КӘСІП ОРНЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
Қазақстан Республикасының Білім және ғлым министрлігі
Азықтық өндірістердің экономикасы, технологиясы және стандартталауы коледжі
КАФЕДРА:___________________________ _______
МАМАНДЫҚ: Экономика, бухгалтерлік есеп және аудит
Дипломның алдында келетін тәжірибе бойнша
ЕСЕПТЕМЕ
АСТАНА – 200
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
1 – БӨЛІМ
КӘСІП ОРНЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
1.1. Кәсіп орнының жалпы сиппаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
Кәсіп орнының шаруашылығымен меңгеру жұмысының
ұйымдастырушылық-құқықтық түсі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Кәсіп орнының экономикалық қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3. Кәсіп орны қызметінің жоспары. Бизнес-план ... ... ... ... ... ... ... .10
1.4. Өндіріс бағдарламасының және тапсырыс портфелінің қалыптасуы.10
1.5. Өндірістің ығын-шығыны және баға белгіленуі ... ... ... ... ... ... ...11
1.6. Кәсіп орнының сыртқы экономикалық қызметі ... ... ... ... ... ... ...13
2-БӨЛІМ
БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ КӘСІП ОРНЫНДАҒЫ ҰЙЫМДАСУЫ
2.1. Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2. Қаржы құралын есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.3. Есеп және валюталық шот арқылы жүргізілетін операцияларын
есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 17
2.4. Есеп беретін тұлғалардың есептерін есепке алу. Дебиторлар мен
кредиторлардың есептерін есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.5. Өнім берушінің есептерін есепке алу. Материалдардың кірісі мен
шығысы, оны есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
19
2.6. Басты құралдарды есепке алу, олардың классификациясы мен бағасы.
Тауарлар, дайын өнім, ісмет өткізілімін есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... .20
2.7. Еңбекті және жалақыны есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2.8. Республикалық және жергілікті бюджетке бөлінген қаржы және ҚР
Қаржы министрлігінің Салық комитетіне өткізетін есептің
мерзімі..21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .23
КІРІСПЕ
Рыноктық экономика және экономиканың осы түріне көшу кезінде кәсіп орны
– экономика саласының дербес мүшесі – бизнес бойынша серіктестермен, әр
дәрежедегі бюджеттермен, меншікті капитал иелерімен және басқа
субъекттермен өзара қалыптасады да, қаржылық қарым-қатынас құрады.
Сондықтан фирмада қаржылық меңгеру қажеттілігі пайда болады, яғни
анықтамалы принциптердің, әдіс – тәсілдердің ойластырып қалыптастыру,
тактикалық және стратегиялық мақсаттарды құрайтын қаржылық ресурстармен
реттеушілік жұмыс атқаруының қажеттілігі де түсінікті. Меңгеру объектісі
болып қаржылық ресурстар келеді, атап айтқанда олардың көлемі, құрастыратын
негіздері, және де фирманың қаржылық ресурстарды құрау мен пайдалану
кезеңінде пайда болатын қарым-қатынас. Меңгерудің қорытындысы кәсіп орны
мен бюджеттердің, капитал иелерінің, бизнес бойынша серіктестердің және
рыноктің басқа агенттердің арасындағы ақшаның ағымында көрсетілінеді (оның
көлемінде және мерзімінде).
Кәсіп орнында меңгерушілік шешімінің негізі болып экономикалық ақпарат
келеді. Шешім қабылдау іс жүрісін үш кезеңге бөлуге болады: кәсіп орнының
қызметін - жоспарлау және болжамдау, оперативтік меңгеру, бақылау (қаржылық
талдау). Шешімді тек қана мекеменің акімшілігі емес, және басқа – сыртқы –
қаржылық ақпараттың пайдагерлері (фирманың сыртында болатын ынталанды
тұлғалар, осы кәсп орны бойынша шешім қабылдау үшін керекті ақпараттың
қажеттілігін түсініп тұрған). Ішкі қызметкерлер есепте алынған ақпаратпен
пайдаланады, сыртқылар – мекеменің қаржылық есептіліктің деректерімен.
Біріншісі мен соңғы деректер кәсіп орнының бухгалтерлік есеп жүрісінде
құрастыралады.
Осының барлығы есептің және есептіктің мақсаттарын кәсіп орнының
дәрежесіне қарай нақтылауға рұқсат етеді, және де жалпы оларды баға ретінде
анықтауға болады:
← Кәсіп орнының төлемге жарамды қабілетін (кредиторлық қарыз
бойынша, ликвидность және т. б. жабдықтылығы);
← Рентабельность;
← Тұлғалардың жауапкершілік лауазымы.
