Педагогтың өздік жұмысы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 70 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШОҚАН УАЛИХАНОВ АТЫНДАҒЫ КӨКШЕТАУ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ.

«Қорғауға жіберілді»

Кафедра меңгерушісі

Ф. ғ. к. Шаяхметова А. А.

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕДЕ БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ҮРДІСІН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ҚОЛДАНБАЛЫ АСПЕКТІЛЕРІ.

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Мамандығы: 5В010100 - мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу

Орындаған: Уваисова А. Т

Жетекшісі: п. ғ. к Аргынов А. Х

Көкшетау, 2020

Мазмұны

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3

АНЫҚТАМАЛАР . . . 4

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5

КІРІСПЕ . . . 6

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6:

: 1

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕДЕ БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ҮРДІСІН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 9

: 1. 1

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: Мектепке дейінгі мекемеде жоспарлау - кәсібі педагогикалық қызметінің компонентті ретінде . . . 9

: 1. 2

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: Мектепке дейінгі мекемеде оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың психологиялық-педагогикалық негіздері . . . 15

: 2

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕДЕ ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ҮРДІСІН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ҚОЛДАНБАЛЫ АСПЕКТІЛЕРІ . . . 33

: 2. 1

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: Мектепке дейінгі оқу-тәрбие жұмысын жоспарлаудың әдіс тәсілдері. 33

: 2. 2

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: Мектепке дейінгі оқу-тәрбие жұмысын жоспарлау бойынша жүргізілген іс тәжірибелердің нәтижесі 46

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: ҚОРЫТЫНДЫ 64

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 65

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: ҚОСЫМША А . . . 69

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: ҚОСЫМША Б . . . 70

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР . . . 3АНЫҚТАМАЛАР . . . 4БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР . . . 5КІРІСПЕ . . . 6: ҚОСЫМША В . . . 71

НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР

Бұл дипломдық жұмыста нормативтік құжаттарға сілтемелер қолданылған:

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы. Астана. 27 шілде

2007.

Қазақстан Республикасының Конституциясы. Астана. 30 тамыз, 1995ж.

Қазақстан Республикасының «Ғылым туралы» Заңы. - Астана, 18 ақпан, 2011.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан - 2050» Стратегиясы қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси амалы атты Қазақстан халқына Жолдауы (желтоқсан, 2012 ж. )

Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан жолы - 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ атты Қазақстан халқына Жолдауы (17 қаңтар, 2014 ж. ) .

АНЫҚТАМАЛАР

Бала - он сегiз жасқа (кәмелетке) толмаған адам. Баланың заңды өкiлдерi-ата-анасы, бала асырап алушылар, қорғаншысы, қамқоршысы, патронат тәрбиелеушiсi, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес олардың орнында қамқорлық жасайтын, бiлiм, тәрбие беретiн, баланың құқықтары мен мүдделерiн қорғайтын адамдар.

Ынталандыру - жағымды әрекетті ынталандыру мақсатындағы тәрбиеленушіге педагогикалық әсер ету жолдары.

Iс-әрекет - философиялық, социологиялық және психологиялық категория: бүкiл қоғамдық және гуманитарлық ғылымдар зерттейтiн құбылыс; адамның немесе топтың және дүниенiң өзара әрекетi, соның процесiнде адам дүниенi және өзін-өзі саналы және мақсатты бағытталған түрде өзгертедi.

Мектепке дейінгі мекеме - Ерте жастағы балаларды тәрбиелеуге арналған үй.

Мектепке дейінгі білім -

Мектеп жасына дейінгі балалар

Балабақша - Мектеп жасына дейінгі балаларды тәрбиелейтін мекеме.

Оқыту - ғылыми білімдерді, біліктерді және дағдыларды игеруі бойынша, шығармашылық қабілеттерін, дүниетанымдықты, өнегелі-әдепті көзқарастарды дамыту бойынша оқушылардың белсенді танымдық қызметін ұйымдастыру мен ынталандырудың педагогикалық үрдісі.

Тәрбиелеу - адамның бойына білімге негізделген этикалық құндылықтар мен өнер қуатын дарыту.

