САЛЫҚТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ САЛЫҚ САЛУ

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ . . . 5

1. САЛЫҚТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ САЛЫҚ САЛУ . . . 6

1. 1 Шет елдердегі салықтардың қалыптасу тарихы және пайда болуы . . . 6

1. 2 Салықтардың экономикалық мәні және қызметі . . . 10

1. 3 Салық салу принциптері мен функциялары . . . 18

2. МЕМЛЕКЕТТІК КІРІСТЕР БАСҚАРМАСЫ . . . 25

2. 1 Мемлекеттік кірістердің жалпы ұғымы мен құрылымы . . . 25

2. 2 Салықтық және салықтық емес кірістер . . . 28

2. 3 Салықтардың негізгі түрлері мен түсімдері . . . 30

3. ШЕТЕЛДІК КАПИТАЛДАРҒА САЛЫҚ САЛУДЫ ЖЕТІЛДІРУ . . . 39

3. 1 Ресейлік ұйымдардың қызметіне шетелдік капиталдың қатысу сипаттамасы . . . 39

3. 2 Кәсіпорынның шетелдік капиталының ұйымның қаржысына қатысуының әсері . . . 42

3. 3 Шетел капиталының қатысуымен кәсіпорындардың қаржыларын ұйымдастыру . . . 47

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 58

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . 59

КІРІСПЕ

Нарықтық экономиканың қалыптасуы жағдайында мемлекеттің әрекет етуіне көмектесетін экономикалық тұтқалардың ішінде маңызды рөл салыққа беріледі. Салықтар ммлекеттің пайда болуымен қатар құрылады да, сол мемлекеттің өмір сүруінің негізі болып табылады. Кез-келген мемлекет нарықтық даму жағдайында салық саясатын мемлекет өмірінің маңызды жақтарын соның ішінде, оның экономикасын реттеуші ретінде кеңіен қолдануды жөн көреді. Отандық және шетелдік тәжірибе көрсеткендей салықтар мен салық жүйесі экономиканы басқаруда ең қуатты қаржы институттарының бірі болып табылады.

Салықтар - бұл мемлекеттің заңды неізде жүзеге асыратын, заңды және жеке тұлғалардан алынатын қайтарусыз сипаттағы міндетті төлемдері мен алымдары. Олар заңды және жеке тұлғаларды мемлекеттің қаржылық ресурстарын қалыптастыру барысына қатынасуын міндеттейді.

Салықтық түсімдер арқылы мемлекеттің қаржы ресурстары қалыптасып, бюджет пен бюджеттік қорларда шоғырланады. Осыған сәйкес салықтарды экономикалық мәні бір жағынан шаруашылық субъектілер мен азаматтардың, екінші жағынан мемлекеттік қаржыларды қалыптастыру бойынша мемлекеттің өзара қатынастарын көрсетеді. Сонымен қатар салықтық төлемдердің көздері ұлттық табыстың бір бөлігін құрайды.

Салықтар бүгінде республикалық бюджеттің маңызды бөлігін құрайды.

Дипломдық жұмысты жазу барысында Қазақстан Республикасының жаңа Салық Кодексі мен ағымдық баспасөз беттеріндегі мақалаларды, отандық және шетелдік ғалым-практиктерінің еңбектері мен оқу құралдарын пайдаланбақпын.

Дипломдық зерттеу тақырыбының өзектілігі: жалпы салықтардың ел экономикасындағы рөлінің күннен-күнге арта түсуінде, сондай-ақ, жүргізілген салық реформалары нәтижесінде салық салуды есептеу мен төлеу тәртіптерін нақтылау және салықтардың бюджетке түсуін анықтау.

Дипломдық жұмыстың мақсаты - салықтардың экономикалық мәнін аша отырып, шет елдердегі салық салу мен салық жүйесінің бюджетті қалыптастырудағы рөлін анықтау, экономист-практиктерінің проблемаларды анықтау және отандық, шетелдік тәжірибелер негізінде шешу жолдарын қарастыру болып табылады.

Дипломның зерттеу әдістері: жалпы салықтардың түсінігі туралы, шет елдердегі салық механизмінде қалыптасқан мәселелерді шешу және жетілдіру жолдары, кәсіпорынның шетелдік капиталға қатысуының әсері.

Дипломның зерттеу пәні: шет елдердегі капиталдарға салынатын салықтар.

Дипломның зерттеу нысаны: шетелдік капиталдардың салық салуы.

