Электронды сот төрелігі

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Абылай хан атындағы Қазақ Халықаралық Қатынастар және Әлем Тілдері Университеті

Мамандық «Халықаралық құқық» 5B030200

Кәсіби-қолдаңбалы жоба

Орындаған:

Сейітқалиева Орынгүл Айтқалиқызы

Ғылыми жетекшісі:

Булекбаева Разия Ударбаевна

Практика базасының басшысы:

Молдахметова Жанар Еспаевна

Қорғауға жіберілді:

Каф. Меңгерушісі

Байжомартова К. А

Алматы, 2020

Қазақстан Республикасындағы қылмыстық және азаматтық істер бойынша электронды сот әділдігін жүзеге асырудағы сот тәжірбиесі

(сот процессіне қатысушылар үшін нұсқаулықты жетілдіру бойынша ұсыныстрды өңдеу)

Мақсаты:

Бұл дипломдық жоба бойынша менің мақсатым - Қазақстан Респубикасында соңғы 5 жылда талқыланып, соңғы 3 жылда еңген электрондық сот төрелігі жүйесіне көшу жобасын түсіндіріп, қазіргі практикада қооданылып жатқандағы оңтайлы және кемшіл жақтарын анықтап, өзіме берілген тапсырма бойынша сот процессіне қатысушылар үшін нұсқаулықты жетілдіру бойынша ұсыныстрды өңдеу.

Мазмұны

Кіріспе

Кіріспе:

1. 1

1. 2

Қазақстан Республикасының "электрондық үкіметі" порталы арқылының қалыптасуы, нәтижесі

Электронды сот әділдігінің жүзеге асырудағы әлемдік тәжірбиемен салыстыру

: 7

Кіріспе: 3.

: Требования к оформлению профессионально-прикладного проекта

: 9

Кіріспе: 4.

: Структура профессионально-прикладного проекта

: 10

Кіріспе: 5.

: Порядок защиты профессионально-прикладного проекта

: 11

Кіріспе:

Кіріспе: 6.

: Использованная литература

: 13

Кіріспе: 7.

: Приложения

: 14

Кіріспе

Соңғы уақытта заңды басылымдарда электрондық сот төрелігі және ең алдымен азаматтық сот ісін жүргізу тақырыбы белсенді талқылануда.

Электрондық сот ісін жүргізу тұжырымдамасын әзірлеу проблемасы Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік биліктің бір тармағы ретінде дербес және тәуелсіз сот билігін қалыптастыруды, сот төрелігінің тиімділігі мен сапасын арттыруды, сот жүйесінің ашықтығы мен ашықтығына қол жеткізуді көздейтін Қазақстан Республикасында сот реформасын одан әрі ілгерілетуге бағытталған 2050-Стратегияны іске асыруға байланысты Қазақстанда ерекше өзектілікке ие болды. Демократиялық құқықтық мемлекеттің жұмыс істеуін қамтамасыз етудің міндетті шарты ретінде соттардың дербестігі мен судьялардың тәуелсіздігі кепілдігін күшейту Қазақстан Республикасының заңнамасын адам құқықтары саласындағы халықаралық құқық нормаларына және халықаралық стандарттарға сәйкес келтіру, бұл түпкі нәтижесінде мемлекет пен қоғамның өзара қарым-қатынасының сапасын арттыруға алып келуі болып табылады.

Ұлттық сот жүйесі қоғамдағы тұрақтылықтың, заңдылықтың, қоғам мен мемлекеттің мүдделерін тұрақты сақтаудың, Қазақстанның құқықтары мен бостандықтарын қорғаудың сенімді кепілі болуы керек. Бұл қазақстандық судьялардың «2050 Стратегиясын» жүзеге асырудағы қиын міндеті », - деді мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев.

Қазақстан Республикасының Конституциясы [2] «адам, оның құқықтары мен бостандықтары - ең жоғары құндылық» деп жариялайды (1-бап), «адамның құқығы мен бостандығы туылғаннан бастап барлығына тиесілі, абсолютті және ажыратылмайтын болып танылады, заңдар мен басқа да нормативтік құқықтық актілердің мазмұны мен қолданылуын анықтайды. актілері »(12-бап) .

Қазақстан Республикасы Конституциясының бұл ережелері кез-келген заңнамалық инновациялардың, соның ішінде электрондық сот төрелігі тұжырымдамасын заңнамалық тұрғыда шоғырландырудың бастамасы болып табылады.

