КҮРІШ ДАҚЫЛЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ
МИНИСТРЛІГІ
С.СЕЙФУЛЛИН атындығы ҚАЗАҚАГРОТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
Техникалық факультет
Стандарттау, метрология сертификаттау кафедрасы
Сынау өткізу, өнім қауіпсіздігі мен бақылау пәнінен

Курстық жұмыс

ТАҚЫРЫБЫ: Күріштің метрологиялық қамтамасыз ету.

ОРЫНДАҒАН
5В073200- Стандарттау және сертификаттау
мамандығының 4- курс 316- топ студенті: Махмутова А.Д

ТЕКСЕРГЕН
Стандарттау, метрология және сертификаттау
кафедрасының аға оқытушы: Сарсенбаева Т.Е

Нұр-Сұлтан 2019
МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
1 БАСТАПҚЫ МӘЛІМЕТТЕР
2 КҮРІШ ДАҚЫЛЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ
3
4
6
3 КҮРІШКЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
11
3.1 ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР
4 КҮРІШ ӨНДІРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚҰРЫЛҒЫЛАР МЕН АСПАПТАР.
4.1 ӨЛШЕУ ҚҰРАЛДАРЫ
5 КҮРІШТІҢ МЕТРОЛОГИЯЛЫҚ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ
ҚОСЫМШАЛАР

11

16
17
22
22

КІРІСПЕ
Күріш негізгі өсімдік дақылдарының бірі болып табылады. Егіс және астық жинау науқаны бойынша бидайдан кейінгі екінші орынды алады, ал бидай мен басқа да дәнді дақылдардың едәуір асып түсетіні белгілі. Күріш өндірісінің тиімділігі сорттық егістіктің құрылымымен анықталады,ол мемлекеттік сорттық сынау деректері және өндірістік тәжірибе негізінде белгіленеді. Сорттың өзіне белгілі бір жағдайларда вегетациялап қана қоймай, сонымен қатар әртүрлі экологиялық ортаға бейімделуге, генетикалық константтыққа ие болуға және белгілі бір өнімді қалыптастыруға, сондай-ақ қолайсыз факторларға төзімділікке ие болуға, икемділік танытуға мүмкіндік беретін қасиеттер мен қасиеттер қатары болуы тиіс. Экологиялық сортты сынау күріш ЖҒЗИ-да қабылданған конкурстық сортты сынау әдістемесі бойынша жүргізілді, осы әдістеме бойынша фенологиялық бақылау жүзеге асырылды және егіннің құрылымы талданды.
Астық өндірушілер мен тұтастай алғанда елдің жалпы кірістілігі көрсеткіштерінің маңызы мен рөліне қарайтын болсақ, сандық көрсеткіштерден басқа, сапа көрсеткіштері сапалы шикізаттың сынау үрдісін сапалы қылып әзірлеуін қамтамасыз ету мәселесі барған сайын маңызды болып келе жатқанын атап өту керек. Жақсы сапалы астық қажет, өйткені бәріміз білеміз: әрбір астық нанға лайық емес, адамның тұтынуы үшін де қолданыла алады. Сонымен қатар астықтың сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптарды сақтамау ауруларға және адамдардың улануына әкелуі мүмкін.
Жоғары сапалы өнім шығару үшін жаңа жоғары төзімді және технологияларды енгізу және жасаудың, оларды бақылаудың және зерттеудің жаңа тәсілдерін қолданудың ерекше мәні бар.
Бұл курстық жұмыстың мақсаты, күріштің метрологиялық қамтамсыз ету.

