Сыртқыэкономикалық қызметті реттеу әдістері


ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
АБЫЛАЙХАН АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАТЫНАСТАР ЖӘНЕ ӘЛЕМ ТІЛДЕРІ УНИВЕРСИТЕТІ
5В051000 - Мемлекеттік және жергілікті басқару мамандығы
Кәсіби-қолданбалы жоба
Орындаушы: Өтеген Ғ. Б.
Ғылыми жетекші: Қарғабаева С. Т.
Практика орнынан жетекші:
Атырау облыстық Кәсіпкерлік және индустриялдық-инновациялық даму басқармасы басшысының орынбасары Құспан Г. З.
Алматы, 2020
МАЗМҰНЫ:
КІРІСПЕ . . . 3
- Сыртқыэкономикалық қызметтің және оны басқарудағы мемлекеттік реттеудің теориялық негіздері . . . 6Сыртқыэкономикалық қызмет түсінігі, мәні, формалары және түрлеріҚазақстандағы сыртқыэкономикалық қызметтің жүзеге асыру түрлері мен кезеңдері . . . 9Қазақстан Республикасындағы сыртқыэкономикалық қызметтің мемлекеттік реттелуі және реттеуші органдар . . . 13
- Қазақстанның қазіргі кездегі сыртқыэкономикалық қызметінің жүргізілуін және мемлекеттік реттелуін талдау . . .
2. 1 ДСҰ-ы тарапынан Қазақстандағы реттеушілік шаралар және ЕАЭО-дағы ықпалдасқан сыртқыэкономикалық қызмет . . . 18
2. 2 Қазақстанның сыртқысауда қызметінің даму серпіні мен саясатын талдау . . . 25
2. 3 Қазақстан мен шетелдер арасындағы капиталы қозғалысы және оның реттелу жай-күйі көрсеткіштерін талдау . . . 28
3. Қазақстанның сыртқыэкономикалық қызметін дамыту келешегі
3. 1 ДСҰ-ға кірумен байланысты Қазақстанның тауарөндірушілері қызметіндегі проблемалар . . . 33
3. 2 Қазақстанның сыртқы саудасы мен инновация және экспортқа бағдарланған экономикасын дамыту үрдістері . . . 36
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН КӨЗДЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Жұмыстың өзектілігі. Сыртқы экономикалық қызмет кез-келген мемлекет саясатының басым бағыты болды және болып қала береді. Шаруашылық жүргізуді жаһандандыру мен қазіргі заманғы үдерістері сыртқы экономикалық қызметтің шарттарын сапалы түрде өзгертіп, өңірлер мен жергілікті жерлер құрылымдардың деңгейіне баса назар аударды. Мемлекеттің халықаралық қызмет субъектілері ретіндегі маңызы соңғы уақытта айтарлықтай артты, ал жергілікті өзін-өзі басқару органдары өз аумақтарында шетелдік бизнесті қолдай отырып, өңірдің кәсіпорындарына тиімді сыртқы экономикалық қызмет үшін жағдай жасай отырып, шетелдік нарықтарды игеруге көмектесе отырып, сыртқы экономикалық қызметпен белсенді айналысады.
Әлемдік әлеуметтік даму мемлекеттер арасындағы сыртқы экономикалық байланыстардың ұлғаюымен сипатталады. Әлемдік экономикалық қатынастардың қалыптасуының қазіргі кезеңі елдер арасындағы ықпалдастықтың біртіндеп артуымен сипатталады. Ықпалдастыруға бағдарлау сыртқы экономикалық қызмет пен халықаралық сауданың өзара тиімділігімен түсіндіріледі, бұл әлемдік өндірісті барынша ұлғайтады, әлеуметтік әл-ауқатты арттырады және халықаралық еңбек бөлінісін қамтамасыз етеді.