Қолдану

Оқыту мен тәрбиелеу үрдісі

Жоспарлау

Аспект

Қолданбалы аспект

Компанент

Әдіс тәсілдері

Іс тәжірибе

БЕЛГІЛЕУЛЕР МЕН ҚЫСҚАРТУЛАР

ҚР - Қазақстан Республикасы

ҚР БжҒМ - Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

ҚР БжҒМ БҒСБК - Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігінің білім мен ғылым бақылау комитеті

ҚР МЖМБС - Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты

МДҰ - Мектепке дейінгі ұйымдар

МДБ - Мектепке дейінгі білім

МЖДБ - Мектеп жасына дейінгі балалар

ЕЖБД - Ерте жастағы балалардың дамуы

БҰҰ - Біріккен Ұлттар Ұйымы

КІРІСПЕ

Зерттеудің өзектілігі: Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту баланың жас ерекшелігі мен жекелей мүмкіндіктеріне сәйкес әлеуметтік дағдыларды қамтамасыз ететін адамгершілік нормаларының қалыптасуына, баланың жан-жақты дамуына бағытталған білім беру жүйесінің негізі болып табылады.

Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық даму білім беру жүйесіне тұтастай алғанда, оның ішінде бастапқы буын - мектепке дейінгі тәрбиеге жаңа талаптар қойды.

Еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаев өзінің халқына «Қазақстан жолы - 2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» жолдауында «Біздің болашаққа барар жолымыз қазақстандықтардың әлеуетін ашатын жаңа мүмкіндіктер жасауымызға байланысты. ХХІ ғасырдағы дамыған ел дегеніміз - белсенді, білімді және денсаулығы мықты азаматтар» деп атап көрсетті [1] .

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың Мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты мектепке дейінгі балалардың дайындық деңгейіне, мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнына және оқу жүктемесінің максималды көлеміне деген талаптарды анықтап берді.

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың жаңартылған мазмұны:

- тақырыптар негізінде құрастырылған болашақ даму жоспары;

- бір аптаға арналған циклограмма;

- балалардың икемділіктері мен дағдыларының даму деңгейін қадағалайтын индикаторлар жүйесін ендіру арқылы іске асырылады.

Мектепке дейінгі ұйымдардың барлық түрлерінің педагогтары, мамандары мен қызметкерлері меншік түріне қарамастан, Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңы мен басқа да білім саласындағы нормативтік құқықтық құжаттарды басшылыққа ала отырып, өз іс-әрекеттерін жүзеге асырады. Мектепке дейінгі ұйымдардың барлық қызметкерлері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес балалардың тәрбиесі мен дамуына салауатты және қауіпсіз жағдай туғызуда жекелей жауапкершілікке ие [2] .

Білім беру саласындағы болып жатқан өзгерістерді мектепке дейінгі пайымда қызмет ететін педагогтардың әрқайсысы өз жұмысына арқау етуі қажет. Ол үшін маман кадрлардың ғылыми - әдістемелік деңгейін үнемі көтеріп отыруға тура келеді. Бұл міндеттің үлес салмағы оқу-тәрбиенің өзгермелі кезеңдерін тарату және тәрбиешінің өз бетімен жұмыс істеу қабілетін жетілдіру мектепке дейінгі ұйым меңгерушісі мен әдіскеріне жүктеледі. Болашақта мектепке дейінгі ұйым тәрбиешілерімен жүргізілетін әкімшілік-шаруашылықты ұйымдастыру, басқару, әдістемелік мәселелерге байланысты. Болашақ мамандарға меңгерушінің, әдіскердің педагогтармен жүргізілетін әдістемелік жұмыстарын, жұмыс жоспарын, мектепке дейінгі оку-тәрбие үрдісінің ерекшеліктерін, бақылау және басшылық жасау түрлерін меңгертіп, білім, біліктілік және дағдыларды қалыптастыруды қамтамасыз ету болып табылады. Осыған орай мектепке дейінгі мекмелердегі оқу-тәрбие жұмыстарын ұйымдастыру бойынша көптеген жұмыстар бар болғанымен, қазіргі таңдағы білім беру мазмұнына сай оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлау тұрғысынан әлі де зерттеу тақырыптарының аздығы біздің зерттеу жұмысымыздың қарама-қайшылғын туғызуда. Осыған орай, зерттеу тақырыбымыздың тақырыбын: «Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың теориялық және қолданбалы аспектілері» - деп, таңдауымызға негіз болды.

Зерттеу тақырыбының зерттелу деңгейі: Мектепке дейінгі ұйымды басқару жүйесінде әдістемелік жұмыстың маңызы жоғары. Сондықтан да мектепке дейінгі тəрбие мəселесі бойынша тарихи-əдістемелік, ғылыми - теориялық арнайы зерттеулер жүргізген Р. К. Аралбаева, Б. О. Арзанбаева, А. С. Əмірова, Б. Б. Баймұратова, С. Ғ. Бəтібаева, Ф. Н. Жұмабекова, С. Н. Жиенбаева, Ғ. З. Таубаева, Қ. М. Меңдаяқова, Г. Ж. Меңлiбекова, Т. И. Иманбеков, А. К. Меңжанова, Г. М. Метербаева, М. С. Сəтімбекова, М. Т. Тұрыскелдина секілді отандық ғалымдар еңбектерінде әр қырынан талданған.

Зерттеу мақсаты: мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың теориялық және қолданбалы аспектілерін ғылыми тұрғыдa негіздеп, жолдaрын aшып көрсету.

Зерттеу міндеттері:

1. Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың теориялық және қолданбалы аспектілерінің теориялық негіздерінің маңыздылығын анықтау;

2. Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың теориялық және қолданбалы аспектілерінің бойынша әдістемелік жолдарын көрсетіп, іс-тәжірибeлік жұмыстaрды айқындау.

Зeрттeудің нысaны : Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың теориялық және қолданбалы аспектілері.

Зeрттeудің пәні : Мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеу үдерісі.

Зерттеудің тәжірибелік бaзaсы: Көкшетау қаласындағы №3 мектептің бала бақшасынан алынды.

Зeрттeудің ғылыми болжaмы : Eгeр, Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқу үрдісін жоспарлаудың жолдaры aнықтaлсa, ондa білім беру сапасының тиімділігін жeтілдіругe көмeктeсeді, балалардың еркін сөйлеу тілдері дамып, сөздік қоры молаяды, өйткені оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлауда білімді, білікті, құзыретті, бәсекеге қабілетті тұлға болып қалыптасуына ықпал етеді.

Зeрттeудің көздeрі: Қaзaқстaн Рeспубликaсының зaңдaры , aрнaйы бaсқaру мaтeриaлдaры жәнe нормaтивтік құжaттaр, жоғарғы сыныптың оқыту-тәрбиeлeу үрдісі, шығармашылық білім берудегі креативті ойын технологиясын қолдану мaтeриaлдaрын тиімді жүзeгe aсыру жөніндeгі тәжірибeлeр, зeрттeу жaғдaйлaрының eңбeктeрі, жaңaшыл-пeдaгогтaрдың жұмысы, жалпы білім беру мектепке дейінгі білім берудің мемлекеттік стaндaрты, оқыту бaғдaрлaмaсы, философ, социолог, пeдaгог, психолог, тиімді жүзeгe aсыру жөніндeгі тәжірибeлeр, зeрттeу жaғдaйлaрының eңбeктeрі, жaңaшыл-пeдaгогтердің ғылыми еңбектері.

Зерттеудің әдістері: Мектепке дейінгі мекемеде балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлауға сәйкес мaтериaлдaр, ғылыми-теориялық, ғылыми-әдістемелік әдебиеттерді іріктеу, тaлдaу жaсaу, педaгогикaлық-психологиялық тәжірибелерді жинaқтaу, сaлыстыру aнaлиздеу, синтездеу.

1 МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ МЕКЕМЕДЕ БАЛАЛАРДЫ ОҚЫТУ МЕН ТӘРБИЕЛЕУ ҮРДІСІН ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ.

1. 1 Мектепке дейінгі мекемеде жоспарлау - к балаларды оқыту мен тәрбиелеу үрдісін жоспарлаудың педагогикалық ерекшеліктері

