Ұңғымаларды батырмалы ортадан тепкіш электрсораптарымен пайдалану
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ С.ӨТЕБАЕВ АТЫНДАҒЫ АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ УНИВЕРСИТЕТІКеАҚ
Мұнай-газ факультеті
Мұнай және газ кафедрасы
Мұнай өндіру техникасы және технологиясы пәнінен
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорапты қолданумен жабдықты таңдап алу және өндіру ұңғыларының оптималдық технологиялық жұмысын таңдау
Орындаған: МГІ-18-2 қт студенті
Ізтұрған Асқар
Тексерген: Абежанов Е.Б.
аға оқытушы
Атырау,2020 жыл
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
С.ӨТЕБАЕВ АТЫНДАҒЫ АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ УНИВЕРСИТЕТІ КеАҚ
Факультет Мұнай және газ
Кафедра Мұнай және газ ісі
Бекітемін
Кафедра мең.
________ Шугаепов Н.Ә
(қолы) (Т.А.Ә..)
___ _________ 20__ г.
ТАПСЫРМА
курстық жобаны орындауға
Студент Ізтұрған Асқар Саматұлы
Мамандығы 5В070800 Мұнай газ ісі
Тобы МГІ-18-2 қб
Тақырыбы БОТЭСҚ-мен қолданумен жабдықты таңдап алу және өндіру ұңғыларының оптимальдық технологиялық жұмысын таңдау
Кафедра отырысында №______ ________________________ 20____г.
Курстық жобаны (жұмысты) тапсыру мерзімі дейін _____ ____________ 20____г.
Курстық жобаны (жұмысты)қорғау:_____ ________ аралық _____ ______20____г.
Жобаның бастапқы деректері
БОТЭСҚ
БОТЭСҚ перекачка үшін қолданылады
Ұңғыманы пайдаланудың әрбір әдісінің тиімділігі, қолданыстағы табиғи шарттарға тәуелді
БОТЭСҚ- штангасыз пайдаланушы сораптарға жатады
Электрсорап протектордан және ортадан тепкіш көп сатылы сораптан тұрады Негізгі бөлім
БОТЭСҚ қолданумен мұнай өндірудің негіздері
БОТЭСҚ қолданумен жабдықты таңдау мен оптималдық технологиялық жұмысты негіздеу
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Суербаев Х.А. Мұнай-газ ісінің негіздері; Грей Ф. Добыча нефти; Желтов Ю.П. Разработка нефтяных местореждений; Середа Н.Г.,Муравьев В.М. Основы нефтяного и газового дела;
Графикалық материалдар тізімі: Электрлі батырмалы сораптың жалпы сұлбасы, Батырмалы ортадан тепкіш электрсорап, Еркін газдың батырмалы ортадан тепкіш сорап сипаттамаларына әсері, Батырмалы ортадан тепкіш сораптың сипаттамалары
Тапсырманың берілген уақыты:
_______ _______________________ 20____ г.
Жобаның (жұмыстың) ғылыми
Абежанов Е.Б.___________________
жетекшісі:
Тапсырманы орындауға алған
______________________________2 0____ г.
уақыты:
Студент: Ізтұрған Асқар
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН МҰНАЙ ӨНДІРУДІҢ НЕГІЗДЕРІ 5
1.1 Мұнай өндіру әдістерінің жалпы сипаттамасы 5
1.2 Ұңғымаларды батырмалы ортадан тепкіш электрсораптарымен пайдалану 10
1.3 Батырмалы ортадан тепкіш электрсораптармен жабдықталған ұңғымаларды пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздігі 12
2 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН ЖАБДЫҚТЫ ТАҢДАУ МЕН ОПТИМАЛДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТЫ НЕГІЗДЕУ 17
2.1 Батырмалы ортадан тепкіш электрсорапты қолданылуы 17
2.2 Өндіру ұңғыларының оптималдық технологиялық жұмысын таңдау 20
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 23
КІРІСПЕ
Пайдаланудың қорытынды сатысында мұнай мен бірге ұңғыдан қабат суларының мол мөлшері шығады, штангілі сораптардың қолданысының тиімділігі азаяды. Бұл жеткіліксіздік батырмалы электроортадан тепкіш сорап қондырғысында кездеспейді.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы ұңғыдан сұйықты айдауда күнделікті ортадан тепкіш сораптан айырмашылығы жоқ олар жер бетіне сұйықты қөтеру (перекачка) үшін қажет.
Кішкене радиалды өлшем шегендеу құбырлар тізбегінің диаметрімен қамтамасыз етілсе оған ортадан тепкіш сорап түсіріледі, біліктес өлшемдері мүлдем шектелмеген жоғары арынды жеңу үшін және сорап батырмалы күйде жұмыс істеуі үшін, ортадан тепкіш сорапты агрегаттың өзіндік конструктивті түрін шығаруға әкеледі. Сыртынан олар құбырдан айырмашылығы жоқ, бірақ мұндай құбырдың ішкі жағы көптеген күрделі бөлшектерден тұрады, олар жетілдірілген технологиялық дайындауды қажет етеді.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы - бұл көпсатылы ортадан тепкіш сораптар бір блокта 120-ға дейін саты саны бар, бұл айналысқа арнайы конструкциясы батырмалы электроқозғалтқышпен жүзеге асырылады. Электроқозғалтқыш жоғарыдан электроэнергиямен қоректенеді оған энергия кабельмен автотрансформатормен немесе трансформатордан басқару станциясы арқылы келеді, онда барлық бақылау - өлшеу құрылғысы мен автоматика орналасқан.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы ұңғыға динамикалық деңгейден төмен 150-130 метрге түсіріледі. Сұйық сорапты компрессорлы құбырға (СКҚ) беріледі, оның сыртқы жағында арнайы белдікпен электрокабель бекітілген. Сорапты агрегатта сораппен электроқозғалтқыш ортасында аралық звено бар, оны протектор немесе гидроқорғаныс деп атайды.
Сорап, протектор және электроқозғалтқыш болтты шпилькамен жалғанатын жекелеген түйін болып табылады. Білік соңы шлицті қосылыс болып келген ол барлық қондырғыны жинағанда жапсарласады. Үлкен тереңдіктен сұйықтарды көтеру үшін батырмалы ортадан тепкіш электр сорап секциялары бір-бірімен біріктірілгенде олардың сатыларының саны 400-ге дейін жетуі мүмкін. Сораппен сорылған сұйық кезекпен барлық сатыларды өтіп сораптан арынмен шығып, сыртқы гидравликалық кедергіге тең болады. ЭОТСҚ аз метал сыйымдылығы кең диапазонда жұмыс мінездемесімен, орынымен қатар шығынымен де, белгілі жоғары П.Ә.К. (к.п.д), мен сұйықты үлкен көлемде айдау мүмкіндігі және жөндеу арқылы кезеңімен ерекшеленеді.
Қамтамасыз ету бергіштігі 101300м3 тәу және арыны 4502000 м су бағанасы (3000 м-ге дейін).
Қолданылатын жабдықтар Барлық сораптар негізгі екі топқа бөлінеді: әдеттегі және тозуға тұрақты орындалған. Сораптар қорының қазіргі бөлімінің басымырағы (95% шамамен) - әдеттегі орындалған.
Тозуға тұрақты орындалған сораптар өнімдерінде өз көлемінде құм және басқа механикалық қоспалар (1%-ке дейін массасы) кездесетін ұңғымалары жұмыс істеу үшін тағайындалған.
Көлденең өлшемі бойынша сораптар шартты 3 топқа бөлінеді: 5; 5А және 6, бұлар шегендеу құбырлар тізбегінің номиналды диаметрін білдіреді (дюймде) оған берілген сорап түсірілуі мүмкін 5 сорап тобының сыртқы диаметр тұлғасы 92 мм, 5А тобының - 103 мм және 6 тобының-144 мм.
Батырылмалы ортадан тепкіш электрсорапты пайдалану кезінде, мынандай өзіне тән жұмыстар атқарылады: желіні жіберу, орау, барабанға дұрыс қатарлары бойынша жатқызу, сонымен қатар көтеру - түсіру операциялары, өйткені онда желіні сорапты - компрессорлы құбырлармен бірге көтеру немесе түсіру қажеттілігі туады.