Әлемдік экономика жаппай , ықпалдастықтың және мемлекеттердің өзара тәуелділігінің инновациялық бағытына енуде. Әлемдік экономиканы қалыптастырудың негізгі бағыттарының бірі аймақаралық сауда-экономикалық серіктестіктің артуы болып табылады. Әлемдік экономикалық ықпалдастықты әлемнің барлық аймақтарында байқауға болады. Әлемдік және ішкі қаржы және тауар нарықтары жағдайындағы барлық өзгерістерге тез жауап бере алатын сыртқы экономикалық қатынастардың серпінді, белсенді құрылымын құру мәселесі экономикалық серіктестікті дамытуда үлкен рөл атқарады.
Соңғы жылдары еліміздің халықаралық және ішкі жағдайын айтарлықтай өзгерткен, геосаяси ахуалда маңызды түрлердірулер болды. Ұлттық экономика мен сыртқы экономиканың, сыртқы нарық пен ішкінің жаңа өзара әрекеттесуі қалыптасты.
Сыртқы экономиканың қызметтін реттеу үдерісі маңызды рөл атқарады, өйткені, біріншіден, ол елдің экономикалық қауіпсіздігіне кепілдік береді, екіншіден, республикалық бюджетке тиісті түсімдерді қамтамасыз етуге көмектеседі.
1994 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаев алғаш рет еуразиялық интеграция жобасын құру идеясын айтты және интеграциялық бірігудің негізгі қағидаттарын, сондай-ақ оны жүзеге асыру кезеңдерін атады. Бүгінгі таңда Қазақстан Еуразиялық экономикалық одақтың (ЕАЭО) толыққанды мүшесі болып табылады.
Орталық Азия аймағының көптеген елдері сияқты, Қазақстан да ішкі нарықтың шағын сыйымдылығына ие. Статистика Комитетінің мәліметі бойынша, Қазақстан халқы 18 миллион адамнан асады, ал ЕАЭО жалпы ішкі жалпы өнімі 1, 8 триллион доллардан асатын 183 миллион адамның нарыққа шығуын қамтамасыз етеді, бұл әрине, ЕАЭО елдерінің шетелдік инвестицияларды тарту мүмкіндіктерін арттырады.
Сонымен қатар, 2015 жылы Қазақстан Дүниежүзілік сауда ұйымының (ДСҰ) 162-ші мүшесі болды, бұл оның әлемдік саудаға интеграциялануын көрсетеді. Осы мақсатта заңнама фискалдық саясат, кеден, валюталық реттеуде, сондай-ақ зияткерлік меншік құқығын қорғау саласындағы реформалар жүргізілді. ДСҰ-ға кірудегі негізгі қиындық ЕАЭО аясындағы кедендік тарифтерді үйлестіру болды. Алайда бұл сәйкессіздіктер Қазақстан мен ДСҰ мүшелері, сондай-ақ ЕАЭО елдерімен жасалған екіжақты келісімдермен жойылды. Енді ЕАЭО аумағында 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енген жаңа Кеден кодексі жұмыс істейді.
Қазақстан елдің халықаралық аренада жағымды имиджін қалыптастыруға тырысады. Осыған байланысты еліміздің халықаралық интеграциялық жобаларға қатысуы барған сайын маңызды бола түсуде. Сонымен қатар, Қазақстан Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының (ЭЫДҰ) төрт комитетінде тұрақты бақылаушы мәртебесін алуға ұмтылуда. Бүгінгі таңда Қазақстан шешілмеген экономикалық емес мәселелерге байланысты ЭЫДҰ мүшесі болып табылмайды. Бірақ, республика ЭЫДҰ-мен экономикалық даму мен жұмыспен қамтудың әлеуетін ашуға, сыбайлас жемқорлыққа, ашықтық пен салық салу туралы ақпаратпен алмасуға көмектесетін бәсекеге қабілеттілік бағдарламасы бойынша белсенді жұмыс істейді.
Қазіргі уақытта Қазақстанның сыртқы экономикалық байланыстары айтарлықтай әртараптандырылған. Теңізге шығу мүмкіндігі жоқ Қазақстан әлемнің 120-дан астам елімен сауда жасайды. Қазақстан белсенді және мақсатты сыртқы экономикалық саясат жүргізіп, қазақстандық экономиканы халықаралық институттар үшін ашық етеді.