Дипломдық зерттеу жұмысының құрылымы: Диплом жұмысы кіріспеден, үш негізгі бөлімнен, бөлімшелерден, қорытынды және пайдаланған әдебиеттерден тұрады.

Дипломдық жұмыстың бірінші бөлімі салықтардың қалыптасу тарихы, экономикалық мәні мен қызметтері туралы пайда болуы.

Екінші бөлімі шет елдердегі салық салу ерекшеліктері. Мысалы, Ресей Федерациясының, Швецияның және тағы басқа да мемлекеттердің салық салуы мен зықметтеріне тоқталамыз.

Үшінші бөлімде Ресейлік ұйымдардың шетелдік капиталға қатысу сипаттамасы, қаржысына қатысу әсері және қаржыларын ұйымдастырылуын қарастырамыз. Ресей экономикасының дамуына, нормативтік-құқықтық және заңнамалық базаны жетілдіруге қарай Ресей нарығы халықаралық қаржы институттары үшін неғұрлым тартымды болып келеді, олардың көпшілігі ресейлік экономикалық секторда тиісті орын алуға ұмтылады.

1. САЛЫҚТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ САЛЫҚ САЛУ

1. 1 Шет елдердегі салықтардың қалыптасу тарихы және пайда болуы

Алғашқы салықтың пайда болу уақытын нақты анықтау қазірде мүмкін болмай отыр. Бірақ та салықтың ұқсас түрі алғашқы адам қоғамын басқарудың ұйымдық формасымен қатар пайда болғаны белгілі.

Алғашқы қоғамда сыртқы орта қаупінен, жауларынан, жыртқыш аңдардан қорғану үшін адамдар топтасып ұйым болып өмір сүре бастады. Әрине сол бір қоғамға жиналған ұжымды сыртқы қатерлі күштерден қорғаумен, қоғам мүшелерін асыраумен айналысатын адамдар қоғамнан істеген қызметтері үшін сыйақы беруді талап етті. Оларға жұмсалған барлық шығындар алғашқы салық формалары ретінде көріне бастады. Осылайша, алғашқы салық қоғамның мұқтаждығын қанағаттандыруға бағытталған ұжымдық қажетьілктен туындады.

1818 жылы Ресейдің қалыптасуы сұрақтарымен айналысып жүрген декабрист Н. И. Тургенев Мемлекеттің немесе қоғамның мақсаттарына жетудегі маңызды құралы, яғни адамдардың мемлекет құруы немесе өз қоғамындарына бірігуі кезіндегі алға қоятын мақсаттары.

Қоғамға біріккен немесе жоғарғы билік қолына үкіметті берген адамдар, оларға билік пен қоса салықты талап ету құқығын да берген, - деп жазады. Көптеген уақытқа дейін адамдар салықты биліктегілердің шартты объективті қажеттіліктері ретінде түсініп келді.

Тек XV ғасырдан бастап ғалымдар ақша қатынастары жүйесін, сондай-ақ мемлекеттің экономикалық негізі мен экономикалық қызметін зерттей бастаған да ғана салық түсінігінің алғашқы ойлары туындай бастады.

Мемлекеттің ақша қатынастары мәселелерімен айналыса бастаған бұл ғылым қаржы деген атқа ие болды. Бұл ғылымның негізгі зерттеу заты мемлекет табыстарының жаңа көздері болды. Сол кездің барлық жұмыстарында көрсетілгендей мемлекеттің негізгі табыс көзі ретінде салықтар ерекше аталып өтті. Арнайы салықты зерттеуге бағытталған көптеген жұмыстар пайда бола бастады. Солардың ішінен белгілі кардинал А. Ришельенің Политическое завещание деп аталатын жұмысын атап өткен жөн. Оның бұл жұмысында алғаш рет салық салу қағидаларының негізі жасалған.

А. Ришелье Қожайынның өз бағыныштыларынан алатын ақшасы олардың мүліктеріне үлкен зиянын тигізбейтіндей, олардың мүмкіндіктеріне сай болуы керек. Осылайша егер артық алмау керек боса, онда мемлекет қажеттілігіне сай кемде алмау керек.

Осы уақытта А. Монкретьен алғаш рет салық реформасы туралы сұраққа, мемлекет мүддесі емес, халық мүддесін қорғайтын тұрғыдан қарастырады. Монкретьен мүліктік кадастр негізіндегі қосымша құн салығының жаңа формасын ұсынды, яғни, жалпы халықтың мүддесіне негізделген салықтардың прогрессивті трактовкасы ұсынылды.

Бұл ұсыныс салық жүйесінің XVII ғасырдағы зерттеулерінде жалғасын тапқан. У. Петти Монкретьеннің салықтар прогрессивтілігі жайындағы ойларын жалғастыра отырып, оларды табыстан ғана емес, сонымен қатар, шенге де байланысты етіп қойды. Ол тұрғындар мемлекет шығындарын толықтыруға өз үлестерінде, яғни мүліктері мен байлықтарына сәйкес үлесте қатысу керек екендігін айтады.

У. Петтидің салықтар мен алымдар туралы трактатында алғаш рет салық теориясына жүйелі түрде келіп, салықтарды үстеме жинау (жанама салықтар) механизмі көрсетілген.

Меркантелизм кезеңі кезіндегі салық туралы зерттеу жұмыстарының ішінде ең негізгісі Х. Юсти мен С. Вовланның еңбектері. Х. Юсти алғаш рет салық салу принциптерінің негізін салуға тырысты. Ол жақсы салықтарға: салық төлеуге мүмкіндігі бар бағыныштылар; тең тұрғыдағылар; мемлекет пен бағыныштылардың байлығына зиян келтірмейтін; жинауға қолайлы; мемлекеттің экономикалық жағдайы мен басқару үлгісіне сәйкес келетін.

С. Вовланның үлесіне барлық табыс пен меншік түрлеріне салынатын 10%-тік салық ретінде ұсынылған бірыңғай салық теориясы тиеді. Бұл салық патшалық ондық деген атқа ие болған. Патшалық ондық: жер; мүліктен түсетін табыс; жанама салымдар; қабаттама салымдар. Барлық осы табыстар байланыстырылып бірыңғай жүйені құрды.

Меркантелистік ғалымдардың ойларына негізделе отырып, физиократтар алғаш рет салықтарды тікелей және жанама салықтарға жіктеді. Физиократтар тікелей салыққа тек жер салығын ғана жатқызды. XVIII ғасырдың аяғы мен ХІХ ғасырдың басында мемлекеттік табыстар теориясындағы негізгі концепция, бұл салықтарды мемлекеттік қызмет үшін төленген төлем ретінде қарастыру болды.

XVIII ғасырдың соңында буржуазиялық төңкерісті бастан кешірген мемлекеттер тәжірибесіне салықтардың жалпылығы және олардың пропорциональдығы принципі енгізілді. Сол кездегі салық теориясының дамуы негізі классикалық саяси экономикада жатқан классикалық қаржы мектебінің қалыптасуымен байланысты жүргізілді. Осы кездің маңызды қаржылық зерттеу жұмыстарының бірі А. Смиттің танымал Табиғат және халықтар байлығының себептері туралы кітабы болатын.

Адам Смит келтірген салық жүйесін құрудағы жалпы жағдай немесе төрт ереже әлі күнге дейін дамыған елдердегі салық салу принциптерінің негізі болып табылады. А. Смит келтірген төрт ереже мынадай:

- Мемлекет бағыныштылары өз мүмкіндіктері бойынша үкімет шығындарын қамтамасыз етуге қатысуға тиіс.

- Әрбір жеке тұлға төлеуге міндеттенетін салық жай жасалған емес, нақты анықталған болу керек. Төлем уақыты, төлеу әдісі, төленетін сома - осының барлығы салық төлеуші немесе басқа кез-келген тұлға үшін түсінікті, анық болуы керек.

- Әрбір салық төлеушіге оны төлеу қолайлы уақытта, қолайлы әдіспен жиналу керек.

- Әрбір салық халық қалтасынан ол мемлекет қазынасына бере алатын мүмкіндігінен аз мөлшерде болатындай етіліп ойластырылуы қажет. А. Смит сонымен қатар еңбек ақыға салынатын тікелей салық жүйесін және оның экономикаға әсерінің негізін салған болатын.

Салық салу теориясы төңірегіндегі А. Смиттің идеялары XVIII ғасырмен ХІХ ғасырдың бірінші жартысындағы көптеген экономистерден қолдау тапты. Маңызды теоретикалық идеялар Д. Рикардо («Начало политической экономии и налогообложения») мен Н. И. Тургенев («Опыт теории налогов»), Ж. М. Сисмонди («Новых начал политической экономии» алтыншы кітап) еңбектерінде дамыды. ХІХ ғасырдың екінші жартысы қаржылық ғылымның нағыз дамығын кезеңі.

Салықты мемлекеттік қызмет үшін төленетін төлем деген ұғым өзгере бастады. Салықты төменгі топтың жағдайын жақсартушы құрал ретінде қарастыра бастады.

Қаржы ғылымы сияқты салық теориясында да көптеген әр түрлі көзқарастар мен мектептер дами бастады. Салық теориясына үлкен үлес қосқандардың бірі әлеуметтік-саяси мектептің өкілі танымал неміс экономисі А. Вагнер. Оның еңбектері сол кездегі қаржылық әдебиеттерінің бәріне де шықты. А. Вагнер салық теориясында өзінің радикальды көзқарастарымен ерекшеленді. Бүгінгі күнде А. Вагнер ұсынған салық салудың тоғыз негізгі ережесі әлі де қолданылуда.

Ол оларды төрт топқа біріктірді. Вагнер бірінші орынды салық салудың қаржылық принциптеріне берді, бұл: салымның жеткіліктілігі және салымның икемділігі. Одан кейін халық шаруашылығы принциптері тобы кетеді: салым көзінің таңдауға берілуі; салықтарды олардың жағдайлары мен салдарын есепке алатын жүйеге әртүрлі салықтардың дұрыс біріктірілуі. А. Вагнер үшінші топқа этикалық принциптерді топтастырады: салық салудың жалпылайлығы; теңдігі. Төртінші топ әкімшілік-техникалық тәртіптерден тұрады: салық салудың анықтығы; салық салудың қолайлылығы; жинау шығындарын шегінше төмендету.

Объективті мектептің өкілдері А. Маршалл мен Г. Хиггс салық теориясы сұрақтарын ұсыныс пен сұраныс тұрғысынан қарастырды. Марксизм классиктері К. Маркс пен Ф. Энгельстің көзқарастары қызықты, олар салықты әлеуметтік төңкеріс тұрғысынан талдады. К. Маркс пен Ф. Энгельс жанама салықтарға қарсы шықты, олар жанама салықтар, бұл буржуазияның халықты қанау тәсілі деп түсінді. Олар өз тұжырымдарының соңында салықты мемлекеттік басқарудың құралы деген пікірге мүлдем қарсы шықты.

Маркс салық туралы сұрақтар бұл саудагерлер мен шенділердің ісі деп санап, еңбек пен капитал арасындағы қарама-қайшылықтың экономикалық жолдарын талдаумен айналысқан. Бірақ оның еңбектеріне қатысты піріклердің ішінде салық теориясына қатысты көзқарастар да болды. К. Каутский «салық неғұрлым жоғары болған сайын, салық төлеушінің одан жалтаруы соғұрлым күшті болады. Егер біз мүлік табысын кез-келген жолмен қысқарту мүмкін болмайтындай қылып істегенімізбен, біз салықты өзіміз қалаған деңгейге көтере алмаймыз. Қосымша құн салығы мен мүлік салығын сондай көтеруге болмайды, өйткені, мұндай жағдайда капиталистер мемлекетті тастап жүре берді». 1930 жылдарға дейін мұндай көзқарастар жалғаса берді. 1929-1930 жылдары ірі капиталистік елдерді қамтыған дағдарыстан кейін экономикалық дамудың жаңа кезеңі басталды. Көптеген экономистер мемлекеттің экономикаға қатынасын қарастыра бастады және оның дамуына араласу керектігін түсінді. Экономикаға және оны реттеу мақсатында араласудың тиімді құралы салық екені белгілі.

Салықты экономиканы реттеу құралы ретінде қолдануды ең алғаш рет Д. Кейнс, өзінің «Общая теория занятости, процента, денег» атты еңбегінде ұсынған. Кейнстен кейін Батыстың белгілі экономистері салықтың экономикаға әсерін қарастыра бастады. Салық түсімдерінің құрылымы мен көлемін өзгерту арқылы экономикалық циклді жайғастыруға, инвестицияны тұрақтандыру, өндірістің құлдырауын тоқтатуға әсерін дәлелдеді. Экономикалық өсімнің әртүрлі концепцияларына әсер ететін салық салу механизмі.

В. Витман «салық салу арқылы қоғамдық азық-түлік өсімі қарқынына, техникалық прогресске әсер ете алады, салықтың жоғарылу немесе төмендеуі экономиканың дамуын тездетеді немесе бәсендетеді». Біздің уақытымыздың сіңірген еңбегі зор белгілі экономистері П. Самуэльсон, К. Воуллинг, Дж. Гэлбрейт, Э. Хансендер байлар мен кедейлер арасында табыстарды қайтабөлу мәселелерін қарастырып, салыққа көп қөніл бөлген. Салық әр уақытта мемлекетпен бірге құрылып, оның ажырамас экономикасын реттеу құралы болып табылады. Салық жүйесін мемлекет пен және заңды тұлғалар арасындағы қаржы қатынастарының жиынтығы, салықтар мен алымдар, салық салу әдістері мен тәсілдері, салық заңдары мен салыққа қатысты актілер, салық салу органдары мен салық қызметі жиынтығы құрайды.

Салық жүйесі мемлекет қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы болуымен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады.

Мемлекет қоғамның өмір сүруінің ғана емес, сонымен қатар оның мүдделерінің әрі қатынастар үйлесімділігінің нысаны болып табылады. Үйлесімді даму сөзінің астарында барлық адамдардың, қоғамның кез келген мүшесінің материалдық, мәдени және рухани өркендеуі жатыр. Оның прогрессивті дамуы мен өркендеуінің, материалдық қамсыздандырылуының басты құралы - салықтар.

Адамзат қоғамы мемлекеттерге біркелкі салықтың қоғамдық дамуға тигізетін әсері күннен - күнге арта түскен.

Салық - экономикалық қатынастардың ең ежелгі формаларының бірі. Адамзаттың цивилизациясының өркендеу шыңында пайда болған салықтар ең алғашқы қоғамдық қажеттіліктердің пайда болуымен байланысты туындаған.

Кез келген қоғамның үйлесімді дамуы тиімді жұмыс істейтін салық жүйесінің болуына байланысты. мемлекеттің дамуы мен басқару формаларының өзгеруі оның салық жүйесінің өзгеруімен қатар жүреді.

Қазіргі таңда салық деп жеке немесе заңды тұлғалардан заң жүзінде белгіленген мөлшерде біржақты, міндетті, қайтарымсыз және өтеусіз сипатта алынатын ақшалай төлемдерді түсіндіреді. Сан ғасырлық тарихы бар бұл қаржылық категорияның түпкі мағынасы осынау күрделі эволюциялық даму нәтижесінде айтарлықтай өзгеріске ұшырамаған.

Салық мемлекеттің қалыптасуымен бірге пайда болып, оның өмір сүруінің негізі болып табылады. Мемлекетті қамсыздандыру үшін, азаматтардың біртіндеп міндетті және үздіксіз бола бастаған табиғи және ақшалай түріндегі жарналары қажет болды. Адамзаттың даму тарихында салық нысандары мен әдістері өзгеріске түсті, өңделді, мемлекет қажеттілігі мен сұранысына бейімделді, олардың қызметі кеңейді.

Салық төлеу нысандары мен әдістерінің дамуында үш ірі кезеңді атауға болады. Дамудың бастапқы кезеңінде ерте заманнан орта ғасыр басына дейін мемлекеттің салықты анықтау және жинауға арналған қаржылық аппараты болмады. Қаражаттың тек жалпы сомасы анықталып, салық жинау қалаға немесе қауымға жүктелген.

Екінші кезеңде елде мемлекеттік мекемелер желісі, оның ішінде қаржылық желі құрылып, мемлекет қызметтің бір бөлігін өз мойнына алады: салық салу үлесі артады, салықты жинау процесін қадағалайды, бұл процесті кең мәселе төңірегінде анықтайды.

Үшінші кезең - жаңа кезең. Мемлекет салық белгілеу және төлетуге байланысты қызметті өз қолына алады, салық салу ережелері белгіленеді.

Үкіметтің аймақтық органдары өзіндік деңгейі бола тұрып, мемлекет көмекшісінің рөлін атқарады.

Қазақстан территориясындағы салық пен салық салу дамуының өзіндік, спецификалық теориясы бар.

1. 2 Салықтардың экономикалық мәні және қызметі

Қазіргі нарықтық экономика жүйесінде салықтардың алатын орны өте зор. Салықтар мемлекеттік бюджеттің негізгі бөлігі. Бүгінгі күнде салықтар әлеуметтік сферада және экономикалық реттеуде негізгі инструмент ретінде көрініс табады, өйткені мемлекет салық жүйесінің көмегімен ұлттық табысты қайта бөлу кезіңде өзінің әсерін тигізе алады.

Ұйымдық - құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер болып табылады.

Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылатындығында.

Салықтар қаржының бастапқы категориясы болып табылады. Салықтар мемлекетпен бірге пайда болды және мемлекеттің өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Адамзат дамуының бүкіл тарихы бойына салық нысандары мен әдістері өзгерді, игерілді, мемлекеттің қажеттіліктері мен сұрау салуларына бейімделеді. Салықтар тауар - ақша қатынастарының ахуалына әсер ете отырып, олар дамыған жүйесінде айтарлықтай өрбіді. Мемлекет құрылымының өзгеруі, өркендеуі әрқашан салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен қабаттаса жүреді.

Салықтар барлық елдерде олардың қоғамдық - экономикалық құрылысы мен саяси іс - бағытына қарамастан ұлттық мемлекет кірістерінің негізгі көзі - ұлттық табысты қайта бөлудің басты қаржылық құралы, мемлекеттің кірістері және бюджеттің кірістерін қалыптастырудың шешуші көзі болып табылады.

Салықтарда мемлекеттің экономикалық мазмұны нақты түрде көрінеді, ал салықтардың әлеуметтік - экономикалық мәні, олардың түрлері мен рөлі қоғамның экономикалық құрылысымен, мемлекеттің табиғатымен және функцияларымен айқындалады. Белгілі философ Френсис Бэкон салықтарды төлеу әрбір азаматтың қасиетті борышы деген еді.

Қазақстан Республикасы Конститутциясының 35-бабында: заңды түрде белгіленген салықтарды, алымдарды және өзге де міндетті төлемдерді төлеу әркімнің борышы әрі міндеті болып табылады, - деп жазылған.

Салықтарда ежелден салық жүктемесін бөлудің екі қағидаты қалыптасқан:

1. Пайда (алынған игіліктер) қағидаты;

2. «Қайыр көрсету» (төлем қабілеттілігі) қағидаты.

Салық мәселесі мен салық салудың тамыры ғасырларға тереңдеп кеткен. Ал, оларға ғылыми көзқарас XVII - XIX ғасырларда пайда болды. Оған дәлелді теориялық экономия классикалық мектебі ағылшын өкілдері еңбегінен табамыз: В. Петти (1623-1687 жылы), «Салық пен жиынтық трактаты» - (1662 жылы), Дэвид Рикардо «Салық салу және саяси экономиканың басталуы» - (1817 жылы), Адам Смит «Халықтар байлығының себептері мен табиғатын зерттеу» - (1776 жылы) Адам Смит салық салудың төрт принциптерін айқындаған. Оның осы принциптері дамыған елдерде салық салудың негізін құрайды.

1. Өзіне бекем мемлекет мүмкіндігіне қарай, қабілеті мен күшіне сай үкіметті ұстауға қатысады. Мемлекеттің қорғауымен қамқорлығын пайдалана отырып, қаржыландыру үкіметтің табысына сай жүзеге асады. Бұл ережені сақтау немесе сақтамау салық салудың тереңдігіне немесе тепе-теңдігіне ұғындырады.

2. Жеке тұлға төлейтін салық міндетті түрде айқын болуы керек. Салықтық төлеу мерзімі, төлем тәсілі, сомасы - барлығы төлем төлеуші үшін анық әрі ашық болуы қажет және кез келген адамға да солай.

3. Әрбір алынатын салық белгілі уақытта немесе белгілі тәсілмен төлеуші үшін ыңғайлы кезде барлығын төлейді.

4. Әрбір салық ой елегінен өткізіліп, толғағына толық жеткізілгені дұрыс. Оның мемлекет қазынасына құйылуы, халық қалтасынан алғаны және ұстағаны мүмкіндігінше аздау болғаны жөн. Қазынаға құйылғаннан гөрі, салықты халық қатынасынан алу мен ұстаудың көп болуы да әбден мүмкін. Себебі, оны жинау шенелдіктердің көп болуын талап етсе, оларға төленетін айлық сомасы салықтың мол мөлшері арқылы жүзеге асады. Адам Смит тікелей, жаңбасы, жанама салықтар жүйесін және оларды қолданудың әлеуметтік - экономикалық салдарын барынша талдады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.