Экономикалық ақпарат жүйесінде бухгалтерлік есеп меңгерудің маңызды
аспабы болып келеді, өзінің ішінде көпшілік ең жинақы және дұрыс ақпарат
терген, және де бухгалтерлік есеп кәсіп орны шаруашылық қызметінің
объективтік бағасының негізі, жүріп жатқан және ойдағы жоспарлаудың негізі,
меңгерушілікті шешім қабылдауының әрекетті аспабы болып келеді.
Менің дипломның алдында келетін тәжірибем жеті аптаның арасында ЖАҚ
Городские электрические сети мекемесінің бухгалтериясында өтті. Бұл уақыт
менің кәсіп орнында бухгалтердің жұмысымен, жұмыс дағдыларымен танысуыма,
оқу орнында алған білімдерімді тәжіриби бекітуге арналды. Тәжірибе
бағдарламасы кеңтақырыпты болып шықты: мен кәсіп орнының жалпы шаруашылық
сипаттамасымен, оның құқықты түрімен, меңгеру және жоспарлау жүйелерімен
таныстым. Және де мен кәсіп орнында кәсіпкерлік және қаржыға байланысты
істермен, қарым-қатынастармен толық танысуды міндет еттім. Уақытты көбінесе
ЖАҚ-ның бухгалтерлік есебіне арнауға тура келді.
ЖАҚ Городские электрические сети экономиканың энергетикалық бұйымы,
сондықтан кәсіп орнының бухгалтелік есебі энергия үшін басқа мекемелердің,
азаматтардың төлемдерінен, жұмыскерлердің жалақысын құрастыру, ЖАҚ-ның
шаруашылық меншігін есептеуден тұрады.
Мен тәжірибе жүрісінде кезеңді, мерзім бойынша келесі сұрақтарды
қарастырдым:
- Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу саясаты;
- Қаржы құралын есепке алу;
- Есеп және валюталық шот арқылы жүргізілетін операцияларын есепке алу;
- Есеп беретін тұлғалардың есептерін есепке алу;
- Дебиторлар мен кредиторлардың есептерін есепке алу;
- Өнім берушінің есептерін есепке алу. Материалдардың кірісі мен
шығысы, оны есепке алу;
- Басты құралдарды есепке алу, олардың классификациясы мен бағасы;
- Тауарлар, дайын өнім, ісмет өткізілімін есепке алу;
- Еңбекті және жалақыны есепке алу;
- Өндіріс және өнім заттардың өзіндік бағасына бөлінген шығындарды
есепке алу;
- Фондтарды, банктардің кредиттарын есепке алу;
- Қаржыдлық қорытындыны шығару. Табыс пен шығысты есепке алу;
- Басты кітаптің толтырылуымен және кәсіп орны балансының
құрылуымен танысу;
- Республикалық және жергілікті бюджетке бөлінген қаржы және ҚР
Қаржы министрлігінің Салық комитетіне өткізетін есептің мерзімі.
Осы атқарған жұмыстың қорытындысы нағызғы Есептеме болады.
Есепттеме жұмысынның екі тарауының соңында тарауда айтып өткен кәсіп
орнының құжаттары қосылған.
1-БӨЛІМ КӘСІП ОРНЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
1. Кәсіп орнының жалпы сипаттамасы.
Кәсіп орнының шаруашылығымен меңгеру жұмысының
ұйымдастырушылық-құқықтық түсі.
Толық атауы – ЖАҚ Городские электрические сети. Мекен-жайы және
пошталық жәшіктің белгісі – Қазақстан Республикасы, 473000, Астана к.,
Сейфуллин көшесі 100.
Жабық акционерлық қоғам Городские электрические сети заңды түрде 19
желтоқсан 2002 жылы Әділет министрлігінде тіркелген. Тіркеу куәгерлігі №
723 – 1902, сонымен бірге құрылтайлы құжаттарға, ҚР заңдарына қарсы
келмейтін іс-әрекет жүргүзуге құқығы бар. ЖАҚ Городские электрические
сети кәсіп орнына (арғарай – қоғам) 2003 жылдың 17 сәуірінде № 5027 ұлттық
идентификациялық номір иемденген.
Қоғамның іс-әрекеті. Қоғам іс-әрекетінің мақсаты – таза табыс табу және
оны Акционерлер мүдделеріне қарай ұқсату, және де өндіріс істерінің дамуы
үшін. Қоғамның негізгі іс-әрекеттері келесілер:
- электроэнергияны өткізу, қайта құру және тағайымдау;
- электрикалық бағыттарды, құрал-жабдықтарды, көлікті, және басқа
керекті құралдарды техникалық түзу түрінде устау, өз уақытымен
техникалық объектерді жөндеу және түрлендіру;
- табиғатқа зиянын тигізетін ықпалдарды кетіру үшін керекті техникалық
және ұйымдастырушылық істерді меңгеру;
- электроэнергетикалық комплестің ішінде бәсекелестік құру, оның
тиімділігін көтеру және бағаны (тарифті) төмендету үшін, және
энергия шығаратын мекемелер мен энергия қолданушылардың арсында
мүдделерін келісімге келтіру үшін;
- өз керектігіне құрылыс-монтаждық жұмыстарды атқару;
- энергияны жерге жіберу және орнатылған электрообъектерді оқшалау
жұмыстары мен қызметтерін орындау, ВЛ-0,4-100кВ құру;
- шаруашылық субъектерімен келісім бойынша трансформаторлық
станцияларында монтаждық жұмыстар атқару;
- Қазақстаннда да және елдің сыртында мамандарды дайындау ісін атқару;
- радиоөткізгіш заттарын сатып алып қолдану;
- іс-әрекеттің басқа түрлері, басты мақсатқа жеткізетін, ҚР
заңшылығына қарсы келмейтін.