Қазақстан Республикасының қолданыстағы Конституциясы қабылданғаннан кейін заң шығару қызметі едәуір жанданды, бұл сот төрелігінің тиімділігіне оң әсер етті. Қоғамның өмір сүру жағдайын, оның заңды қажеттіліктері мен мүдделерін ескере отырып, азаматтық істерді қарау және шешу кезінде соттар қолданатын материалдық және іс жүргізу заңнамасы қазіргі кезде толықтай жаңартылды. Азаматтық істер бойынша сот ісін жүргізуді оңтайландыруға бағытталған іс жүргізу заңнамасын жаңартудың белгілі бір нәтижесі Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінің қабылдануы болды.

Электрондық сот төрелігі мәселелерін 2017 жылы өткен Қазақстан Республикасының Президенті Қазақстан Республикасы судьяларының VI съезінде көтерді, бұл іс жүргізу барысында ақпараттық технологиялардың жеткіліксіз қолданылуын көрсетті.

Қазіргі заманғы азаматтық қоғамның ерекшелігі оның өзін-өзі реттеу мүмкіндігі. В. А. атап өткендей Четвернин, «азаматтық қоғамның өзін-өзі реттеудің негізгі тетіктері - бұл еркін нарық (экономикалық механизм), саяси бостандық және тәуелсіз сот төрелігіне еркін қол жетімділік (құқықтық механизм) ».

Құқықтық тетік қалыпты жұмыс істеуі және реттеуші рөлді атқаруы үшін соттардың қызметі туралы, сондай-ақ олардың шешімдері туралы қол жетімді ақпараттарды үнемі кеңейтіп отыру қажет. Сот билігін шынайы нығайту, сотқа және оның қабылдаған актілеріне деген құрмет сезімін қалыптастыру үшін қоғам әділеттілікті түсінуі керек. Сонымен қатар, сот нәтижелері алдын-ала болжануы керек. Іске қатысатын адамдарға тиісті сот ақпаратын кез-келген қолданушы процестің даму логикасын және оның нәтижесінің жүйелілігін түсінуі керек. Сот қабылдаған шешімдер және олардың қабылдану себептері қоғам үшін құпия болып қалмауы керек, сондықтан көбінесе нақты сот қызметіне қатысы жоқ әртүрлі болжамдар мен болжамдарға негіз жоқ. Ал бұл электрондық сот ісін жүргізу көптеген халықтың судьяның мінсіздігіне дәлел бола алады. Бұл жобаның міндеті де ашықтыққа жету.

Сот төрелігінің пайда болуы қоғамнан және жеке азаматтардың жеке мүдделерінен жоғары тұрған күш ретінде мемлекет атынан заңдылықты қамтамасыз етудің объективті қажеттілігімен байланысты.

I. E. Энгельман әділеттілікті «азаматтардың мүддесі болып табылатын» мемлекеттің негізі ретінде қарастырды. Әр қарапайым адам мен жоғары лауазымды шенеунікті, бай және әл-ауқаты төмен адамдарға бірдей құқықтық қорғауды қамтамасыз ететін процесті құру мемлекет мүддесіне сәйкес келеді. Мұндай жағдайда ғана азаматтар сотты «жалпы әл-ауқаттың, атап айтқанда, олардың азаматтық құқықтарының сақталуына ықпал ететін» институт ретінде қабылдайды.

И. Л. көрсеткендей Петрухин «сот жүйесі тұтастай алғанда қоғамға басқарушы әсер етеді, бұл әлеуметтік мақұлданған қатынастардың тұрақтылығына, әлеуметтік дамудың экономикалық, әлеуметтік және мәдени-мәдени аспектілеріне әкеледі. Әсіресе, кең ауқымды әлеуметтік реформалар кезеңінде сот жүйесінің рөлі артып келеді. Бұл қоғамның әділеттілік, теңдік және азаматтардың заңсыз қол сұғушылықтардан қорғалуы қажеттіліктерін қанағаттандырады ».

Қазақстан Республикасы Президентінің судьяларының VII съезінде Н. Назарбаев кез-келген нақты сот реформасының түпкі мақсаты тәуелсіз және жемқор сот билігі болып табылатындығын атап өтті, мұнда ең бастысы судьялардың адалдығы мен кәсібилігі, әділеттілік пен сот төрелігінің қол жетімділігі.

Азаматтық процессте ақпараттық технологияларды енгізетін, тұтастай алғанда электрондық сот төрелігі модельдерін қолданатын мемлекет сот төрелігінің қол жетімділігіне стратегиялық міндет қояды деп санаймын.