Қазіргі уақытта ЕАЭО-ның дамуы біздің еліміз үшін ең серпінді және салмақты процестері болып табылады.
Мәселенің зерттелу дәрежесі. Сыртқы экономикалық қызметті реттеу мәселелері ғылыми және оқу әдебиеттерінде жеткілікті түрде егжей-тегжейлі ашылған. Сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің көптеген аспектілерін А. П. Малышев, Н. А. Левченко, Е. А. Тимошкина, А. И. Мирзоев және т. б. қарастырған.
Жұмыстың зерттеу обьектісі - сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары
Жұмыстың мақсаты - сыртқы экономикалық қызметті реттеудің ерекшеліктерін зерттеу.
Осы мақсатқа сәйкес жұмыстың негізгі идеялары мен аспектілерін көрсететін міндеттер қойылды:
- сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеу мазмұнының теориялық негіздерін, түсінігін, мәнін қарастыру;
- сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің кедендік-тарифтік әдістерін зерттеу;
- сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттік реттеудің тарифтік емес әдістеріне талдау жасау.
Зерттеу объектісі қоғамдық қатынастар болып табылады, қазіргі кезеңде сыртқы экономикалық қызмет саласында туындайтын мәселелер.
Зерттеу пәні сыртқы экономикалық қызметті реттеуші заңнамаларының қолданыстағы нормалары және елдің сыртқы экономикалық қызметі туралы есеп құрайды. Қазақстан Республикасының әкімшілік заңнамасын реттейтінқоғамдық қарым-қатынастар.
Алынған нәтижелердің практикалық және теориялық маңыздылығы, олар осы саладағы қазіргі теориялық зерттеулер базасын арттыруға мүмкіндік береді. Жұмыс қорытындысы осы саладағы мәселелерді анықтауға және осы проблемаларды шешудің бірқатар жолдарын ұсынуға көмектесті.
Зерттеудің нормативтік базасын ҚР Конституциясы құрады, Кеден кодексі, Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарт және басқа да нормативтік актілер.
Зерттеудің теориялық негізін ғылыми-практикалықматериал, сондай-ақ В. Ю. Воликов, В. Е. Новиков, Д. К. Варданян, O. В. Гатарина және т. б. авторлардың зерттеу тақырыбы бойынша ғылыми мақалалары мен мақалалары құрайды.
Таңдалған тақырыпты талдау барысында жалпы жәнеғылыми танымның жеке әдістері: салыстырмалы-құқықтық, формальды-құқықтық және негізгі жалпы, синтез қолданылады.
Жұмыстың құрылымы зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне негізделген және кіріспе, үш тарау, қорытынды, пайдаланылған көздер тізімін қамтиды.
1СЫРТҚЫЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ ЖӘНЕ ОНЫ БАСҚАРУДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1. 1 Сыртқыэкономикалық қызмет түсінігі, мәні, формалары және түрлері
Сыртқы экономикалық қызметтің жалпы елдің де, оның жекелеген аумақтарының да әлеуметтік-экономикалық дамуына ықпалын зерделей отырып, оның құрылым құрушы және тездетуші фактор ретіндегі рөлінің зор екенін атап өткен жөн. Дәл осы арқылы сыртқы экономикалық қызметтің стратегиялық мәні және оның әлемдік экономиканың жаһандануы жағдайында аумақты дамыту үшін жоғары маңыздылығы айқындалады.
Сыртқы экономикалық қызметтің мәнін ашуға тырысқан ғалымдардың әр түрлі көзқарастарын қарастырып көрелік.
Үлкен экономикалық сөздік сыртқы экономикалық қызметті мемлекеттің, кәсіпорындардың, фирмалардың басқа елдермен бірлесіп жүзеге асырылатын экономикалық қызмет салаларының бірі ретінде анықтайды. Бұл жағдайда сыртқы экономикалық қызмет мемлекет пен фирмалардың экономикалық қызмет салаларының бірі ретінде айқындалады.