Желілік барабанның механизмін рама - шаналарына қондырады, оның бүйірінде барабан желісін бекіту үшін арнайы тіректері бар ферма пішінді кронштейін болады. Трактордың буксирлі қондырғысына бекіту үшін, рама - шаналарының алдыңғы бөлігінде дышло болады. Желілік барабанды алдыға немесе артқа айналдыру үшін, рама - шаналарының артқы бөлігінде накаттар қарастырылған. Жұмыссыз жағдайда накаттарды тіректер ұстайды. Рама - шаналарының алдыңғы бөлігіндегі платформасында привод блогы, лебедка блогы және басқару станциясы орнатылған.
Желіні желіжатқызғыш арбамен ораған кезде, оны барабан бөшкесінің ұзындығы бойынша жатқызады. Бұндай конструкция, барабан мен желімен бірге ұңғыма аумағында немесе барабан мен желісіз кәсіпорын аумағында трактормен тасымалдауға мүмкіндік береді. Жоғарыда аталған батырмалы ортадан тепкіш электр сораптарының қысқаша сипаттамасына тоқтала келе, оны пайдалану кезінде қандай қауіпті және зиянды өндірістік факторлар әсер ететінін атап өтейік:
Батырмалы ортадан тепкіш электр сораптары электр тогымен жұмыс істейтінін ескерсек, яғни одан туатын қауіп жоғары вольтты энергиядан, электр құралдарын дұрыс пайдаланбауынан болуы мүмкін.
Электрлі жарақаттардың пайда болуының мынандай негізгі жағдайлары бар:
- электр тогына қосылған электр қондырғыларына қол сұққанда
- электрқондырғыларындағы электрлі оқшауландыруы дұрыс емес металды бөліктеріне қол сұққанда
- электрлі оқшауландыруы дұрыс емес орындарының немесе ток жүргізетін бөліктердің жерге тұйықталатын жерлердің қасында болу кезінде.
Техника қауіпсіздік ережелерін сақтамаған жағдайда, түсіру - көтеру операциялары аса қауіпті орын алады.
Жабдықты дұрыс пайдаланбағанда, жөндеу жұмыстарын жүргізгенде және оны жұмыс жағдайына қосқан кезде жарақаттар туу мүмкін.
Тасымалдауға жабдықты дайындаған кезде, тасымалдаудың қауіпсіздік ережелерін сақтамаса, айналасындағы адамдарға қауіп және апатты жағдай туғызу мүмкін.
1 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН МҰНАЙ ӨНДІРУДІҢ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Мұнай өндіру әдістерінің жалпы сипаттамасы
Мұнай өндіру әдістері - мұнай өндірудің өсімділігін арттыру мақсатында жүргізілетін шаралар. Бұлар төмендегі іс - әрекеттер нәтижесінде жүзеге асады:
а) Мұнайды динамикалық тұрғыдан ығыстырып шығару (поршендік әсер жасақтау);
ә) қойнауқаттық флюидтің физикалық-химиялық қасиеттеріне әсер ету;
б) койнауқаттың физикалық қасиеттеріне әсер ету.
Мұнайды ығыстырып шығару қойнауқатқа су айдау (қойнауқатты сумен тоғыту) арқылы жүзеге асырылады. Мұнайды ығыстырып шығару кейде қойнауқатқа газ айдау арқылы да жүзеге асырылады (табиғи газды немесе ауаны). Қойнауқаттың өтімділігі жоғары болған жағдайда және оның еңістену бұрышы 10°-тан жоғары болғанда газ қойнауқаттың көтерілген бөлігіне айдалса, жинауыштың өтімділігі нашар және еңістену бұрышы 10°-тан төмен болған жағдайда газ қойнауқаттың бүкіл ауданына айдалатын болады. Бұл әрекеттер нәтижесінде мұнай өндіру көрсеткіші 5-25 % аралығында артады. Қойнауқаттық жағдайдағы мұнайға әсер ету оның тұтқырлығы мен беткейлік тартылысын азайтуға, фазалық өтімділігін өсіруге бағытталады. Бұл үшін қойнауқатқа беткейлік белсенділігі күшті заттар, яғни карбондалған су немесе көмірқышқыл, жоғары қысымдағы құрғақ және метанды газ, қоңды және сұйытылған газ (бұл мұнайдың газ әсерінен еруін қамтамасыз етеді), мицеллярлық ерітінділер (мұнайлық сульфонат, полимерлер), органикалық еріткіштер (ауыр спирттер, газды бензин) т.б. айдалады.
Бұл әрекеттер нәтижесінде мұнай өндіру көрсеткіші 50-70 %-ға дейін өседі. Қойнауқатқа бу және ыстық су айдау мұнай өнімділігін 15-25 %-ға арттырады. Сол сияқты, қойнауқат өңірінде жану көздерін қалыптастыру әдісі де қолданылады, мұның нәтижесінде, пайда болған газдың, будың т.б. көлемі күрт өсуге байланысты, Мұнайды ығыстырып шығару мұмкіндігі тіпті 75-90 %-ға дейін өсуі ықтимал. Қойнауқаттық судың физикалық-химиялық қасиеттеріне әр түрлі қоюлатқыштармен (сұйықшыны, шайырлар, полиакриамидтер т.б.), сулы-газды қоспалармен және көбіктермен әсер ету мұнайдың сумен ығыстырылып шығарылу үрдісін тұрақтандырады және мұнаймен ілесе өндірілетін су мөлшерінің азаюын қамтамасыз етеді (судың фазалық өтімділігі азаюына байланысты). Мұның нәтижесінде мұнай өнімділігі 20%-дай, тіпті одан да көбірек өсетін болады. Қойнауқаттардың физикалық параметрлерін сапаландыру шаралары оларға карбондалған суды, көмірқышқылды, сілтілерді, күкірт қышқылын айдау нәтижесінде немесе күшті-күшті жерастылық жарылыстарды ұйымдастыру арқылы жүзеге асады. Соңғы жағдайда қойнауқат болмысында жаңа жарықтар пайда болады немесе ескі жарықтар мен жарықшақтар кеңейе түседі.
Ұңғыманы пайдаланудың әрбір әдісінің тиімділігі, көп жағдайда қолданыстағы табиғи шарттарға тәуелді. Сонымен қатар тау жыныстарының физикалық қасиеттеріне, қабат параметрлеріне, қабат сұйықтарының қасиеттеріне және ұңғымада газды сұйық қоспаларын көтеру үрдісі кезінде олардың өзгеруіне және т.б. байланысты болады.
Көмірсутектер, эфирлер, спирттер, альдегидтер, ілеспе газдар және тағы басқа сияқты органикалық заттарды өндіру үрдісінде, қоршаған ортаның ережелерін сақтамаған жағдайда олардың жұмыс орында булануына, олардан улануына әкеліп соқтыруы мүмкін.
Қазіргі уақытта ұңғымалардың геологиялық-геофизикалық сипаттамалары мен қалыптасу сұйықтарының әсер ету дәрежесіне әсер ететін мұнай ұңғымаларының бірде-бір жиынтығы жоқ. Адонин тек сорғылармен жабдықталған ұңғымалардың нақты жиынтығын ұсынды. Автор сонымен қатар коллекцияны басқа тәсілдерді өзгертпестен пайдалануға болмайды.
Қазіргі уақытта олардың пайдалану әдісіне қарамай, мұнай ұңғымаларының жалпы топтамасын берудің жеткілікті мәліметтері белгілі.
Ұңғыманың жабдықталуына немесе оның оқшауланған бөлшектерінің жұмысына табиғи жағдайлардың әсері принципі осы принципке негізделуі керек. Барлық мұнай ұңғымаларын олардың өнімдерінің құрамы мен қасиеттеріне қарай келесі санаттарға жіктеуге болады: қалыпты, газ тәрізді, құм түзуші, тұзды бөлетін, парафинді және коррозиялық.
Осы категориялардың әрқайсысында таза мұнайдан бастап және үлкен дәрежедегі сулану 98-99% жетті,сулану дәрежесімен ерекшеленетін ұңғымалар тобы болуы мүмкін. Сондай-ақ ұңғымалар бағананың әртүрлі қисаю дәрежесіне қарай вертикальды, оның ішінде қиғаш бағытталған ұңғымалар (теңіз ұңғымаларыы арасында) кездеседі.