1. Қазақстан Республикасындағы қылмыстық және азаматтық істер бойынша электронды сот әділдігін жүзеге асырудағы сот тәжірбиесі

Электронды сот төрелігі. Қазіргі таңда бұл жүйе құжат тапсырғаннан бастап алып кеткенге дейінгі аралықты толық қамтиды. Әлі де жетілдіре түсетін жақтары бар. Азаматтар жағынан сұраныс өте жақсы. Бүгінгі күні арыз шағым электронды түрінің 80% электронды түрде қабылданып, қаралды.

Барлық сот залы бейнежазба және аудиожазба құралдарымен жасақталған. Бұл судьяның бейне жазбаны тоқтатуға немесе өзгертуге құқығы және мүмкіндігі жоқ.

Жалпы элекрондық сот ісі сот төрелігінің әділдігін дәлелденеді. Бейне таспасын жазуда, бұл қылмыстық істің болсын, азаматтық істің болсын, не болмаса әкімшілік істің болсын объекті түрде қаралуына бір әсерін тигізеді. Өйткені бейнетаспаға жазылған дауыс өзгертілмейді. Сондықтан да келесі сатыға мысалы шешілген даумен келіспейтін болса, не болмаса қылмыс бойынша тағайындалған жазаға келіспейтін болса, сол кезде адам арызданып шағымданса сол материалдарды көтеріп қарап басынан аяғына не айтылды сол келіспей отырған адамның өзіне өте қажет материал болып табылады. Сөзсіз соңғы жылдары бұл іс қарқынды жүзеге аса бастады. Соның арқасында бүгінгі күні Қазақстанда 1400 жуық сот залы болса олардың барлығы аудио және бейнежазбалармен қамтамасыз етілді. Сот залындағы әрбір әрекет, әрбір айтылған сөз тасада қалмайды, таспаға басылады. Қажет болған жағдайда қолдануға болады. Түптеп келгенде аудио және бейнежазбаларды пайдалану өз нәтижесін көрсетті.

Осы жүйені еңгізгелі бері сот тараптарының сот залдарында өздерін тәртіпті ұстауын байқадым. Өзінің экранда жазылып отырғанын көре отыра, олар өзін тәртіпті ұстайды. Осы жүйе арқылы сот залдарында болған кемшіліктерді, құқық бұзушылықтардың болмауын алдын алады. Бұл жүйе сот қызметкерлерін тәртіпке шақырады, себебі сот отырыстарының уақытылы болуы да, сот отырыстарының тараптарының да кешікпей келуі де осы жүйе арқылы бақыланады. Сандарды сөйлетсек биылғы 2019 жылдың алғашқы төрт айында Қазақстанда өткен 300 мыңға жуық сот процессінің 96 пайызында аудио бейне жазба қолданылған. Енді бұл көрсеткішті 100 пайызға жеткізу міндеті тұр. Таспаға түсіру тәсілін қолдану барлық тараптарға ғана пайдалы емес, сот отырысы хатшысының да жұмысын жеңілдетті.

Хатшы үлгермей қалуы мүмкін, кей сөздерді естімей қалуы мүмкін соның бәріне мән беріп кім не деді, прокурор не деді, талапкер не деді, жауапкер не деді соның бәрінің керекті деген жерлерін судья өзіне түртіп отырады. Кейін хатшы оны қолмен жазылған қағаздарды компьютерге басып шығрады. Басып шығылған құжаттарды тексеретінбіз, қазіргі таңда оның бәрін хатшы жасамайды. Қазіргі таңда хатшылардың жұмысы жеңілдінді. Ол жұмыстар қазіргі сәтте электронды сот жүргізу ісінің жағымды жағы болып саналады.

Аудио және бейне жазбаларды сақтаудың орталықтандырылған өз жүйесі бар, әрі ол сот кабинеті деп аталатын сервиспен біріктірілген. Өзгертуге мүмкіншілігі болмайды, қалай жазылды сол күйінше сот органдарының серверлік бөлімшелерінде сақталады. Жазбасы бар диск сот отырысы хаттамасын алмастырады. Оның дайындалуына қазір барлығы отыз минут ғана уақыт жұмсалады, қазір тараптардың арыздары бойынша беріледі. Ал бұрын оған бес күн уақыт кететін. Оны алу үшін, оқу үшін ұсыныс жазу керек. Рұқсат етілуі туралы акт берілгеннен кейін ғана тараптарға берілетін.