Мұндай тәсілдің сөзсіз артықшылығы сыртқы экономикалық қызмет субъектісі ретінде мемлекетті бөлу болып табылады. Сонымен қатар, онда сыртқы сауда, халықаралық инвестициялар сияқты сыртқы экономикалық қызмет түрлері ұсынылған, халықаралық қаржы-несиелік байланыстар, халықаралық кооперация. Дегенмен, сыртқы сауданы қарау кезінде авторлар тауарлар саудасына баса назар аударады және сыртқы экономикалық қызметтің бір түрі болып табылатын халықаралық қызметтер саудасын назардан тыс қалдырады.
Профессор В. А. Мусиннің пікірінше, сыртқы экономикалық қызмет деп әр түрлі мемлекетке жататын тұлғалар арасындағы қарым қатынастарда материалдық игіліктерді жасауға, пайдалануға немесе иеліктен шығаруға байланысты құқықтарды және міндеттерді сатып алуға, өзгертуге немесе тоқтатуға және байланысты қызмет түсініледі [1] .
В. В. Гущин мен Ю. А. Дмитриевтің айтуынша, сыртқы экономикалық қызметмемлекетаралық ынтымақтастықтың түрі болып табылады және осы мағынада сауда, экономика, ғылым, мәдениет, туризм саласындағы ынтымақтастықты дамыту бойынша мемлекеттердің қызметі ретінде қарастырылады[2] . Бұл ұйғарым сыртқы экономикалық қызмет қатысушылары етіпөзге субъектілерді көздемей, тек мемлекеттерді ғана көрсетеді.
Н. И. Диденкоға сәйкес, сыртқы экономикалық қызмет өндірістік құрылымдар деңгейінде (фирмалар, ұйымдар, кәсіпорындар және т. б. ) шетелдік серіктесті, экспорттық-импорттық мәміле үшін тауар номенклатурасын таңдауда, келісім-шарттың бағасы мен құнын, жеткізу көлемі мен мерзімін анықтауда толық дербестікпен жүзеге асырылады және олардың өндірістік-коммерциялық қызметінің бір бөлігі болып табылады [3] . Демек, кәсіпорындардың сыртқы экономикалық қызметі - халықаралық экономикалық қатынастармен, тауарлар мен қызметтердің экспортымен-импортымен, капиталды әкелумен-әкетумен, қаржы-несиелік қатынастармен байланысты олардың шаруашылық қызметі салаларының бірі.
Бұл ұғым СЭҚ субъектілері ретінде фирмалар мен кәсіпорындарды мемлекетке баса назар аудармай бөледі.
О. Н. Толочко сыртқы экономикалық қызмет субъектілерінің қатарына мемлекетті кірістірмейді: "сыртқы экономикалық қызмет . . . шаруашылық жүргізуші субъектілер - жеке және/немесе заңды тұлғалар арасында қалыптасқан экономикалық сипаттағы қатынастарды білдіреді. Субъектілік құрам бойынша бұл қатынастар халықаралық-құқықтық реттеудің объектісі бола алмайды және осыған орай олар ұлттық (мемлекетішілік) немесе халықаралық жеке құқықпен реттеледі [4] .
Субъектілердің құрамына қатысты әртүрлі пікірлерге қарамастан, барлық авторлар осы қызметтің екі жалпы белгісін көрсетеді: жеке-дара сипат және сыртқы бағыт деп аталатын: "сыртқы экономикалық қызмет азаматтар мен ұйымдардың қызметінен қалыптасады, ол бір жағынан экономикалық, ал екінші жағынан "сыртқы" болып табылады.
Жалпы экономикалық мағынада сыртқы экономикалық қызмет дегеніміз әртүрлі қызмет, сауда, ұжымдық кәсіпкерлік және басқа да халықаралық серіктестік түрлерін ұсынуды қоса алғанда, сыртқы экономикалық қатынастардың жедел-коммерциялық, ұйымдастырушылық, экономикалық және экономикалық-өндірістік әдістерінің жиынтығы.
Сыртқы экономикалық қызмет мемлекеттік деңгейде де, жеке кәсіпкерлік субъектілері деңгейінде де жүзеге асырылады. Сыртқы экономикалық қызмет мемлекеттік деңгейде бақыланады, оның негізгі мақсаты құқықтық қолдау, барлық билік институттарының жұмысы, соның арқасында сыртқы нарықтағы ынтымақтастық тиімділігі артады. Мемлекеттің сыртқы экономикалық қызметін реттеу бойынша дұрыс ұйымдастырылған жұмыс ұлттық табыстың көбеюіне, өндіріс кәсіпорындары мен инвестициялардың көбеюіне әкеледі. Кәсіпорынның сыртқы экономикалық қызметі контрагенттер арасында халықаралық келісімшартқа қол қоюға негізделген.
Қарым-қатынастың бұл түрінің салалық байланысы сыртқы экономикалық қызмет және жеке азаматтардың қатысуымен жеке мүліктік пен мүліктік емес қатынастар саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастық халықаралық жария және жеке құқықты зерттеу нысаны болып табылатындығына байланысты, ал кедендік шекара арқылы тауарлардың, капиталдардың қозғалысымен, қызметтер көрсетумен және жұмыстарды орындаумен байланысты экономикалық қызметті жүзеге асыру барысында пайда болатын шаруашылық жүргізуші субъектілердің қарым-қатынасы экономикалық құқықты зерттеу нысаны болып табылады.
Әр мемлекет сыртқы элементтері бар сыртқы экономикалық қарым-қатынасты реттеуде барлық елдерге бір қағиданы қолданбайды, әр қайсысының ұлттық нормалары болады. Түрлі халықаралық актілер, іскерлік өмір саласындағы халықаралық-құқықтық нормалар түріндегі сыртқы қоғамдық бастаулар, тек мемлекетаралық қарым-қатынас дәрежесінде іске аса алмайды. Сондықтан, сыртқыэкономикалық қызмет дегеніміз басқа елдермен өзара әрекеттесуге бағытталған және белгілі бір құқықтық форма мен нормалармен бекітілген шаруашылық жүргізуші субъектілердің өзара әрекеттесуінің жиынтығы.
Қазіргі уақытта жаһандану кезеңінде әлемде ықпалдастық үдерістердің күшеюі жүріп жатыр, бұл мемлекеттердің сыртқы экономикалық қызметінің рөлінің артуына алып келеді. Сыртқы экономикалық қызметтің негізгі түрлеріне мыналар жатады:
- сыртқы сауда қызметі;
- сыртқыэкономикалық қызметті логистикалық қамтамасыз ету;
- халықаралық еңбек бөлінісі;
- өндірістік кооперация;
- халықаралық инвестициялық ынтымақтастық;
- валюталық және қаржы-несиелік операциялар [5] .
Экономикалық қызмет түрлері заңмен белгіленеді және мемлекет тарапынан реттеледі. Әдетте сыртқы экономикалық қызметтің түрлеріне импорт пен экспорт, сондай-ақ кез-келген халықаралық экономикалық операциялар, ақша операциялары, тауарлармен алмасу, бірлескен қызмет және шаруашылық жүргізуші субъектілер арасындағы ынтымақтастық, көтерме және бөлшек сауданы ұйымдастыру, қаржылық және көліктік халықаралық келісімдер жасау, сонымен қатар, тауарларды өндіруге және шетелге жылжытуға байланысты барлық қызмет түрлеріжатады [6] .
Кедендік бақылау сыртқы экономикалық қызметке әсер ететіндіктен, кедендік операциялар да оның қызметіне кіреді. Сондай-ақ сыртқы экономикалық қызметке сыртқы экономикалық операциялардың сыныпталуы кіреді. Олар импорт, экспорт, қайтараэкспорт, қайтараимпорт және контрагенттік операциялар.