Қоғамның заңды дәрежесі. Қоғам өз іс-әрекетін Қазақстан Республикасының
Конституциясына, заңшылығына және өз Жарғысына сәйкес атқарады. Заңды тұлға
ретінде Қоғамның өзіндік мүлігі, дербес баланс бар, өз атынан қоғам мүлікті
және жеке құқықтары мен міндеттерін атқаруға, сотта қуынушы да жауапкер де
ретінде шығуға қақы бар. Қоғам жабық болған соң акциялары да
құрылтайшылардың арасында тағайымдалады және заңды тәртіп бойынша алдын-ала
анықтамалы тұлғалардың арасында. Қоғамның өзінің филиалдарын, өкілдіктерін,
кіші заңды тұлғаларын құруға, және Қазақстан Республикасының аумағында және
елдің сыртында заңды түрде басқа заңды тұлғалардың жарғылы капиталында
қатысуға құқығы бар.
Қоғамның жарғылы капиталы. Соңғы тіркеуге сәйкес акция эмиссиялар
көлемі номиналдық бағасымен – 1000 мың тенге 621.422.000 тенге құрайды.
Жабайы атаулы акцияларға KZ1С50270004 ұлттық идентификациялық нөмірі
иемделген. Сәуірдің 1-де 2003-ші жылы жарғылы капиталды 4 678 577 920
тенгеге көбейту шешіміне келген, сонымен ол 5 300 000 000 тенгеге айналды.
Ал акциялар көлемі 5 300 000 – ге жетті.
Акциялардың көлемі, олардың шығару мерзімі және ережелері туралы
шешімдерді акционерлер жиналысымен анықталған қоғамның Директорлар кеңесі
шешеді. Қоғамның жұмыс уақыты ҚР еңбек туралы заңшылығына және ішкі
тәртіпке сәйкес ұйымдастырылған. Жұмыс тілдері ретінде қазақ, орыс тілдері
қабылданған. Өз атауымен бірге қоғам өз мөрі мен фирмалық бланкілерінің,
эмблемаларының және басқа керекті реквизиттердің иесі болып саналады.
Акционерлер. Жарғыға сәйкес, біздің кәсіп орны өз міндеттері бойынша
жауапты, бірақ акционерлер үшін жауапшылықты алмайды. Сонымен бірге
акционерлер қоғамның алдында және қоғамның жауапкершілігі бойынша жауапты.
Қоғамның акционерлері: ААҚ Астанаэнергосервиз - жарқылық капиталдан 25%,
Астана қаласының әкімшілігі - жарқылық капиталдан 75 %.
2. Кәсіп орнының меңгеру жүйесі.
Қоғамның органдары:
- Акционерлер жиналысы – жоғары орган;
- Директорлар кеңесі – меңгеру органы;
- Басты директор – орындаушы орган;
- Ревизиялық комиссия – бақылау органы.
Төменде кәсіп орнының құрылымын көрсететін кесте келтірілген (1-кесте).
асты директор
1-сурет. Кәсіп орнының құрылымы.
3. Кәсіп орны қызметінің жоспары. Бизнес-план
Кәсіп орнының экономикалық қызметін кім атқаратынын жоғарыдағы кестеден
де көруге болады, ол Басты бухгалтер және оған бағынатын бөлімшелер:
Механизация және қөлік қызметі, Ғимаратты және құрылымдарды жөндеу тобы,
Шаруашылық қамтамасыз ету тобы, Материалдық-техникалық қамтамасыз ету тобы.
Әрине көбінесе барлық экономикалық істерді бухгалтерия атқарады. Ол
менің нағыз тәжірибем өткен жер. Қоғамның бухгалтериясы Басты бухгалтер,
оған көмектегі мамандардан тұрады, барлығы үш адам.
4. Өндіріс бағдарламасының және тапсырыс портфелінің
қалыптасуы
Жоспарлау өндірістің экономикалық дамуының жүйелі түрі болып келеді.
Жоспарлар жүйесі көмегімен өсу бағыттары бақылайды, өндіріс дамуын, тұтыну
және жиналу арасындағы керекті пропорцияны сақтауын қамтамасыз етеді, әр
бөлімшенің ішіндегі жұмыстын және оның ұйымдастыруын бақылайды.