Ұңғыма - бұл қарапайым сүзгімен жабдықталған және арнайы жабдықты немесе арнайы жабдықты пайдаланбай және қиындататын факторларды болдырмастан стандартты ұңғымалардан белгілі бір мөлшерде сұйықтық алуға қабілетті құдық.
Құм өндірісі, парафиндер мен тұздардың түзілуі, коррозия, коррозия және т.б. Ұңғымалардың қалыпты жұмысы кезінде ұңғымалардың үздіксіз жұмыс істеуі үшін. назардан тыс қалмауы керек. Ол ең төменгі айдау тереңдігінен немесе шығарылу тереңдігінен аспауы керек.
Газды бөлу мұнай сорғыларын өндіруде жер асты жабдықтарының жұмысына кедергі келтіреді. Басқа жұмыс режимдерінде (фонтан, компрессор, плунжер лифті) сұйықтықты көтеруге көмектеседі.Газ бөлінетін ұңғымалар деп - штангілі сораппен жабдықталған, қалыпты ұңғымадан келесідегідей белгілерімен ерекшеленеді:
1.Ұңғыма сорап арқылы қолданылады., бұл жағдайда сораптың толу коэффициенті 1-ден көп, штангілік ұңғыма сорабы арқылы газды олардың қабылдауында барлық берілген сұйық көлемін алуға болады.
2. Сорапты сұйық деңгейін едәуір терең түсіруге болады, мұнда толу коэффициенті есептеуге жуықтайды немесе төмендейді.
Құм түзілетін ұңғымалар деп - өнімінің құрамында құм болатын (1-2% көлемінде және одан да көп) ұңғымаларда түптік құм тығындардың пайда болуы пайдаланудың әрбір тәсілінде кездеседі: сорапты, газлифтілі және фонтанды. Патронды және аспалы тығындар едәуір аз кездеседі.
ШСК- мен жабдықталған ұңғымалардың кейбір коллекторларында құмның әсерінен ақаулар пайда болады. Штангілі сораппен құрамында құмы бар сұйықтықты айдау плунжердің төлкенің, клапандардың және сораптың басқа да түйіндерінің тез тозуына, цилиндрде плунжердің сыналауына және сұйық берілуінің тоқталуына әкеп соқтырады.
Мұндай ұңғымалардағы құмды басқару газ көтергіштерге қарағанда әлдеқайда күрделі. Бұл сорғы қондырғысы құрамында құм бар сұйықтықты нашар көтереді.
Тұзды бөлуге арналған ұңғымалар - бұл сұйықтық көтерілген сайын ұңғымалар мен ұңғымалар әртүрлі тұздармен бөлініп, түсетін өнім. Алғашқы бөлінген қабат қабат біртіндеп ұлғаяды, ұңғымадан сұйықтық ағымы азаяды, содан кейін көтергіш құбырлардың көлденең қимасы азаяды және ұңғыманы тоқтатады.
Парафин бөлетін ұңғымалар деп - ұңғыманы пайдалану үрдісі кезінде құбырларда штангілер мен ұңғымалық жабдықтардың басқа да бөліктерінде тұнып, өніммен бірге парафин кристалдары бөлініп шығатын ұңғыманы айтады. Парафиннің бөлініп шығуын болдырмау үшін арнайы жонғыштар немесе басқа да әдістер қолданылады, ал қалыптасқан парафин қабатын жою үшін жер асты жабдығын бумен, электрқыздырғыштармен, ыстық сұйықпен (мұнай, конденсат және т.б ) қыздырады.
Коррозия ұңғымалары - әдеттегі ұңғымаларда сипатталғандай, ұқсас жабдықтардың қызмет ету мерзімінен (30-40% астам) аз ұңғымаларға шығарылатын ұңғымалар (құбырлар, сорғылар, өзектер және т.б.). Бұл агрессивті ортаға байланысты (өнімде күкірт сутегі немесе агрессивті заттардың болуы).
Коррозия жабдықтардың (құбырлардың, сорғылардың, байланыстырушы өзектердің және т.б.) қызмет ету мерзімінің төмендеуіне және муфтаның қосылыстарынан сұйықтықтың ағуына, құбырлардың және байланыстырушы шыбықтардың жарылуына әкеледі.
Аталған әрбір категориядағы ұңғымалар үшін олардың өнімдерінің сулану дәрежесінің үлкен мәні бар. Сонымен қатар ескеретін бір жәй, кейбір ұңғымалар бір мезгілде бірнеше категорияларға жатуы мүмкін (қалыпты ұңғымалардан басқалары) мысалы, құм шығара тұра, парафин де бөледі және агрессивті коррозиялық ортасымен ерекшеленеді. Уақыт өте келе, ұңғымалар бір категориядан екінші категорияға ауысуы мүмкін. Қалыпты - құм шығарғыш ұңғымаға, газ бөлетін - қалыпты ұңғымаға және т.б.
Ұңғыма түбіне табиғи жолмен құмның келіп түсуі толық тоқтаған кезде немесе өндірілетін сұйық коррозиялық қасиеттерін жоғалтқан жағдайда ғана ұңғымалардың қалыпты ұңғымаға ауысуы орындалады.
Ұңғыларды жөндеу жиілігі және олардың салыстырмалы жұмыс ұзақтылығы мұнай өндіру кәсіпшілігінің өндіру технлогиясы және ұйымдастыру жағдайын сипаттайтын белгілі көрсеткіштермен бағаланады.
Ұңғылардың салыстырмалы жұмыс ұзақтылығы пайдалану коэффициентімен Кэ бағаланады. Пайдалану коэффициенті Кэ - дегеніміз ұңғы жұмысының жалпы уақытының (тәуләкпен) Тi анализденген кезеңдегі (жыл, квартал, ай) жалпы күнтізбелік уақытқа Ткi қатынасы, сонымен,
Kэ=Ti Tк (1)
Ұңғылардың пайдалану коэффициенті 0,95-0,98 шектерінде өзгереді.
Әртүрлі пайдалану тәсілдері: фонтандлы, сорапты (БОТЭС, ШТС), газлифтілі - әртүрлі пайдалану коэффициенттерімен Кэ сипатталады, өйткені оларды жөндеуге байланысты тоқтаулар, жабдықтардың күрделігі, оның сенімділігі, ұзақмерзімділігі және басқа да пайдалну шарттарына байланысты болады. Әдетте ең үлкен пайдалану коэффициент Кэ - ол фонтанды пайдалануда, ал ең кіші Кэ - ол штангілі сораптармен ұңғыны пайдалануда. Осы себептерден Кэ әрбір пайдалану тәсілі үшін жеке (2) формула бойынша анықталады.
Бірақ, бұл жағдайда Кэ пайдалану коэффициенттің жалпы мөлшері пайдалану техниканың нақты жағдайын көрсетпеуі мүмкін. Мысалы, пайдалану крэффициент Кэ, механикаландырылған ұңғылар қорының жұмысын жақсартудан емес, фонтанды ұңғылар қорының өсуінен артуы мүмкін. Әдетте, механикаландырылған ұңғылар қорының Кэ, мөлшері 0,95-0,97 құрайды және де соңғы жылдары БОТЭ - пен жабдықталған ұңғылардағы Кэ пайдалану коэффициенті ШТС-пен жабдықталған ұңғылардағы Кэ пайдалану коэффициентіне қарағанда неғұрлым жоғары, өйткені батырмалы ортадан тепкіш электр сораптарының сапасы, оларды жөндеу жолдары жақсарған. Ұңғыны пайдаланудың геологиялық және технологиялық жағдайлары, мысалы, құмбөліну, сулану, ұңғы өнісінде қатты корреляцияланатын заттардың (көмірсутек, жоғары минерализация) болуы, тұздар мен парафиннің түзілімдері пайдалану коэффициенттеріне үлкен әсерін тигізеді. Сондықтан, бір пайдаланеу тәсілі ( мысалы штангілі терең сораппен) үшін Кэ пайдалану коэффициенті әртүрлі аймақтарда немесе кен орындарды әртүрлі болады.
Қалыпты ұңғымалардан ауытқу ұңғымаларды пайдалануды қиындата алады. Осылайша, мұнай, мұнай, газ және газ конденсаты ұңғымаларын пайдалану кезінде өндірілген ұңғымалар өнімдерінде құмдардың, парафиндердің, күкіртсутектің, гидраттардың және тұздардың болуы көбінесе жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары кезінде қиындықтар туғызады.