Сот процесстерінің таспаға түсіру тәжірибе әлемде бар, сол әлемдік тәжірибенің ең озығын електен өткізіп отандық тың дүние қалыптастырдық. Әрі оның өзгеден айтарлықтай өз ерекшеліктері бар:

сот хаттамасының отыз минутта дайын болуы
барлық тараптардың өз үйінде отырып өзінің жеке дербес компьютерлерінде көре алуы
бейне жазбалардың өзгертілмеуі, қол сұғылмауы

Кейбір елдерде аудио-видео жазбаларды тараптарға берілмейді, ал біздегі яғни, Қазақстан Республикасындағы ерекшелік тараптарға беріледі. Оны біз танысу үшін береміз, тараптар сол арқылы өз құқықтарын түсініп қорғауға беріледі.

Сот залдарын аудио-видео жазбаларға қамтамасыз ету арқылы қашықтықта істер қаралынды. Жарты жылдың ішінде есеппен 3800-ден астам іс қаралынып отыр. Көп қолданылып келе жатқан мекемелер, бұл көбіне қылмыстық істер атқару мекемелері. Қылмыстық істер мекемелерінде отырған айыпталушылар немесе сотталғандар қашықтықта отырып бейне-конференция арқылы сот ісіне қатысып, бейне-конференция арқылы өз шағымын түсіндіре алып, өз құқықтарын қорғап, қаладан қалаға жүрмей уақыт үнемдеуде.

Тағы да айта кететін жайт, бұл аудио-бейне жазба тікелей дәлел болып саналады. Себебі: көптеген жағдайда судья немесе тараптар бір-біріне сот ісінен кейін арызданатындары бар, маған дөрекі сөз айтты немесе судья этика сақталмағаны, объективті түрде қарамауы туралы. Арыз түскендіктен бұл міндетті түрде қаралады. Сол кезде бұл бейне-жазба тікелей дәлел болып саналып, арыз жүйелі түрде шешімін табады.

Ал бұрын бейне жазба болмаған кезде судья өз құқығын қорғауы қиынға соққан. Сондықтан бұл судьяның мәртебесін қорғау үшін таптырмас құрылғы.

Қазіргі уақытта Қазақстандағы барлық соттар ең жаңа технологиялармен қаруланған. Осыған байланысты шағымдар қағаз жүзінде емес, электронды түрде берілуі мүмкін. Виртуалды қосымшалар электронды үкімет веб-сайты арқылы жіберіледі. Несие алушылар жүйеде тіркеледі, e-gov. kz сайтында жеке шот ашады. Содан кейін пайдаланушы өзі туралы қажетті ақпаратты енгізеді, өзіне қажет бөлімді таңдап, файлдарды жүктеп, сотқа жібереді.

Сервистегі виртуалды қызметтердің қол жетімділігі де маңызды - процесске қатысушыларды SMS-хабарлама, бейне-конференция байланысы, сонымен қатар сот процесін аудио тіркеу және құжаттарды электронды мұрағаттау.

Бүгінгі таңда электрондық сот төрелігінің барлығына пайдасы айқын. Біріншіден, бұл процесс қатысушылары үшін ыңғайлылық, олардың көпшілігі сот кеңсесі арқылы құжаттарды тапсыру немесе құжаттарды пошта арқылы жіберу үшін бірнеше рет жүздеген шақырым жол жүруге мәжбүр. Тиісінше, бұл пошта шығындарын үнемдеуді, сот процесінде адам факторының рөлін төмендетуді, оның тиімділігін арттыруды, өркениетті әлемде қабылданған стандарттарға енгізуді білдіреді. Екіншіден, процеске қатысушыларды хабардар ету тәртібі өзгертілді. Келесі тыңдаудың уақыты, орны және күні туралы ақпарат тараптарға тікелей SMS-хабарлама түрінде ұялы телефонға жіберіледі. Бұл сізге тараптардың шығындарын ғана емес, сонымен бірге істерді қарау уақытын да азайтуға мүмкіндік береді. Тиісінше, процеске қатысушы - жазылушылар саны, жіберілген хабарлама мәтіні, сондай-ақ жеткізілім туралы хабарлама іс материалына қоса беріледі. Егер тараптың компьютері немесе интернет болмаған жағдайда, азаматқа қағазға жазып, аяқтай баруы немесе компьютерді таңдау қалады. Өз мүмкіндігінше халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы өз арызын жібере алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.