Ұлттық экономикада жоспарлаудың айырылмастан қоладанғанынан жоспарларды
әртүрлі мерзімдерге бөлінетіні пайда болды. Сондықтан олар ұзақ мерзімді
және қысқа мерзімді болып табылады. Ұзақ мерзімді жоспардың басты түрі
бізде бесжылдық жоспар болып табылады, оның негіздерінің ішіне жасалымды
қызметтің көлемі, номенклатурасы, капиталдық салымы, бағыттары және т.б.
кіреді.
Ал ағымды жоспар көмегімен бесжылдық жоспардың ережелері дәлделенеді де
жақынырақ қарастырылып, жаңадан пайда болған ықтималдар және туған ережелер
қолданылады. Ағымды жоспар бір жылға арналған кәсіп орнының жоспарынан, оны
жыл тұратын кварталдық мерзімдерге бөледі.
Жедел-өндірістік жоспар (ЖӨЖ) ішкікәсіпкерлік жоспарлаудың соңғы
сатысы, оның алдыдағы дәлдеуі.
ЖАҚ Городские электрические сети қоғамының жоспарларының ішіне
энергия тауысатын бюджеттер мен азаматтардың төлемдерінен, жұмыскерлердің
жалақысынан, мекеменің шаруашылық керекшіліктерінен тұрады.
Және де жоспардың ерекше түрі – бизнес жоспар. Бизнес жоспар дәл бір
істің дұрыс атқаруын жоспарлайды. Олар басқа мекемелермен келісім бойынша
істер, мемлекеттік бюджетке қатысты істер және т.б.
5. Өндірістің ығын-шығыны және баға белгіленуі
ЖАҚ Городские электрические сети көптеген қызметтерді атқарады:
- электроэнергияны өткізу, қайта құру және тағайымдау;
- электрикалық бағыттарды, құрал-жабдықтарды, көлікті, және басқа
керекті құралдарды техникалық түзу түрінде устау, өз уақытымен
техникалық объектерді жөндеу және түрлендіру;
- табиғатқа зиянын тигізетін ықпалдарды кетіру үшін керекті техникалық
және ұйымдастырушылық істерді меңгеру;
- электроэнергетикалық комплестің ішінде бәсекелестік құру, оның
тиімділігін көтеру және бағаны (тарифті) төмендету үшін, және
энергия шығаратын мекемелер мен энергия қолданушылардың арсында
мүдделерін келісімге келтіру үшін;
- өз керектігіне құрылыс-монтаждық жұмыстарды атқару;
- энергияны жерге жіберу және орнатылған электрообъектерді оқшалау
жұмыстары мен қызметтерін орындау, ВЛ-0,4-100кВ құру;
- шаруашылық субъектерімен келісім бойынша трансформаторлық
станцияларында монтаждық жұмыстар атқару;
- Қазақстаннда да және елдің сыртында мамандарды дайындау ісін атқару;
- радиоөткізгіш заттарын сатып алып қолдану;
- іс-әрекеттің басқа түрлері, басты мақсатқа жеткізетін, ҚР
заңшылығына қарсы келмейтін.
Бұл қызметтердің түрлеріне қарай өндіріс бағдарламасы құрылады,
маркетинг қызметінің ісі қалыптасады.
Кәсіп орнының экономикалық секторы, айтқандай, энергия тауысатын
азаматтардың және басқа мекемелердің төлемдерінен, оны бюджетке көшіру,
жұмысшылар жалақысы, мекеменің шаруашылық мүлігін кіргізеді. Осыны дәлдеу
қарастырсақ, ЖАҚ Городские электрические сети мекемесінің экономикасы
келесіден тұрады:
1. Өндірістік керекшіліктер:
- комплектілік мүшелер;
- топливо;
- тара;
- айырбастау заттары;
- басқа керекті материалдар.
2. Соңына жеткізілмеген өндіріс
3. Дайын тауар.
ЖАҚ Городские электрические сети тауары – энергия болып табылады.
1.6. Кәсіп орнының сыртқы экономикалық қызметі
ЖАҚ Городские электрические сети - дың сыртқы экономикалық қызметі
жарғыға сәйкес келсек, келесіден тұрады:
- энергияны басқа елдердің бюджеттерімен қабылдан келісім бойынша
тағайымдау, айтылған бюджеттен келісім бойынша төлем қабылдау;
- басқа елдің аумағында мамандар дайындау жұмысы;
- басқа елдің ұқсас мекемелерімен тәжіриби біліммен бөлісу.