Бұл проблемалар теңіз ұңғымаларын пайдалану арқылы шиеленісіп, созылып кетеді. Гидрометеорологиялық жағдайда ұңғымаларды уақтылы және уақтылы пайдалану үшін қолданылады.
Ұңғымаларды пайдалану, сондай-ақ кен орындарын игерудегі басты және жиі кездесетін қиындық - шөлейттену. Бұл ұңғымалардың қызмет ету мерзімін және оларды жөндеу уақытын ұлғайтуға әкеледі, бұл өнімнің айтарлықтай жоғалуына әкеледі.
Тау жыныстарының қирауы және ұңғымалардан қатты бөлшектердің (құмның) шығарылуы мұнай-газ саласындағы проблемалардың бірі болып табылады. Бұл құбылыс мұқият және мұқият зерттелді, соның ішінде өнеркәсіпте кеңінен жүргізілген тәжірибелер, бірақ құмырсқалармен күресудің әмбебап тәсілі табылған жоқ. Мұны ұңғыманың жұмысының көптеген физикалық және геологиялық жағдайлары түсіндіреді, сондықтан әрбір жағдайда тиімді шешім, яғни құммен күресудің тиімді әдісін іздеу керек, сондықтан айналадағы айналмалы тақырыптарды бекітуге арналған ондаған әдістер мен олардың модификациялары әзірленді және қолданылды.
Сұйық фильтрациясы кезінде туындайтын жыныстағы кернеу коллектордың бұзылу себебі болып табылады. Фильтрация жылдамдығын азайтумен (ұңғы шығымын) депрессияның азаюы нәтижесінде қабатқа кернеу азаяды.
Сондықтан, түп маңы ауданының жыныстарының бұзылуын болдырмас үшін белгілі деңгейде шығымды ұстап тұруы қажет. Дегенмен өздігімен цементтелу коллекторлары шартында ұңғыларды пайдалану мұндай тәртіптерде көбінесе экономикалық тиімсіз болады. Оның нәтижесінде шығым шектелуіне салыстырмалы сирек келеді.
Ұңғымаға қабаттан сұйықпен бірге келетін құм, пайдаланушы қондырғының күшейген тозуына әкеледі; ұңғы түбінде шөгіп , тығын түзеді , оларды жою қиын жұмысты қажет етеді және мұнай өндірудің айтарлыктай шығынын әкеледі; түп маңы ауданындағы жыныстардың құлауына, соның нәтижесі ретінде пайдаланушы тізбектің майысуына әкеледі.
Әдістердің үшінші тобына мұнайды штангілі сорапты өндіру кезінде әртүрлі қорғаныш жабдықтарын қолдану жатады (сүзгілер, газ құмды якорьлер, және тағы басқа).
Әдістердің төртінші тобына түзілген құм тығындарын ұңғыдан жоюдың әртүрлі тәсілдері жатады, оларды гидробур мен су, мұнай және басқа сұйықтармен шаю.
Алғашқы үш топтың әдістері тығын пайда болуын алдын алуға және басқа қиындықтарды болдырмауға және ұңғының қалыпты жұмысын қамтамасыз етуге бағытталған. Бірақ, бірқатар жағдайларда (көлемі жеткіліксіз және қолданылатын шаралардың тиімділігі және т.б) көрсетілген әдістер өз мақсаттарына жете бермейді және ұңғыларда жиі құм тығындарын пайда болдырып, олардың пайдалануын тоқтатады. Бұл жағдайларда пайдаланудың қалпына келтіру үшін әдістердің төртінші тобына келеміз - құм тығынын жою.
1.2 Ұңғымаларды батырмалы ортадан тепкіш электрсораптарымен пайдалану
Батырмалы ортадан тепкіш электросораптары (БОТЭС) - бұл көпсатылы ортадан тепкіш сорап, оның бір блогында 120 дейін сатылар саны бар, ол арнайы конструкциялы батырмалы электроқозғалтқыш көмегімен айналысқа келеді. Электроқозғалтқыш жер бетінен көтеретін автотранспорт немесе барлық бақылау-өлшегіш және автоматика орналасқан басқару станциясы арқылы трансформатордан кабель бойынша электрэнергиясымен қоректенеді.
БОЗС ұңғымаға есептелген динамикалық деңгейге әдетте 150-300м төмен түсіріледі.
Сұйық СКҚ бойынша беріледі, оның сырт жағына арнайы белбеумен электрокабель бекітіледі. Сорапты агрегатта сораптың өзі мен электроқозғалтқыш арасында аралық звено болады, ол протектор немесе гидроқорғаныс деп атайды.
БОЭС қондырғысы (сурет 1) маймен толтырылған электроқозғалтқыш БЭҚ:
1; гидроқорғаныс звеногсы немесе протектор
2; сұйықты алу үшін сораптың қабылдау тор
3; көпсатылы ортадан тепкіш сорап БОЭС
4; СКҚ
5; блокталған үш желілі электрокабель
6; кабельді СКҚ бекіту үшін белдік
7; сағалық арматура
8; түсіру-көтеру жұмыстары кезінде және кабельдің кейбір қорын сақтау үшін кабельді орауға арналған барабан
9; трансформатор немесе автотрансформатор
10; автоматикасы бар басқару станциясы
11 және компенсатор.
Сорап, протектор және электроқозғалтқыш бұрандалы шпилькамен байланысатын бөлек түйін болып табылады, ол барлық қондырғы жиналған кезде жапсырылады.
Сұйық үлкен тереңдіктен көтеру қажетті туғанда БОЭС секциялары бірбірімен байланысып, сатылардың жалпы саны 400 дейін жетеді.
Сораппен айдалған сұйық барлық дәрежеден өтіп, сораптан сыртқы гидравликалық қарсылауға тең тегеурінмен шығады.
Батырмалы ортадан тепкіш электросорабы қондырғысы бойынша және шығыны бойынша жұмыс сипаттамасы кең, ПІК-і жоғары, сұйықтың үлкен мөлщерін айдап шығару мүмкіндігі және жөндеу аралық периоды үлкен.
Батырмалы ортадан тепкіш электросораптар екі негізгі топқа бөлінеді: жай және тозбайтын жасалған. Тозбайтын сораптар өнімінде, құм және басқа механикалық қоспаның кейбір мөлшері бар ұңғыларға арналған.
Көлденең өлшемі бойынша, барлық сораптар 3 шартты топқа бөлінеді: 5; 5А және 6-шы топ, мұндағы сандар шегендеу құбырының дюймдағы номиналды диаметрін білдіреді, сәйкесінше корпустың сыртқы диаметрі 92; 108 және 114 мм.
Сораптар білігінің айналу жиілігі, электр желідегі айнымалы ток жиілігіне сәйкес.
БОЭС қалыпты режим жұмысы кезінде, жіберу және тегеуірін сияқты негізгі номиналдв параметрлер берілген.
Мысалы, ЭОС БА-360-600 сорабында 5А топты сораптың жіберуі 360 м3 \тәулік және тегеуріні 600м білдіреді.
Сораптың барлық түрлерінің H(Q) (тегеуірін, жіберу), (Q) (ПӘК, жіберу), N(Q) (тұтынатын қуат, жіберу) қисықтар тәуелділіктері түрінде паспортты жұмыс сипаттамасы болады. Паспорт сипаттамасы зауыт жағдайында таза суда, ұңғыманың алдында цехта, сонымен қатар қондырғыны жөндеуден кейін немесе оны қайта құрастырудан кейін түсіріледі.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорап қондырғысын (БОЭСҚ) қолдану, мұнай ұңғымаларын пайдалануға тікелей бұрғылаудан кейін, және сонымен бірге мұнай өндірудің фонтанды тәсілінен механикалық тәсілге ауыстыру кезінде енгізуге мүмкіндік береді.
