Экологиялық мәселенің мәні

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы
Туран университеті

Курстық жұмыс

Тақырыбы: Экономикалық аспектілердің экологиялық проблемалары

Алматы, 200 ж

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
I Экологиялық мәселенің
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
II Қазақстан Республикасы аймағының экология–экономикалық
мәселелері ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .9
III Қазақстан Республикасы аймағының экология–экономикалық саясатының
іске
асырылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 14
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... ... ... ... ... ..20
Пайдаланған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... 21

Кіріспе

Республикада нарықтық қатынастардың қалыптасуы әлі де еліміздің
экологиялық және экономикалық дағдарыстан шығу жағдаиын қамтамасыз
еткен жоқ. Өтпелі кезенде іс- әрекеттері экологиялық қауіпсіздік
талаптарын қанағаттандырмайтын кәсіпорындар құрылып, тозған және моральді
ескірген технологиялар мен құрал-жабдықтар пайдаланып келеді, ал
мемлекеттік органдар көбнесе бақылаудың және басқарудың дәстүрлі әкімшілік
шараларын қолданып келеді.
Қазіргі уақытта экономикада экологиялық бағыттың дамуы қажет, өйткені
экологиялық-экономикалық бағалаусыз шаруашылықтың даму тенденциялары туралы
жорамалдау мүмкін емес. Қоршаған ортаның элементтерін дәстүрлі экономикалық
есептеулерге барлық уақытта кіргізе алмау қиындығы туып отыр, сондықтан
адамның өндірістік іс-әрекетін экологиялық-экономикалық бағалаудың жаңа
әдістемелері қажет. Мәселені түбегеилі шешу үшін экономиканың барлық
салаларын аз қалдықты ресурс сақтаитын технологиялық процестерге өтүін
талап етеді.Ол үшін қаржыларды салудың басым бағыттарын анықтау, өнеркәсіп
салалары үшін экологиялық факторды ескере отырып, технологиялық процестерді
жетілдірудің ғылыми негізделген жоспарларын қалыптастыру қажет. Бұл маңызды
мәселені шешу қажеттігі материалдық ресурстарды паидалану деңгеиін бағалау
және өнеркәсіптік объектілердің табиғи ортамен өзара қарым-қатынасы
процестерін басқарудың әдістемелік негіздерін жасау бойынша зерттеу
жүргізуді өзекті етеді.
Тұрақсыз өндіріс пен тұтыну құрылыымдарының болуы экологиялық тұрақты
қалдықтардың көлемі мен түрлерінің тендесі жоқ қарқынмен көбеюіне әкеледі.
Егер бұл тенденция сақталса, онда 2025жылға деиін қалдық көлемі 4-5 есе
өседі. Қазақстан Республикасында қазірдің өзінде 20млрд. Тоннадан астам
қалдықтар жиналған.
Экология-демографиялық мәселелердің әлеуметтік және экономикалық
мәнділігі ғылыми зерттеулерде оларға баса назар аударылуын жоғары денгеиде
талап етеді. Демография, экономиканың дамуы, қоғам және қоршаған ортаның
өзара әрекеттесуінің жалпы және арнайы мәселелерін сараптаумен бірегей шешу
мәселесі және халықтың ұдайы өсүінен туындайтын қүбылыстарды зерттеуде,
экология-экономикалық мақсаттардың жетекші орынға шыққанын негіздеуде
әртүрлі әлеуметтік-экономикалық, қоғамтану, табиғаттану ғылыми мектептері
мен бағыттардағы ғылымдар үлес қосуда.
– демографиялық, экологиялық және экономикалық фактордың өзара тәуелді
баиланыстары елдің экономикалық-әлеуметтік даму мән-мазмұн ерекшеліктермен
негізделеді ;
– өтпелі кезендегі экологиялық және демографиялық өзгеріс
салдарларының экономикадағы нарықтық жаңару процестеріне теріс мәнді кысымы
аймақтық денгеиде өзара тәуелді бірлікте тұжырымдалады;
– өтпелі кезен экономикасындағы адам экологиясы және халық өсуінің
экологиясының мәнінің күшеюіне орай демографиялық,экологиялық игіліктердің
әлеуметтік мазмұнының құндылығыныңартуы тұжырымдалады;
– дамыған нарықтық экономикалы елдермен салыстырғанда өтпелі кезендегі
Қазақстандағы болып жатқан демографиялық, экологиялық процестердің
шиеленісуі көрсетілді;
– Қазақстандағы экономикалық ортаның экология, демографиялық
процестерге ұзақ мерзімдік теріс ықпалы айқындалады;
– халықтың ұдайы өсуі мен көшіп-қонуының өтпелі экономикадағы
заңдылықтарының ерекше мәні-әлеуметтік,экономикалық экологияға
байланысты туындаған көп факторлы түбірлі проблемалар ретінде
қарастырылады.