2-БӨЛІМ
БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ КӘСІП ОРНЫНДАҒЫ ҰЙЫМДАСУЫ
2.1. Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу саясаты
Таңдап алған мекемемен есеп алу ... жалғасы
Азықтық өндірістердің экономикасы, технологиясы және стандартталауы коледжі
КАФЕДРА:___________________________ _______
МАМАНДЫҚ: Экономика, бухгалтерлік есеп және аудит
Дипломның алдында келетін тәжірибе бойнша
ЕСЕПТЕМЕ
АСТАНА – 200
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 3
1 – БӨЛІМ
КӘСІП ОРНЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
1.1. Кәсіп орнының жалпы сиппаттамасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 6
Кәсіп орнының шаруашылығымен меңгеру жұмысының
ұйымдастырушылық-құқықтық түсі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6
1.2. Кәсіп орнының экономикалық қызметі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8
1.3. Кәсіп орны қызметінің жоспары. Бизнес-план ... ... ... ... ... ... ... .10
1.4. Өндіріс бағдарламасының және тапсырыс портфелінің қалыптасуы.10
1.5. Өндірістің ығын-шығыны және баға белгіленуі ... ... ... ... ... ... ...11
1.6. Кәсіп орнының сыртқы экономикалық қызметі ... ... ... ... ... ... ...13
2-БӨЛІМ
БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ КӘСІП ОРНЫНДАҒЫ ҰЙЫМДАСУЫ
2.1. Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу
саясаты ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..13
2.2. Қаржы құралын есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.3. Есеп және валюталық шот арқылы жүргізілетін операцияларын
есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... 17
2.4. Есеп беретін тұлғалардың есептерін есепке алу. Дебиторлар мен
кредиторлардың есептерін есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 18
2.5. Өнім берушінің есептерін есепке алу. Материалдардың кірісі мен
шығысы, оны есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
19
2.6. Басты құралдарды есепке алу, олардың классификациясы мен бағасы.
Тауарлар, дайын өнім, ісмет өткізілімін есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... .20
2.7. Еңбекті және жалақыны есепке
алу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
2.8. Республикалық және жергілікті бюджетке бөлінген қаржы және ҚР
Қаржы министрлігінің Салық комитетіне өткізетін есептің
мерзімі..21
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... .23
КІРІСПЕ
Рыноктық экономика және экономиканың осы түріне көшу кезінде кәсіп орны
– экономика саласының дербес мүшесі – бизнес бойынша серіктестермен, әр
дәрежедегі бюджеттермен, меншікті капитал иелерімен және басқа
субъекттермен өзара қалыптасады да, қаржылық қарым-қатынас құрады.
Сондықтан фирмада қаржылық меңгеру қажеттілігі пайда болады, яғни
анықтамалы принциптердің, әдіс – тәсілдердің ойластырып қалыптастыру,
тактикалық және стратегиялық мақсаттарды құрайтын қаржылық ресурстармен
реттеушілік жұмыс атқаруының қажеттілігі де түсінікті. Меңгеру объектісі
болып қаржылық ресурстар келеді, атап айтқанда олардың көлемі, құрастыратын
негіздері, және де фирманың қаржылық ресурстарды құрау мен пайдалану
кезеңінде пайда болатын қарым-қатынас. Меңгерудің қорытындысы кәсіп орны
мен бюджеттердің, капитал иелерінің, бизнес бойынша серіктестердің және
рыноктің басқа агенттердің арасындағы ақшаның ағымында көрсетілінеді (оның
көлемінде және мерзімінде).
Кәсіп орнында меңгерушілік шешімінің негізі болып экономикалық ақпарат
келеді. Шешім қабылдау іс жүрісін үш кезеңге бөлуге болады: кәсіп орнының
қызметін - жоспарлау және болжамдау, оперативтік меңгеру, бақылау (қаржылық
талдау). Шешімді тек қана мекеменің акімшілігі емес, және басқа – сыртқы –
қаржылық ақпараттың пайдагерлері (фирманың сыртында болатын ынталанды
тұлғалар, осы кәсп орны бойынша шешім қабылдау үшін керекті ақпараттың
қажеттілігін түсініп тұрған). Ішкі қызметкерлер есепте алынған ақпаратпен
пайдаланады, сыртқылар – мекеменің қаржылық есептіліктің деректерімен.
Біріншісі мен соңғы деректер кәсіп орнының бухгалтерлік есеп жүрісінде
құрастыралады.
Осының барлығы есептің және есептіктің мақсаттарын кәсіп орнының
дәрежесіне қарай нақтылауға рұқсат етеді, және де жалпы оларды баға ретінде
анықтауға болады:
← Кәсіп орнының төлемге жарамды қабілетін (кредиторлық қарыз
бойынша, ликвидность және т. б. жабдықтылығы);
← Рентабельность;
← Тұлғалардың жауапкершілік лауазымы.
Экономикалық ақпарат жүйесінде бухгалтерлік есеп меңгерудің маңызды
аспабы болып келеді, өзінің ішінде көпшілік ең жинақы және дұрыс ақпарат
терген, және де бухгалтерлік есеп кәсіп орны шаруашылық қызметінің
объективтік бағасының негізі, жүріп жатқан және ойдағы жоспарлаудың негізі,
меңгерушілікті шешім қабылдауының әрекетті аспабы болып келеді.