БОЭСҚ қолдану пайдаланудың соңғы сатысындағы кен орнын тиімді игеруге мүмкіндік береді, бұл кезде жылдамдылығын жұмыс режимі мұнай өндіру көлеміне елеулі әсер ... жалғасы
Мұнай-газ факультеті
Мұнай және газ кафедрасы
Мұнай өндіру техникасы және технологиясы пәнінен
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорапты қолданумен жабдықты таңдап алу және өндіру ұңғыларының оптималдық технологиялық жұмысын таңдау
Орындаған: МГІ-18-2 қт студенті
Ізтұрған Асқар
Тексерген: Абежанов Е.Б.
аға оқытушы
Атырау,2020 жыл
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
С.ӨТЕБАЕВ АТЫНДАҒЫ АТЫРАУ МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ УНИВЕРСИТЕТІ КеАҚ
Факультет Мұнай және газ
Кафедра Мұнай және газ ісі
Бекітемін
Кафедра мең.
________ Шугаепов Н.Ә
(қолы) (Т.А.Ә..)
___ _________ 20__ г.
ТАПСЫРМА
курстық жобаны орындауға
Студент Ізтұрған Асқар Саматұлы
Мамандығы 5В070800 Мұнай газ ісі
Тобы МГІ-18-2 қб
Тақырыбы БОТЭСҚ-мен қолданумен жабдықты таңдап алу және өндіру ұңғыларының оптимальдық технологиялық жұмысын таңдау
Кафедра отырысында №______ ________________________ 20____г.
Курстық жобаны (жұмысты) тапсыру мерзімі дейін _____ ____________ 20____г.
Курстық жобаны (жұмысты)қорғау:_____ ________ аралық _____ ______20____г.
Жобаның бастапқы деректері
БОТЭСҚ
БОТЭСҚ перекачка үшін қолданылады
Ұңғыманы пайдаланудың әрбір әдісінің тиімділігі, қолданыстағы табиғи шарттарға тәуелді
БОТЭСҚ- штангасыз пайдаланушы сораптарға жатады
Электрсорап протектордан және ортадан тепкіш көп сатылы сораптан тұрады Негізгі бөлім
БОТЭСҚ қолданумен мұнай өндірудің негіздері
БОТЭСҚ қолданумен жабдықты таңдау мен оптималдық технологиялық жұмысты негіздеу
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Суербаев Х.А. Мұнай-газ ісінің негіздері; Грей Ф. Добыча нефти; Желтов Ю.П. Разработка нефтяных местореждений; Середа Н.Г.,Муравьев В.М. Основы нефтяного и газового дела;
Графикалық материалдар тізімі: Электрлі батырмалы сораптың жалпы сұлбасы, Батырмалы ортадан тепкіш электрсорап, Еркін газдың батырмалы ортадан тепкіш сорап сипаттамаларына әсері, Батырмалы ортадан тепкіш сораптың сипаттамалары
Тапсырманың берілген уақыты:
_______ _______________________ 20____ г.
Жобаның (жұмыстың) ғылыми
Абежанов Е.Б.___________________
жетекшісі:
Тапсырманы орындауға алған
______________________________2 0____ г.
уақыты:
Студент: Ізтұрған Асқар
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН МҰНАЙ ӨНДІРУДІҢ НЕГІЗДЕРІ 5
1.1 Мұнай өндіру әдістерінің жалпы сипаттамасы 5
1.2 Ұңғымаларды батырмалы ортадан тепкіш электрсораптарымен пайдалану 10
1.3 Батырмалы ортадан тепкіш электрсораптармен жабдықталған ұңғымаларды пайдалану кезіндегі техника қауіпсіздігі 12
2 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН ЖАБДЫҚТЫ ТАҢДАУ МЕН ОПТИМАЛДЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТЫ НЕГІЗДЕУ 17
2.1 Батырмалы ортадан тепкіш электрсорапты қолданылуы 17
2.2 Өндіру ұңғыларының оптималдық технологиялық жұмысын таңдау 20
ҚОРЫТЫНДЫ 22
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 23
КІРІСПЕ
Пайдаланудың қорытынды сатысында мұнай мен бірге ұңғыдан қабат суларының мол мөлшері шығады, штангілі сораптардың қолданысының тиімділігі азаяды. Бұл жеткіліксіздік батырмалы электроортадан тепкіш сорап қондырғысында кездеспейді.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы ұңғыдан сұйықты айдауда күнделікті ортадан тепкіш сораптан айырмашылығы жоқ олар жер бетіне сұйықты қөтеру (перекачка) үшін қажет.
Кішкене радиалды өлшем шегендеу құбырлар тізбегінің диаметрімен қамтамасыз етілсе оған ортадан тепкіш сорап түсіріледі, біліктес өлшемдері мүлдем шектелмеген жоғары арынды жеңу үшін және сорап батырмалы күйде жұмыс істеуі үшін, ортадан тепкіш сорапты агрегаттың өзіндік конструктивті түрін шығаруға әкеледі. Сыртынан олар құбырдан айырмашылығы жоқ, бірақ мұндай құбырдың ішкі жағы көптеген күрделі бөлшектерден тұрады, олар жетілдірілген технологиялық дайындауды қажет етеді.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы - бұл көпсатылы ортадан тепкіш сораптар бір блокта 120-ға дейін саты саны бар, бұл айналысқа арнайы конструкциясы батырмалы электроқозғалтқышпен жүзеге асырылады. Электроқозғалтқыш жоғарыдан электроэнергиямен қоректенеді оған энергия кабельмен автотрансформатормен немесе трансформатордан басқару станциясы арқылы келеді, онда барлық бақылау - өлшеу құрылғысы мен автоматика орналасқан.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорабы ұңғыға динамикалық деңгейден төмен 150-130 метрге түсіріледі. Сұйық сорапты компрессорлы құбырға (СКҚ) беріледі, оның сыртқы жағында арнайы белдікпен электрокабель бекітілген. Сорапты агрегатта сораппен электроқозғалтқыш ортасында аралық звено бар, оны протектор немесе гидроқорғаныс деп атайды.
Сорап, протектор және электроқозғалтқыш болтты шпилькамен жалғанатын жекелеген түйін болып табылады. Білік соңы шлицті қосылыс болып келген ол барлық қондырғыны жинағанда жапсарласады. Үлкен тереңдіктен сұйықтарды көтеру үшін батырмалы ортадан тепкіш электр сорап секциялары бір-бірімен біріктірілгенде олардың сатыларының саны 400-ге дейін жетуі мүмкін. Сораппен сорылған сұйық кезекпен барлық сатыларды өтіп сораптан арынмен шығып, сыртқы гидравликалық кедергіге тең болады. ЭОТСҚ аз метал сыйымдылығы кең диапазонда жұмыс мінездемесімен, орынымен қатар шығынымен де, белгілі жоғары П.Ә.К. (к.п.д), мен сұйықты үлкен көлемде айдау мүмкіндігі және жөндеу арқылы кезеңімен ерекшеленеді.
Қамтамасыз ету бергіштігі 101300м3 тәу және арыны 4502000 м су бағанасы (3000 м-ге дейін).
Қолданылатын жабдықтар Барлық сораптар негізгі екі топқа бөлінеді: әдеттегі және тозуға тұрақты орындалған. Сораптар қорының қазіргі бөлімінің басымырағы (95% шамамен) - әдеттегі орындалған.
Тозуға тұрақты орындалған сораптар өнімдерінде өз көлемінде құм және басқа механикалық қоспалар (1%-ке дейін массасы) кездесетін ұңғымалары жұмыс істеу үшін тағайындалған.
Көлденең өлшемі бойынша сораптар шартты 3 топқа бөлінеді: 5; 5А және 6, бұлар шегендеу құбырлар тізбегінің номиналды диаметрін білдіреді (дюймде) оған берілген сорап түсірілуі мүмкін 5 сорап тобының сыртқы диаметр тұлғасы 92 мм, 5А тобының - 103 мм және 6 тобының-144 мм.
Батырылмалы ортадан тепкіш электрсорапты пайдалану кезінде, мынандай өзіне тән жұмыстар атқарылады: желіні жіберу, орау, барабанға дұрыс қатарлары бойынша жатқызу, сонымен қатар көтеру - түсіру операциялары, өйткені онда желіні сорапты - компрессорлы құбырлармен бірге көтеру немесе түсіру қажеттілігі туады.
Желілік барабанның механизмін рама - шаналарына қондырады, оның бүйірінде барабан желісін бекіту үшін арнайы тіректері бар ферма пішінді кронштейін болады. Трактордың буксирлі қондырғысына бекіту үшін, рама - шаналарының алдыңғы бөлігінде дышло болады. Желілік барабанды алдыға немесе артқа айналдыру үшін, рама - шаналарының артқы бөлігінде накаттар қарастырылған. Жұмыссыз жағдайда накаттарды тіректер ұстайды. Рама - шаналарының алдыңғы бөлігіндегі платформасында привод блогы, лебедка блогы және басқару станциясы орнатылған.
Желіні желіжатқызғыш арбамен ораған кезде, оны барабан бөшкесінің ұзындығы бойынша жатқызады. Бұндай конструкция, барабан мен желімен бірге ұңғыма аумағында немесе барабан мен желісіз кәсіпорын аумағында трактормен тасымалдауға мүмкіндік береді. Жоғарыда аталған батырмалы ортадан тепкіш электр сораптарының қысқаша сипаттамасына тоқтала келе, оны пайдалану кезінде қандай қауіпті және зиянды өндірістік факторлар әсер ететінін атап өтейік:
Батырмалы ортадан тепкіш электр сораптары электр тогымен жұмыс істейтінін ескерсек, яғни одан туатын қауіп жоғары вольтты энергиядан, электр құралдарын дұрыс пайдаланбауынан болуы мүмкін.
Электрлі жарақаттардың пайда болуының мынандай негізгі жағдайлары бар:
- электр тогына қосылған электр қондырғыларына қол сұққанда
- электрқондырғыларындағы электрлі оқшауландыруы дұрыс емес металды бөліктеріне қол сұққанда
- электрлі оқшауландыруы дұрыс емес орындарының немесе ток жүргізетін бөліктердің жерге тұйықталатын жерлердің қасында болу кезінде.
Техника қауіпсіздік ережелерін сақтамаған жағдайда, түсіру - көтеру операциялары аса қауіпті орын алады.
Жабдықты дұрыс пайдаланбағанда, жөндеу жұмыстарын жүргізгенде және оны жұмыс жағдайына қосқан кезде жарақаттар туу мүмкін.
Тасымалдауға жабдықты дайындаған кезде, тасымалдаудың қауіпсіздік ережелерін сақтамаса, айналасындағы адамдарға қауіп және апатты жағдай туғызу мүмкін.
1 БАТЫРМАЛЫ ОРТАДАН ТЕПКІШ ЭЛЕКТРСОРАПТЫ ҚОЛДАНУМЕН МҰНАЙ ӨНДІРУДІҢ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Мұнай өндіру әдістерінің жалпы сипаттамасы
Мұнай өндіру әдістері - мұнай өндірудің өсімділігін арттыру мақсатында жүргізілетін шаралар. Бұлар төмендегі іс - әрекеттер нәтижесінде жүзеге асады:
а) Мұнайды динамикалық тұрғыдан ығыстырып шығару (поршендік әсер жасақтау);
ә) қойнауқаттық флюидтің физикалық-химиялық қасиеттеріне әсер ету;
б) койнауқаттың физикалық қасиеттеріне әсер ету.
Мұнайды ығыстырып шығару қойнауқатқа су айдау (қойнауқатты сумен тоғыту) арқылы жүзеге асырылады. Мұнайды ығыстырып шығару кейде қойнауқатқа газ айдау арқылы да жүзеге асырылады (табиғи газды немесе ауаны). Қойнауқаттың өтімділігі жоғары болған жағдайда және оның еңістену бұрышы 10°-тан жоғары болғанда газ қойнауқаттың көтерілген бөлігіне айдалса, жинауыштың өтімділігі нашар және еңістену бұрышы 10°-тан төмен болған жағдайда газ қойнауқаттың бүкіл ауданына айдалатын болады. Бұл әрекеттер нәтижесінде мұнай өндіру көрсеткіші 5-25 % аралығында артады. Қойнауқаттық жағдайдағы мұнайға әсер ету оның тұтқырлығы мен беткейлік тартылысын азайтуға, фазалық өтімділігін өсіруге бағытталады. Бұл үшін қойнауқатқа беткейлік белсенділігі күшті заттар, яғни карбондалған су немесе көмірқышқыл, жоғары қысымдағы құрғақ және метанды газ, қоңды және сұйытылған газ (бұл мұнайдың газ әсерінен еруін қамтамасыз етеді), мицеллярлық ерітінділер (мұнайлық сульфонат, полимерлер), органикалық еріткіштер (ауыр спирттер, газды бензин) т.б. айдалады.
Бұл әрекеттер нәтижесінде мұнай өндіру көрсеткіші 50-70 %-ға дейін өседі. Қойнауқатқа бу және ыстық су айдау мұнай өнімділігін 15-25 %-ға арттырады. Сол сияқты, қойнауқат өңірінде жану көздерін қалыптастыру әдісі де қолданылады, мұның нәтижесінде, пайда болған газдың, будың т.б. көлемі күрт өсуге байланысты, Мұнайды ығыстырып шығару мұмкіндігі тіпті 75-90 %-ға дейін өсуі ықтимал. Қойнауқаттық судың физикалық-химиялық қасиеттеріне әр түрлі қоюлатқыштармен (сұйықшыны, шайырлар, полиакриамидтер т.б.), сулы-газды қоспалармен және көбіктермен әсер ету мұнайдың сумен ығыстырылып шығарылу үрдісін тұрақтандырады және мұнаймен ілесе өндірілетін су мөлшерінің азаюын қамтамасыз етеді (судың фазалық өтімділігі азаюына байланысты). Мұның нәтижесінде мұнай өнімділігі 20%-дай, тіпті одан да көбірек өсетін болады. Қойнауқаттардың физикалық параметрлерін сапаландыру шаралары оларға карбондалған суды, көмірқышқылды, сілтілерді, күкірт қышқылын айдау нәтижесінде немесе күшті-күшті жерастылық жарылыстарды ұйымдастыру арқылы жүзеге асады. Соңғы жағдайда қойнауқат болмысында жаңа жарықтар пайда болады немесе ескі жарықтар мен жарықшақтар кеңейе түседі.
Ұңғыманы пайдаланудың әрбір әдісінің тиімділігі, көп жағдайда қолданыстағы табиғи шарттарға тәуелді. Сонымен қатар тау жыныстарының физикалық қасиеттеріне, қабат параметрлеріне, қабат сұйықтарының қасиеттеріне және ұңғымада газды сұйық қоспаларын көтеру үрдісі кезінде олардың өзгеруіне және т.б. байланысты болады.
Көмірсутектер, эфирлер, спирттер, альдегидтер, ілеспе газдар және тағы басқа сияқты органикалық заттарды өндіру үрдісінде, қоршаған ортаның ережелерін сақтамаған жағдайда олардың жұмыс орында булануына, олардан улануына әкеліп соқтыруы мүмкін.
Қазіргі уақытта ұңғымалардың геологиялық-геофизикалық сипаттамалары мен қалыптасу сұйықтарының әсер ету дәрежесіне әсер ететін мұнай ұңғымаларының бірде-бір жиынтығы жоқ. Адонин тек сорғылармен жабдықталған ұңғымалардың нақты жиынтығын ұсынды. Автор сонымен қатар коллекцияны басқа тәсілдерді өзгертпестен пайдалануға болмайды.
Қазіргі уақытта олардың пайдалану әдісіне қарамай, мұнай ұңғымаларының жалпы топтамасын берудің жеткілікті мәліметтері белгілі.
Ұңғыманың жабдықталуына немесе оның оқшауланған бөлшектерінің жұмысына табиғи жағдайлардың әсері принципі осы принципке негізделуі керек. Барлық мұнай ұңғымаларын олардың өнімдерінің құрамы мен қасиеттеріне қарай келесі санаттарға жіктеуге болады: қалыпты, газ тәрізді, құм түзуші, тұзды бөлетін, парафинді және коррозиялық.
Осы категориялардың әрқайсысында таза мұнайдан бастап және үлкен дәрежедегі сулану 98-99% жетті,сулану дәрежесімен ерекшеленетін ұңғымалар тобы болуы мүмкін. Сондай-ақ ұңғымалар бағананың әртүрлі қисаю дәрежесіне қарай вертикальды, оның ішінде қиғаш бағытталған ұңғымалар (теңіз ұңғымаларыы арасында) кездеседі.