1 БАСТАПҚЫ МӘЛІМЕТТЕР
Күріш - астық тұқымдас шөп түрі, бағалы астық дақылы. Бірнеше бунақты сабақ-сабаннан құралған бұта. Сорттарының көбісінде сабақтары тігінен тұрып немесе көтеріліп өседі, бірақ жатып өсетін түрлері де кездеседі. Негізінде, пісіп-жетілетін уақыты жақындаған кезде төрт бунақаралықтары ұзарады. Олардың ішінде үстіңгілері гүлденгіш деп аталатын, әдетте ең ұзыны болады; ол сіпсебас гүлшоғырын білдіреді. Күріштің сортына байланысты сіпсебасы шашыранды немесе қысыңқы, тік тұратын немесе салбыраңқы болады.
Қазақстанда күріш Қызылорда, Алматы және Оңтүстік Қазақстан облыстарында өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдары 130 мың га көлемге дейін егіліп, одан 519 мың тоннаға дейін жалпы өнім алынды.
Барлық күріш өсірілетін аймақтарда оның, өнімін айтарлықтай төмендететін күріш зиянкестері, аурулары және арамшөптер болып табылады. Әлемдік деңгейде күріш өнімі зиянкестерден 14%-ға төмендесе, Қызылорда облысында зиянкестер мен аурулардың әсерінен бұл көрсеткіш 1970-1985жылдары, 8- 10%-га, ал соңғы жылдары 16-18%-ға дейін көбейді. Қазақстан Республикасының Қызылорда облысы күріш өсірілетін ең перспективалы аймаққа жатады. Бұл аймақта күріш егуге жарамды жер ресурстары, қолайлы климат жағдайы, кажетті су қоры жеткілікті болғандықтан 2006 жылы егіс көлемі 70 мың гектардан артты. Алайда күріш ауыспалы егістігіндегі күріш, бидай, жоңышқа, т.б. дақылдардың өнімі зиянкестер мен аурулар және арамшөптердің әсерінен төмендеуде.
Қазақтың күріш ғылыми-зерттеу институтында 1970-1992 жылдары Қазақстанның оңтүстігінде зиянды организмдерден өнімді қорғау мақсатында зерттеулер жүргізіліп ол өндірісте тексеріліп, өсімдік корғау шаралары жасалған.
Соңғы жылдары облыста ауылшаруашылық дақылдарының құрылымы өзгеріп, бұрынғы ірі шаруашылықтар майдаланып, олардың өсімдік қорғау шараларын орындауға мүмкіндігі болмағандықтан, зиянкестермен аурулардың көбейіп кетуі, Арал өңірінде осы мәселелер бойынша зерттеу жұмыстарын жалғастыруға мәжбүр етуде.
Ұсынылып отырған жұмыс көп жылдық ғылыми зерттеу жұмыстарының нәтижесі және соңғы ғылыми жетістіктер мен зиянды организмдерден қорғаудың озық тәжірибесі. Зерттеу жұмыстарының нәтижесі, өсімдік қорғауда кешенді шаралар, оның ішінде агротехникалық, ұйымдастыру-шаруашылық және химиялық шаралар жүйесін қолдану тиімді екенін көрсетті.
Кешенді жүйеге ауыспалы егісті сақтау және ендіру, топырақ өңдеу, сорт алмастыру, тұқымды себер алдында фунгицидтермен өңдеу, оңтайлы мерзімде себу, минералды тыңайтқышты тиімді пайдалану, өсімдік қорғау шараларын дер кезінде мұқият орындау, егісті жинау және өсімдік қалдығын жою жатады.
Республикада жыл сайын 250-ден 300 мың тоннаға дейін шитті-күріш өндіріледі, ал қайта өнделген өнім ретінде 65 мың тоннаға жуығы тұтынылады. Оның ішінде 14 мың тоннаға жуығы импорттық тауарға келеді. Қазақстанда күріштің ұзын дәнді сорттары өсірілмейтіндіктен, импортқа қажеттілік туындайды, соңдықтан ол Қытайдан, Үндістаннан, Өзбекстаннан әкелінеді. Әйтседе, отандық күріш не дәмі, не жармасының сапасы бойынша жеткізілетін өнімнен кем түспейді, ал ол өзінің экологиялық және пайдалылығы жағынан жеткізілетін астықтан асып түседі.
Қазақстандық күріштің негізгі импортшысы Ресей болып табылады, оның үлесіне барлық отандық күріш экспортының шамамен 75% келеді.

2 КҮРІШ ДАҚЫЛЫНЫҢ ЖАЛПЫ СИПАТТАМАСЫ

Күрішті бағалы жармалық дақыл ретінде өндірудің жылдан жылға ұлғайуының бірнеше себептері бар. Біріншіден күріштің жармасы жоғары калориялы диетикалық азық, оның 1 килограмы 3590 калорияға тең. Жарманың абсолютті құрғақ зат құрамында 88% крахмал, 6-8% ақуыз, 0,5% май, 0,5% қант бар. Адам ағзасына сіңімділігі (96%) мен қорытылымдылығы (98%) бойынша әсіресе диетикалық және балалар тағамы ретінде азық-түліктік дақылдардың ішінде өте жоғары бағаланады.
Екіншіден күріш, жер шары халықтарының (Қытай, Үндістан, Корея, Вьетнам және басқа елдердің халықтары) жартысынан астамының сүйіп жейтін тағамы.
Күріштің сабаны - жоғары сортты қағаз, құрылыс, жеңіл аяқ киім, еденге төселетін шағын кілемдер, әшекей бұйымдар, балалардың ойыншықтары арқан, қап сыяқты тұрмыстық қажет материалдар өндіруде қолданылады.
Күріштің 1 кг сабанында 0,25 мал азықтық өлшем болғанымен, ол нашар қорытылады, сондықтан оған құрама жем қосып мал азығы ретінде пайдаланады.
Күріштің жоғары су қалағыштығы, сумен басуға және тұзды жерлерге тұрақтылығы оны мелиоративті дақылға айналдырады. Күріш егістіктерінің көмегімен тұзды және шалшықты қорыстарды, яғни егіншілікке жарамсыз немесе жарамдылығы аз жерлерді игеруге болады.
Ақталмаған шитті-күрішті бірінші екшейді, ұсақ майда қоқыстарын алып тастап, содан соң қауызын алады (ақтайды), яғни қауыздан бөледі, ең соңында тегістейді (жылтыратады), яғни кебегінен тазартады. Нәтижесінде тегістелген немесе жылтыратылған ақ күріш (эндосперм) алынады, ол бүтін және ұнтақталған астыққа (күріштің дәнді жармасына) іріктеледі. Алғашқысы, кейде жылтырағын күшейту үшін глюкозамен немесе талькпен қапталады, екіншілері сыра дайындау фабрикаларына жіберіледі.
Күріш жоғары калориялы, бұл көрсеткіш бойынша ол бидайға сәл ғана жол береді (1 кг күріш 3594 ккалориядан, бидай 3610 ккалориядан тұрады); құрамындағы крахмал мөлшері бойынша ол бүкіл астық тұқымдылардан асып түседі. Күріш ұнға сирек қайта өңделеді, балуызы төмен болғандықтан одан нан пісірілмейді. Бірақ Жапония мен Қытайда дәнін ұн және кондитерлік тағамдарды дайындау үшін пайдаланылатын күріш сорттары бар.
Күріштен өнеркәсіптік өңдеу нәтижесінде алынатын тек жарма, ұн, крахмал және сусын ғана емес. Күріш ұнтағы косметикада қолданылады. Күріш кебебінен ұнға қоректік қоспалар өндіріледі және азықтық май айырып алынады. Топанды көп жағдайларда топырақты жақсарту және жабу үшін пайдаланады, ал сабан мал астына төсеніш ретінде қолданылады, ал кейде өру бұйымдарын дайындау материалы ретінде пайдаланылады. Сонымен қатар ол қағаз өндіру үшін жақсы шикізат болып табылады.
Коммерциялық сыныптамасы дәннің өлшемі мен формасына, эндоспермнің химиялық ерекшеліктеріне және пісу мерзімінің ұзақтығына негізделген. Дәні үш сыныпқа бөлінеді - қысқа, немесе маржанды, орташа және ұзын. Қысқа дәнді күрішті дөңгелек деп те атайды. Оның тұқымының ұзындығы 5мм аспайды, орташа дәнде ол 5-6мм құрайды, ал ұзын дәннің ұзындығы 6мм кем болмайды. Кейде төртінші сыныпқа бөледі - ұзын дәндіден де ұзын - жіңішке дәні 7,5мм ұзын.
Күрішті сыныбы бойынша жеке тасымалдайды, орналастырады және таза, құрғақ, бөтен иісі жоқ, астық қоры зиянкестері таралмаған астық қамбаларында және белгіленген тәртіпте бекiтiлген, көлiктiң осы түрінде қолданылатын тасымалдау ережесіне, санитарлық ережелер мен сақтау шарттарына сәйкес көлiк құралдарында сақтайды.
Күріш дәніне Зауыттар стандарт бойынша күріш дәндерінің партияларын жармаға өңдеу үшін дайындап, жібереді. Осы стандарт бойынша дәндер формасы және консистенциясына байланысты күріш дәндері 3 типке және подтиптерге бөлінеді:
І тип - дән ұзын және жуан. Бірінші подтип-шынылық күріш: жергілікті Сары-қылшық, Сантахездік 52, жергілікті Арпа-шалы, Узрос-275 сұрыптарымен енгізделген. Екінші подтип-жартылай шынылық, жергілікті Ақ-Қылшық сұрыпы секілді.
ІІ тип - дәні ұзын, жұқа, жіңішке келген. Бірінші подтип-жергілікті Садри Масалли, Азрос 637, Приморлық 6 сұрыптарының шынылық күріші. Екігші подтип- жергілікті ақ Амбарбу сұрыпының жартылай шынылық күріштері.
ІІІ тип - дөңгеленген. Бірінші подтип - Ала көлдік, Өзбек 2, Краснодарлық 424, Узрос 7, Дубовский 129 сұрыптарының жартылай шынылы күріші. Үшінші подтип-ұнды дәндер мен күрішті біріктіреді. Жергілікті Қырмызы сұрпы секілді.
Жарма зауыттарында күрішті өңдеуде партияның типтік және подтиптік құрамының маңызы зор. Технологиялық қасиеттері бойынша күріштің типтері мен подтиптері бірдей болмайды. Егер партияда типтер мен подтиптер қоспасы болса, жарманың шығарылу сапасы төмендейді. Бұл жағдай қоспада төмен технологиялық қасиеттері басым күріш пен бірге жоғары қасиеттері болса да кездеседі.
Күріш дәндерінің стандартында тип пен подтипке бөлуден басқа базалық және шектеулі кондициялар дайындалатын күрішке келтірілген. Жіберілетін күріштің сапасының нормасы, қоспа құралы және де ылғалдылық бойынша 4 күйі бар, қоспалардың болуына жәнедәндерде эндосперманың сарғайуына байланысты 2 топқа бөліп қарастырады.
Егіс күріш морфологиялық ерекшеліктері бойынша екінші топтағы нанға жатады.
Күріштің морфологиялық ерекшеліктері (1 суретте көрсетілген):

Сурет 1. Күріш дәнінің жалпы құрылымы

* Жаздық типті бір жылдық өсімдік болып табылады -- к-н суланған және беттік бүркіттің жүйесі (тамырлардың негізгі массасы 25 см-ге дейін тереңдікке енеді). Астық өссе, өсімдіктің жетілуіне дейін өмір сүретін және сақталатын бір ұрық түбірі дамиды. Тамырлар (бір өсімдікке 300-ге дейін) 60см-ге дейін тереңдікке енетін, бірақ жақсы ауа таситын мата (аэренхима) бар, бұл мата жапырақтар мен сабақтарда болады, соның арқасында қоректік элементтер оңай беріледі және оттегінің қажетті концентрациясы сақталады.
* Күріш сабаны, биіктігі 80-120см. Сабақтың қалыңдығы түбінен жоғарғы жағына қарай өзгереді, торап аралықтары өте қысқа болатын жерде сомин қалыңдатылған. Үлкен қалыңдық ұзындығы 3-10 см болатын орта тораптарда да сақталады. Сабақ өте бұдырлы және жиі бұталы. Өсімдікте орташа 3-5 өнімді сабақ пайда болады. Сабақтағы түйіндер саны вегетациялық кезеңнің ұзақтығына байланысты 10-нан 20-ға дейінгі шектерде өзгереді: тез пісетін сорттарда олардың аз.
* Шамамен 2 3 түйін сабан түбінде орналасқан. Олар түйінді құрайды. Түйіндер күріш өсімдігінің аса маңызды органы, мұнда бүйірлік қашулар мен қосалқы тамырлар пайда болады,қоректік заттар жиналады.
* Жапырағы -- өсімдіктің ең маңызды органдарының бірі, ол ауадан көмірқышқыл газын сіңіреді және оны ассимиляциялайды, сонымен бір мезгілде ол өзі арқылы судың көп мөлшерін өткізеді -- транспирациялайды. Жапырақтары сызықтық-ланцетті, қабырғалы тарамдалған, шеттері аршылған; жапырақтарының ұзындығы 35см дейін, ені - 1,5-2см, түсі жасыл, қызыл-күлгін.
* Қынап-парақтың төменгі бөлігі болып табылады, ол оның шеттері бір-бірінен соң бірі кіретін торап аралығын қамтиды, оның негізі қынап сабақтарға бекітіледі. Сабақтың төменгі бөлігінде қынап қалыңдатылған жоқ, қынап жоғарғы жапырақтары сабақтарға бекітілген жерде қалыңдатылған. Бұл қалыңдау қынап түйін деп аталады.
* Жапырақтың пластинасы-ұзын, сызықты, қатты шаштармен кептірілген, 5-7 бар. Орташа тарамы айқын білінетін жолақ.
* Тіл табақ пластина мен қынаптың түйіскен жерінде дамиды және соңғы жалғасы болып табылады. Оның биіктігі 1 см-ге жуық кейбір пішіндерде тіл мүлдем жоқ.
* Құлақшалар-бұл пластинканың бөлігі, олар оның негізінің бүйірінде орналасқан, орақ пішінді, құлақтың сыртқы дөңес жағында түктермен жабылған.
* Бүйрек сабақтарының ұрығы. Негізгі және бүйірдегі бүйректер (пазушные) бар.
* Гүл шоғыры-сыпырғыш, ұзындығы - 20-30см, бұтақтары көп. Бір түсті колоскалар, олардың сыпырғышында-80-200. Гүлдерде 6 тын және ұзын бау бар. Күріш-өздігінен тозаңданатын өсімдік.
* Астық-үлдір, бастыру кезінде гүл және колоскалық қабыршақтары бар тұтас жолақтар түседі. 1000 дәннің массасы - 27-38г. Ұрық-астық массасының 2,5%, үлдір-17-22% құрайды. Қолайсыз ауа райы кезінде үлдірлік 35% -- ға жетуі мүмкін.
* Күріштің вегетациялық кезеңінің ұзақтығы сорттың биологиясына байланысты-90-165 тәулікті құрайды. Шығулар-өсу мен дамудың бірінші фазасы. Жоғары және тұрақты егіндерді өсіру үшін оңтайлы тығыздықтың уақтылы, тату және толыққанды өскіндерін алу өте маңызды. Оған дұрыс себу нормасын белгілеу, жоғары сапалы тұқымдарды пайдалану, агротехниканы және өсу жағдайын жақсарту арқылы қол жеткізуге болады. Өсімдіктердің тығыздығы тұқымдардың далалық өсуіне байланысты. Егістік өнімділігінің 1%-ға төмендеуі астық түсімінің 1,5-2% -- ға азаюына әкеп соқтыратыны анықталды.
Күріш астық түріне байланысты ұзындығы бойынша 3 түрге жіктеледі:
-ұзын
-орташа
-дөңгелек
Ұзын дәнді күріш мөлдір немесе ақ қоңыр түсті болады (8 см), жіңішке, ұзынша, дәстүрлі. Бұл күріш түрі Аустралия, Солтүстік және Оңтүстік Америкада өсіріледі.
Орташа пішінді күріш - ұзындығы 6 мм-ге дейін келетін мөлдірлігі аз, домалақ пішінді құрамында крахмалдың мөлшері көп болғандықтан пісіру кезінде көп суды қажет етеді, сол себепті дайын болған бұл күріш тағамы жабысқақ болып келеді. Бұл күріш түрлерінің ақ және қоңыр түстері кездеседі.
Күріштің сипаттамасы: биіктігі 60 - 150 см, бір жылдық өсімдік. Шашақты тамыры болады (70 - 80 см тереңдікке дейін кетеді). Осы тамырларында ауа жинап өткізуші ұлпалар - аэренхима дамиды. Сабақтың жоғарғы буын аралығының іші қуыс, төменгі буын аралығының ішінде паренхималық ұлпалар бар.
Жапырақ саны сабақ буындары санына сәйкес келеді, бұл Күріштің сорттық қасиетін көрсетеді.
Гүлшоғыры - сыпыртқы тәрізді, масағы бір гүлді. Гүлдері екі қабат - жоғарғы жағында аналық, төменгі жағында аталық гүл орналасады. Күріш өздігінен, кейде айқас тозаңданады. Сортына байланысты вегетация кезеңі 90 - 130 күн, жылуды, суды көп қажет етеді. Күрішті егуден 5 - 6 күн бұрын тұқымын күнге қыздырып, 2 тәулік жылы суда жібітеді, тұқымды себу алдында кептіреді.
Оңтүстік Қазақстан облысында өсірілетін күріштің биологиялық сипаттамасы
Оңтүстік Қазақстан облысында аса маңызды азық-түліктік дақыл - екпе күріш (лат. Oryza satіva) егіледі. Оның биіктігі 60 - 150 см, бір жылдық өсімдік. Шашақты тамыры болады (70 - 80 см тереңд. дейін кетеді). Осы тамырларында ауа жинап өткізуші ұлпалар - аэренхима дамиды.
Сабақтың жоғары буын аралығының іші қуыс, төменгі буын аралығының ішінде паренхималық ұлпалар бар. Жапырақ саны сабақ буындары санына сәйкес келеді, бұл күріштің сорттық қасиетін көрсетеді.
Гүлшоғыры - сыпыртқы тәрізді, масағы бір гүлді. Гүлдері екі қабат - жоғары жағында аналық, төменгі жағында аталық гүл орналасады. Күріш өздігінен, кейде айқас тозаңданады. Сортына байланысты вегетациялық кезеңі 90 - 130 күн, жылуды, суды көп қажет етеді. Күрішті егуден 5 - 6 күн бұрын тұқымын күнге қыздырып, 2 тәулік жылы суда жібітеді, тұқымды себу алдында кептіреді.
Күрішті кейбір Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінде (Қытай, Жапония, Вьетнам) көшеттен өсіреді. Күріштің бірнеше сорттары бар.
Қазақстанда көбірек таралғаны - Алакөл және Үштөбе сорттары. Оларды Қазақ егіншілік ғылыми-зерттеу институтының ғалымдары шығарған, негізінен, Қаратал өзені бойында өсіріледі. Маржан сорты - Қазақ күріш ғылыми-зерттеу институты (қазіргі Арал өңірі агроэкология және ауыл шаруашылық ғылыми-зерттеу институты) шығарған. Қызылорда облысының күріш егісінің 65 - 70%-ын осы сорт алады. Алтынай сорты - Қазақстан Ғылым Академиясының Өсімдіктер физиологиясы, генетикасы және биоинженериясы институтында шығарылған. Бұл сорт Алматы облысында аудандастырылған, негізінен, Іле өзені бойындағы Ақдала аймағында өсіріледі. Күріш - негізгі азықтық дақылдардың бірі. Күріш дәнінен спирт, крахмал алынады, сыра дайындалады, сабанынан қағаз жасалады. Кебегі - мал азығы, одан жоғары сапалы май алуға болады.

3 КҮРІШКЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
3.1 ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР

Өндіру процесінде астық қауіпсіздігіне қойылатын талаптар
Астық өндіру экологиялық және фитосанитарлық қауіпсіздікті, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің экологиялық және фитосанитарлық қауіпсіздігін, құнарлылығын сақтауды және ұдайы молықтыруды қамтамасыз ететін, қоршаған ортаға қолайсыз әсер етуді болдырмайтын немесе шектейтін ғылыми негізделген және ұсынылған тәсілдермен жүзеге асырылады.
Астықты өндіру кезінде:
1. қолданыстағы нормалар, нормативтер, агротехникалық, агрохимиялық, мелиоративтік, фитосанитарлық және эрозияға қарсы іс-шараларды жүргізу ережелері сақталуы;
2. зиянкестер, өсімдік ауруларын қоздырғыштар және карантиндік маңызы бар арамшөптер болмайтын тұқымдар пайдаланылуы;
3. Қазақстан Республикасының өсімдіктерді қорғау туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өткен пестицидтер (улы химикаттар) қолданылуы тиіс.
4. Астық өсіру кезінде пайдаланылатын пестицидтер (улы химикаттар) мен тыңайтқыштар Қазақстан Республикасының химиялық өнімнің қауіпсіздігі туралы заңнамасының талаптарына жауап беруі тиіс.
5. Астықта улағыш заттардың жинақталуын болдырмау тыңайтқыштар мен гербицидтерді қолдану жөніндегі талаптарды (енгізу және өңдеу мерзімдері, тәсілдері, мөлшерлері және еселігі) сақтау арқылы қамтамасыз етіледі.
6. Тыңайтқыштар мен өсімдік қорғау құралдарын қолдану жөніндегі автокөліктің, ауыл шаруашылығы техникасының, машиналардың және жабдықтың техникалық жай-күйі, оларды пайдалану тәртібі машиналар мен жабдық қауіпсіздігі саласындағы заңнаманың талаптарына сай болуы тиіс.
Күріш жармасының (1 кестеде көрсетілген) түрлер мен сорттарға бөледі.

Кесте 1. Күріш жармасының түрлері мен сорттары
Жарма түрі
Жарма сорты
Жармасы мен өңдеу әдістерінің ерекшеліктері
Жылтырланған күріш
Экстра
Тегістелген ядросын жылтырлаған экстра сортты жарма алынатын өнім
Тегістелеген күріш
Экстра
Гүл қабығы, жеміс және дән қабықтары, ұрығы мен алейрондық қабатының үлкен бөлігі толық алынып тасталған, ші немессе ші типті күріш дәндерін тегістеу арқылы алынған және сырты кедір бұдыр ядродан тұратын өнім
Тегістелген күріш
Жоғары, бірінші, екінші, үшінші
Гүл қабығы, жеміс және дән қабықтары, ұрығы мен алейрондық қабатының үлкен бөлігі алынып тасталған, түрлі түсті ядролар мөлшері берілген стандарттағы нормалардан аспайтын, ші немессе ші типті күріш дәндерін тегістеу арқылы алынған және сырты кедір бұдыр ядродан тұратын өнім.
Сол секлді сапасы жөнінен экстра сорттағы өтпей қалған, тегістелген күріш дәнін жылтырлау арқылы алынған өнім.
Күріштің ден сағы
Сорттарға бөлінбейді
Ұсатылған, қосымша тегістелген ші ші ші ші ,типті күріш ядроларын тұратын, көлемі аздау бүтін ядроға тең, тесік диаметрі мм електен етпей қалған күршті жармаға өңдеу арқылы алынған өнім.

Күріш жармасы (2 кестеде көрсетілген) талаптарға сай болуы тиіс.

Кесте 2. Күріш жармасына қойылатын талаптар
Көрсеткіш атаулары
Күріш жармасының ерекшеліктері мен нормалары

Экстра
Жоғары сорттық
Бірінші сорттық
Екінші сорттық
Үшінші сорттық
Дән сағының
Түсі
Ақ
Ақ бірен саран түсті белгілері бар дәндер кездеседі
Иісі
Күріш жармасына тән, бөтен иіс жоқ, борсыған көгерген емес
Дәмі
Күріш жармасына тән, бөтен иіс жоқ, қышқыл, ащы емес
Ядроның еніне қатынасы және одан да көп болатын ядролар саны, , кемінде
90
-
-
-
-
-
Ылғалдылығы, , кем емес
15,5
15,5
15,5
15,5
15,5
15,5
Жоғары сапалы ядро, , кем емес

Оның ішінле
99,7
99,7
99,4
99,1
99,0
98,2
Күріштің дән сағы , артық емес

Сарғайған күріш
4,0
5,0
12,0
18,0
25,0
-
Ядролары артық емес
Болмау керек
0,5
2,0
6,0
8,0
-
Күрмектің қауызы
-
-
-
-
-
5,0
Күріштің аршылмаған дәндері, артық емес
Болмау керек
Болмау керек
0,2
0,3
0,3
-
Оның ішінде
Миниралды қоспа
Болмау керек
0,05
0,05
0,05
0,05
0,1
Органикалық қоспа
Болмау керек
Болмау ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.