Менің дипломның алдында келетін тәжірибем жеті аптаның арасында ЖАҚ
Городские электрические сети мекемесінің бухгалтериясында өтті. Бұл уақыт
менің кәсіп орнында бухгалтердің жұмысымен, жұмыс дағдыларымен танысуыма,
оқу орнында алған білімдерімді тәжіриби бекітуге арналды. Тәжірибе
бағдарламасы кеңтақырыпты болып шықты: мен кәсіп орнының жалпы шаруашылық
сипаттамасымен, оның құқықты түрімен, меңгеру және жоспарлау жүйелерімен
таныстым. Және де мен кәсіп орнында кәсіпкерлік және қаржыға байланысты
істермен, қарым-қатынастармен толық танысуды міндет еттім. Уақытты көбінесе
ЖАҚ-ның бухгалтерлік есебіне арнауға тура келді.
ЖАҚ Городские электрические сети экономиканың энергетикалық бұйымы,
сондықтан кәсіп орнының бухгалтелік есебі энергия үшін басқа мекемелердің,
азаматтардың төлемдерінен, жұмыскерлердің жалақысын құрастыру, ЖАҚ-ның
шаруашылық меншігін есептеуден тұрады.
Мен тәжірибе жүрісінде кезеңді, мерзім бойынша келесі сұрақтарды
қарастырдым:
- Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу саясаты;
- Қаржы құралын есепке алу;
- Есеп және валюталық шот арқылы жүргізілетін операцияларын есепке алу;
- Есеп беретін тұлғалардың есептерін есепке алу;
- Дебиторлар мен кредиторлардың есептерін есепке алу;
- Өнім берушінің есептерін есепке алу. Материалдардың кірісі мен
шығысы, оны есепке алу;
- Басты құралдарды есепке алу, олардың классификациясы мен бағасы;
- Тауарлар, дайын өнім, ісмет өткізілімін есепке алу;
- Еңбекті және жалақыны есепке алу;
- Өндіріс және өнім заттардың өзіндік бағасына бөлінген шығындарды
есепке алу;
- Фондтарды, банктардің кредиттарын есепке алу;
- Қаржыдлық қорытындыны шығару. Табыс пен шығысты есепке алу;
- Басты кітаптің толтырылуымен және кәсіп орны балансының
құрылуымен танысу;
- Республикалық және жергілікті бюджетке бөлінген қаржы және ҚР
Қаржы министрлігінің Салық комитетіне өткізетін есептің мерзімі.
Осы атқарған жұмыстың қорытындысы нағызғы Есептеме болады.
Есепттеме жұмысынның екі тарауының соңында тарауда айтып өткен кәсіп
орнының құжаттары қосылған.
1-БӨЛІМ КӘСІП ОРНЫНЫҢ ЭКОНОМИКАСЫ
1. Кәсіп орнының жалпы сипаттамасы.
Кәсіп орнының шаруашылығымен меңгеру жұмысының
ұйымдастырушылық-құқықтық түсі.
Толық атауы – ЖАҚ Городские электрические сети. Мекен-жайы және
пошталық жәшіктің белгісі – Қазақстан Республикасы, 473000, Астана к.,
Сейфуллин көшесі 100.
Жабық акционерлық қоғам Городские электрические сети заңды түрде 19
желтоқсан 2002 жылы Әділет министрлігінде тіркелген. Тіркеу куәгерлігі №
723 – 1902, сонымен бірге құрылтайлы құжаттарға, ҚР заңдарына қарсы
келмейтін іс-әрекет жүргүзуге құқығы бар. ЖАҚ Городские электрические
сети кәсіп орнына (арғарай – қоғам) 2003 жылдың 17 сәуірінде № 5027 ұлттық
идентификациялық номір иемденген.
Қоғамның іс-әрекеті. Қоғам іс-әрекетінің мақсаты – таза табыс табу және
оны Акционерлер мүдделеріне қарай ұқсату, және де өндіріс істерінің дамуы
үшін. Қоғамның негізгі іс-әрекеттері келесілер:
- электроэнергияны өткізу, қайта құру және тағайымдау;
- электрикалық бағыттарды, құрал-жабдықтарды, көлікті, және басқа
керекті құралдарды техникалық түзу түрінде устау, өз уақытымен
техникалық объектерді жөндеу және түрлендіру;
- табиғатқа зиянын тигізетін ықпалдарды кетіру үшін керекті техникалық
және ұйымдастырушылық істерді меңгеру;
- электроэнергетикалық комплестің ішінде бәсекелестік құру, оның
тиімділігін көтеру және бағаны (тарифті) төмендету үшін, және
энергия шығаратын мекемелер мен энергия қолданушылардың арсында
мүдделерін келісімге келтіру үшін;
- өз керектігіне құрылыс-монтаждық жұмыстарды атқару;
- энергияны жерге жіберу және орнатылған электрообъектерді оқшалау
жұмыстары мен қызметтерін орындау, ВЛ-0,4-100кВ құру;
- шаруашылық субъектерімен келісім бойынша трансформаторлық
станцияларында монтаждық жұмыстар атқару;
- Қазақстаннда да және елдің сыртында мамандарды дайындау ісін атқару;
- радиоөткізгіш заттарын сатып алып қолдану;
- іс-әрекеттің басқа түрлері, басты мақсатқа жеткізетін, ҚР
заңшылығына қарсы келмейтін.
