиісті ақысын төлетіп иеленуге және пайдалануға береді.
Жалға беру шаруашылықтың барлық салаларында кеңінен тараған және меншіктің барлық түрлерінде қолданылады.
Жалға берушілер ретінде - меншік иелері атынан мүлікті Жалға беруге өкілетті орындар мен ұйымдар болуы мүмкін.
Жалгер бола алатындар -- заңды құқықты мекемелер мен кәсіпорындар, жеке тұлғалар, бірлескен кәсіпорындар, басқа мемлекеттер мен халықар, ұйымдардың қатысуымен құрылған ұйымдар мен бірлестіктер, сондай-ақ, басқа мемлекеттер мен халықар ұйымдардың өздері жалгер бола алады.
Жалгерлер еріктілік негізінде ассоциациялар, одақтар, консорциумдар, концерндер, т.б. бірлестіктер құрады, олардың қызметін қаржыландырады және қабылданған жарғыға сәйкес олардың құрамынан еркін шыға алады. Қазақстан Республикасында жалға беру арнайы заңдармен реттеледі.
Жалға беру шарты мүлікті жалдау шарты бойынша жалға беруші,жалға алушыға мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенеді.
Түрлері
- Кәсіпорынды жалдау
- Лизинг
- Үйлер мен ғимараттар
- Тұрғын үйді жалдау
- Көлік құралдарын жалдау (экипажымен)
-Прокат
Объктілері:
- кәсіпорындар және басқада мүліктік кешенде
- жер учаскілері
- үйлер
- ғимараттар
- жабдықтар
- көлік құралдары
Үйлер мен ғимараттарды жалдау- жалға беруші үйді немесе ғимаратты жалға алушының уақытша иеленуіне және пайдалануына беруге міндеттенеді.
Тұрғын үйді жалдау - тұрғын үйдің иесі немесе оның уәкілетті адамы азаматқа және оның отбасы мүшелеріне тұрғын үйді ақы төлеп пайдалануға береді.
Көлік құралдарын пайдалану (экипажымен)- басқару және техникалық пайдалану бойынша қызмет көрсетуімен жалдау шарты бойынша жалға беруші жалға алушыға ақы төлетіп көлік құралын уақытша иелену мен пайдалануға беруге және өз күшімен оны басқару мен техникалық пайдалану бойынша қызмет көрсетуге міндетті. Прокат тұрақты кәсіпкерлік қызмет ретінде қозғалатын мүлікті жалға беруді жүзеге асыратын жалға беруші жалға алушыға мүлікті ақы төлетіп уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенеді. Лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті сатушыдан меншігіне сатып алуға және лизинг алушыға осы мүлікті ақы төлеп уақытша иеленуге және кәсіпкерлік мақсатта пайдалануға беруге міндеттенеді. Кәсәпорынды жалдау шарты- жалға беруші жалға алушыға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үшін кәсіпорынды ақы төлеп уақыт енуге және кәсіпорынды толығымен біртұтас мүлек кешені ретінде пайдалануға, оның ішінде құқық иесінің фирмалық атауына және коммерция белгісіне, қорғалатын коммерциялық ақпаратқа құқығын, сондай-ақ жалға берушінің басқа тұлғаларға беруге құқығы жоқ құқықтар мен міндеттерді қоспағанда, шартта көзделген басқа да айрықша құқықтағы объктілерді тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін және т.б. міндеттенеді.

1.2 Жылжымайтын мүлікті жалға беру

Жылжымайтын мүлік - ол азаматтық құқықтың ең маңызды нысандардың бірі, ол анықтайтын сәт қауіпсіз көшу болды. Құқықтық реттеу, дамыту заңды заңнама эксклюзивті мемлекеттік меншік олардың тең қорғау тұрғысынан меншік бірнеше нысандарын тану болып табылады. Жалға беру кез келген заңды немесе жеке болуы мүмкін.
Жылжымайтын мүлікті жеке және заңды тұлғалар жалға беруге құқылы. Тіркелу формасы -- жеке кәсіпкерлерге патент бойынша, жеңілдетілген декларация бойынша жеке кәсіпкерлік немесе заңды тұлға -- салық сомасына әсер етеді. Жалға беру реттейтін Азаматтық кодексінің нормаларын талдап жылжымайтын мүлік мәні екі жалпы принциптері бар: Біріншіден, ол келісім-шарт еркіндігі принципі болып табылады. Міндетті ережелерін санына байланысты, атап айтқанда, айқын жылжымайтын мүлік жалдау мазмұны өте аз. Олар негізінен келісім-шарт нысаны мен оны тіркеу қажеттігін қарастырады. Екіншіден, мүлікті жалға реттеу қорғау идеясын жүзеге асыру емес, тұрғын үй жалдау бойынша жасау ретінде Әлсіз жағы, және дәйекті несие міндеттемесін құқықтарын қорғау идеясын іске асырды. Нақты жағдайды сол сияқты жалға беруші ретінде әрекет етуі мүмкін.
Жылжымайтын мүлікті жалға беру материалдық шарттары:
* жалдау объектісі
* лизинг мерзімі
Лизинг -- бұл лизинг берушінің (жалға берушінің) өзіне тиесілі құрал-жабдықтарды, машиналарды, ЭЕМ, ұйымдастыру техникаларды, өндіріске, сауда-саттыққа және қоймаға арналған құрылғыларды лизинг алушыға (жалгерге) лизингтік төлем төлеу шартымен, белгіленген мерзімге пайдалануға беруін қарастыратын жалға беру шарты.
Лизингтік мәмілелердің бірнеше түрлері бар. Барлық лизингтік операциялар екі түрге бөлінеді: шұғыл және қаржылық лизингтер.
1. Шұғыл лизинг - бұл мүліктің қызмет ету мерзіміне қарағанда, оның пайдалану мерзімінің қысқалығын және мүліктің құнын толық өтемеуін сипаттайды. Жедел лизингке мынандай белгілер тән:
* лизинг келісімшарт уақыты мүліктің қызмет көрсету уақытынан аз болмағандықтан лизинг беруші мүліктің құнын бір келісімшарттың түсуі есебінен орнын толықтыруды есептемейді;
* лизинг мүлкі бірнеше рет жалға беріледі;
* лизинг арнайы лизинг алушының мүлікке өтініш жазуы бойынша емес, ал лизингтік компаниямен жалға беріледі;
* лизингтік мәміленің екі жақты сипаты болады - лизинг алушы және лизинг беруші;
* техникалық қызмет көрсету, жөндеу, сақтандыру бойынша міндеттемелер лизингтік компанияға жүктеледі;
* лизинг алушы егер бұрын қарастырылмаған жағдайлар мен пайдалануға жарамаған жағдайда келісімшартты бұзуы мүмкін;
* мүліктің келісімшарты уақыты біткеннен кейін, лизинг берушіге қайтарылады;
* қосымша лизинг - лизинг алушы (қосымша лизинг беруші) үшінші тұлғаға (қосымша лизинг алушыға) төлемақыға кәсіпкерлік мақсаттар үшін уақытша пайдалануға және иелікке береді, лизинг берушіден бұрын алған келісімшарт бойынша лизингті және лизинг затын құраушыны келісімшартқа сәйкес өз уақытында береді.
2. Қаржы лизингі - бұл уақытша пайдалануға берген лизинг затының мерзімі ішінде өзінің толық амортизациялық құнын төлеп шығуымен немесе өзін-өзі өтеуімен байланысты сипатталады.
Жалдау мерзімі:лизинг шарты бойынша кез келген уақытта тараптар жасалуы мүмкін. Лизинг шарты бойынша бір жылдан аспайтын мерзімге жасалған болса, бұл келісім-шарт мемлекеттік тіркеуге жатады 1 жылдан кем болса, онда жоқ. мемлекеттік тіркеу үшін жалдау шартын жеткізуге міндеттеме жалға беруші және жалдаушының ретінде енгізілуі мүмкін.

II Компанияның экономикалық басқару жүйесі

2.1 Бухгалтерлік есеп басқару жүйесі

Бухгалтерлік есеп басқару жүйесінде ең маңызды орындардың бірін иеленеді.
Бухгалтерлік есеп ұйымға оның қаржылық жағдайын жоспарлау,
бағалау, бақылау және талдау секілді функцияларды орындау үшін қажет.
Бухгалтерлік есепте жүргізілген жекелеген фактілер туралы берілгендерді
кәсіпорынның шаруашылық қызметі туралы және оның нәтижесі жайлы
ақпаратқа жүйелендіреді. Кез-келген басқару жүйесі ақпараттық
қамтамасыздықтың сәйкесті жүйесін қажет етеді. Ақпаратты жинақтау,
өңдеу, жалпылаудың ең негізгі механизмі бухгалтерлік есеп болып табылады.
Шаруашылықтың қазіргі жағдайына кәсіпорының күрделі экономикалық механизмімен дер кезінде және шынайы экономикалық ақпаратты нақты түрде беретін бухгалтерлік есеп жүйесінсіз м үмкін емес.
Шаруашылық қызметті жүргізгені туралы бастапқы берілгендер
бухгалтерлік есепте қаржылық ресурстардың жекелеген түрлері, олардың
қайнар көздері немесе пайда болған міндеттемелердің жағдайы туралы
көптеген ақпарататтық көрсеткіштерді қалыптастырады. Бухгалтерлік есепте жүргізілген жекеленген фактілер туралы берілгендерді кәсіпорынның шаруашылық қызметі туралы және оның нәтижесі жайлы ақпаратқат жүйелендіреді.Экономикалық ақпарат жүйесіндегі басқару функциясына байланысты нормативті, жоспарлы, есептік және талданатын а қпарат болып бөлінеді.
Әрбір шаруашылық операция - бұл орындалатын орны, уақыты ж әне
басталуы мен аяқталуы нақты белгіленетін процес.
Шаруашылық операцияларды жүзеге асыру үшін е ңбек пен энергия
жұмсалады және материалдық ақшалай ресурстар шоғырландырылады.
Бухгалтерлік есептің объектісі болып аяқталған шаруашылы қ операция
табылады. Шаруашылық операция туралы берілгендерді қарастырып,
оларды жалпылауда бухгалтерлік есеп шаруашышылы қ реурстар мен
шаруашылық процесстердің үздіксіз қозғалысы туралы а қпаратты құрады.
Ол мақсаттың процессі, бас қаша кезеңде мақсатқа қол
қойылуын, оған жету айтқанда іс-әрекеттің жеткізілгендігін түсінудің
жолдарының жоспар ға қ аншалы қты маңызы зор, және де егер
іздестірілуін және ең сәйкес келетіндігін олай болмаса, онда қандай
жақсы альтернативтің анықтау. Бұл кезеңде себеп болғандығы:
бухгалтер нақты жоспарлаудың немесе таңдалуын қамтиды. Бақылаудың
Бұл кезеңде бухгалтер шығындармен кемшіліктерінен не болмаса
кәсіпорында бар табыстардың жоспармен мақсаттың өзі қате
қаржылық салыстырылуынан таңдалғандығы альтернативтер туралы тұратын ақпараттарды анықталады.Бағалауаны қорытынды есепті дайындауға тиісті. Бухгалтерлік есепті жүргізу әр түрлі құзыретке ие тиісті нормативтік актілермен жүзеге асырылады.Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы Заң бухгалтерлік есептің құқықтық негіздерін және оның мазмұнын, негізгі қағидаларын, ұйымдастырылуын, бухгалтерлік қызметтің негізгі бағыттары мен есеп берудің құрылуын, бухгалтерлік есепті жүргізуге
және қаржылық есеп беруге міндетті шаруашылық субъектілерінің
құрамын анықтайды.
Есеп стандарты есеп тәртібін және белгілі бір объектілерді немесе олардың жиынтықтарын бағалауды бекітетін негізгі ережелердің
жиынтығын айқындайды. Есеп стандартты бухгалтерлік есепке алу және
қаржылық есеп беру туралы заңды нақтыландыру ға арналған.
Әдістемелік ұсыныстар салалық ерекшеліктеріне байланысты есеп
стандарттарын нақтыландыруға арналған.Олардың ҚР Қаржы
министірлігі және әр түрлі ведмостволар дайындайды.
Бухгалтерлік есеп - белгілі бір шаруашылық жүргізуші субъект туралы
қаржылық ақпараттарды өлшеуді, өңдеуді және тапсыруды жүзеге асырушы
жүйе. Бұл ақпараттар оларды пайдаланушыларға субъектіні ң шаруашылы қ
қызметіне басқару жүргізудің альтернативтік варианттарын та ңдау кезінде
негізді шешім қабылдауға мүмкіндік береді. Америкалық ант беруші
бухгалтерлер институтының мәлімдеуінше, бухгалтерлік есепті ң міндетті
қызметі - басқару шешімдерін қабылдау мақсатына пайдалану үшін
шаруашылық жүргізуші субъект туралы қаржылық сипаттағы сандық
ақпараттарды дайындау. Бухгалтерлік есеп - басқару ақпараттық жүйенің қаржылық орталығы. Ол басқару аппаратында да, сыртқы пайдаланушыларда да к әсіпорынның шаруашылық қызметінің толық көрінісінің бар болуына мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының Бухгалтерлік есеп және қаржылық
есептік туралы заңына сәйкесті есеп алдында басты талаптар ұсынылды,
олар:
::Кәсіпкерлермен барлық кәсіпорындарға қызметтерін бақылап басқаруға
және солар арқылы басқару шешім алуға қажетті есеп мәліметтерді
::ҚР заңдары мен заңдық нормативтік құжаттар фондаларын
қолдануларын бақылауға, мемлекеттік орындарды қажетті мәліметтермен
қамтамасыздандыру.
::Халықшаруашылық жоспарының орындауын бақылап, тексеру, дұрыс
жолға қойып, шаруашылықты жүргізуде кездесетін қателікке жол бермеуді
қарастырып, оны іс жүзінде асырып отыру.
::Мемлекеттік меншікті сақтау мен бақылауды және тексеруді жүзеге
асыру.
::Әр қызмет орындарында үнемді шаруашылық есепке көшіру, оның
нәтижесінен алынған әлеуметтік-экономикалық жағдайларды күшейту
жолын басқарып, бақылау мен тексеруді жүзеге асыру. Мекеме мен олардың бөлімдерінде болып жататын шаруашылық құбылыс
процестерін есептеу үшін өлшеніліп отырулары керек. Шаруашылық
есептің мынадай өлшеуіш түрлеріне сүйене отырып, шаруашылық
процестері есеп санына алынып, сапасы шығарылып, жазылып,
топтастырылып, әр түрлерге жіктеліп отырылады.
Натуралды өлшеуіштер есепте шаруашылық ресурстардың қалдықтарын
және қозғалыстарын натуралдық түрінде есептеп, бай қап, жазып, жіктеп
отырады.
Еңбек өлшеуіштері арқылы еңбек күн санын есептеп, оған сүйене
отырып, еңбек ақы төлеуге есеп жүргізіліп отырылады.
Бұл өлшеуіш мынадай түрде (неше сағат, неше күн, ай, жыл, жұмыс)орындады.
Бұл өлшеуіш натуралдық, ақшалай өлшеуіштермен қоса қолданылып
отырылады. Есепте осылар арқылы қоғамның, еңбекшілердің жұмсаған
еңбек күштерін есептеп отырады. Олардың алатын және төленетін еңбек
жалақысын, өндіріс нормаларын тексеріп, есептеп шығарып отырады.
Ақшалай өлшеуіштер барлық шаруашылық қорлар жабдықтарының
және барлық процестердің бір түсті жиынын көрсету үшін есепте
қолданылады(ақша, тиын, тенге).Өлшеуіштің бұл түрі барлық өлшеуіштің ішіндегі әмбебап түрі болып табылады. Ақша өлшеуіштер әр мекемелер мен олардың бөлімдер арасында және қаржыландыру мекемелерімен, жабдықтарымен есеп айырылысу үшін қолданылады. Ақша өлшеуіштерімен қоса басқа өлшеуіштер түрлеріде қолданылып отырылады. Мысалы, тауардың жалпы жиынтық құнын шығару үшін, түрлерінің санына қарай олардың бағаларына сәйкес әр түрі жеке-жеке есепке алынып, жазылып отырылады.
Қаржылық есеп - шаруашылық операцияларды тіркейтін және
бухгалтерлік рәсімдеуді қамтамасыз ететін, сонымен қатар қаржылық
есеп беруді құрудағы есеп ақпаратын жинайтын жүйе.
Қаржылық есеп арқылы іс қызмет атқарушы кәсіпорындардың мүлкі
мен міндеттемелері туралы ақпараттар топтастырылады ( қысқа мерзімді
активтер: ақша қаражаты, қысқа мерзімді қаржы инвестициялары,
қысқа мерзімді дебиторлық берешек, қорлар т.с.; ұзақ мрзімді активтер:
қысқа мерзімді қаржы міндеттемелері, салықтар бойынша
міндеттемелер т.с.; капитал мен резервтер; кірістер, шы ғыстар).
Қаржылық есеп деректерін іс қызмет басқару
шешім қабылдауда және қазіргі немесе болашақтағы ішкі, сырт қы
инвесторлар, кредиторлар, банктер, салық және қаржы орындар
қолданады, солар арқылы басқару шешімге келеді.
Басқару есеп - өнімнің нақты өзіндік құны туралы деректер
жинастырып өңдейді. Бұл есеп ақпараты кәсіпорынның
коммерциялық құпиясы, сондықтан ол ақпарат тек тиісті басшы
адамдар өз ішінде ғана пайдалануларына арналады
Салықтық есеп - салық салуға қажетті ақпаратты зерттеп,
жинақтайды. Салықтық сеепте жинақталып тіркелетін ақпарат
бухгалтерлік және жедел есептерден алынады.
Меншік иелігінің түрлеріне қарамастан, кез келген ұйым, қаржалақ есебін дәл және уақытында жасау үшін, есеп сапасын арттыру мен ішкі бақылау принциптерін басшылыққа алуға тиіс.
Кез келген ұйым меншік иелігінің түрлеріне қарамастан, меншігіндегі мүліктерді, алған міндеттемелері және шаруашылық операциялары туралы, қолданыстағы заңнамаға сәйкес, бухгалтерлік есеп жүргізуге міндетті.
Кәсіпкерлік субъектілеріне бухгалтерлік есептің бірыңғай жүйесін енгізу мақсатында, ҚР қаржы Министрлігі 1 қаңтар 2008 жылдан бастап күшіне 2007 жылы №221 бұйрығымен бекітті.
Мемлекеттік мекемелер, олардың бухгалтерлік есебі мен қаржылық есебінің жүйесі, Қазақстан Республикасының мемлекеттік мекемелерге арналған бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп туралы құқықтық нормативтік актілер бойынша реттеліп, бекітіледі.
Қазақстан Республикасының салық туралы заңына сәйкес, бір реттік талон мен потент негізінде қызмет жасап, арнаулы салықтық режимді қолданып, сонымен қатар, декларацияның негізінде қызмет көрсетіп, жұмыскерлерді жалдамайтын жеке кәсіпкерлер.
Есеп жүйесі үш түрлі құрамдас бөліктен тұрады.
Біріншіден, статистика, ақпаратты жинап және өңдеудің ерекше тәсілдерін пайдаланады(топтастыру, динамикалық қатар, индекстер және басқалары).
Екіншіден, оперативтік немесе басқару есебі, сыртқы шығарылмай, уйымның өз ішінде қолданылады. Оның қажеттілігі, оперативті басқару езінде кейбір жеке жұмыстар мен операцияларды жүргізу барысында, тікелей бақылауды қамтамасыз етуден туындайды.
Есептің негізгі түрі, меншік иелерін, акционерлерді, әкімшілікті, басқа да ұйымның және құрылымдық бөлімдерінің қаржылық - шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы ақпараттарды пайдаланушыларды қамтамасыз ететін бухгалтерлік есеп болып табылады, сонымен қатар, ел басқару шешімдерін қабылдаудың ақпараттық негізін құрайды.
Бухгалтерлік есепті жүргізудің басты мақсаттары: инвесторлардың, құрылтайшылардың, берушілердің, сатып алушылардың, қарыз берушілердің, мемлекеттік органдардың, банктердің және де өзге де мүдделі тұлғалардың бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шұғыл басшылық жасау және басқару үшін, сондай - ақ пайдалану үшін қажетті; дара кәсіпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық әрі дұрыс ақпараттарды қалыптастыру; шаруашылық операцияларды жүзеге асыру және олар мақсатқа сай болған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасының сақталуын бақылау үшін қаржы есептілігін ішкі және сыртқы пайдаланушыларға қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету; шаруашылық қызметтің теріс нәтижесін болдырмау және қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етудің ішкі шаруашылық резервтерін анықтау; материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын оңтайлы пайдалана отырып, мүліктің болуы мен қозғалысына бақылау жасау болып табылады.
Бухгалтерлік есепті жүргізу ережесі ҚР ҚМ 22 маусым 2007 жылғы №221 бұйрығымен бекітілген.
ҚР Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы Заңына сәйкес жариялы мекемелер қатарына қаржылық ұйымдар, акционерлік қоғамдар, жер қойнауын қолданушы ұйымдар және жарғылық каптиалында мемлекеттің қатысу үлесі бар ұйымдар, сондай - ақ шаруашылық жүргізу құқығына негізделген мемлекеттік кәсіпорындар жатады.
Бухгалтерлік есепте мәліметтерді жинау, тіркеу және өңдеу үшін келесі
тәсілдерді қолданады: бастапқы құжаттарды деректі түрде жасау және көрсету, инвентаризациялау, ақшалай бағалау, калькулация жасау, топтастыру, екі жақты есеп жүргізу принципін сақтау, баланс жасау.
Әдетте бухгалтерлік есеп негізін үйрену үшін, ертеден қалыптасқан әдістерді пайдаланады. Олар: баланстық топтастыру, бухгалтерлік шоттар және екі жақты есеп жүргізу.
Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру, есеп саясатын құрудан басталады.
Есеп саясаты, ұйымда бухгалтерлік есеп пен қаржылық есепті жасау үшін қолданылатын нақты принциптерден, негіздерден, ережелерден, қағидалар мен тәжірбиелерден тұрады.
Бухгалтерлік есеп жүйесі барлық қаржылық - шаруашылық операциялардың міндетті түрде құжаттаудан тұрады. Бухгалтерлік құжатты жасаған кезде жазылған кез келген жазу, немесе, оларды бухгалтерлік есеп регистірлер деп атайды, операцияның жүргізілгенін растайтын құжаттың болуын талап етеді. Оларға тауар құжаттары, төлемдік тапсырыстар шоттар, актілер және басқалары жатады, бастапқы құжаттар деп те атайды. Бұл құжаттар атқарылған операциялар мен оқиғалардың болғандығын растайды және онда құжаттың жасалған уақыты, ұйымның аты, операцияның атауы, құжатты жасаған жауапты тұлғалардың лауазымдары көрсетіліп, қолдары қойылады және т.т. Олардың бәрі құжат деректілері (реквизиттер) деп аталады.
Бастапқы құжаттардың барлығы, тәртіп бойынша, операция орындалған кезде жасалады. Қаржылық құжаттар жайлы айрықша атап айту керек. Ондай құжаттарда қаржы қозғалысы көрсетіледі. Оларға, әдетте, кассалық және банктық құжаттар жатады. Олар міндетті түрде арнаулы журналдарда тіркелуге тиісті. Кассалық және банктік құжаттарға өзгерулер енгізуге тиым салынған.
Ұйым басшысы құжаттарға қол қоюға құқысы бар тұлғаларды анықтап, бұйрығымен бекітеді.
Құжаттардың қозғалысы, оларды жасау немесе сырт мекемелерден алу, есепке кіргізу, өңдеу, мұрағатқа жіберу, құжат айналысы деп аталады.
Берешектер борышы дегеніміз ұйымның алашағы, осыған сәйкес ұйымның берешегі алашақ қарызы деп аталады.
Ұйым есебінің нақты болуын қамтамасыз ету үшін, мүліктер мен қаржылық қоғам түгендеу жасалады. Түгендеу дегеніміз бухгалтерлік есептің бір тәсілі және арнаулы бір уақыттағы бухгалтерлік есеп көрсеткіштерін, нақты бар мүліктермен салыстыру болып табылады.
Ұйымның есеп саясатын дайындаған кезде, бас бухгалтер мен бухгалтерия қызметкерлерінің лауазымдық нұсқамасы қоса дайындалады, онда олардың орындайтын жұмыстары, міндеттері, құқықтары мен жауапкершіліктері көрсетіледі.
Әрбір іс жүзінде атқарылған экономикалық факт шаруашылық операция деп аталады. Өлшем бірліктерін пайдалану бухгалтерлік есепті жүргізудің шаруашылық негізгі шарттарының бірі болып табылады. Өлшем бірліктерін қолдану арқылы ұйымның - шаруашылық қызметтерінің өрісіне байланысты сандық, сомалық және де басқа да көрсеткіштер анықталады.
Өлшем бірліктері натуралдық, еңбек өлшемдері және ақшалай өлшем бірліктері болып бөлінеді.Натуралдық өлшемдер (кг, м, дана және басқалар) негізгі құралдар мен құндылықтарды, дайын өнімдерді және т.б. өлшеуші үшін қажет. Меншік түрлеріне қарамастан, натуралдық өлшемдердің көмегімен, олардың сақталуы бақылауға алынады, өнім дайындау барысында өндіру және сату көлемін анықтауға қолданылады. Өндірістік тапсырмалар мен есептік көрсеткіштер салыстырылып және сараптаулар жүргізіледі.
Еңбек өлшемдер (сағат, күн, ай және т.б.) еңбек етуге кеткен уақытты анықтауға мүмкіндік береді. Солардың негізінде нормалар белгіленіп, еңбек ақы есептеліп, еңбек өнімділігін анықтау үрдісінде пайдаланылады.
Ақшалай өлшем - ортақ көрсеткіш. Бұрын натуралды және еңбек өлшемдері түрінде есептелген шығындары, ұйымның мүліктік құқығының көлемі, ұлттық валюта арқалы (болмаса стандарт бойынша көртсетілген, қолданыстағы басқа валюта) анықталып, сметалар, өндірістік тапсырыстар, есептер және баланстар жасаланады.
Шаруашылық қызметін қамтамасыз ететін объектілер құрамына төмендегілер кіреді:
* Негізгі құралдар - ғимараттар, машиналар, құралдар, көлік құралдары, инвентарь және басқалар, олар шаруашылық қызметінде, сыртқы түрін өзгертпестен, ұзақ уақыт пайдаланылады. Бұл құралдар бірте - бірте тозандықтан, олардың бағасын өнімнің және қызметтің өзіндік құнына, пайдалы қолдану кезеңінің нормативтік мерзіміне сәйкес, арнаулы есептеп шығарылған амортизациялық нормалар бойынша біртіндеп қосуға болады.
Материалдық емес активтер - ұзақ мерзімде пайдаланылатын, бағалық құны бар және қолмен ұстауға жатпайтын объектілер (жер телімдерін, суды, т.б. табиғи ресурстарды пайдалану құқысы, патенттер, авторлық құқық және басқада мүліктік құқықтар, оның ішіне өнеркәсіптік және интелектуалдық меншіктер де кіреді). Материалды емес активтер де, негізгі құралдар сияқты, өндірілген жаңа өнімдер үшін жұмсалған шығындар құрамына өзінің бастапқы құнын, ұйым бекітілген норма бойынша амортизация түрінде біртіндеп беріп отырады.
Құндылықтар - шикізат, материалдар, құрамдас заттар, ыдыс, жанар май және басқалары өндірістік үрдіске бір ақ рет қатысады, сондықтан, олардың құны толығымен жаңадан өндірілген өнімнің өзіндік құнына қосылады. Осы ерекшелігіне байланысты ұйым құндылықтарды тұрақты түрде сатып алып, толықтырып отыруға тиіс.
Бұл топқа сонымен қатар, ұйымның құрылымдығы аяқталмаған өндірістің қалдығы, дайын өнім мен тауарлардың құны кіреді.
Ақшалай қаражаттар - отандық және шетелдік валюта түрінде, есептегі, арнаулы есеп шоттағы, валюталық шоттағы, кассадағы ақшалар, сонымен қатар аккредивтер, чектер, бағалы қағаздар және басқа да ақшалай қаражаттар.
Түсуге тиісті қаржылар - жөндетілген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетілген қызметтер, алған вексельдер үшін заңды және жеке тұлғалардың осы мерзімге дейін төлемеген жабдықтаушылардың берешек борыштары.
Жоғарыда атап өтілген шаруашылық қаржылардың барлығы, ұйым балансының активін құрайды. Енді шаруашылық қаржыларының қандай көздерден құралып, алынатынын талдап көрсетеді.
Жарғылық капитал - құрылтайшылардың, акционерлердің, ұйымды құрған кезде жарғыда көрсетілген экономикалық үрдіске пайдалану үшін, үлес қосу мақсатында, құрылтай құжаттарына сәйкес салған қаражат көздері.
Пайда - есепті кезең басталып, аяқталғанға дейін ұйымның өнімді сатудан, орындаған жұмыстары мен көрсеткен қызметтерінен, құндылықтар мен басқа да активтерінен түскен табыс мөлшерінің шығынынан асқан бөлігі.
Пайда ұйымның есепті кезеңдегі барлық шауашылық операцияларының бухгалтерлік есеп негізінде анықталған, қорытынды қаржылық есебінің нәтижиесі болып табылады.
Резервтік капитал немесе резервтер ұйымның пайдасы есебінен жасалып, күмәнді шығындар мен шегетін зияндарды жабуға пайдаланалады, немесе ұйым облигацияларын өтеуге және акционерлік қоғамның өз акцияларын сатып алуға, диведенттер жұмсалады. Меншікті қаржы көзі есебінде, негізгі құралдарды және ұйымның басқа да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.