Ақша аудару шартының элементтері

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 24 бет
Таңдаулыға:

Кикбаев Смадияр ЮП-18-3
Тақырыбы: Ақша аударымдар шарты. Оның банкілік шот шартынан айырмашылығы.

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.Ақша аудару туралы шартының түсінігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.1Ақша аудару шартының элементтері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2 Ақша аударымдар жүйесі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
2. Банктік шот шартының айырмашылығы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
2.1 Банкілік шот шартының ерекшеліктері ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .

Кіріспе
Ақша -- тарихи дамыған экономикалық категория. Ақша адамдарға ежелден таныс. Бірақ оның пайда болғандығы туралы құпия сыры және өміріндегі мәні көп уақытқа дейін беймәлім болды. Бұл сұрақтарға қоғам өмірін зеттей келіп, оқымыстылар ақшаның тауар айналымында атқаратын қызметтерін, маңызын жан - жақты ашып, жауап берді.
Ақша - тауар өндірістің өнімі. Ол қоғам дамуының әрбір сатысында өндіріс және айырбас процесінде адамдар арасында қалыптасатын экономикалық қатынастарды көрсетеді. Қоғам экономикалық әр түрлі үлгісіне өткенде ақшаның маңызы арта түседі. Орталықтанған -- жоспарлы экономикалық ақшаның мәні шектеулі болды. Ақша, негізінен есеп жүргізу және бақылау құралы ретінде қосалқы қызмет атқарды. Жоғарғы басқару органдары әрбір кәсіпорынның шығаратын өніміне натуралды және құн көрсеткіштері түрінде өнімнің көлеміне және түріне жоспар бекітті. Сол сияқты өнім бағасын да орталық органдар бекітті. Өндірілген өнім тұтынушыларға келісім шарт бойынша натуралыды өлшеммен бөлінді.
Ақшаның объективті қажеттігі тауар өндірісі және айналысының болуына сәйкес қалыптасты. Ақша - бұл тауар айналысы құралы және ізбасары болып табылады. Тауар мен ақша бір бірінен бөлінбейді, себебі ақша айналысынсыз тауар айналысының да болуы мүмкін емес.
Ақша тауардан бөлініп шыққанымен де ол, ерекше тауар болып қала береді. Сөйтіп, ақшаның жалпыға бірдей балама рөлі тарихта алтынға бекітіледі. Сондықтан да, алтынның басқа тауарлардың құнын бейнелеуі бұл, оның табиғи қасиетіне тән болып келеді. Біріншіден, бұл алтынның тамаша табиғи сапалылығы, яғни оның оңай бөлінетіндігі, әдемілігі және таттанбайтындығына байланысты. Екіншіден, оның құны өте жоғары, сондай-ақ, оның қоры сирек болғандықтан да, оны өндіруге кететін еңбек шығыны жоғары болады. Сонымен қатар, ақша өндіріс және бөлу процесіндегі адамдар арасындағы қатынасты бейнелейтін, тарихи түрде дамып келген экономикалық категория болып табылады.
Нарықтық экономикада ақшаның маңызы зор. Себебі әр түрлі меншік жағдайында (мемлекеттік, кооперативтік, жеке) жұмыс істейтін тауар өндірушілер өндіретін және сататын өнімнің көлемін, түрін және бағасын бекітуге дербестік алды. Шаруашылықты жаңа нарықтық жағдайда жүргізуде төлем қабілетті сұранысқа бағдар жасалуда, яғни сұраныс ескеріліп, өнімнің шығару көлемі, түрі бағасы тағайындалады.
Ақша нарықтық экономикада ақша -- несиелік реттеуде айналыстағы ақша массасының өсуін тежеу, инфляциялық процестерді жеңу және ұлттық жалпы өнімді ынталандыру бағытында қолданылуда. Ақшаның әрбір қызметі ақшаның тауар айырбастау процесінен туындайтын, тауар өндірушілердің өзара байланысының формасы әлеуметтік - экономикалық маңызының белгілі бір жағын мінездейді.

