Демографиялық саясатты доктриналық қолдау

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1. Демографиялық саясатты мемлекеттік реттеудің теориялық негізі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
1.1. Қазақстан Республикасы мемлекеттік демографиялық саясатының тұжырымдамасы туралы ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

2. Алматы облысының демографиялық саясатын талдау және мемлекеттік реттеу тетіктерін бағалау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1. Демографияның өзгерісін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
2.2. Демографияны факторлық талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.3. Мемлекеттік бағдарламалар, нормативтік актілер, мемлекеттік реттеу тетіктерін талдау ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

3. Алматы облысының демографиялық саясатын талдау және мемлекеттік реттеу тетіктерін жетілдіру жолдарын ұсыну ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ...
3.1. Қазақстан Республикасының демографиялық даму болжамы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.2. Демографиялық саясатты мемлекеттік реттеудің шетелдік тәжірибесі ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... .

КІРІСПЕ
Бұл дипломдық жұмыстың тақырыбы - Қазақстан Республикасындағы демографиялық саясатты мемлекеттік реттеу. Таңдалған тақырыптың өзектілігі, халықтың ғылыми теориясы еңбекке қатысатын халықты қоғамның негізгі өндіруші күші, барлық қоғамдық өндірістің негізі деп санайтындығына байланысты. Экономикалық ортамен үнемі өзара әрекеттесетін халық оның өзгеруінде белсенді рөл атқарады. Сонымен бірге халық барлық жасалған материалдық тауарлардың негізгі тұтынушысы ретінде әрекет етеді. Сондықтан халық саны әр елдің және бүкіл адамзаттың дамуындағы маңызды факторлардың бірі болып табылады. Қоғамның әлеуметтік жағы - әр түрлі сападағы, әртүрлі қасиеттердегі және әртүрлі деңгейдегі қатынастар жүйесі. Жүйе бола отырып, бұл қатынастар бір-бірімен байланысты. Сондықтан, практикалық зерттеулер өрісі қажет, ол индикаторлар жүйесін құра отырып, әлеуметтік процестерді, динамиканы және оларды анықтайтын факторларды объективті бағалауға мүмкіндік береді.
Демографиялық статистика жалпыланған көрсеткіштерді пайдалана отырып, зерттелетін объектілердің сапалық және сандық сипаттамаларын анықтауға, олардың арасындағы қатынастарды анықтауға және олардың даму тенденцияларын бақылауға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде біз зерттелетін әлеуметтік процестерді аналитикалық болжауға мүмкіндік береді.
Әлемдегі демографиялық жағдайдың тез өзгеруі барлық мемлекеттер үшін бұрын-соңды болмаған сынақ. Бұл проблемалар Қазақстан үшін туу деңгейі төмен және өлім-жітім деңгейі жоғары ел ретінде өткір тұр. Бұл мәселелерді шешу демография саласындағы көптеген дәстүрлі идеяларды түбегейлі қайта қарауды талап етеді.
Елдегі қазіргі демографиялық ахуал халықтың табиғи өсуінің төмендеуімен, бала туу деңгейінің төмендеуімен, өлімнің өсуімен, өмір сүру ұзақтығының төмендеуімен және басқа факторлармен сипатталады.
Мұндай жағдайда тиімді мемлекеттік демографиялық саясат жүргізу өте маңызды. Қазақстан-2030 даму стратегиясында мемлекеттің мықты демографиялық саясаты жетекші басымдық ретінде қойылып, елдің тұрақты дамуының құрамдас бөлігі болып табылады, өйткені демографиялық даму экономикалық өсу мен ұлттық қауіпсіздікке тікелей әсер етеді.
Халықтың даму мәселелерін мемлекеттік бағдарламалар мен экономикалық және әлеуметтік-саяси даму стратегияларына енгізу, әрине, тұрақты даму қарқынын жеделдетуге, сондай-ақ халықтың саласындағы мемлекеттік мақсаттарға қол жеткізуге және қазақстандықтардың өмір сүру сапасын жақсартуға көмектесуі керек.
Жер бетіндегі ғасырлар бойы өмір сүру кезеңінде популяция мәселесі ғалымдар, саясаткерлер және қоғам қайраткерлері алдында тұрған бүкіләлемдік проблемалардың ішінде жетекші орын алды. Көлемі, құрамы, популяция қозғалысы және әлеуметтік-экономикалық құбылыстар өзара байланысты. Адамзат әр түрлі мемлекеттердегі қоғамның даму процестерін, өмір сүру құралдарын өндіруді, лайықты өмір сүру деңгейіне жағдай жасауды және ұрпақты өсірумен байланысты процестерді реттеуге тырысады.
Әлемдік халық санының көбеюі негізінен дамушы елдерге байланысты және соған сәйкес қоғамның әлеуметтік құрылымы өзгеруде. ХХІ ғасырдағы дамыған және дамушы елдер тұрғындарының репродуктивті мінез-құлқының өзіндік ерекшеліктері бар. Экономикалық тұрғыдан дамыған елдер мен Қазақстанға шағын отбасылар тән, дамымаған елдер үшін - көп балалы отбасылар үшін, тұрмыстың алғашқы жылдарындағы бала туу, бұл өмір салты, отбасылық қатынастар мәдениеті және білім деңгейінің төмендігі, кішкентай отбасылармен сипатталады.

1. Демографиялық саясатты мемлекеттік реттеудің теориялық негізі
Мемлекеттік демографиялық саясат - бұл халықтың көбею процестерін реттеу саласындағы мемлекеттік органдар мен басқа да әлеуметтік институттардың мақсатты қызметі. Қоғам үшін қажет популяцияның көбею режимін қалыптастыруға, популяция мөлшері мен құрылымының динамикасындағы өзгеру, өзгеру қарқыны, туу динамикасы, өлім-жітім, отбасы құрамы, қоныс аудару, ішкі және сыртқы көші-қон, халықтың сапалық сипаттамаларының сақталуына әсер етуге шақырылады.
Мемлекеттің демографиялық саясатының негізгі мақсаты - ел халқының көбеюінің қажетті түрін қамтамасыз ету. Қарқынды терминін пайдалану кездейсоқ емес, бұл сөз көбейту табиғаты туралы идеяны популяция өзі дамытатындығын, халық үшін қажет екенін, ал мемлекет оны анықтап, қамтамасыз ететінін көрсетеді. Демократиялық құқықтық мемлекеттің демографиялық саясатындағы басты шектеу - бұл адамның және отбасының репродуктивті бағдарын қалыптастырудағы бостандығы.
Халық кез келген елдің сәтті дамуының негізгі факторы болып табылады. Демография дегеніміз - белгілі бір аумақта - ауданда, қалада, облыста, елде тұратын адамдардың жиынтығы. Қоғамдық-саяси әдебиеттерде халықтың әлеуметтік-экономикалық сипаттамалары бойынша оны популяция деп атайды. Бұл жиынтықтың ерекшелігі, ол өмірді жаңғырту процесінде үнемі жаңарып отырады және адам қоғамының негізгі материалдық компонентін, әлеуметтік байланыстардың субъектісін құра отырып, өзін-өзі дамыту жағдайында болады. Халықтың көбею заңдылықтарын зерттеу демографияның экономикалық ғылымымен айналысады. Демография термині алғаш рет ХІХ ғасырдың ортасында пайда болды. 1855 жылы француз статисті Дж.Гиллаураның Популяция статистикасының элементтері немесе салыстырмалы демография атты кітабы жарық көрді. Демография термині екі грек сөзінен құралған: демо - адамдар және графия - жазба. Осыған сүйене отырып, жалпы мағынада демография - бұл халық туралы ғылым.
Тәуелсіз ғылым ретінде демография адам өмірінің құнарлылық, өлім-жітім, некені бұзу, ерлі-зайыптылар мен отбасылардың көбеюі, тұтастай алғанда осы процестердің бірлігі ретінде халықтың көбеюі сияқты құбылыстарды анықтайтын немесе айтарлықтай әсер ететін заңдылықтар мен факторларды зерттейді; ол халықтың жыныстық, неке және отбасы құрылымындағы өзгерістерді, демографиялық процестер мен құрылымдардың өзара байланысын, сонымен қатар осы құбылыстардың өзара әрекеттесуі нәтижесінде жалпы популяция мен отбасылардың өзгеру заңдылықтарын зерттейді. Демография - бұл демографиялық процестерді және демографиялық құрылымдарды сипаттау, талдау және болжау әдістері.
Практикалық тұрғыдан алғанда, демографиялық зерттеу аясына демографиялық жағдайдың сипаттамасы, тұтастай алғанда, бір елде немесе елдер тобындағы демографиялық процестердің тенденциялары мен факторларын талдау кіреді және белгілі бір аумақтарда немесе халықтың жекелеген топтарында әр түрлі кезеңдері кіреді. Әр түрлі ұрпақтарда, әр түрлі әлеуметтік топтарда және әр түрлі аумақтарда туу мен өлімнің сипаттамаларын зерттеу негізінде демография болашақта олардың болжамды өзгерістерін болжайды, демографиялық болжамдар жасайды.
Халықтың саны - белгілі бір қоғам шеңберіндегі тіршілік әрекеттерін жүзеге асыратын адамдардың жиынтығы. Бұл жиынтық тұрақты дамуда, ол тек сандық көрсеткіштердің динамикасында ғана емес, сонымен бірге қоғам дамуының әр тарихи кезеңінде сапалық сипаттамалардың өзгеруімен де көрінеді.
Халықтың санын, құрамы мен динамикасын зерттеу елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының мүмкіндіктері мен оның тенденцияларын бағалауға мүмкіндік береді. Ол мемлекет құрылымындағы жағымсыз процестерді бейтараптандыру немесе оның дамуындағы оң тенденцияларды күшейту үшін қажетті шараларды белгілейді.
Популяцияның мәнін анықтау оның көбеюінің негізгі аспектілерін анықтаумен байланысты. Қазіргі уақытта оны көбейтуге арналған кең және тар көзқарас негізінде екіге бөлуге болады. Бірінші топқа популяцияны қоғам өмірінің маңызды құрамдас бөлігі, барлық әлеуметтік қатынастардың субъектісі ретінде анықтау кіреді, екінші топқа ұрпақтардың жаңаруы тұрғысынан сипатталатын демографиялық жүйе ретінде популяция анықтамасы енеді.
Демография туралы жалпы теорияда популяция дегеніміз - адамдар популяциясының тікелей өмір сүру процесінде табиғи түрде пайда болатын және ұдайы жаңару, адам қоғамының негізгі материалдық құрамдас бөлігі, әлеуметтік қатынастардың субъектісі деп түсініледі. Қоғамның дамуының әр кезеңінде популяция адамдардың нақты тарихи популяциясы ретінде әрекет етеді, оның әлеуметтік - уақытша сипаттамасын не анықтайды.
Демографияны еңбек өнімділігі және объектісі ретінде анықтаудағы басты рөл, бұл популяцияны табиғаттың басқа бөліктерінен ажырататын ең маңызды белгі болып табылады. Популяция туралы білім жүйесін құрайтын ғылымдар популяция туралы өз анықтамаларын дамыта отырып, осы анықтамасына негізделеді, осы категориядағы өзіндік тақырып тұрғысынан маңызды болып табылатын ерекшеліктерді бөліп көрсетеді.

1.1. Қазақстан Республикасы мемлекеттік демографиялық саясатының тұжырымдамасы туралы
Елдегі демографиялық ахуал депопуляция үрдісімен сипатталады: туу деңгейінің төмендеуі, барлық жас топтарында өлімнің өсуі, өмір сүру ұзақтығының төмендеуі. Оны одан әрі дамыту перспективалары мақсатты және тиімді мемлекеттік демографиялық саясатты қажет етеді.
Қазақстан Республикасының демография саласындағы мемлекеттік саясаты репродуктивті денсаулықты жақсарту және тууды ынталандыру, өлім-жітімді азайту және көші-қонды реттеу шараларын қабылдау арқылы ел халқының табиғи және механикалық қозғалысындағы негізгі процестерді - құнарлылықты, өлімді және көші-қонды реттеуге бағытталған. Мемлекеттік демографиялық саясатты іске асырудың негізгі бағыттары:
* Экономиканың барлық салалары мен әлеуметтік саланың теңгерімді дамуын, шағын және орта бизнестің дамуын қамтамасыз ету арқылы халықтың өмір сүру деңгейін жақсарту, жұмыспен қамтуды арттыру.
* Халық санының өсу динамикасымен салыстырғанда елдің тезірек экономикалық өсуі негізінде халықтың өмір сүру жағдайының едәуір жақсаруын қамтамасыз ету.
* салауатты өмір салтын насихаттау, адам өмірінің, жұмыс пен бос уақыттың барлық элементтерін болдырмау арқылы ел халқының денсаулығын жақсарту.
* халыққа медициналық қызмет көрсетуді жетілдіру және олардың санитарлық-гигиеналық сауаттылығын арттыру бойынша шаралар қабылдау, мемлекеттік экологиялық бағдарламаларды, ең алдымен экологиялық қолайсыз аймақтарда жүзеге асыру.
* Халықтың, ең алдымен еңбекке қабілетті жастағы адамдардың өлім-жітімі, еңбек жағдайының нашарлауымен, нашақорлық пен алкоголизмнің таралуымен байланысты жазатайым оқиғалардан, уланудан, өндірістік жарақаттанудан.
* туберкулезбен, қант диабетімен және басқа да әлеуметтік маңызы бар аурулармен, сондай-ақ аурулармен, басқаларға қауіп төндіреді.
* орташа күтілетін өмір сүру ұзақтығының ұлғаюы, әйелдермен салыстырғанда ерлердің күтілетін өмір сүру ұзақтығындағы айырмашылықты денсаулық сақтаудың даму деңгейін жоғарылату және әлеуметтік көмек желісін кеңейту арқылы.
* жүйені құру арқылы құнарлылықты арттыру көп балалы отбасыларға, жалғызбасты аналарға туылған кездегі материалдық игіліктердің тізбесі мен көлемін ұлғайту жолымен бала тууды материалдық ынталандыру.
* репродуктивті денсаулық бағдарламаларын іске асыру, қауіпсіз аналық, жыныстық және мәдени этикалық тәрбие және отбасылық өмірге дайындық, қазіргі заманғы контрацепцияның құралдары мен әдістеріне халықтың қажеттіліктерін қамтамасыз ету.
* Ана мен бала денсаулығын сақтаудың басымдығы денсаулық сақтау салалары, босану кезінде ана өлімін төмендету, жүктіліктің және босанғаннан кейінгі кезеңнің асқынуы, әйелдердегі бедеуліктің алдын алу және емдеу, түсік түсірудің алдын алу және түсік тастау салдарын жою.
* Вирустық инфекцияның ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.