Қазақстандағы қазіргі заманғы мектепке дейінгі білім жүйесі қоғамның қажеттілігіне сәйкес сұраныс есебінен құрылады. Осыған байланысты, ол балаларға арналған мектепке дейінгі ұйымдар үлгісімен және жаңа формалы ұйымдардың пайда болуымен, білім беру қызметінің әртүрлілігімен сипатталады. Бүгінгі ұжым бұйрық, жарлықтангөрі қарауындағылармен жемісті ынтымақтастық қарым-қатынасқа көшуі тиіс. Мұның өзі басқару стилін өзгерте отырып, жаңа басқару мәдениетін қалыптастыру деген сөз. Ол үшін кез келген мекеме немесе ұйым жетекшісі біріншіден өз көзқарастарын өзгертіп, қарамағындағы адамдарға ықпал етудің бұйрықтық-әкімшілік түрінен бас тартып, оларға жалпы қызметінің бір мүшесі тұрғысынан қарауы қажет. Дегенмен, біздің қоғамымызда психологиялық білімдермен қамтамасыз ету жақтары жеткіліксіз. Сондықтан адамдар арасындағы түсіністік те сол халде. Түсіністік болмаған жерде білім беру ошағы болсын, басқа еңбек ұжымы болсын оны басқару қиынға соғады. Ұжымдағы адам факторы басшылар мен қарамағындағы адамдардың әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктерін қамтиды [3] .

ҚР-нда үздіксіз білім беру жүйесінде өтіп жатқан үдерістердің серпінділігі оның барлық буындарындағы қызметтің тиімділігіне деген тараптарды арттырады. Егер мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту бұл жүйедегі бірінші деңгей болып табылса, онда сапалы педагогикалық қызметті іске асырудың қайнар бұлақтары қызметін мектепке дейінгі ұйымдар атқарады. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мазмұнын басқарудың жаңа қағидаттары мен басшының жоғары деңгейдегі кәсіпқойлығының негізінде ғана жаңғырту мүмкін болады. Қазіргі заман басшысы басқарудың негізіне жекелеген сәтті жаңалықтар мен шешімдерді немесе алдыңғы қатарлы педагогикалық тәжірибені ғана алып қана қоймай, сонымен қатар басқару ілімінің негізгі ережелерін және ұжымды басқарудың әлеуметтік психололгиялық аспектілерін терең білуі тиіс.

Демек, мектепке дейінгі ұйымның басшылық ету тәсілдері де өзгерген. Оқу орнын жаңа талаптарға сай басқаруы керек. Бүгінгі білім беру жүйесінің басқаша екені ҚР-ның «Білім беру» Заңында: «Білім беру жүйесінің басты міндеті - ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтар, ғылым мен практика жетістіктері негізінде жеке адамды қалыптастыруға, дамытуға және кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» деп көрсетілген [2] .

Қазіргі нарық заманында өркениетті елдердің озық тәжірибесі кеңінен пайдаланылуда. Басқарудың әлемдік басқарылуы көп табыстарға негіз болады. Бұдан біздің елдің де үйренері мол. Басқарудың мағынасын неміс ғалымдары В. Зигерт пен Л. Ланг жақсы айтып берді. «Басқару белгілі міндеттерді орындау үшін адамгершілік, тиімділік және үнемділік жолдары арқылы адамдарды басқару» дейді олар. Бұл пікір адамгершілік алдыңғы кезекке қойылып отырғанын дәлелдейді. Бұл тектен-текке емес. Басқару ісінде адам арасындағы түсіністік, сыйластық, қиын сәтте қол ұшын созу ерекше рөл атқарады. Адамның бойында адамгершілік, азаматтық қасиеттер орын алған жағдайда ұжымдағы ахуал да орнықты болады. «Басқару» ұғымы «басқару» ұғымына жақын болғанымен ол тек әлеуметтік-экономикалық жүйеде қолданылады. Басқару жоспарлау, ұйымдастыру, бақылау, ынталандыру сияқты қызметтерді атқарады. Басқару жүйесі -басқару принципі, қызметі, әдісі, технологиясы, ақпараттық, материалдық, техникалық қамтамасыз ету сияқты құраушы әр түрлі элементтердің жиынтығынан тұрады [4] .

Басқару процесі 4 өзара байланысты міндеттерден тұрады: жоспарлау, ұйымдастыру, дәлелдеу және бақылау. Басқару процесі-бұл басқарудағы қызметкерлердің әлеуметтік - экономикалық жүйеде мақсатқа жетуге бағытталған, белгілі технология бойынша жүзеге асатын іс-әрекеттерінің үздіксіз реттілігі және жиынтығы.

Қазақстандағы қазіргі заманғы мектепке дейінгі білім жүйесі қоғамның қажеттілігіне сәйкес сұраныс есебінен құрылады. Осыған байланысты, ол балаларға арналған мектепке дейінгі ұйымдар үлгісімен және жаңа формалы ұйымдардың пайда болуымен, білім беру қызметінің әртүрлілігімен сипатталады. Бүгінгі ұжым бұйрық, жарлықтан гөрі қарауындағылармен жемісті ынтымақтастық қарым-қатынасқа көшуі тиіс. Мұның өзі басқару стилін өзгерте отырып, жаңа басқару мәдениетін қалыптастыру деген сөз. Ол үшін кез келген мекеме немесе ұйым жетекшісі біріншіден өз көзқарастарын өзгертіп, қарамағындағы адамдарға ықпал етудің бұйрықтық-әкімшілік түрінен бас тартып, оларға жалпы қызметінің бір мүшесі тұрғысынан қарауы қажет. Дегенмен, біздің қоғамымызда психологиялық білімдермен қамтамасыз ету жақтары жеткіліксіз. Сондықтан адамдар арасындағы түсіністік те сол халде. Түсіністік болмаған жерде білім беру ошағы болсын, басқа еңбек ұжымы болсын оны басқару қиынға соғады. Ұжымдағы адам факторы басшылар мен қарамағындағы адамдардың әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктерін қамтиды. Әлеуметтік-психологиялық білімдер оқыту мен тәрбие үрдісіне қажетті өзгерістер енгізіп қана қоймайды, сонымен қатар ертеңгі күннің өзекті мәселелерін көруге мүмкіндік береді. Қазіргі басшы педагогикалық ұжымдағы және ұжымдағы жеке адамдар арасындағы қарым-қатынас қай бағытта қалай жүзеге асатындығын, әрбір жеке ұжым мүшесінің өзіне деген, қоршаған адамдарға деген, еңбекке, қоғамға деген көзқарастарының дамуын бақылап, талдай білуі тиіс .

Меңгеруші мектепке дейінгі ұйымды басқара отырып, анықталған басқару функциясын орындайды: ақпараттық-аналитикалық, мотивациялық-мақсаттылық, жоспарлау - болжамдық, ұйымшылдық - орындаушылық, жүйелі-түзетушілік және бақылау-диагностикалық. Мектепке дейінгі ұйым мақсаты отбасы және қоғамның балаларға қарауы, интеллектуалдығы, дене және психикалық дамуы және тәрбие қажеттілігін қанағаттандыру болып табылады. Мектепке дейінгі білім беру мекемесінің өмірін демократияландыру және гуманизациялау жаңа басшылық қағидаттары негізінде және оның көшбасшысының кәсібилігі жоғары деңгейде болу керек. Мектепке дейінгі ұйымда демократиялық басқаруында мына міндеттер маңызды орын алады:

-мектепке дейінгі ұйымда педагогикалық бірлесудегі барлық деңгейдегі басқару;

-басқару сұрағында барлық қатысушылардың біліктілігі; - жаңаша басқару ойы; -ата-аналар мен балабақшаның педагогикалық бірлестігі;

-біріге ойлау ұйымын құру;

-ата-аналардың қоғамның бірлескен әрекетінің балалардың тәрбиесіне және олардың қорытындысына қызығушылығы;

-ұжымда жақсы психологиялық ахуалдықамтамасыз ету [5] .

Мектепке дейінгі ұйымды басқару негізіне тек қана ұтымды жеке шешімдер қабылдай білу ғана емес, сонымен қатар басқару ғылымы туралы негізгі терең білім, ғылыми еңбекті ұйымдастыру, ұжымды басқарудың әлеуметтік-психологиялық аспектілерін білу қажет. Педагогикалық менеджменттің негізгі қағидалары:

- орталықтандыру және тиімді басқару;

- басқарудағы ұйымшылдық пен алқалықтың бірлігі;

- құқықтарды, міндеттерді, басқару мен өзін-өзі бақылаудағы жауапкершілікті ұтымды үйлестіру;

- басшылыққа ғылыми көзқарасты енгізу;

- икемділікті, мектепке дейінгі ұйым жүйесін және оның жеке байланыстарын динамикалық басқару;

- мемлекеттік және қоғамдық принциптерді үйлестіру, өзін-өзі басқаруды кеңейту;

- жұмысын ғылыми ұйымдастыру жетістіктеріне сүйену.

Басқару принципі болып басқару заңдылығының нақты көрінісі табылады:

- және гуманизация принципі; -басқарудағы бүтіндік және жүйелілік;

-басқарудағы ұжымшылдықжәне бір басшылық бірлігі; -басқарудағы ақпараттардың толықтығы және шынайлылығы (қажетті және нақты ақпараттық болуы) ;

Адами немесе әлеуметтік аспектіге бағдарланған басқару принциптері:

- қызметкерлерге деген туралық нақтылық, жауапкершілік жақсы басқарудың міндетті шарты ретінде;

- мектепке дейінгі ұйымдарға жоғарыдан төменге, төменнен жоғарыға қарайқатынастар, мектепке дейінгі ұйымдарға қарым-қатынас, қызметкерлердің қабілеттерін ашуғакөмектесу;

-жалпы нәтижеде әрбір қызметкерлердің қатысуының бөлігін міндетті түрде орнату;

-қоршағанортадағы өзгерістерге өз уақытындағы реакциясы, адамдармен жұмыс әдістері, олардың жұмыспен қанағаттануын қамтамасыз ету;

-әріптестеріне, ұжымына деген адалдық пен сенімділік, басқарудың фундаменталді негізіне сүйенуі: шығын сапасы, сервис, жаңа кіріс;

-ұйымды көруі, ол қандай болу керектігі туралы анық көрінісі, жеке жұмысының және оның үнемі іске асу сапасы [6] .

Басқарутің қызметі - басқару процесінің мазмұнында, басқару қызметінің түрінде, жүйе бойынша басқарудың міндеттерінің жиынтығында көрініс береді. Сонымен, білім берудегі басқару деген не? Ол ең алдымен, білім беру жүйесіндегі басқару мен тиімділік, үнемділік. Тиімділік, үнемділік дегендер - өмірдің өзі қойып отырған талаптар. Ысырапшылдық, ұқыпсыздық неге апарып соғатыны әмбеге аян. Үнемділік, әсіресе, дағдарыс жағдайында қажет. Не нәрсені де тиімді пайдалану арқылы кездескен қиындықтардан қиналмай шығып кетуге болады. Мектепке дейінгі ұйым басқарутің әдістерін зерделеу және қолдану «Қызметкерлер арасында игі ниетті қарым-қатынас қалыптасу үшін қазіргі заманғы МДҰ қандай болуы керек?», «МДҰ жұмысын жоспарлауды және педагогтар жұмысын білікті бақылауды қалай жүзеге асыру қажет?» деген проблемалы сұрақтарға жауап табуға көмектеседі. Педагогикалық басқару -балалар мен олардың ата-аналарының сұраныстарын қанағаттандыру және қоғамда жеке адамға қойылатын заманауи талаптарды ескере отырып, балалардың толыққанды дамуын қамтамасыз ету мақсатындағы педагогикалық үдерісті басқару қағидаттарының, құралдарының, түрлері мен әдістерінің жиынтығы. Педагогтың жеке басы мен оның қызметі педагогикалық басқарутің нысаны болып табылатындықтан, бұл арада бірінші кезекте, жалпы басқарутің гуманистік тәсілінің талаптары -құрмет, сенім, табыс іске асырылуы мүмкін. Ұжымға деген құрметпен қарауды және ақ ниетті қарым-қатынасты орнатуға Сəтімбекова М. С. ұсынған ережелер көмектеседі:

-адамның жақсы жағын мақтаудан бастаңыз; -оның қателіктерін жанама түрде көрсетіңіз;

-басқаларды сынамас бұрын, өзіңізге, өз қателіктеріңізге баға беріңіз; -бұйырудың орнына сұрақтар қойыңыз; -адамға өзіндік ерекшелігін сақтауға мүмкіндік беріңіз;

-адамды күн сайын, тіпті оның қарапайым ғана табысын да мақтаңыз және бұл ретте адал және жомарт болыңыз;

-адамның жақсы атын шығарыңыз, ол үнемі сонымен өмір сүрсін;

-көтермелеп отырыңыз, сіз адам бойындағы түзегіңіз келген кемшіліктер тез түзелетіндей, оны қызықтырғыңыз келген іс жеңіл орындалатындай етіңіз;

-сіз қалаған нәрсені орындау адамдар үшін жағымды болатындай етіңіз;

-сынды бетке айту пайдасыз, өйткені адам өзінің жақсы атын сақтау үшін қорғануға мәжбүр болады [8] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.