1.1. Айырбас шартының элементтері
Айырбас шарты бойынша тараптардың әрқайсысы шаруашылық жүргізуді, оралымды басқаруды басқа тараптың меншігіне бір тауарды екіншісіне айырбасқа беруге міндеттенеді (бұл ҚР АҚ 501-бабының тұжырымдамасы). Түсiнiктiлеу айтатын болсақ, айырбас шарты бойынша бір тарап өз тауарын озге екінші) тараптың тауарына айырбастайды. Айырбас шарты Рим құқығында шарт нысаны ретінде сатып сату шартынан бұрын қалыптасқан. Жеке құқықтық қатыстарды құқықтық реттеу Римде сияқты жоғары дәрежеде болмаған қоғамдарда айырбас қатынастары материалдық объективті ең басты нысаны болды.
Одақ кезіндегі (кеңес одағы) кезіндегі азаматтық құқықта яғни ұйымдардың қатысуымен айырбас шарттары өте шектеулі қолданылды. ҚРда қаржы-несие жүйесінің құлдыраған кезінде заңды тұлғалардың қатысуымен жасалған айырбас шарты, шарттық қатынастардың негізгі нысандарының бірі болды. Әсіресе, бұл 1993 ҚР ұлттық валютасы енгізілгенге дейін айқын сезілді. Өз кезегінде бартерлік (айырбас) қатынастар қаржы қатынасына кері әсерін тигізді.
Сондықтан, бартерлік шарттарға тиым салынатын болды. Қазіргі кезде ҚР АҚ қабылдауына байланысты мұндай шектеулер қойылуы мүмкін емес, өйткені заңды тұлғаларға, негізінен жеке меншіктегілерге тиісті әрекет қабілеттігіне сәйкес қандай да болсын құқыққа сәйкес қатынастарға кіруіне болады. Бірақ та сол субъектілер құқықтарын теріс мақсаттарда пайдалана алмайды. Мысалы, егер кәсіпкерлер өздерінің іскерлік белсенділігін жасыру мақсатымен жаппай заттай айырбасқа көшсе, онда бұл заң шығарушы тарапынан теріс бағалануы тиіс.
Айырбас шарты өзінің заңды табиғатына сәйкес-консенсуалды, өзара және өтеулі (акылы) шарт болып табылады. Айырбас қатынастары тек тауарларды басқа бір тауар айырбастағанда емес, сонымен бірге тауарларды белгілі бір қызмет, жұмысқа (оның нәтижесінде) айырбастағанда орын алады, әсіресе егер бір тарап екінші тарап одан белгілі затты жасау үшін материалын артығымен беретін болса.
Зат қызметке, жұмысқа айырбасталса, онда мердігерлік қатынастарын, ақылы қызмет көрсету бойынша қатынастардың құқықтық реттелуінің ерекшелігін, туындайтын мінетгемелердің мәнісін ескеру керек болады.
Айырбас қатынастарына -бір тауар мен екіншісін айырбастағанда, олардың куны бір-біріне сәйкес келмеуіне байланысты тараптардың бірі қосымша ақшалай өтемақы беретін жағдайларда жатады.
Егер шартта немесе заңнамада өзгеше көзделмесе айырбас сатып алусату шартының ережесіне сәйкес жүргізіледі. Сондықтан, бұл мәміленің нысанына, оны мемлекеттік тіркеу бойынша талаптар сатып алу-сату шарты бойынша қойылатын тең болып келеді.
Шарттың тараптары азаматтар, занды тұлғалар танылады. Айырбас шартының ерекшелегі, мемлекет және әкімшілік-аумақтық бөліністердің сату шарттарды жасасу мүмкіншілігі өте төмен болып келеді. Бірақ аталған көзқарас даулы болып көрінгенмен айырбас қатынастарында мемлекеттің қатысу мүмкіндігіне көңіл аудару қажет.
Бұл жерде мәселе азаматтардың меншігіндегі тұрғын үйлердің жер учаскелері мемлекет қажеттілігіне алу жағдайына қатысты көтеріледі. Тұрғын үй аталған жағдайға байланысты алынатын болса, меншік иесінің таңдауына сәйкес, оған жабдықталған тұрғын үй беріледі немесе тұрғын үйдің нарықтық бағасына сәйкес өтемақы төленеді (ҚР Тұрғын үй қатынастары туралы Заңының 15-бабы).
Мемлекет алдымен азаматтың тұрғын үйіңе меншік құқығына иеленеді, сонан соң оған өз қарауы бойынша билік етеді. Біз көріп отырғанымыз тұрғын үй иелерінен тандау мүмкіншілігі беріледі, олар айырбас жасаймыз десе жасайды, жасамаймыз (өтемақы аламыз) десе жасамайды. Содан соң, олар айырбас жағдайларын анықтаса алады, тұрғын үй қандай болатыны, қай жерде болатыны туралы.
Айырбас қатынастарына мемлекеттік ұйымдар, қазыналық кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің қатысуына олардың балансында тұрған мүлікке шаруашылық жүргізу, оралымды басқару құқығы көлемінде шектеу қойылған.
Айырбас шартының бағасы тараптардың әрқайсысы беретін мүліктің құнымен анықталады. Жалпы ерекше сәйкес, айырбасталатын мүліктің
құны тең деп танылады.
Егер шартта немесе заңнамада өзгеше көзделмесе айырбас сатып алусату шартының ережесіне сәйкес жүргізіледі. Сондықтан, бұл мәміленің нысанына, оны мемлекеттік тіркеу бойынша талаптар сатып алу-сату шарты бойынша қойылатын тең болып келеді.
Шарттың тараптары азаматтар, занды тұлғалар танылады. Айырбас шартының ерекшелегі, мемлекет және әкімшілік-аумақтық бөліністердің сату шарттарды жасасу мүмкіншілігі өте төмен болып келеді. Бірақ аталған көзқарас даулы болып көрінгенмен айырбас қатынастарында мемлекеттің қатысу мүмкіндігіне көңіл аудару қажет. Айырбасталатын мүліктің (заттардың) құнының айқын теңсіздігі орын алса ғана теңсіз айырбас туралы айтуға болады. Мәміле нотариаты рәсімделетін болса, онда бұл жағдай нотариатта мәміленің жарамдылығы жөнінде белгілі бір күдік тудыруы қажет. Заттар бағасының бір-бірінен елеулі айырмашылығы болса, парасат ойға негізделсек, осыған қатысты келіспеушілікті құқығы бұзылатын тарап айту керек екенін танимыз. Ал, айырбасталатын мүлік бағасының айырмашылығы аз болса, заттардың құнының теңдігі туралы презумпцияны қолдану керек (ҚР АҚ 502-бап 1-тармақ). Айырбас шарты бойынша бағасы ақшалай көрсетілмеуі мүмкін.
Ақша аудару туралы шарт Әдетте, банктік шоттар айналыстан субьектілер үшін қажет. Оларға заңды тұлғалар да, жеке кәсіпкерлер де жатқызынады. Заңды тұлға сияқты банкпен тұрақты қатынастар орнатуға, банк қызметін тұрақты негізде 1 пайдалануға ынталы кез-келген жеке тұлға ағымдағы немесе жинақтаушы шот аша алады. Шоттар қайырымдылық ақша көмегі көрсетілетін азаматтарға, гранттар берілетін шығармашылық кәсіптер өкілдеріне жіне т.б. қажет болуы мүмкін.
Алайда бәрқатар азаматтар басқа көрсетілетін тұлғаларға ақша аударумен байланысты банктердің қызметіне деген қажеттілікті белгілі бір жағдайларда ғана сезінеді. Мысалы: ірі заттарды (үйді, пәтерді , автомабильді және т.б.) сатып алу бойынша төлем жүргізу не басқа елді мекендегі отбасы мүшесін ақшамен қамтамасыз ету қажет болғанда. Бір жолы ғана ақша аударуды талап ететін өзге де өмірлік жағдайлар орын алуы мүмкін.
Біздің қоғам мүшелерінің жоғарда аталған қажеттіліктері ескеріле отырып, заңнамада арнайы шарт түрі-ақша аудару туралы шарт көзделген. Акша аудару туралы шартқа ҚР Азаматтық кодекстің 754,755-баптары арналған. Аударуларды жүзеге асырудың техникалық тәртібі банк заңнамасымен анықталған мен оған, сөзсіз банктің клиент алдындағы міндеттемелерінің азамат-кұқықтық табиғаты ықпал ететін болады. Өз кезегінде клиенттің банк алдындағы кейбір міндеттемелері де орын алатын болады.
Ақша аудару туралы шарт бойынша бір тарап (банк) екәншә тараптың клиенттік біріңғайландырылған дербес код бермей-ақ үшінші тұлғаға ақша аударуға міндеттенеді. Бұл шарттың субьектіде банктік шот болмаған кезде бекітілгендігі туралы атап өткенімізбен, ол сондай-ақ, не төлеуші не алушы банкпен банктік шоттың шарттық қатынастарында тұрған жағдайларда да бекітілуі мүмкін екенін ескерткен жөн. Ақша аудару шарты консепсуалды шарт ретінде тұжырымдалады. Бірақ, Қ.Р. Азаматтық кодекісінің 753-бабының мазмұнына үңілсек банктік шот ашпай-ақ ад па аудару туралы шарт жасалған болып есептелінеді. Егер банк клиенттің тапсырмасын клиент оған осындай банктік қызмет көрсету туралы ұсыныс жасаған кезде орындауға қабылдаса, яғни бұл шарт, сірә, реалды сипатқа не екендігі туралы айтуға болады, ал жоғарыда келтірілген заңды анықтаманың тұжырымдамасы мұны ескермеген. Осы айтылғанға сүйене отырып, ақша аудару туралы шарттың басқа анықтамасын шығаруға болады Ақша аудару туралы шарт бойынша бір таран (банк) екінші тараптың (клиенттің) төлем қағаздары мен ақшасын қабылдайды және ақшаны үшінші тұлғаның (бенефинардың) пайдасына аударуға міндеттенеді.
Ақша аудару туралы шарт болып табылады. Қазақстан Республикасының аумағында банктік шот ашпай қолма-қол ақшасыз төлемдер мен ақша аударуларды жүзеге асыру ережесінің 21-тармағына сәйкес онда комиссиялық сыйақы алу тәртібі ескергілуге тиіс.
Бұл шорт бір жақты болып табылады, себебі клиенттің төлем қағаздарын банк қабылдағаннан кейін міндеттер тек сонда ғана болады, өйткені комиссиялық сыйақы аударуға жататын сомамен бірнге алынады. Клиентте ақша аударуы жүзеге асыратын банк-алушының міндеттеріне қарама қайшы кұкықтар болады. Белгілі-бір жағдайларда клиентте ақшаны қайтаруды талап ететін құқықтары пайда болады. Біздің ойымызша заңнамада бұл шарттың жария сипатқа ие екендігін көрсетпеу жіберген олқылық болып табылады. Оған жариялылық сипатты беру қажеттілігі банктік шот шартының субььектілік құрамының ерекшеліктерінен туындайды. Жоғарыда айтқанымызда бұл қатынастардың субьектілері болып өте жиі емес кәсіпкерлер болып табылады. Аталған ережелердің 2-тармағына сәйкес заңды тұлғалармен олардың бөлімшелерімен (кейбір ерекшеліктерді қоспағанда) жүзеге асырылатын қолма қол ақшасыз төлемдер мен ақша аударулары олар банктік шот ашқанда ғана жүргізіледі. Азаматтар осы қызмет түрін еш кедергісіз пайдалануға мүмкіндігіне ие болуы тиіс, ал 1 банктік операциялардың жекелеген түрлерін жүзеге асыратын шарттық басқа тарабы (банктер мен ұйымдар) осы қызметті олардың міндетті түрде көрсетуіне заңнамамен мәжбүрленуге тиіс. Заңнамада белгілі бір шамада не ие беруші тарап жағында басым жағдайда тұтынушы ескеріледі. Банк ақша жөнелтушіні төлемді жүзеге асыру тәртібімен, осы қызмет түрін көрсету . бойынша өзінің тарифтері мен банктің белгіленген ережелерімен таныстыруға міндетті. Бұдан ақша аудару туралы шарт қосылу шарты болып табылатындығы туындайды.)
Ақша аудару туралы шарт ауызша нысанда бекітіледі.Аударулар ұлттық та, шетелдік те, валюта да жүзеге асырылуы мүмкін. Клиент төлем қағаздарын беруге міндетті. Оларға түбіртектер қолма-қол ақшаны енгізу туралы хабарландырулар, хабарландырушы-шоттар және қолма-қол ақшаны қабылдау үшін пайдалатылатын басқа да құжаттар жатады. Комуналдық қызметке ақы төлеу жөніндегі хабарландырушы шоттардан басқа барлық төлем қағаздары заңнамамен көзделген міндетті реквизиттерді қамтуға тиіс. Төлем қағаздарының нысанына байланысты өзге таланттар алушы банктің өзінен қойылады немесе іскерлік айналым дағдыларымен анықталады.
Жеке тұлғалардың төлем қағаздары мынадай міндетті реквизиттерді қамтуға тиіс: А.К.
1) Төлем қағазының атауы
2) Толем қағазының номірі, оны толықтырудың күні, айы, жылы
3) Ақша жөнелтушінің - жеке тұлғаның және бенефимардың аты-жөні
4) Ақша жөнелтушінің немесе бенефицмардың біріңғайландырылған жеке коды. Егер жеке тұлғада ибіріңғайландырылған жеке код болмаса, онда оның жеке басын куәландыратын құжаттың мәліметтері, сондай-ақ почталық мекен-жайы (мемлекет, қала,индекс,көше, үй мен пәтер номері) көрсетіледі.
5) Банк жөнелтуші мен банк бенефицмардың ұйымдастырушылық құжаттық нысанымен қоса толық атауы, олардың банктік біріңғайландырылған кодтары.
6) Ақша жөнелтушінің коды КОД бенефицмардың коды КБЕ , Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің нормативті-құқықтық актілерімен белгіленетін төлем мақсаты мен оның кодты белгісі; 7) Егериаудару олардың жеке біріңғайландырылған кодын көрсету мен жүзеге иасырылса, ақша жөнелтуші немесе бенефицмар-салық төлеушінің номері ( PHH) Комуналдық қызметке ақы төлеу жөніндегі хабарландырушы шоттардан басқа төлем қағаздарымды ақша жөнелтуші валюталандыру уақытын көрсетуге құқылы. Сонымен қатар, төлем қағаздарын толтыру кезінде ол өзінің орналасқан жерімен бенефицмардың орналасқан жеріне (телефон номірі, фaк номірі, электрондық почта номірі және басқа да мәліметтер) қатысты қосымша мәліметтерді көрсетуге құқылы. Ақша жөнелтушінің төлем қағаздарына сәйкес ақша аудару мына сəттердің бірінде аяқталады деп есептелінеді.
а) бенефицмарлар банктік шоты бойынша оның пайдасын ақша түскен кезде бухгалтерлік жазуды жүзеге асыру
б) Егер бенефициарда банктік шот болмаса-оған оның банк іс жүзінде ақша беруі кезінде.
Ақша аудару туралы шарт үшін міндеттеменің атқаруымен куәландырудың ерекше тәртібі көзделген. Бұлт ақша аудару туралы шарттың, үшінші тұлғаның пайдасына жалғасатындығымен байланысты. Соның салдарынан борышқор (алушы банк) оның құқықтарын жүзеге асыруды қамтамасыз етуге және бенефіцмарға төлем шарттарын растайтын және ақша төлеушінің төлем тапсырысының жағдайларын қамтыған құжатты беруге Mіндетті. Сонымен бірге, қолма-қол ақшаны алу кезінде міндеттемені атқаруды қабылдайтын кез-келген несие беруші сияқты бенефицмар да банктің тиісті құжатына аты-жөнiн, тегін(егер болса), жеке басын куәландыратын мәліметтерін, сондай-ақ алынған ақша соммасын төлем бомотасын міндетті түрде көрсете отырып қол қоюға міндетті)
Ақша аударуды жүзеге асыру мүмкін болмаса жөнелтушінің банкі және бенефицмар банкі саны ақша жөнелтушіге қайтару жөнінде қажетті шараларды қолдануға тиіс. Егер қате нұсқауды атқару фактісі анықталса, онда аударылған сомма осы факті анықталған күннен кейіңгі келесі операциялық күннен кешіктірмей

Ақша аудару туралы шарт үшін міндеттеменің атқаруымен куәландырудың ерекше тәртібі көзделген. Бұлт ақша аудару туралы шарттың, үшінші тұлғаның
пайдасына жалғасатындығымен байланысты. Соның салдарынан борышқор (алушы банк) оның құқықтарын жүзеге асыруды қамтамасыз етуге және бенефіцмарға төлем шарттарын растайтын және ақша төлеушінің төлем тапсырысының жағдайларын қамтыған құжатты беруге міндетті. Сонымен бірге, қолма-қол ақшаны алу кезінде міндеттемені атқаруды қабылдайтын кез-келген несие беруші сияқты бенефицмар да банктің тиісті құжатына аты-жөнiн, тегін(егер болса), жеке басын куәландыратын мәліметтерін, сондай-ақ алынған ақша соммасын төлем бомотасын міндетті түрде көрсете отырып қол қоюға міндетті)
Ақша аударуды жүзеге асыру мүмкін болмаса жөнелтушінің банкі және бенефицмар банкі саны ақша жөнелтушіге қайтару жөнінде қажетті шараларды қолдануға тиіс. Егер қате нұсқауды атқару фактісі анықталса, онда аударылған сомма осы факті анықталған күннен кейіңгі келесі операциялық күннен кешіктірмей Қайтару орны алған жағдайда, ақша жөнелтушіде банктік шот болмаған кезде, қайтарылған ақшаны беру акша жөнелтушін,ің банкі кассасы арқылы жүзеге асырылады. Жөнелтуші бұл жағдайда банктің ақшасы қабалданғандығын растайтын банктің белгілері бар тиісті құжатты көрсетуге міндетті.
Шарт бойынша тараптардың жауапкершілігі жалпы ережелер бойынша анықталады. Алушы бөлікке ақша жөнелтушінің төлем қағазын орындағаны үшін егер бұл қателік оның кінәсінан болса, заңнамамен және ақша аудару туралы шартпен көзделген жацуапкершілік жүктеледі. Төлем қағаздарындағы қателік ақша . Жөнелтушімен жасалса онда банк қате орындалған төлем қағазы бойынша жауапты болмайды.

1.2 Ақша аударымдар жүйесі
Айырбас шарты бойынша тараптардың әрқайсысы шаруашылық жүргізуді, оралымды басқаруды басқа тараптың меншігіне бір тауарды екіншісіне айырбасқа беруге міндеттенеді. Айырбас шартына тиісінше сатып алу-сату шартының ережелері қолданылады, өйткені бұл осы тараудың ережелеріне және айырбас мәніне қайшы келмейді. Бұл орайда тараптардың әрқайсысы тауарды беруге міндеттенетін сатушы деп және айырбастап алуға міндеттенетін сатып алушы деп танылады. Осы тарауда көзделген ережелер, егер заң актілерінде өзгеше көзделмесе және ол тиісті міндеттемелер мәнінен туындамаса, құқықтарды айырбастауға (жұмыстар, қызмет көрсетулер) қолданылады.
Сыйға тарту шарты бойынша бір тарап (сыйға тартушы) басқа тараптың (сыйды алушының) меншігіне затты немесе өзіне немесе үшінші адамға мүліктік құкықты (талатты) тегін береді немесе беруге міндеттенеді не оны өзінің немесе үшінші тұлғаның алдындағы мүліктік міндеттен босатады немесе босатула міндеттенеді. Затты немесе құқықты қарсы беру не қарсы міндеттеме болған кезде шарт сыйға тарту шарты деп танылмайды. Мұндай шартқа Азаматтық Кодекстің 160-бабының 2-тармағында көзделген ережелер қолданылады. Әлдекімге затты немесе мүліктік құқықты тегін беруге уәде ету не әлдекімді мүліктік міндеттен (сыйға тартуға уәде беруден) босату сыйға тарту шарты болып танылады және егер уәде тиісті нысанда (503-баптың 2-тармағы) жасалса және алдағы уақытта нақты тұлғаға затты немесе құқықты тегін беру не оны мүліктік міндеттен босатуға айқын ниет білдірілген болса, уәде берушіні босатпай тастайды. Нақты сыйға тарту затын зат, құқық түрінде көрсетпей-ақ, өзінің барлық мүлкін немесе өзінің барлық мүлкінің бір бөлігін сыйға тартуға уәде беру немесе міндеттемеден босату жарамсыз болады. Сыйға тартушы қайтыс болғаннан кейін сый алушыға сый беруді көздейтін шарт жарамсыз болады.
Сый алушы өзіне сый берілгенге дейін кез келген уақытта одан бас тартуға күқылы. Бұл жағдайда сыйға тарту шарты бұзылған деп есептеледі. Егер сыйға тарту шарты жазбаша түрде жасалса, сыйдан бас тарту да жазбаша түрде жасалуға тиіс. Сыйға тарту шарты тіркелген жағдайда сыйды алудан бас тарту да мемлекеттік тіркелуге тиіс. Егер сыйға тарту шарты жазбаша түрде жасалған болса, сый берушi сый алушыдан сыйды алудан бас тартқаны үшін өзіне келтірілген нақты зиянды өтеуін талап етуге құқылы. Сый алушыға сыймен қоса сыйға тарту осы баптың 2 және 3тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, ауызша жасалуы мүмкін. Сыйлы беру оны тапсыру, символдық беру (кілттерді табыс ету және т.б.) не құқық белгілейтін құжаттарды тапсыру арқылы жүзеге асырылады.
Қозғалмайтын мүлікті сыйға тарту шарты:
1) заңды тұлға сый беруші болған және сыйдың құны заң актілерінде белгіленген он айлық есептік көрсеткіштен асатын;
2) шартта алдағы уақытта сыйға тартуға уәде етілген жағдайларда жазбаша түрде жасалуға тиіс. Ауызша жасалған сыйға тарту шарты осы тармақта көзделген жағдайларда жарамсыз болады. Қозғалмайтын мүлікті сыйға тарту шарты мемлекеттік тіркелуге тиіс. Құны заң актілерінде белгіленген он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен аспайтын әдеттегі сыйлықтарды қоспағанда: балалар мен іс-әрекетке қабілетсіз деп танылған азаматтардың атынан олардың заңды өкілдерінің емдеу, тәрбиелеу мекемелерінің, әлеуметтік қорғау мекемелерінің және сол секілді мекемелердің қызметкерлеріне олардың емдеуіндегі, асырауындағы не тәрбиесіндегі азаматтардың және осы азаматтардың зайыптары мен туыстарының
3) мемлекеттік қызметшілерге олардың лауазымдық жағдайына байланысты немесе олардың қызметтік міндеттерін атқаруына байланысты сыйға тартуға жол берілмейді.
Сыйға тартуды шектеу және бас тарту, шарттын күші жойылуы Заты шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару құқығына жататын заңды тұлға, егер заң актілерінде өзгеше көзделмесе, меншік иесінің келісімімен өзінің затын сыйлауға құқылы. Бұл шектеу құны заң актілерінде белгіленген он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен аспайтын әдеттегі сыйлықтарғa қолданылмайды. Бірлескен ортақ меншіктегі мүлікті сыйға тартуға бірлескен меншіктің барлық қатысушыларының келісімі бойынша көзделген ережелерді сақтай отырып жол беріледі. Сый берушіге тиесілі талап құқықтарын үшінші тұлғаға сыйға тарту көзделген ережелер сақталады.

2. Банктік шот шартының айырмашылығы
2.1 Банкілік шот шартының ерекшеліктері
1. Осы Банкаралық ақша аударымдары жүйесінің жұмыс істеу қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы" 1995 жылғы 30 наурыздағы (бұдан әрі - Ұлттық Банк туралы заң), "Төлемдер және төлем жүйелері туралы" 2016 жылғы 26 шілдедегі (бұдан әрі - Төлемдер және төлем жүйелері туралы заң) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әзірленді және операторы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі - Ұлттық Банк) болып табылатын банкаралық ақша аударымдары жүйесінің (бұдан әрі - жүйе) жұмыс істеу тәртібін белгілейді. Жүйенің операциялық орталығы "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қазақстан банкаралық есеп айырысу орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорны (бұдан әрі - Орталық) болып табылады.
Банкаралық ақша аударымдары жүйесінің жұмыс істеу қағидаларына жүйеге қатысу талаптары, жүйенің жұмыс істеуінің құқықтық негізін, Ұлттық Банк пен Орталық жүйеде көрсететін қызметтер және пайдаланушының жүйемен өзара іс-әрекеті, ақпараттық қауіпсіздік рәсімдері, операциялық күннің ашылуы, операциялық күн ішінде жүйенің жұмыс істеуі, кезек, жүйедегі төлемдер және (немесе) ақша аударымының аяқталуы (түпкіліктілігі), операциялық күн ішінде жүйеге ақша қабылдау және жүйеден ақша алу, жүйе арқылы трансшекаралық төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын жүзеге асыру, операциялық күнді жабу, операциялық күн ішінде және соңында ақпараттық хабарлар беру, жүйедегі тәуекелдерді басқару жүйесі кіреді.
2. Жүйе оның қатысушылары (пайдаланушылары) арасында төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын, оның ішінде Қазақстан Республикасы бағалы қағаздар нарығына және (немесе) Қазақстан Республикасының валюта нарығына қатысушыларының ақша міндеттемелері бойынша төлемдерді және (немесе) ақша аударымдарын, Ұлттық Банктік мемлекеттік ақша-кредит саясатын жүргізуі мақсатында төлемдерді және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.