Импорттық-экспорттық операциялар тауарларды шетелге әкелу және әкетумен байланысты, ал қайтараэкспорт және қайтараимпорт бұрын экспортталған және импортталған тауарлардың шығарылуымен және әкелінуімен байланысады. Қарама-қарсы сауда тауар биржасына тауарлармен алмасудан басқа клиринг, есепке алу және бартер сияқты операциялардың түрлері кіреді.
Экспорт - шетелдік сатып алушыға сатылатын немесе сыртқы нарықта сатуға арналған тауарлардың шығарылуы. Мұндай тауарлар мен қызметтерді сатушы ел «экспорттаушы» деп аталады, ал шетелдік сатып алушы ел «импорттаушы» деп аталады. Заңды түрде бір елден екінші елге тасымалданатын кез-келген өнім, ресурстар немесе қызметтер сауда секторының негізгі элементі болып табылады. Экспортқа сонымен қатар басқа елде өңдеуге арналған тауарлардың шығарылуын, тауарлардың транзит арқылы басқа ел тасымалы, басқа елден әкелінген тауарлардың экспортын үшінші елде сату жатады [5] .
Тауарлардың экспорты әдетте экспорттаушы елінде де де, импорттаушы елде де кеден органдарының қатысуымен жүзеге асырылады. Интернет-дүкендердің пайда болуы, мысалы, "Amazon" немесе "e-Bay", көптеген елдерде ұсынылатын тауарлардың өзіндік құнының төмен деңгейіне байланысты кедендік кедергілердің маңыздылығының төмендеуіне әкелді. Алайда, осы қымбат емес тауарлардың экспорты әлі де экспорттаушы елдің заңдық шектеулеріне ұшырайды.
Осыдан, сыртқы экономикалық қызметке тауарлық-экономикалық қатынастарды және оларды жеңілдететін құралдар мен операцияларды жүзеге асыру кіреді, сондықтан сыртқы экономикалық қызмет кейіннен халықаралық экономикалық қатынастарды реттейтін және әсер ететін қаржылық, несиелік және кедендік операциялардың түрлерін қамтиды деген шешімге келуге болады. Сонымен қатар, сыртқы экономикалық қызмет заңнамаға негізделеді және оның қатысушыларына адал сыртқы экономикалық операцияларды жүргізуге мүмкіндік беретін мемлекеттік бақылауда болады.
Сыртқы экономикалық қызметке жеке тұлғалар да, жеке кәсіпкер мәртебесіне ие заңды тұлғалар да қатыса алады. Сыртқы экономикалық қызметті жүзеге асыру үшін тіркелу қажет емес, бірақ жеке кәсіпкер экспорт және импорт кезінде кедендік тіркеу карточкасын ала алады, бұл мемлекеттік шекара арқылы сыртқы экономикалық операцияларды одан әрі жеңілдетеді. СЭК қатысушылары мен олардың қызметі тауарлардың импорты мен экспорты және ақша операциялары туралы ережелер қарастырылған кеден кодексімен және сыртқы экономикалық қызмет туралы заңдармен реттеледі. Қызметтің жүзеге асырылуы және олардың заңды түрде шоғырлануы оның түріне байланысты, өйткені сыртқы экономикалық қызмет субъектілерінің әр түрінің өзіндік ұстанымдары болады [6] .
1. 2 Қазақстандағы сыртқыэкономикалық қызметтің жүзеге асыру түрлері мен кезеңдері
Кез келген елдің сыртқы экономикалық саясатының басты стратегиялық міндеті сыртқы экономикалық қызмет саласында қолайлы жағдайларды қамтамасыз ету болып табылады.
Қазіргі уақытта барлық елдер қазіргі заманғы әлемдік шаруашылықтың қатысушылары болып табылады, бұл қатысудың белсенділігі - жекелеген елдердің әлемдік ынтымақтастыққа ықпалдасу дәрежесі. Қазақстанның нарықтық қатынастарға бағдарланған және әлемдік шаруашылыққа ықпалдасуға ұмтылған тәуелсіз мемлекет ретінде әлемдік нарыққа қатысуы сыртқы экономикалық қызмет саласындағы және оны реттеу процестеріне деген көзқарасты айтарлықтай өзгертті.
Елдің сыртқы саудасының белсенді өсуі, бүкіл әлемдік сауданың жандануы отандық экономиканы кеңейіп келе жатқан халықаралық тауар алмасуға тартуға ықпал етті. Сыртқы экономикалық байланыстар халық шаруашылығының жалпы құрылымының бір бөлігі ретінде шаруашылық ішіндегі пропорцияларды жетілдіруге, өндірістік күштерді орналастыруға және дамытуға әсер етеді. Соңғы жылдардың күш-жігері мемлекеттік ықпалды сақтау қажет болған кезде сыртқы экономикалық қызметті ырықтандыруға және экономикалық құралдарды басымдықпен пайдалана отырып, реттеу тетігін қалыптастыру талпыныстарына негізделеді.
Сыртқы экономикалық қызметтің даму келешегін қарастыру кезінде біздің елімізде болған ырықтандыру Қазақстан Республикасы экономикалық саясатының негізгі бағыттарының бірі болып табылатынын, әлемдік сауда жүйесіндегі біздің республиканың жағдайын жақсартуға және отандық өнімді өткізу нарығын кеңейтуге ықпал ететінін атап өту қажет.
Қазіргі уақытта, Қазақстанда бұрынғы кеңестік одақ елдеріндегі сияқты экономиканы реформалау бағдарламалары жалпы іске асырылғанда, дұрыс таңдалған сыртқы сауда саясаты ұлттық экономиканы қолдауды және сыртқы нарыққа өнім жеткізу есебінен өнеркәсіптік экспортты тұрақтандыруды қамтамасыз ете алады. Экономикалық өсуді арттыру жөніндегі одан арғы іс-шаралар көбінесе ішкі нарықтағы бәсекелестік деңгейіне және сәйкесінше ұлттық өнімнің бәсекеге қабілеттілігіне байланысты болатын қазақстандық экспорттың көлемін, құрылымын және сапалық сипаттамаларын серпінді өзгертпей ақтала алмайды.
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасының сыртқы экономикалық байланыстары мынадай нысандарды қамтиды: сыртқы сауда, ҚР аумағындағы бірлескен кәсіпорындар, шетелдердегі бірлескен кәсіпорындар; ҚР аумағындағы шетелдік кәсіпорындар; халықаралық бірлестіктер мен ұйымдар, консорциумдар; лизинг; ғылыми-техникалық ынтымақтастық; лицензиялар мен ноу-хау саудасы; банк саласындағы ынтымақтастық; шетелдік туризм және халықаралық экономикалық ынтымақтастықтың өзге де нысандары. Нарықтық экономикалы елдердегі жоғары дамыған және кең таралған қызметтер саудасы бізге де келді. Жаңа коммерциялық банктер мен сақтандыру компаниялары құрылды, инжинирингтік қызметтер дамуда, кеңес беруші фирмалар пайда болды, қызықты жарнама пайда болды, сауда-делдалдық операциялар және т. б. кеңейтілді.
Сыртқы экономикалық қызметке қазақстандық қатысушылардың әлемдік нарықтағы сыртқы сауда операцияларын регламенттеу шарттары туралы хабардар болмауы олардың экспорттық тауарды өндіру және өткізу жөніндегі қызметінің тиімділігін төмендетіп көрсетеді, болжанатын валюталық түсім мөлшерінің азаюына алып келеді, күтпеген шығыстарды тудырады, ал кейде өзара тиімді сыртқы сауда мәмілелерінің бұзылуына алып келеді. Мұндай жағымсыз сәттерді болдырмау үшін сыртқы сауданы реттеу шарттарына тек елде ғана емес, сондай-ақ тетігі бірінші кезекте әлемдік сауда саласындағы әртүрлі құжаттарда, сондай-ақ ұлттық заңнама базасында тіркелген қол жеткізілген халықаралық келісімдердің негізіне қалыптасатын өз елінің ғана емес, шетелдік серіктестерінің елдерінде де тұрақты назар аудару қажет.
... жалғасы- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz