Қаржылық реттеудің әдістері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКА, ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ САУДА УНИВЕРСИТЕТІ

Танатар Айгерім Мерекеқызы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНІН ДАМЫТУДЫ ҚАРЖЫЛЫҚ РЕТТЕУ
Магистранттың ғылыми-зерттеу жұмысы

Магистрант
Танатар А.М. __________
(қолы)
Ғылыми жетекші
э.ғ.д.,профессор Есенгельдин Б.С. __________
(қолы)

----------------------------------- ----------------------------------- ----------

Балл

Нұр-Сұлтан 2019
Мазмұны
Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3
1 Қазіргі уақыттағы қаржылық реттеудің теориялық даму негіздері ... ... ... ... 4
1.1 Қаржылық реттеудің мәні мен маңызы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..4
1.2 Қаржылық реттеудің әдістері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Кіріспе
Қоғамдық өндірістің дамуын мемлекет дұрыс бағытта реттеу үшін мемлекеттік қаржылық реттеу жүзеге асырылады.
Қаржылық реттеудің көмегімен мемлекет халықтың төлем қабілеттігінің сұранымына, қорланудың қарқынына, тауарлар мен қызметтерді өткізуге, елдер арасындағы тауарлар мен капиталдардың қозғалысына, макроэкономиканың салалық және аумақтық құрылымына ықпал етеді.
Агроөнеркәсіптік кешен (АӨК) - азық-түлік өнімдерін және ауылшаруашылық өнімдерін өндіруді, сондай-ақ оларды тұтынушыларға сатуды қамтамасыз ететін экономиканың өзара байланысты тармақтарының жиынтығы.
Республикадағы аграрлық секторды қаржыландыруда маңызды орынды мемлекеттік ауыл шаруашылық ұйымдарын бюджеттік субсидиялау және бюджеттік субсидиялар алады.Ауыл шаруашылығына арналған шығындарды азайту үшін ауыл шаруашылық өнімдерін субсидиялауды пайдалануы мүмкін. Агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік реттеудің маңызды құралы - саланы қаржылық қолдау, оның ішінде субсидиялау арқылы қолдау болып табылады.
Қазіргі таңда мемлекетіміз әлемнің дамыған елдерінің қатарына кіру мақсатында.Осыған байланысты экономиканың аграрлық секторын сапалы жаңа деңгейге көтеру және осылайша әлемдік экономиканың прогрессивті жаһандану жағдайында оның жоғары бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ету үшін үлкен және жауапты міндет бар.
Мәселенің зерттелу деңгейі.Агроөнеркәсіп кешен саласының мәселелері және АӨК қаржылық қолдауды реттеу жолдарын зерттеген отандық және шетелдік ғалымдар Баймуратов О.Б., Ильясов К.К., Мельников В.Д.,СигаревМ.И., Искаков У.М., Хамитов Н.Н., Интякбаева С.Ж., Ли В.Д., Аймурзина Б.Т. және т.б. болды.
Зерттеудің мақсаты мен міндеттері.Қазақстан Республикасы агроөнеркәсіп кешенінің қаржылық қолдау мәселелерін зерттеу, агроөнеркәсіп кешенді дамытуда қаржылық реттеуді жетілдіру бойынша ұсыныстар жасау.
Аталған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттерді шешу қажет:
агроөнеркәсіп кешен экономикасын тұрақтандыруда мемлекеттік реттеу мәселелерін қарастыру;
қаржылық реттеудің жинақталған әлемдік тәжірибесін және агроөнеркәсіп кешенінің экономикасын реттеу тетіктерінің тиімділігін арттыру қажеттігін қарастыру;
агроөнеркәсіп кешенін қаржылық қолдау мәселелерін анықтау және оларды шешу жолдарын қарастыру;
агроөнеркәсіптік кешенді мемлекеттік қолдау тетігін және оны жетілдіру бағытын әзірлеу.

1 Қазіргі уақыттағы қаржылық реттеудің теориялық даму негіздері
1.1 Қаржылық реттеудің мәні мен маңызы
Мемлекет әрқашан, барлық уақытта және барлық елдерде экономиканың жұмыс істеуіне және нәтижесінде қоғамның дамуына әсер етті. Қаржы жүйесі мен экономиканың циклдік дамуы, мемлекеттің нарықтық тетіктердің жетілмегендігін реттеуге араласуын қажет етеді. Осылайша, мемлекеттік реттеу экономиканың маңызды бөлігі болып табылады.
Мемлекет тарапынан экономикалық үдерістерді реттеу кез келген қоғамдық жүйенің, соның ішінде қаржыны басқарудың ажырағысыз элементі болып табылады.
Қоғамдық өндірістің дамуын мемлекет дұрыс бағытта реттеу үшін мемлекеттік қаржылық реттеу жүзеге асырылады.
Мемлекеттік қаржылық реттеу дегеніміз - мемлекеттің макроэкономикалық тепе-теңдікке және оның әр кезеңінде экономиканың үдемелі дамуына әсер ету үшін шаруашылық жүргізуші субъектілерге қаржылық ықпал ету нысандары мен әдістерін мақсатты және дәйекті қолдану процесі.
Мемлекеттік қаржылық реттеуді жүзеге асырудың бастапқы негіздері:
1. Қоғам дамуының объективті экономикалық заңдарының есебі.
2. Қоғам мүшелерінің негізгі мүдделерін білдіретін қоғамды дамытудың ғылыми негізделген стратегиялық бағдарламасын әзірлеу.
3. Халықтың барлық топтарының, әлеуметтік, ұлттық, кәсіптік топтардың мүдделерін еркін білдіру мүмкіндігі үшін пікір білдірудің демократиялық жүйесінің және оларды ұсынатын демократиялық институттардың болуы.
4. Елде қабылдануы кейінге қалдырыған заң жүйесінің болуы.
Мемлекеттік қаржылық реттеудің нақты нәтижесіне оны жүзеге асырудың белгілі бір шарттары болған жағдайда қол жеткізіледі. Бұл шарттар мыналарды қамтиды:
* технологиялық қайта бөлудің мүмкін болатын ең үлкен салаларын біртіндеп дамыта отырып, экономиканы құрылымдық қайта құру;
* барлық деңгейдегі және меншік нысандарындағы бизнес-процестер мен құрылымдарды монополиясыздандыру;
* барлық шаруашылық жүргізуші субъектілердің барлық меншік нысандарының шынайы теңдігін құруға негізделген бәсекелестікті, кәсіпкерлікті дамыту;
* одан мынадай жағдайлар туындайды: өндірістің, өнеркәсіптің, мемлекеттің шекарасындағы аумақтардың арасында өндірістің жылжымалы факторларының (капитал, еңбек, технология, ақпарат, меншік құқығы және т.б.) еркін қозғалу мүмкіндігі.
Қаржылық реттеудің көмегімен мемлекет халықтың төлем қабілеттігінің сұранымына, қорланудың қарқынына, тауарлар мен қызметтерді өткізуге, елдер арасындағы тауарлар мен капиталдардың қозғалысына, макроэкономиканың салалық және аумақтық құрылымына ықпал етеді.
Сонымен бірге қаржылық тұтқалардың көмегімен мынадай негізгі мәселелер шешіледі:
* материалдық өндіріс сферасында жұмылдырылатын қаржылық ресурстардың жалпы деңгейін реттеу;
* өндірістік сферадағы монополиялық қызметті экономикалық шектеу;
* кәсіпорындардың, ұиымдардың сыртқы экономикалық қызметін реттеу, олардың құқықтық және келісімшарттық тәртібін қамтамасыз ету;
* кәсіпорындарда, ұйымдарда, фирмаларда өндірісті дамытуды материалдық жағынан ынталандырып отыру;
* кәсіпорындардың, ұйымдардың, фирмалардың ақшалай ресурстарын бөлудің ішкі өндірістік ара қатынасын реттеу;
* ел, өңір, сала, кәсіпорын, ұйым, фирма көлемінде инвестициялық және инновациялық үдерістерді реттеп отыру.
Мемлекет тарапынан өндірістің дамуын дұрыс бағытта реттеу мақсатында мемлекеттік қаржылық реттеу жүзеге асырылады, бұл мемлекеттің шаруашылық жүргізуші субъектілерге қаржылық әсер ету формалары мен әдістерін макроэкономикалық тепе-теңдікке және экономиканың үдемелі дамуына әсерін мақсатты және дәйекті қолдану процесі болып табылады. Бұл реттеу процесі әр түрлі объективті және субъективті факторлармен, экономиканың қызмет ету жағдайымен, әр түрлі категорияларды, олардың элементтерін қолданумен сипатталады. Сондықтан мемлекеттік реттеу жүйесін осы негіздер бойынша ажыратып, оларды түрлерге, нысандар мен әдістерге жіктеудің маңызы зор.
Реттеу нысандары көрсетілген санаттарда, қаржылық санаттың тиісті түріне тән және барлығына ортақ болып табылатын процестерді белгілейді: мысалы, бюджеттік нысандарда қаржыландыру (субвенциялар, субсидиялар, трансферттер), салық түрінде - тікелей және жанама салық салу, шетел валютасында - сыртқы инвестициялар, сыртқы займдар, сыртқы қарыз. Әр түрлі нысандарда мемлекеттік - несиелік формада. Қаржылық реттеу жүйесінің бұл элементтері қабылданған бағытта экономиканың үйлесімді, тұрақты дамуын қамтамасыз етуге арналған.
Экономикалық және әлеуметтік дамуға қол жеткізу үшін әзірленген стратегия мен тактиканың қаржылық бағдарламасы немесе қаржылық саясаты болуы керек, оның маңызды бөліктері бюджеттік, фискалдық, баға және несиелік саясат болып табылады.
Экономиканы және экономикалық саясатты мемлекеттік реттеудің маңызды құралдары бюджет пен салықтар болып табылады. Олар бір-бірімен тығыз байланысты категориялар, сондықтан олар көбінесе бюджеттік (фискалдық) саясат туралы айтады.
Бюджеттік - салық саясаты - бұл өндіріс пен жұмыспен қамтудың нақты көлемін өзгерту, инфляцияны бақылау және экономикалық өсуді жеделдету мақсатында мемлекеттік шығыстарды, салықтарды және мемлекеттік бюджетті өзгерту арқылы экономиканы мемлекеттік реттеу жүйесі. Қазіргі заманғы фискалдық саясат мемлекеттің қаржылық ресурстарын пайдаланудың негізгі бағыттарын, қаржыландыру әдістері мен қазынаны толықтырудың негізгі көздерін анықтайды. Жекелеген елдердегі нақты тарихи жағдайларға байланысты мұндай саясаттың өзіндік сипаттамалары бар.
Фискалдық саясат өндіргіш күштердің дамуында және олардың ұтымды бөлінуінде өте маңызды рөл атқарады. Бұл мақсатты бағдарламаларды қаржылық ресурстармен қамтамасыз етуге, қаражатты экономикалық дамудың негізгі бағыттарына бағыттауға, өндіріс тиімділігінің өсуіне ынталандыруға және барлық аймақтардың экономикалық дамуға қызығушылығын арттыруға көмектеседі. Оны әзірлеу және іске асыру барысында қоғам алдында тұрған міндеттерді орындау үшін жағдайлар жасалады; ол экономикалық және әлеуметтік процестерге әсер етудің белсенді құралы ретінде қызмет етеді.
Фискалдық саясаттың экономикалық дамуға және әлеуметтік прогреске белсенді әсер ету мүмкіндіктері оны терең ғылыми негіздеуді қажет етеді. Оны жасау кезінде қоғамның тарихи дамуының ерекшеліктеріне сүйену керек. Ол ішкі және халықаралық жағдайлардың ерекшеліктерін, елдің нақты экономикалық және қаржылық мүмкіндіктерін ескеруі керек.
Мемлекеттің салық саясатының мазмұны экономикалық заңдардың әсерін ескере отырып және қоғам дамуының мақсаттарына сәйкес мемлекеттік қаржыны жүйелі түрде ұйымдастыру болып табылады. Әрбір нақты кезеңде саясаттың өзіндік ерекшеліктері болады, ол экономиканың жағдайын, қоғамның материалдық және әлеуметтік өмірінің өзекті қажеттіліктерін және басқа да бірқатар факторларды ескере отырып, әртүрлі мәселелерді шешеді. Кезеңнің ұзақтығына және шешілетін міндеттердің сипатына байланысты қаржы саясаты стратегия мен тактикаға бөлінеді. Стратегия болашақтың ұзақ мерзімді бағыты болып табылады, экономиканың және қоғамның әлеуметтік дамуының ауқымды міндеттерін шешуді қарастырады.Қаржылық стратегияны мемлекет қоғам дамуының үлкен тарихи кезеңдеріне байланысты әзірлейді. Тактика стратегиялық мақсаттарды нақтылайды, шұғыл проблемаларды шешуге, ел бюджетіндегі, өңірлердің немесе тұтастай мемлекеттің теңгерімсіздігі мен ауытқуын жеңуге бағытталған.
Салық саясатының міндеттері:
* мүмкін болатын қаржылық ресурстарды қалыптастыруға жағдай жасау;
* қаржы ресурстарын ұтымды бөлу мен пайдалануды белгілеу;
* бюджеттік әдістермен әлеуметтік-экономикалық процестерді реттеу мен ынталандыруды ұйымдастыру;
* бюджеттің тиісті тетігін әзірлеу және оны стратегияның мақсаттары мен міндеттерінің өзгеруіне сәйкес дамыту;
* қаржылық және бюджеттік басқарудың тиімді жүйесін құру.
Қаржы саясатына қойылатын маңызды талап - оны жасау мен іске асырудың кешенді тәсілін сақтау, яғни белгілі бір даму кезеңінің негізгі міндетіне назар аударту арқылы қаржы жүйесінің барлық деңгейлерінде қабылданған шараларды үйлестіру, сондай-ақ экономикалық саясаттың қаржылық, несиелік, баға компоненттерінің арасындағы тығыз байланысты қамтамасыз ету.
Қаржылық реттеудің мәні мен маңызы жайында жоғарыда талқыладық. Енді Қазақстандағы қаржылық реттеу қалай жүзеге асырылатындығы және оның өзге елдермен ұқсастығы туралы айтып көрейік.
Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі - ҚР Президентінің 2003 жылы 31 желтоқсандағы Жарлығымен ҚР Ұлттық банкін одан агенттік бөліп шығару жолымен қайта ұйымдастыру нәтижесінде құрылды. Осы жарлықпен агенттік туралы ереже мен оның құрылымы бекітілді. Агенттік қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу және қадағалауды жүзеге асыратын, ҚР Президентіне тікелей бағынышты және есеп беретін мемлекеттік орган.
Агенттіктің негізгі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.