Ұңғыма - бұл қарапайым сүзгімен жабдықталған және арнайы жабдықты немесе арнайы жабдықты пайдаланбай және қиындататын факторларды болдырмастан стандартты ұңғымалардан белгілі бір мөлшерде сұйықтық алуға қабілетті құдық.
Құм өндірісі, парафиндер мен тұздардың түзілуі, коррозия, коррозия және т.б. Ұңғымалардың қалыпты жұмысы кезінде ұңғымалардың үздіксіз жұмыс істеуі үшін. назардан тыс қалмауы керек. Ол ең төменгі айдау тереңдігінен немесе шығарылу тереңдігінен аспауы керек.
Газды бөлу мұнай сорғыларын өндіруде жер асты жабдықтарының жұмысына кедергі келтіреді. Басқа жұмыс режимдерінде (фонтан, компрессор, плунжер лифті) сұйықтықты көтеруге көмектеседі.Газ бөлінетін ұңғымалар деп - штангілі сораппен жабдықталған, қалыпты ұңғымадан келесідегідей белгілерімен ерекшеленеді:
1.Ұңғыма сорап арқылы қолданылады., бұл жағдайда сораптың толу коэффициенті 1-ден көп, штангілік ұңғыма сорабы арқылы газды олардың қабылдауында барлық берілген сұйық көлемін алуға болады.
2. Сорапты сұйық деңгейін едәуір терең түсіруге болады, мұнда толу коэффициенті есептеуге жуықтайды немесе төмендейді.
Құм түзілетін ұңғымалар деп - өнімінің құрамында құм болатын (1-2% көлемінде және одан да көп) ұңғымаларда түптік құм тығындардың пайда болуы пайдаланудың әрбір тәсілінде кездеседі: сорапты, газлифтілі және фонтанды. Патронды және аспалы тығындар едәуір аз кездеседі.
ШСК- мен жабдықталған ұңғымалардың кейбір коллекторларында құмның әсерінен ақаулар пайда болады. Штангілі сораппен құрамында құмы бар сұйықтықты айдау плунжердің төлкенің, клапандардың және сораптың басқа да түйіндерінің тез тозуына, цилиндрде плунжердің сыналауына және сұйық берілуінің тоқталуына әкеп соқтырады.
Мұндай ұңғымалардағы құмды басқару газ көтергіштерге қарағанда әлдеқайда күрделі. Бұл сорғы қондырғысы құрамында құм бар сұйықтықты нашар көтереді.
Тұзды бөлуге арналған ұңғымалар - бұл сұйықтық көтерілген сайын ұңғымалар мен ұңғымалар әртүрлі тұздармен бөлініп, түсетін өнім. Алғашқы бөлінген қабат қабат біртіндеп ұлғаяды, ұңғымадан сұйықтық ағымы азаяды, содан кейін көтергіш құбырлардың көлденең қимасы азаяды және ұңғыманы тоқтатады.
Парафин бөлетін ұңғымалар деп - ұңғыманы пайдалану үрдісі кезінде құбырларда штангілер мен ұңғымалық жабдықтардың басқа да бөліктерінде тұнып, өніммен бірге парафин кристалдары бөлініп шығатын ұңғыманы айтады. Парафиннің бөлініп шығуын болдырмау үшін арнайы жонғыштар немесе басқа да әдістер қолданылады, ал қалыптасқан парафин қабатын жою үшін жер асты жабдығын бумен, электрқыздырғыштармен, ыстық сұйықпен (мұнай, конденсат және т.б ) қыздырады.
Коррозия ұңғымалары - әдеттегі ұңғымаларда сипатталғандай, ұқсас жабдықтардың қызмет ету мерзімінен (30-40% астам) аз ұңғымаларға шығарылатын ұңғымалар (құбырлар, сорғылар, өзектер және т.б.). Бұл агрессивті ортаға байланысты (өнімде күкірт сутегі немесе агрессивті заттардың болуы).
Коррозия жабдықтардың (құбырлардың, сорғылардың, байланыстырушы өзектердің және т.б.) қызмет ету мерзімінің төмендеуіне және муфтаның қосылыстарынан сұйықтықтың ағуына, құбырлардың және байланыстырушы шыбықтардың жарылуына әкеледі.
Аталған әрбір категориядағы ұңғымалар үшін олардың өнімдерінің сулану дәрежесінің үлкен мәні бар. Сонымен қатар ескеретін бір жәй, кейбір ұңғымалар бір мезгілде бірнеше категорияларға жатуы мүмкін (қалыпты ұңғымалардан басқалары) мысалы, құм шығара тұра, парафин де бөледі және агрессивті коррозиялық ортасымен ерекшеленеді. Уақыт өте келе, ұңғымалар бір категориядан екінші категорияға ауысуы мүмкін. Қалыпты - құм шығарғыш ұңғымаға, газ бөлетін - қалыпты ұңғымаға және т.б.
Ұңғыма түбіне табиғи жолмен құмның келіп түсуі толық тоқтаған кезде немесе өндірілетін сұйық коррозиялық қасиеттерін жоғалтқан жағдайда ғана ұңғымалардың қалыпты ұңғымаға ауысуы орындалады.
Ұңғыларды жөндеу жиілігі және олардың салыстырмалы жұмыс ұзақтылығы мұнай өндіру кәсіпшілігінің өндіру технлогиясы және ұйымдастыру жағдайын сипаттайтын белгілі көрсеткіштермен бағаланады.
Ұңғылардың салыстырмалы жұмыс ұзақтылығы пайдалану коэффициентімен Кэ бағаланады. Пайдалану коэффициенті Кэ - дегеніміз ұңғы жұмысының жалпы уақытының (тәуләкпен) Тi анализденген кезеңдегі (жыл, квартал, ай) жалпы күнтізбелік уақытқа Ткi қатынасы, сонымен,
Kэ=Ti Tк (1)
Ұңғылардың пайдалану коэффициенті 0,95-0,98 шектерінде өзгереді.
Әртүрлі пайдалану тәсілдері: фонтандлы, сорапты (БОТЭС, ШТС), газлифтілі - әртүрлі пайдалану коэффициенттерімен Кэ сипатталады, өйткені оларды жөндеуге байланысты тоқтаулар, жабдықтардың күрделігі, оның сенімділігі, ұзақмерзімділігі және басқа да пайдалну шарттарына байланысты болады. Әдетте ең үлкен пайдалану коэффициент Кэ - ол фонтанды пайдалануда, ал ең кіші Кэ - ол штангілі сораптармен ұңғыны пайдалануда. Осы себептерден Кэ әрбір пайдалану тәсілі үшін жеке (2) формула бойынша анықталады.
Бірақ, бұл жағдайда Кэ пайдалану коэффициенттің жалпы мөлшері пайдалану техниканың нақты жағдайын көрсетпеуі мүмкін. Мысалы, пайдалану крэффициент Кэ, механикаландырылған ұңғылар қорының жұмысын жақсартудан емес, фонтанды ұңғылар қорының өсуінен артуы мүмкін. Әдетте, механикаландырылған ұңғылар қорының Кэ, мөлшері 0,95-0,97 құрайды және де соңғы жылдары БОТЭ - пен жабдықталған ұңғылардағы Кэ пайдалану коэффициенті ШТС-пен жабдықталған ұңғылардағы Кэ пайдалану коэффициентіне қарағанда неғұрлым жоғары, өйткені батырмалы ортадан тепкіш электр сораптарының сапасы, оларды жөндеу жолдары жақсарған. Ұңғыны пайдаланудың геологиялық және технологиялық жағдайлары, мысалы, құмбөліну, сулану, ұңғы өнісінде қатты корреляцияланатын заттардың (көмірсутек, жоғары минерализация) болуы, тұздар мен парафиннің түзілімдері пайдалану коэффициенттеріне үлкен әсерін тигізеді. Сондықтан, бір пайдаланеу тәсілі ( мысалы штангілі терең сораппен) үшін Кэ пайдалану коэффициенті әртүрлі аймақтарда немесе кен орындарды әртүрлі болады.
Қалыпты ұңғымалардан ауытқу ұңғымаларды пайдалануды қиындата алады. Осылайша, мұнай, мұнай, газ және газ конденсаты ұңғымаларын пайдалану кезінде өндірілген ұңғымалар өнімдерінде құмдардың, парафиндердің, күкіртсутектің, гидраттардың және тұздардың болуы көбінесе жөндеу-қалпына келтіру жұмыстары кезінде қиындықтар туғызады.
Бұл проблемалар теңіз ұңғымаларын пайдалану арқылы шиеленісіп, созылып кетеді. Гидрометеорологиялық жағдайда ұңғымаларды уақтылы және уақтылы пайдалану үшін қолданылады.
Ұңғымаларды пайдалану, сондай-ақ кен орындарын игерудегі басты және жиі кездесетін қиындық - шөлейттену. Бұл ұңғымалардың қызмет ету мерзімін және оларды жөндеу уақытын ұлғайтуға әкеледі, бұл өнімнің айтарлықтай жоғалуына әкеледі.
Тау жыныстарының қирауы және ұңғымалардан қатты бөлшектердің (құмның) шығарылуы мұнай-газ саласындағы проблемалардың бірі болып табылады. Бұл құбылыс мұқият және мұқият зерттелді, соның ішінде өнеркәсіпте кеңінен жүргізілген тәжірибелер, бірақ құмырсқалармен күресудің әмбебап тәсілі табылған жоқ. Мұны ұңғыманың жұмысының көптеген физикалық және геологиялық жағдайлары түсіндіреді, сондықтан әрбір жағдайда тиімді шешім, яғни құммен күресудің тиімді әдісін іздеу керек, сондықтан айналадағы айналмалы тақырыптарды бекітуге арналған ондаған әдістер мен олардың модификациялары әзірленді және қолданылды.
Сұйық фильтрациясы кезінде туындайтын жыныстағы кернеу коллектордың бұзылу себебі болып табылады. Фильтрация жылдамдығын азайтумен (ұңғы шығымын) депрессияның азаюы нәтижесінде қабатқа кернеу азаяды.
Сондықтан, түп маңы ауданының жыныстарының бұзылуын болдырмас үшін белгілі деңгейде шығымды ұстап тұруы қажет. Дегенмен өздігімен цементтелу коллекторлары шартында ұңғыларды пайдалану мұндай тәртіптерде көбінесе экономикалық тиімсіз болады. Оның нәтижесінде шығым шектелуіне салыстырмалы сирек келеді.
Ұңғымаға қабаттан сұйықпен бірге келетін құм, пайдаланушы қондырғының күшейген тозуына әкеледі; ұңғы түбінде шөгіп , тығын түзеді , оларды жою қиын жұмысты қажет етеді және мұнай өндірудің айтарлыктай шығынын әкеледі; түп маңы ауданындағы жыныстардың құлауына, соның нәтижесі ретінде пайдаланушы тізбектің майысуына әкеледі.
Әдістердің үшінші тобына мұнайды штангілі сорапты өндіру кезінде әртүрлі қорғаныш жабдықтарын қолдану жатады (сүзгілер, газ құмды якорьлер, және тағы басқа).
Әдістердің төртінші тобына түзілген құм тығындарын ұңғыдан жоюдың әртүрлі тәсілдері жатады, оларды гидробур мен су, мұнай және басқа сұйықтармен шаю.
Алғашқы үш топтың әдістері тығын пайда болуын алдын алуға және басқа қиындықтарды болдырмауға және ұңғының қалыпты жұмысын қамтамасыз етуге бағытталған. Бірақ, бірқатар жағдайларда (көлемі жеткіліксіз және қолданылатын шаралардың тиімділігі және т.б) көрсетілген әдістер өз мақсаттарына жете бермейді және ұңғыларда жиі құм тығындарын пайда болдырып, олардың пайдалануын тоқтатады. Бұл жағдайларда пайдаланудың қалпына келтіру үшін әдістердің төртінші тобына келеміз - құм тығынын жою.
1.2 Ұңғымаларды батырмалы ортадан тепкіш электрсораптарымен пайдалану
Батырмалы ортадан тепкіш электросораптары (БОТЭС) - бұл көпсатылы ортадан тепкіш сорап, оның бір блогында 120 дейін сатылар саны бар, ол арнайы конструкциялы батырмалы электроқозғалтқыш көмегімен айналысқа келеді. Электроқозғалтқыш жер бетінен көтеретін автотранспорт немесе барлық бақылау-өлшегіш және автоматика орналасқан басқару станциясы арқылы трансформатордан кабель бойынша электрэнергиясымен қоректенеді.
БОЗС ұңғымаға есептелген динамикалық деңгейге әдетте 150-300м төмен түсіріледі.
Сұйық СКҚ бойынша беріледі, оның сырт жағына арнайы белбеумен электрокабель бекітіледі. Сорапты агрегатта сораптың өзі мен электроқозғалтқыш арасында аралық звено болады, ол протектор немесе гидроқорғаныс деп атайды.
БОЭС қондырғысы (сурет 1) маймен толтырылған электроқозғалтқыш БЭҚ:
1; гидроқорғаныс звеногсы немесе протектор
2; сұйықты алу үшін сораптың қабылдау тор
3; көпсатылы ортадан тепкіш сорап БОЭС
4; СКҚ
5; блокталған үш желілі электрокабель
6; кабельді СКҚ бекіту үшін белдік
7; сағалық арматура
8; түсіру-көтеру жұмыстары кезінде және кабельдің кейбір қорын сақтау үшін кабельді орауға арналған барабан
9; трансформатор немесе автотрансформатор
10; автоматикасы бар басқару станциясы
11 және компенсатор.
Сорап, протектор және электроқозғалтқыш бұрандалы шпилькамен байланысатын бөлек түйін болып табылады, ол барлық қондырғы жиналған кезде жапсырылады.
Сұйық үлкен тереңдіктен көтеру қажетті туғанда БОЭС секциялары бірбірімен байланысып, сатылардың жалпы саны 400 дейін жетеді.
Сораппен айдалған сұйық барлық дәрежеден өтіп, сораптан сыртқы гидравликалық қарсылауға тең тегеурінмен шығады.
Батырмалы ортадан тепкіш электросорабы қондырғысы бойынша және шығыны бойынша жұмыс сипаттамасы кең, ПІК-і жоғары, сұйықтың үлкен мөлщерін айдап шығару мүмкіндігі және жөндеу аралық периоды үлкен.
Батырмалы ортадан тепкіш электросораптар екі негізгі топқа бөлінеді: жай және тозбайтын жасалған. Тозбайтын сораптар өнімінде, құм және басқа механикалық қоспаның кейбір мөлшері бар ұңғыларға арналған.
Көлденең өлшемі бойынша, барлық сораптар 3 шартты топқа бөлінеді: 5; 5А және 6-шы топ, мұндағы сандар шегендеу құбырының дюймдағы номиналды диаметрін білдіреді, сәйкесінше корпустың сыртқы диаметрі 92; 108 және 114 мм.
Сораптар білігінің айналу жиілігі, электр желідегі айнымалы ток жиілігіне сәйкес.
БОЭС қалыпты режим жұмысы кезінде, жіберу және тегеуірін сияқты негізгі номиналдв параметрлер берілген.
Мысалы, ЭОС БА-360-600 сорабында 5А топты сораптың жіберуі 360 м3 \тәулік және тегеуріні 600м білдіреді.
Сораптың барлық түрлерінің H(Q) (тегеуірін, жіберу), (Q) (ПӘК, жіберу), N(Q) (тұтынатын қуат, жіберу) қисықтар тәуелділіктері түрінде паспортты жұмыс сипаттамасы болады. Паспорт сипаттамасы зауыт жағдайында таза суда, ұңғыманың алдында цехта, сонымен қатар қондырғыны жөндеуден кейін немесе оны қайта құрастырудан кейін түсіріледі.
Батырмалы ортадан тепкіш электрсорап қондырғысын (БОЭСҚ) қолдану, мұнай ұңғымаларын пайдалануға тікелей бұрғылаудан кейін, және сонымен бірге мұнай өндірудің фонтанды тәсілінен механикалық тәсілге ауыстыру кезінде енгізуге мүмкіндік береді.
БОЭСҚ қолдану пайдаланудың соңғы сатысындағы кен орнын тиімді игеруге мүмкіндік береді, бұл кезде жылдамдылығын жұмыс режимі мұнай өндіру көлеміне елеулі әсер ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz