Тұқының шешек ауруы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 45 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

1. Әдебиетке шолу . . . 4

1. 1 Аэромоноз . . . 4

1. 2 Тұқының шешек ауруы . . . 7

1. 3 Тұқылардың көктемгі виремия аурулары . . . 8

1. 4 Описторхоз . . . 10

1. 5 Лигулез . . . 11

2. Зерттеу материалдары мен әдістері . . . 14

3. Өзіндік зерттеу жумыстары . . . 17

3. 1 Ақмола облысы көлдерінде жұқпалы балықтардың ауруын зерттеу . . . 18

3. 2 Майбалық көлінің тұқы балықтарының аурулары және олардың алдын алу . . .

3. 3 Дискокотилез . . .

Қорытынды . . .

Қолданылған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Ихтиопатология - маңызды пәндердің бірі, әртүрлі этиологиядағы балық ауруларын диагностикалау, алдын алу және емдеудің негізгі мәселелері бойынша теориялық және практикалық материалдарды қарастырады. Ихтиопатология жалпы патология негіздерін, жалпы паразитология негіздерін, жалпы эпизоотология негіздерін, балықтардың алдын алу және емдеу негіздерін, балықтардың жұқпалы емес ауруларын, балықтардың жұқпалы және инвазиялық ауруларын қоздырғыштарды, жұқтырылған балықтардан берілетін адам мен жануарлар ауруларын, әртүрлі этиологиядағы балық ауруларын диагностикалау әдістерін, әртүрлі этиологиядағы балық ауруларының алдын алу және емдеу әдістерін оқытады. Осының барлығы студенттердің балық ауруларының алдын алу бойынша тиімді шешім қабылдай білуге, әртүрлі балық өсіретін шаруашылықтарда балықтарды емдеуді ұйымдастыруға, су айдындарындағы экологиялық және эпизоотиялық жағдайды бағалау мақсатында ихтиопатологиялық әдістерді қолдануға, балық және басқа гидробионттарға ветеринарлық-санитарлық сараптама жүргізуге, балық шаруашылығының қажеттілігін қамтамасыз ету үшін алынған тәжірибелік нәтижелерді және басқа да ихтиопатологиялық мәліметтерді бағалауға мүмкіндік береді. "Ихтиопатология" пәні бойынша дәрістердің қысқаша курсы пәннің жұмыс бағдарламасына сәйкес құрастырылған және 35. 03. 08 "су биоресурстары және акваөсіру"дайындық бағытындағы студенттерге арналған. Дәрістің қысқаша курсы әр түрлі этиологиядағы балықтардың ауруларын диагностикалау, алдын алу және емдеудің негізгі мәселелері бойынша теориялық материалды қамтиды. Студенттердің жалпы патология, паразитология, эпизоотология негіздерін, жұқпалы және инвазиялық аурулардың қоздырғыштарын зерттеу әдістерін, балықтардың ауруларын диагностикалауды, алдын алуды және емдеуді пайдалана отырып, жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыруға бағытталған, сонымен қатар студенттердің кейіннен кәсіби қызмет саласында шешім қабылдау үшін қажетті Ихтиопатология саласында тереңдетілген дағдыларды қалыптастыруға бағытталған. [1]

Жұмыстың мақсаты. Балық аурулары

Жұмыстың міндеті.

1. Этиологиясы

2. Клиникалық белгілері.

3. Күресу шаралары.

1. Әдебиетке шолу

1. 1 Аэромоноз

Аэромоноз тоған шаруашылығында, балық өсіруші суқоймаларында кең таралған инфекциялық ауру. Көп жағдайларда балық өсіретін жердегі судың таза болуынан балықтар ауруға шалдығады.

Этиологиясы. Аэромоноз ауруының қоздырушылары Vibrionaceae тұқымдасына Aeromonas туысына ауру тудыратын жеті түрі жатады: Acromonas caviae, A. media, A. schubertii, A. veronii, A. sobria, A. hydrophila, A. eucre-norhila.

Аэромоноз қоздырғыштары ұсақ (1, 2-1, 8х0, 6 мкм. ) . Грамм бойынша боялмайтын, спора мен капсуланы түзбейтін, бір талшығы бар қозғалғыш таяқшала. Бір тәулік инкубациялану кезінде шеттері дұрыс болатын, дөңес, жартылай мөлдір, ақшыл түсті дөңгелек колонияларын түзейді.

Зерттеулер бойынша барлық қозғалғыш аэромонодаларды үш топқа бөлген.

Бірінші топқа облигатты (міндетті), жоғары вирулентты (уыттылықты), өзінің патогенлігін ұзақ уақыт сақтайтын (14 жылдан аса) аэромонадалар жатады.

Екінші топқа белгілі антигендік құрылымы бар аэромонадалар жатады, олардың уыттылық қасиеті қоршаған ортаның әсерінен пайда болады.

Үшінші топқа суқоймадағы микробиоценоздың құрамына кіретін, уыттылық қасиеті жоқ аэромонадалар жатады.

Эпизоотологиясы. Аэромоноз ауруы кең таралған және балықтардың барлық түрлерін зақымдайды. Біржылдықтарынан өндірушілеріне дейінгі тұқы, сазан және олардың гибридтері осы аурумен жиі ауырады. Инфекцияның қоздырғыш бастамасы - ауру балықтардың бөліп шығаратын заттарын және микробтарын тасушы балықтары болып келеді. Суқоймаға инфекция, ауырған балық, ау құралы, балық аулау құрад-саймандар, ыдыс арқылы түседі. Инфекция, әсіресе, көктем-жазғы кезеңінде жоғары болып, ал күз мезгілінде эпизоотия жасырынды түрінде өтеді. Аэромонозбен ауырған балықтың иммунитеті жоғарылайды. Аэромоноз ауруына табан және өсімдікжегіш балықтар тұрақты төзімді болып келеді.

Аурудың инкубациялық кезеңі 3-30 тәулік. Екі жылдық, үш жылдық балықтардың геморрагиялық ісіктері, қабыршағы бұдырлы болып, көздері шығыңқы, аз қозғалады. Судың жоғарғы қабатында және жағалау маңында болып, сыртқы ортаның қоздыруларына реакциясыз әлсіз болып, балықтың қозғалуы тежеліп, 2-4 аптаның ішінде балық өлімге ұшырайды.

Ауырған балықтардың ісіктерінің шеттері ақшыл түсті болып, ал егер ауру қарқынды түрінде өтсе, қызыл түсті болып келеді.

Аэромоноз ауруының дамуына және таралуына негізгі әсер етуші факторлар: судың температурасының кенеттен жоғары көтерілуі, балықтарды тығыздылық орналастыруы, судағы органикалық заттарының жоғарылауы, балықтарды сапасыз қоректермен қоректендіру, гидрохимиялық сапасы төмендеуі, балықтардың жарақаттануы.

Аэромоноз ауруларын таратушылар: ауру балықтар, олардың нәжістері, пайдаланылған құрал-саймандар, құстар, қансорғыш паразиттер (сүліктер, паразитті шаянтәрізділер), балықтарды бір шаруашылықтан екінші шаруашылыққа тасымалдау жағдайда.

Клиникалық белгілері және патогенез. Балықтарың аэромоноз ауруы үш түрінде болады: жіті (өткір) ; жітілеу (жеңіл) ; жасырынды (созылмалы) .

Аурудың жіті түрі негізінен көктем мен жаз айларында өтеді, бірақ экологиялық жағдайдың өзгеруіне байланысты ауру күзде және қыстада өтуі мүмкін.

Аурудың жіті түрінде балықтың денесінде мөлшері мен пішіні әртүрлі қызыл дақтар, кейін қызыл дақтардың орнына жаралар пайда болады, көздері бадыраяды, денесінің қабыршақтары дүрдиіп кетеді, қабыршақ қалталары серозды сұйықтыққа толып кетеді, жүзу қанаттары қатты қабынып, түстері қызыл түсті болады. Құрсағының ішінде сероздық сарысу жиналып, балық құрсағы ісінеді, аналь тесігі айналып шығып кетеді.

Ауырған балық әлсіз болып келеді, өзін игере алмайтын жағдайға жетеді. Кейін балықтың қозғалысы бұзылып, балық су түбіне жатып, өледі.

Ауырып өлген балықты сою барысында торсылдағының ұлғайуын, ішектің іріңдеуін, бауыр мен бүйректің іруін байқауға болады.

Аурудың жітілеу түрі жылдың кез келген мезгілінде өтеді, бірақ балықтар көктем мен жаз айларында осы ауруға жиі шалдығады.

Аурудың алғашқы белгілері жіті түрінің белгілеріне ұқсас болып келеді, тек ауру барысында денеесінде пайда болған қызыл дақтар түйнек жараларға айналып, олардығ айналасы ісініп, түп жағындағы бұлшық еттері ыдырап, қабырғалары және құрсақ қуысы жараның айналасындағы қабыршақтары дүрбиіп кетеді. Қанаттарының үстінде жаралардың пайда болуына байланысты оның жарғақтары бұзылады.

Аурудың жасырынды түрі жылдың жаз және күз айларында өтеді. Балықтың денесінде көптеген жеміс түйіні сияқты іріңді жаралар және ішкі мүшелерінде, қабыну салдарынан, сарысу жиналады. Бауыры, көк бауыры, бүйректері, ішектің кейбір бөлімдері ісініп қызарады.

В. Шеперклаустың зерттеулері бойынша балықтарға аэромоноз ауруы екі жолмен жұғады: эндогенды, яғни асқорыту жолы арқылы және экзогенды - желбезек пен денесінің жарақатталған жерлерінен.

Диагнозы. Клиникалық патологиялық-анатомиялық, бактериялық зерттеулері нәтижесінде диагноз қойылады.

Күресу шаралары. Аэромоноз ауруы пайда болған кезінде суқоймаға карантин салынады. Ол тоғандарына арнайы жұмысшыларын бекітеді де, жеке ау құралдары беріледі. Өлген балықтарды 20% ізбесімен өңдеу жасап, 1, 5м терең тоғанынан алшақ жеріне қазады. Ауырған тірі балықтарды емдеу үшін келесі препараттарды қолданады: биомиин, левомицетин, дибиомицин, бацилихин.

Тұқылардың жеміне фуразолидон атты дәріні қосып береді. Фуразолидонды жемімен қоректендіруін көктем, жаз кезінде бастайды. Суқойманың профилактикалық дезинфекциясына, өсірілетін балығының дәрілік бақылауына өндірушілерінің жем құрамына көңіл аудару қажет. [2]

Балықтардың аэромонозын алдын-алуға қажетті шаралар:

1) шаруашылыққа балықтарды, тек жұқпалы аурулардан таза су айдындарынан тасымалдап әкелу;

2) тұқымдылық балықтарды (осы жылғы, біржылдық, екі жылдық) жергілікті балықтардан арнайы жеке бөлінген тоғандарға орналастыру;

3) аулау және көшіріп отырғызу кезінде балықтардың жарақат алуына жол бермеу;

4) тоғандарда қатты өсімдіктердің көп өсуіне тосқауыл қою;

5) балық организмдерінің төзімділігін арттыруға бағытталған кешендік шараларды (толыққұнарлы азықтандыру, бір қалыпты зоогигиеналық жағдай жасау) жүргізу;

6) ихтиопатологиялық зерттеуді вегатациялық кезеңінің аулау уақытында, ал ұдайы түрде тоқсан сайын бір рет жүргізіп отыру. [3]

1. 2 Тұқының шешек ауруы

Тұқының шешек ауруы - балықтардың жұқпалы вирустық ауруы. Ауру көбінесе екі жастағы тұқы балықтарда, сирек сеголеткалар арасында кездеседі. Шешек ауруына оңғақ, табан және мөңке балықтар бейім болады. Тоған шаруашылықтарда сирек кездеседі. Суда кальцийдің жетіспеушілігі, қышқыл реакция, авиатоминозды қоректену ауруға бейімділік факторлар болып табылады.

Қоздырушысы - домалақша келген вирус, диаметрі 400-500 ммк, қараңғы алаңда айқын көруге болады. Кейбір зерттеушелердің пікірі бойынша ауру тұқым қуалайды. [4]

Этиологиясы. Шешек ауруы ең алғаш рет 1950 жылы зерттеле басталды. Кейін электронды микроскоптың көмегімен тұқының терідегі туындылардың ішінде клетка ішілік домалақ формалы денешіктер табылған. Бұл вирус герпес-вирус тобына жатқызылады. Вириондараының пішіні домалақ, диаметрі 110 нм-ге дейін жететін, эпителиальді клетканың ядросында жинақталады. Нуклеидтің құрамында ДНК бар және ол капсид белоктан тұратын қабықпен қоршалған. [5]

Клиникалық белгілер. Балық денесінде ақшыл дақтар пайда болады. Кейіннен олар үлкейіп, тығызданып, қалындайды (эпидермистің өсуі, ұлғаюы байқалады) . Эпидермис өсінділер түсі парафинге ұқсас келеді; олар терінің үстінен 2-3 мм қалыңдықта тері үстінен өсіп шығады, кейде балық денесінің аумақты бөлігін жауып жатады.

Ауру балықтың өсуі сау балықпен салыстырғанда бәсең болады, сонымен қатар сүйектері жұмсарады.

Күресу шаралары. Ауру балықтарды бір шаруашылықтан екінші шаруашылыққа тасымалдауға қатаң түрде тыйым салынады. Көктем және күзде балықтарды аулағанда ауру балықтарды іріктеп, бөледі. Тоғандағы сулардың сілтілік реакциясын жоғарылату үшін әк енгізіледі. Азыққа 10 пайызға дейін бор қосылады. Шешек ауруы шыққан шаруашылықтарда балықтарды тоғанға сирек отырғызады. [6]

1. 3 Тұқылардың көктемгі виремия аурулары

Тұқының көктемгі виремия (TKB, Spring viraemia of carp SVC) - тұқыны жарақаттайтын, жоғары контагиозды вирустық ауру болып табылады. Ауруы экссудативті - геморрагикалық синдром ретінде байқалады. Ресейде осы синдромның басқа атауы да бар - қызыл ауруы. Вирустардан басқа осы ауруын Aeromonos және Pseudomonos бактериялары да туғыза алады.

Этиологиясы. Ауруды Vesiculovirus туысына жататын Rhabdovirus caprio атты радиовирусы тудырады. Бұл 105-125х70-85 нм. Мөлшердегі, оқ тәріздес пішіні болатын РНК геномды вирус. ТКВ вирусы бір синоптипімен көрсетілген. Вирустың кеңістік изолятотарында авирулентті және жоғары вирулентті айырғышы кездеседі. Вирустың репродукциясына оптимальді температурасы in vitro 20-23градус. [7]

19-22°С-тан 25°С-қа дейінгі температурада жасушалық вирус көбейеді, ал 4 °С температурада оның репродукциясы тоқтатылады. Вирус эфир мен хлороформға төзімді емес, рН 3, 0 сезімтал келеді. 60°С кезінде қыздыру 30 мин ішінде вирустың толық инактивленуіне әкеледі. 4°С кезінде ол рН 7, 4-7, 6 кезінде бір жылға жуық ортада сақталуы мүмкін. 50%-дық фосфатты-буферлік глицерин ерітіндісімен консервіленген ауру балықтарда вирус кемінде 6 ай сақталады. [8]

Клиникалық белгілер. Аурудың жіті түрінде, тұқы балық денесін дұрыс меңгере алмай, бір орынды айнала жүзеді. Мең-зең күйге түсіп, судың таяз жеріне жиналады. Көздері бадырайып, қабықтары үрпейіп, іші кебеді. Кеудесі мен бауырындағы жүзу қанаттарының түбінде жолақты қанталау байқалады. Сонымен бірге ауру балықтың терісі қарайып, көкшілденеді, желбезегі бозарып, сұрғылт дақ түседі, көзі қаңталайды, жүзу жарғақтары талшықтана бастайды. Ауруға бейім балықтар: тұқы, ақ дөңмаңдай және ақ амур.

Куресу шаралары. Аурудың алдын алу үшін балық өсіру және ветеринариялық-санитариялық шараларды мұқият сақтау қажет. Сонымен қатар, балықты тек қана ауруы жоқ шаруашылықтан әкеледі.

Ауру шыққан шаруашылыққа карантин енгізіп, сауықтыру шаруаларының жоспарын жасайды. Осы шаруашылықтарда балықты өсіру барысында ветеринариялық-санитариялық ережелерді қатаң сақтау қажет.

Балық өлімі тоқтаған соң, сондай-ақ биосынама нәтижесі теріс болса, шаруашылықтағы карантинді тоқтатады. [9]

1. 4 Описторхоз

Описторхоз (грек. opіsthen - артында, артқы және orchіs - аталық без, ен) - ішек құрт ауруы. Аурудың қоздырғышы - ұзындығы 4 - 13 мм-дей жалпақ құрт описторхис. Денесінің алдыңғы бөлігінде екі сорғышы болады. [10]

Эпизоотология және эпидемиология. Описторхоздың таралуы моллюскімен байланысты Opisthorchophorus (Bithynia-Codiella) leachi, құрғап бара жатқан таяз су айдындарында мекендейтін. Сондықтан описторхоз жазық, баяу ағатын өзендердің бассейндеріне ұштастырылған, олар Обь және Ертіс сияқты, кем дегенде Днепр, Дон, Еділ және Неман, Солтүстік.

Енисейдің аулалары мен кейбір аудандары. Шығыс Сібірдің барлық аумағы бойынша описторхоз табылған жоқ. Қоздырғыштардың дернәсілдерінің әлеуетті тасымалдаушылары аққайран, тарғақ балық, торта, қызыл балық, табан, құсбас, синец, ақкөз, қылышбалық, ақмарқа, оңғақ, мөңке, талма балық, жоғарғы, шегіркөз балық. Мысалы, Обі бассейнінде дернәсілдердің негізгі тасымалдаушылары аққайран және аз дәрежеде тарғақ балық және де торта. Балықтардың жұқтыруы жас ұлғайған сайын көбейеді. Жыныстық жетілген описторхистер паразиттері адамдарда, мысықтарда, иттерде және көптеген жабайы ет қоректілер (түлкі, ақтүлкі, бұлғын, сасықкүзен және т. б. ) кездеседі. Описторхоз табиғи-ошақтық ауру болып табылады, оның ең жиі тасушылары мысықтар болып табылады. Аң өсіру фермаларында описторхоз байқалады, мұнда терісі бағалы аңдарды шикі балықпен қоректендіреді. Описторхоз адам ауруы ретінде описторхоздың мекендейтін аудандарында кездеседі, бірақ ол әсіресе шикі немесе жаңа мұздатылған балықпен тамақтану дәстүрі бар аудандарда таралады. Бауырдың өт жолдарында, өт көпіршігінде және ұйқы безінде 10-20 жыл адам бойында паразит бола отырып, гельминттер бауыр мен ұйқы безінде әртүрлі патологияларды тудырады, сондай-ақ, аллергиялық реакцияны тудыруы мүмкін және қатар жүретін ауруларды (өкпе, іш қуысы және т. б. ) қиындатуы мүмкін.

Клиникалық белгілері және патогенез. Балықтарда айтарлықтай өзгеріс байқалған жоқ. Гельминттердің ашық сұр цисталары 2-4 мм тереңдікте арқа бұлшық етінің бұлшық ет аралық дәнекер тінінде орналасады.

Күресу шаралары . Күресудің негізгі шаралары - жеке профилактика, тұқы тұқымдасына жататын шикі, мұздатылған, әлсіз тұздалған балықтарды тамаққа қолданудан бас тарту болып табылады. Толық залалсыздандыру -28 °С кезінде балықты 32 сағ. мұздатуға жетеді. Енді аяқталған технологиялық процестер, балық өңдеу кәсіпорындарында қолданылатын балық өнімдерін толық залалсыздандыруды қамтамасыз етеді. Бұл зарарланған балықты қайнату, ыстықтай қақтау және мұқият қуыру кезінде қол жеткізіледі.

Балықтардың зақымдануын төмендетуге қол жеткізуге болады, моллюскалар санын азайту су айдындарында үйректерді жіберу және оларды мөңке балығымен балықтандыру жолымен.

Описторхозбен ауыратын науқастарды дегельминтизациялау әдістері дайындалады. Хлоксил ең тиімді болып келеді. Емдеу тек дәрігердің нұсқауы бойынша жүргізілуі тиіс. [11]

1. 5 Лигулез

Аурудың қоздырғыштары тұқымдас Ligula және Digramma, туысы белдік құрт плероцеркоидтері болып табылады. Ligulidae отр. Pseudophyllidea. Негізінен тұщы су балықтарының көптеген түрлерінің дене қуысында паразит болады. Гельминттер су қоймалар мен көлдер арасында кең таралған. Лигулез және диграммоз - тоған шаруашылық суларында тіршілік ететін балықтардың ішінде жиі кездесетін, соның ішінде атап өтсек ала дөңмаңдай да кездеседі. Тұқы мен сазан қоздырғыштарға аз сезімтал болып келеді. Қосымша иесі шағала мен жабайы үйректер, аралық иесі шаян және тұқы тұқымдасына жататын балықтар.

Қоздырғышы. Плероцеркоиды туысы Ligula балықтардың үш түрі - L. intestinalis, L. colymbi және L. pavlovskii, ал Digramma түрі екі d. interrupta және D. nemachili. Бұл үлкен, қатты бұлшық етті белдік құрттар ақ түсті. Олардың кейбіреулерінің ұзындығы 10-120 см және ені 0, 7-1, 8 см жетеді.

Гельминттер денесінің алдыңғы ұшы дөңгелектелген. Сыртқы мүшесі жоқ, бірақ 296 ішкі метамерия бар. Жыныстық жиынтық дененің бойында орналасқан. Вентральды жағында жыныс ағындарына сәйкес бойлық жырашығы бар: біреуі Ligula руында және екеуі Digramma туысында. Қалған екеуі де өте ұқсас. Тұқымдастар мен саруыздар барлық қабаттың бойында орналасқан.

Белдік құрттардың дамуы күрделі және соңғы екі аралық иелердің қатысуымен өтеді. Гельминт жұмыртқалары соңғы шаруашылықтардың экскременттерімен бірге - балық қоректі құстардың (шағала, сұқсыр үйрек, бейнеарық, суқұзғын, аққұтан және т. б. ) - су айдынына түседі. Жұмыртқадан корацидиялар алынады, олар белсенді жүзеді.

Еркін жүзіп жүрген корацидияларды алғашқы иелері жұтып алады - төменгі шаян тәрізділер, әртүрлі түрлері диаптомустар мен циклоптардың, туыс ішінде көбінесе eudiaptomus, Acanthodiaptomus, Cyclops және тағы басқа. Олардың ішектерінде корацидиядан онкосфера шығады, ол 12-14 күннен кейін 230-260 мкм ұзындығына жетіп, инвазиялық процеркоидке айналады. Балықтар зарарланған шаяндарды жұтады - белдік құрттың екінші аралық иелері. Балықтың ішегінен процеркоид дене қуысына еніп, плероцеркоидке айналады, оның мөлшері едәуір артады және өмірінің екінші жылында инвазиондылыққа жетеді. Плероцеркоидтар балықтарда үш және одан да көп жыл өмір сүре алады. Плероцеркоидпен ауырған балықты, балықпен қоректенетін құстар жейді, олардың ішегінде 3-5 тәулік бойы белдік құрт жыныстық жетіле бастайды және жұмыртқаны шығара бастайды.

Эпизоотология. Табиғи су айдындарында және су қоймаларында зоопланктонмен қоректенетін тұқы балықтарының көптеген түрлері ауруға шалдығады: табан, густер, торта, қаракөз және басқалар. Олардың ішінде әдетте l. intestinalis және D. interrupta паразиттері бар. Тоған шаруашылықтарында зоопланктонмен қоректенетін, тек шұбар дөңмаңдай ауырады, демек, циклоп және диаптомуспен қоректенеді (белдік құрттардың аралық иелері) . 2-3 жастағы балықтарда лигулезден өлу жаппай болады. Тоған балықтарының басқа түрлерінде белдік құрт өте сирек кездеседі.

Цимлян суқоймасында және басқа да суқоймаларда табан, торта, густердің, сондай-ақ лиман суқоймасына жақын орналасқан тоған шаруашылықтарындағы ала дөңмаңдайдың жаппай қырылу жағдайлары сипатталған. Аурудың өршуі және балықтың өлімі әдетте көктемде және жазда байқалады, өйткені осы уақытта плероцеркоидтар белсенді болады. Қыс мезгілінде жұқтырған балықтың жиналуын ЖЭС және АЭС жылы су ағызатын жерлерде су қоймаларда белгілейді.

Циклоптар мен диаптомустар - аурудың аралық тасымалдаушылары болып табылады, процеркоидпен зақымданған, сондай-ақ балыққоректі құстар-соңғы белдік құрттардың иелері.

Клиникалық белгілері. Ауру балық су бетіне шығады, оның іші әдетте кебеді. Ол тамақтануды тоқтатады, қатты арықтайды. Ауру балықтардың салмағы дені сау балықтарға қарағанда 20-50% - ға азаяды. Майдың жалпы мөлшері төмендейді. Белдік құрттардың әсері негізінен механикалық әсерге, иесінен қоректік заттардың бір бөлігін алып тастауға, көмірсу-май алмасуының бұзылуына, қан құрамындағы өзгерістерге, жыныс бездерінің дамымауына әкеледі. Дене қуысына қоныстана отырып және онда үлкен мөлшерге жетіп, плероцеркоидты балықтың ішкі мүшелерін қысып, олардың қызметін, әсіресе бауыр, жүзу көпіршігі мен жыныс бездерін бұзады. Бұл жыныстық бездердің атрофиясына әкеледі, оның салдарынан паразиттік кастрация болып табылады. Балықтың ішкі мүшелеріне механикалық әсерден басқа, гельминттер жеке органдардың қызметін, жалпы зат алмасуын бұза отырып, өз бөліністерінің өнімдерімен улануды тудырады.

Диагноз. Оны клиникалық белгілер және патологоанатомиялық зерттеу кезіндегі гельминттерді анықтау мен олардың түрлік тиістілігін анықтау негізінде қояды. Лигулидтермен зақымданған балықты, егер ол тауар өнімдерінің талаптарына сәйкес келсе, қоғамдық тамақтану желі арқылы немесе сауда желісі арқылы өткізеді.

Күресу шаралары. Тоған шаруашылықтарында лигулез бен диграммоздың алдын алу балық өсіру шаруашылығы аумағынан балық қоректі құстарды үркітуге және сезімтал зоопланктонофагтарды (ала дөңмаңдай) балықтың аз сезімтал түрлерімен (ақ амур, ақ дөңмаңдай және т. б. ) ауыстыруға әкеледі. Тоғандарда міндетті түрде гельминт жұмыртқаларын жою мақсатында қолданыстағы нормативтер бойынша хлорлы немесе сөндірілмеген әкпен жүйелі түрде дезинфекциялау қажет.

Табиғи су айдындарында белдік құрттармен зақымдалған балықтарды аулауды ұйымдастыру орынды, өйткені ол тыныш шығанақтар мен бухталарда сау болып тұрады. Осы аурулар бойынша қолайсыз жерлерде орналасқан көл-тауар шаруашылықтарында өсіру үшін балықтардың түрлерін арнайы таңдау керек. Аурудың ауруына ұшыраған табанды сазанмен ауыстыру керек. Жыртқыштар, әсіресе көксерке тобын күшейту орынды. [12]

2. Зерттеу материалдары мен әдістері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.