Қоғамның заңды дәрежесі. Қоғам өз іс-әрекетін Қазақстан Республикасының
Конституциясына, заңшылығына және өз Жарғысына сәйкес атқарады. Заңды тұлға
ретінде Қоғамның өзіндік мүлігі, дербес баланс бар, өз атынан қоғам мүлікті
және жеке құқықтары мен міндеттерін атқаруға, сотта қуынушы да жауапкер де
ретінде шығуға қақы бар. Қоғам жабық болған соң акциялары да
құрылтайшылардың арасында тағайымдалады және заңды тәртіп бойынша алдын-ала
анықтамалы тұлғалардың арасында. Қоғамның өзінің филиалдарын, өкілдіктерін,
кіші заңды тұлғаларын құруға, және Қазақстан Республикасының аумағында және
елдің сыртында заңды түрде басқа заңды тұлғалардың жарғылы капиталында
қатысуға құқығы бар.
Қоғамның жарғылы капиталы. Соңғы тіркеуге сәйкес акция эмиссиялар
көлемі номиналдық бағасымен – 1000 мың тенге 621.422.000 тенге құрайды.
Жабайы атаулы акцияларға KZ1С50270004 ұлттық идентификациялық нөмірі
иемделген. Сәуірдің 1-де 2003-ші жылы жарғылы капиталды 4 678 577 920
тенгеге көбейту шешіміне келген, сонымен ол 5 300 000 000 тенгеге айналды.
Ал акциялар көлемі 5 300 000 – ге жетті.
Акциялардың көлемі, олардың шығару мерзімі және ережелері туралы
шешімдерді акционерлер жиналысымен анықталған қоғамның Директорлар кеңесі
шешеді. Қоғамның жұмыс уақыты ҚР еңбек туралы заңшылығына және ішкі
тәртіпке сәйкес ұйымдастырылған. Жұмыс тілдері ретінде қазақ, орыс тілдері
қабылданған. Өз атауымен бірге қоғам өз мөрі мен фирмалық бланкілерінің,
эмблемаларының және басқа керекті реквизиттердің иесі болып саналады.
Акционерлер. Жарғыға сәйкес, біздің кәсіп орны өз міндеттері бойынша
жауапты, бірақ акционерлер үшін жауапшылықты алмайды. Сонымен бірге
акционерлер қоғамның алдында және қоғамның жауапкершілігі бойынша жауапты.
Қоғамның акционерлері: ААҚ Астанаэнергосервиз - жарқылық капиталдан 25%,
Астана қаласының әкімшілігі - жарқылық капиталдан 75 %.
2. Кәсіп орнының меңгеру жүйесі.
Қоғамның органдары:
- Акционерлер жиналысы – жоғары орган;
- Директорлар кеңесі – меңгеру органы;
- Басты директор – орындаушы орган;
- Ревизиялық комиссия – бақылау органы.
Төменде кәсіп орнының құрылымын көрсететін кесте келтірілген (1-кесте).
асты директор
1-сурет. Кәсіп орнының құрылымы.
3. Кәсіп орны қызметінің жоспары. Бизнес-план
Кәсіп орнының экономикалық қызметін кім атқаратынын жоғарыдағы кестеден
де көруге болады, ол Басты бухгалтер және оған бағынатын бөлімшелер:
Механизация және қөлік қызметі, Ғимаратты және құрылымдарды жөндеу тобы,
Шаруашылық қамтамасыз ету тобы, Материалдық-техникалық қамтамасыз ету тобы.
Әрине көбінесе барлық экономикалық істерді бухгалтерия атқарады. Ол
менің нағыз тәжірибем өткен жер. Қоғамның бухгалтериясы Басты бухгалтер,
оған көмектегі мамандардан тұрады, барлығы үш адам.
4. Өндіріс бағдарламасының және тапсырыс портфелінің
қалыптасуы
Жоспарлау өндірістің экономикалық дамуының жүйелі түрі болып келеді.
Жоспарлар жүйесі көмегімен өсу бағыттары бақылайды, өндіріс дамуын, тұтыну
және жиналу арасындағы керекті пропорцияны сақтауын қамтамасыз етеді, әр
бөлімшенің ішіндегі жұмыстын және оның ұйымдастыруын бақылайды.
Ұлттық экономикада жоспарлаудың айырылмастан қоладанғанынан жоспарларды
әртүрлі мерзімдерге бөлінетіні пайда болды. Сондықтан олар ұзақ мерзімді
және қысқа мерзімді болып табылады. Ұзақ мерзімді жоспардың басты түрі
бізде бесжылдық жоспар болып табылады, оның негіздерінің ішіне жасалымды
қызметтің көлемі, номенклатурасы, капиталдық салымы, бағыттары және т.б.
кіреді.
Ал ағымды жоспар көмегімен бесжылдық жоспардың ережелері дәлделенеді де
жақынырақ қарастырылып, жаңадан пайда болған ықтималдар және туған ережелер
қолданылады. Ағымды жоспар бір жылға арналған кәсіп орнының жоспарынан, оны
жыл тұратын кварталдық мерзімдерге бөледі.
Жедел-өндірістік жоспар (ЖӨЖ) ішкікәсіпкерлік жоспарлаудың соңғы
сатысы, оның алдыдағы дәлдеуі.
ЖАҚ Городские электрические сети қоғамының жоспарларының ішіне
энергия тауысатын бюджеттер мен азаматтардың төлемдерінен, жұмыскерлердің
жалақысынан, мекеменің шаруашылық керекшіліктерінен тұрады.
Және де жоспардың ерекше түрі – бизнес жоспар. Бизнес жоспар дәл бір
істің дұрыс атқаруын жоспарлайды. Олар басқа мекемелермен келісім бойынша
істер, мемлекеттік бюджетке қатысты істер және т.б.
5. Өндірістің ығын-шығыны және баға белгіленуі
ЖАҚ Городские электрические сети көптеген қызметтерді атқарады:
- электроэнергияны өткізу, қайта құру және тағайымдау;
- электрикалық бағыттарды, құрал-жабдықтарды, көлікті, және басқа
керекті құралдарды техникалық түзу түрінде устау, өз уақытымен
техникалық объектерді жөндеу және түрлендіру;
- табиғатқа зиянын тигізетін ықпалдарды кетіру үшін керекті техникалық
және ұйымдастырушылық істерді меңгеру;
- электроэнергетикалық комплестің ішінде бәсекелестік құру, оның
тиімділігін көтеру және бағаны (тарифті) төмендету үшін, және
энергия шығаратын мекемелер мен энергия қолданушылардың арсында
мүдделерін келісімге келтіру үшін;
- өз керектігіне құрылыс-монтаждық жұмыстарды атқару;
- энергияны жерге жіберу және орнатылған электрообъектерді оқшалау
жұмыстары мен қызметтерін орындау, ВЛ-0,4-100кВ құру;
- шаруашылық субъектерімен келісім бойынша трансформаторлық
станцияларында монтаждық жұмыстар атқару;
- Қазақстаннда да және елдің сыртында мамандарды дайындау ісін атқару;
- радиоөткізгіш заттарын сатып алып қолдану;
- іс-әрекеттің басқа түрлері, басты мақсатқа жеткізетін, ҚР
заңшылығына қарсы келмейтін.
Бұл қызметтердің түрлеріне қарай өндіріс бағдарламасы құрылады,
маркетинг қызметінің ісі қалыптасады.
Кәсіп орнының экономикалық секторы, айтқандай, энергия тауысатын
азаматтардың және басқа мекемелердің төлемдерінен, оны бюджетке көшіру,
жұмысшылар жалақысы, мекеменің шаруашылық мүлігін кіргізеді. Осыны дәлдеу
қарастырсақ, ЖАҚ Городские электрические сети мекемесінің экономикасы
келесіден тұрады:
1. Өндірістік керекшіліктер:
- комплектілік мүшелер;
- топливо;
- тара;
- айырбастау заттары;
- басқа керекті материалдар.
2. Соңына жеткізілмеген өндіріс
3. Дайын тауар.
ЖАҚ Городские электрические сети тауары – энергия болып табылады.
1.6. Кәсіп орнының сыртқы экономикалық қызметі
ЖАҚ Городские электрические сети - дың сыртқы экономикалық қызметі
жарғыға сәйкес келсек, келесіден тұрады:
- энергияны басқа елдердің бюджеттерімен қабылдан келісім бойынша
тағайымдау, айтылған бюджеттен келісім бойынша төлем қабылдау;
- басқа елдің аумағында мамандар дайындау жұмысы;
- басқа елдің ұқсас мекемелерімен тәжіриби біліммен бөлісу.
2-БӨЛІМ
БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕПТІҢ КӘСІП ОРНЫНДАҒЫ ҰЙЫМДАСУЫ
2.1. Бухгалтерияның құрылымы және кәсіп орнында есептің
ұйымдастыруы. Есеп алу саясаты
Таңдап алған мекемемен есеп алу ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz