Мәдени революцияның міндеттері

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қожа Ахмет Ясауи атындағы халықаралық қазақ-түрік университеті

БӨЖ

Тақырыбы:Білім беру жүйесіндегі кеңестік үкімет реформаларының қарама-қайшылықтары:қазақ тілінің араб таңбасынан кириллицаға ауысуы және А. Байтұрсынов бастаған топ реформаларына қарсылық көрсетуі

Орындаған: Зулханова А. М

Тобы: ЖФИ-912

Қабылдаған: Абдраманов Б.

Түркістан 2020

Жоспар

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Білім беру жүйесінің қалыптасуы
2. Сауатсыздықпен күрес
3. Сауатсыздықпен күрес Нәтижелері
III. Қорытынды

Кіріспе

Қазақстанның отырықшы аудандарында сонау VII-VIIIғ. көптеген мектептер (мұсылманша бастауыш оқу орны) мен медреселер, діни білім беретін ортадан жоғары білім беретін оқу орындары жұмыс істей бастаған. Ертедегі Испиджаб, Сайрам, Тараз, Түркістан, Отырар, т. б қалалардағы медреселер саны 84-ке жеткен. Оларда 5000 ға жуық шәкірттер білім, ілім алған. Ол жерде ұстаздық еткендер - молдалар.
Мектепке балаларды жеті жастан бастап қабылдааған. Олардың арасында жеті тоғыз жас аралығындағы балаларда оқи берген. Ол жерде тек діни сауаттылық ашып қана қоймай, басқа да пәндер оқытылған. Олар:заңтану, тарих, логика, риторика, философия, география, математика, астрономия,

медицина, т. б пәндерді қатар оқытқан. Сол кездердің өзінде, осы медреселердің жандарында кітапханалар болған. Киіз үйлерде оқытатын мұсылман мектептері ауылдармен бірге көшіп-қонып жүрген. Бай саудагерлердің қаржыларына салынған қала медреселері ғана арнаулы үйлерге орналасты. Бұл мектептерде оқу жоспары, бағдарламалары және тұрақты сабақ кестелері болған жоқ.

Білім беру жүйесінің қалыптасуы

Қазақстанның Ресейге қарап, империяның орталық аудандарындағыдай әкімшілік жүйе енгізіле бастауына байланысты, жергілікті басқару буындарында істейтін шенеуніктер мен тілмаштар дайындайтын орыс -қазақ мектептерін ашу қажеттілігі туды.
Осы мақсат бойынша 1789 жылы “Азиялық училище” ашылды. Бұл жерде тек орыстар емес қазақ балалары да қабылданып, білім ала алды.
1841 жылы Бөкей Ордасында Жәңгір хан қазақ балалары үшін орыс мектеп-пансионатын ашты.
1846жылы Сібір қазақ-орыс әскери училещесі негізінде Омбы кадет корпусы іргетасын қалады. Бұл оқу орындарында Ш. Уәлиханов, Х. Өскенбаев, С. Бабажанов т. б оқып бітірді.

Ыбырай Алтынсарин басшылығымен 1864жылы 8 қаңтарда тұңғыш қазақ мектебі және оның жанынан интернат ашылды. Ыбырай жаттамалы, мағынасыз діни оқуға қарсы болған. Өзі ашқан мектептерінде діни дәріс, сабақтар өткізе отырып “Мұсылмандық шарттары” атты еңбегін жарыққа шығарды

Мұнда тұрған, бұрыңғы кездердегі кітап дүкендері

Кітап аз болғандықтан қара халық ұзыннан ұзын кезектерде тұрған

Отырар қаласындағы кітапхана бөлігі.

Бұл тарихи кітапхана XII ғасырда Мысырдағы

Александрия кітапханасынан кейінгі ірі әрі танымал кітапхана болып саналады. Әлем бойынша екінші кітапхана деседі.

Сауатсыздықпен күресу және білім беру жүйесінің қалыптасуы

Халықтың басым бөлігінде бастауыш білімі жоқ болатын. Осы себепті де Қазақстанда "Мәдени революция" жасау керек деп шешті. Қазақстандағы мәдени революция басты 2 міндетті шешуге тиіс болды

Мәдени революцияның міндеттері

Жергілікті жерде нақты мәдени база жасау үшін сауат ашу және саяси білім тарату шараларын жүзеге асыру
Қазақстандағы оқу ағарту мекемелерін бір жүйеге келтіру, оқытуды біріңғай оқу бағдарламасымен жүргізу
Рухани өмірге жаңа мазмұн беру үшін қазақ социалистік музыка мәдениетін дамыту
Қазақстанда ғылым дамыту үшін ғылыми мекемелер жүйесін құру
Жергілікті халықтың қоғамдық және жеке өмірдегі рулық және діни наным сенімді жойып, кеңес адамының жаңа өмыр салтын енгізу

Қазақстанда орта арнаулы және жоғары білім жүйесін құру.

1926 жылы Қазақ АКСР Халық комиссарлар Кеңесі "Қазақ АКСР біртұтас еңбек мектептерінің жарғысын" қабылдады.

1930-1931 жылдары Қазақстан халықтарының арасында жалпыға бірдей оқу міндеті енгізілді.

Білім беру ісін дамыту барысында ана тіліндегі оқулықтарды жасаған қазақтың зиялылары үлкен үлес қосты. МЫСАЛЫ А. Байтұрсынов суретті әліппе жасады, Ж. Аймауытов ана тілі оқулықтарын жазды. 20-30 жылдары қазақ тілінде қазақ мектептеріне арналған оқулықтар жасауда өз улестерін қосқандар Ғ. Мүсірепов, С. Сейфуллин, М. Жұмабаев, М. Дулатов, Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, Ж. Аймауытов көп еңбек сіңірді.

1931 жылғы желтоқсан «15-50 жас аралығындағы сауатсыз халыққа жалпыға бірдей міндетті білім беру» енгізілді.
Соғыс алдында республика мектептерінде

44 000 мұғалім жұмыс жасады.

Көбеев, Ақышев, Ақатов, Сарыбаев, Довронская, т. б білім беру ісінің мамандары, үздіктері “Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұғалімі” деген атаққа ие болды.

Тілден тілге көшу

1928жылы Араб тілінен латынға көшсе;
Ал 1940 жылы латын алфавитінен кириллицаға көшті.
Бұл өзгерістер нәтижесінде араб жазуымен жазылған ата баба мұрасын, рухани байлықты игеруге мүмкіндік болмай қалды.
Ал осы 1920-1930 жылдары араб әріпімен шыққан басылымды пайдаланған халықты, зиялыларды “пантюркист”, “панисламист” деп жарияланып, қудалауға ұшырады.

Осы жолдағы кедергілер

Халықты оқытуға жарайтын маман кадрлар жетіспеуі;
Жаңа оқулықтар мен жазу құралдарының жетіспеушілігі, жоқтығы;
Қалаларда әсіресе, ауылдық жерлерде білім беру органдарының материялдық - техникалық базасының әлсіздігі;

Жасаған шаруалар нәтижелері