I. Экологиялық мәселелердің мәні

Қоғам мен табиғаттың, адам мен оның мекен ету ортасының өзара
тәуелділігі, әлеуметтік бейімделу мәселелерінің жалпы теориялық негіздері
қарастырылған. Тәуелсіз Қазақстанның нарықтық реформаларды жүзеге
асыруының бастапқы кезеңіндегі күрделі мәселелердің бірегейі демографиялық
және экологиялық процесстердің оң шешімдерін экономикалық
мақсат–міндеттермен сабақтастыра бағыттау болып табылады. Қазақстан
территориясындағы өткен ғасырдың алпысыншы жылдары байқала бастаған
экологиялық дағдарыс, әскери сынақ алаңдары және экономикалық шикізат
дайындау салаларының қарқынды дамуы, ауыл шаруашылығының ірі территориялық
құрылыстар мен химияландыру процестері ерекшк экологиялық–экономикалық апат
аймағының қалыптасқанын көрсетеді. Туындаған экологиялық, экономикалық
дағдарыс белгілері өте күрделі шиеленіскен аймақтың бірі Арал–Қызылорда.
Адам экологиясы мен эколгиялық сипаттағы өндірісті зерттеудің кешенді
тәсілдері, бір жағынан олардың үйлесімді де, ғаламдық сипаттарын көруге, ал
екіншіден олардың ғылыми техникалық және мәдени прогрестің ықпалымен дамуын
байланыстыруға мүмкіндік болуы мен мән–мазмұн ерекшелігін айқындауға
мүмкіндік береді.
Бұл проблемаларды шешу тек, қоғамның табиғи ортамен өзара әрекетін,
тірі және жансыз табиғаттағы барлық процестерді түбірлі жетілдіруге
бағыттағанда ғана мүмкін болады. Аса өзекті мәселе, тек табиғатты қорғау
туралы емес, ал адамды табиғатпен гармонияда одан әрі қарай жетілдіру үшін
қолайлы әлеуметтік–экологиялық жағдайлар құру мақсатында оның өмір сүруі
мен дамуы туралы, яғни адам экологиясын ерекшелеу туралы болып отыр.
Кейбір әдебиеттерде адамды қоршаған орта ұғымы қазіргі
ғылыми–техникалық революция жағдайында, нақтылы экономикалық,
әлеуметтік–гигиеналық және экологиялық мазмұнынан айырылған, көп
абстрактілі, тарихтан тыс мән алады.
Адам экологиясын экономикалық процестер мен демографиялық хал–ахуалмен
түбірлі сабақтас құбылыс ретінде жаңа деңгейде зерттеудің мәні әлеуметтік
экономикалық экология жүйесін айқындайды. Әлеуметтік–экологиялық
концепцияны дамытушылардың бірі Р.Э. Парк қоғам мен адамның өзара
қатынастарының дамуының басты стимулы, тіршілік үшін күрестен туындайтын
бәсекелестік және серіктесу әрекеттері болып табылатындығын дәлелдейді. Ал
дамзат тіршілігінің әлеуметтік жағдайлары тек өзара әрекеттесуге ықпал
корсететін сыртқы факторлар болып есептеледі. Шындығында ҒТР дәуірінде адам
экологиясы мен әлеуметтік экология құбылыстарының бірігу сипаты күшеюде.
Адамның табиғатқа және табиғаттың адамға қатысы қоғамдық өндіргіш
күштермен, өндірістік қатынастармен және адамның еңбек процестеріндегі
ролімен үдемелі өзгерісте жүреді. Генетикалық тәсіл тұрғысынан әлеуметтік
экологияда табиғи және жасандының пайда болуымен қалыптасу кезеңінің
жүйелілік заңдыларын айқындау қажеттігі шығады.
Осындай күрделі мәселелері қоғамдық ұйымдар мен экологиялық
қозғалыстың туымен сипатталады. Экономикалық бейімделу процесі табиғи орта
және әлеуметтік қатынастар өзара әрекеттесуінің еңбек процесі мен нәтижесін
бөлу, айырбастау, тұтыну процестеріндегі адам мен қоғам тарапынан болатын
саналы, реттеледі іс–әрекеттер жиынтығы. Бұл құбылысты реттеу оны саналы
бағыттау, басқару міндеттерін қояды.
Табиғи және әлеуметтік бейімделі процесінің
экология–экономика–демография тізбесіндегі әлеуметтік–экономикалық
заңдылықтары қоршаған ортаға қатысты мынандай келелі мәселелермен
айқындалады: біріншіден, халық орналасу экологиясы ғылыми зерттеу
бағдарының қалыптасуы. Бұл өрелі мәселелердің шешуші бағыттары болып
демографиялық хал–ахуалды жақсарту шаралары, өндірістің салалық–кеңістік
құрылымдарын жаңарту және халық орналасуының экономикалық негіздерін
әлеуметтік негізде жаңарту мәселері айқындалуда. Екінші шеңберде шешуді
қажет ететін шаралардың өзегі халықтың табиғи өсуі–қоршаған орта
үйлесімділігін түбегейлі жақсарту мәселесі.
Халықтың орналасуы және өсуі, құрылымдық өзгерістерді
экономика–экологиялық ортаның заңдылықтарымен түбірлес процес, яғни
өндіргіш күштер мен өндірістік қатынастар дамуының заңдылықтарына тәуелді
әлеуметтік–тарихи құбылыс ретінде қоршаған орта мен әлеуметтік ортаның
қайшылықты бірлігін көрсетеді. Бұл құбылысты ерекшелеп
әлеуметтік–экономикалық өмір сүру ортасы деп атауымызға болады. Өз
кезегінде әлеуметтік–экономикалық өмір сүру ортасы халықтың әлеуметтік
қозғалысын тудырады. Қолайсыз мамандық, зиянды ортадан қалыпты кәсеп пен
кеңістікке көшіп–қону орын алады. Үшіншіден, кеңістік қозғалыс – табиғи
орта байланысы халық орналасуының географиялық сипатынан әлеуметтік–ұлттық
мәнге айналады. Гүл жайнаған өлкелер құлазыған шөлге алмасады.
Экологиялық мәселелердің әлеуметтік және экономикалық мәнділігі ғылыми
зерттеулерде оларға баса назар аударылуын жоғары деңгейде талап етеді.
Экономиканың дамуы, қоғам мен қоршаған ортаның өзара әрекеттесуінің жалпы
және арнайы мәселелерін сараптау мен шешу мәселесі және халықтың ұдайы
өсуінен туындайтын құбылыстарды зерттеуде, экология–экономикалық
мақсаттардың жетекші орынға шыққанын негіздеуде әртүрлі
әлеуметтік–экономикалық, қоғамтану, табиғаттану ғылыми мектептері мен осы
бағыттардағы ғалымдар үлес қосуда. Қазақстан экономикасында нарықтық
қатынастың қалыптасуы кезеңінде экология–экономикалық үйлесімді шаруашылық
басқаруды, реттеуді және экологиялық проблемаларды жан–жақты сипаттауды
қарастыратын ғылыми еңбектер мен жарияланымдар жарық көрді. Соның ішінде
А.С.Бейсенованың, С.Т.Тлеубергеновтың, Ғ.Сағымбаевтың, Е.М.Упушевтің т.б.
ғалымдардың ғылыми жұмыстарын тап көрсетуге болады.
Қазақстан Республикасында экономикалық тұрақты өсуге, нарықтық
шаруашылық жүргізудің қалыптасуы экология саласында нормативтік–құқықтық
негіздерді дамыту мәселесіне, экономикалық және құқықтық тұрғыдан
үйлесімді, кешенді теорияның жүйелі қалыптаспауы әсерінен күрделене түседі.
Осыған орай, ағымдық саясатта нақты басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін
негіз бола алатын жоғары сапалы әлеуметтік, экономикалық және экологиялық
талдау талап етіледі.
Экология–экономикалық қатынастарды реттеу тетіктерін (механизмдерін)
жүйелеуге қызмет етеді. Зерттеу жұмысының негізгі тұжырымдары мен
қорытындылары экология, экономика салаларының негіздері мен тұжырымдарын
салыстырмалы зерттеуге жағдай жасайды. Жұмыс материалдарын экономика,
экология бойынша арнаулы курстар мен көмекші құралдар дайындауға және
жоғары, орта оқу орындарында жүргізілетін кейбір мамандандырылған курстарға
әдістемелік негіз ретінде пайдалануға болады.
Қазақстан республикасында келесідей проблемалар кездестіріледі:
– ғаламдандыру кезеңінде экономикалық даму бағыты экологияны
жақсарту, адамгершілікті дәріптеу ықпалында болуы тиіс. Сол
себепті экономиканың өзі табиғатты мақсатында ұйымдастырылуы
қажет;
– Қазақстан экономикасының өзекті міндеті халықаралық
экологиялық стандарттар деңгейіне жетіп, оны сақтау болып
табылады;
– Экологиялық проблемалардың маңыздылығы олар бүкіл әлемдік
болағндықтан дағдарысты бәсеңдңту үшін дүниежүзілік
қоғамдастықтың қаржылай көмек беру міндеті тұр. Олай болмаса,
адамзаттың болашағына күрделі қауіп төнетіні сөзсіз;
– Қазақстан Республикасында экологиялық жағдай өте қолайсыз,
айталық таза су тапшылығы, ауаның ластануы, совет дәуіріндегі
термоядролық ашық және жабық жарылыстар тәрізді басқа да
қоршаған ортадағы табиғи тепе–теңдікті бұрмалау зардабы қазіргі
және болашақ ұрпақтар өміріне қауіп тудыратыны белгілі. Арал
теңізінің жойылуына бүкіл әлем куәгер, сол аймақта өмір сүріп
жатқан халықтың тағдыры, сондай–ақ Семей және басқа да
полигондар маңындағы елдің жағдайы, ашық шахталарда уран
рудасын тасымалдаудың өлшеусіз зардабы – барлығының жинағы орны
толмас апатты көз алдымызға келтіреді;
– экономикалық өркендеуге қазіргі неолибералдық көзқараста
әлеуметтік факторлардың үлесі ұлғайтылуы қажет;
– Экологиялық қауіпсіздік азық–түлік және сейсмикалық
қауіпсіздікпен тығыз байланысты. Осы жоғарыда аталған және
басқа да табиғатқа теріс көзқарастарды ескере отырып, курстық
жұмыс шеңберінде экологиялық қауіпсіздікті сақтау, оның
экономикалық өркендеу, халықтың денсаулығын сақтау, тұрмыс
дәрежесін көтеруге әсері бар негізгі жолдарын анықтауға
талаптанып, мақсат еттік.
Табиғи ортаның қолайлы болуын – қоғамның экономикалық және әлеуметтік
дамуына әсер ететін қажетті шарт. Экологиялық ахуалдың төмендеуі адамдардың
тұрмыс деңгейін нашарлатады. Мұндай жағдайға сай, табиғи ортаны қорғаумен
қатар, экологиялық зардап шеккен халықты әлеуметтік қорғау және
экономикалық жәрдем көрсету шараларын талдап жасау мәселесі туындайды. Бұл
жағдайды республикадағы көптеген экологиялық дағдарыстар, оның әр аймақтағы
сипаты, соның ішінде атап айтатын болсақ, жарты ғасырдан астам уақыт сынақ
полигонына айналған Семей ядролық сынау полигоны, дүниежүзілік қасіретке
айналған Арал апаты тікелей көрсетіп отыр.
Экологиялық проблемаларадамзаттың басты проблемасына айналды, ол
барлығының және жекелеп алғанда әрбір адамның мүддесіне тікелей қатысты.
Қазіргі кезде дүниежүзінің барлық елдерінде қоршаған ортаны бұзу арқылы
қоғам өз келешегін жоятынын мойындау түсінігі бірте–бірте өсіп келеді.

II. Қазақстан Республикасы аймағының экология–экономикалық мәселесі

Экологиялық, демографиялық дағдарыстарды шешудің нарықтық өтпелі
кезеңге тән экономикалық аспектілер мен тетіктері қаралады. Зерттеу
нәтижесінде республика алдында тұрған қоршаған ортаны қорғаудың
әлеуметтік–экологиялық механизмдері талданған. Нарықтық экономикаға көшу
өкінішке орай күрделі экономикалық ахуалды сауықтыру мүмкіндігін шектеуде№
мыңдаған мемлекеттік емес кәсіпорындар құрылысты кейде экологиялық
талаптарды ескермей жүргізуде. Ерекше қауіп–қатерді табиғатты қорғауды
жобалаумен және бақылаумен айналысатын мемлекеттік емес кәсіпорындар
туғызуда. Сондықтан, экологиялық реттеудің тиімді механизмін құрі міндеті,
тек сәйкес теориялық тұжырымдаманы терең зерттеуді ғана талап етпейді,
сондай–ақ нарықтық экономика елдерінде экологиялық сыртқы күшті реттеу
механизмдерін қалыптастыратын ықпал ету құралдарының жүйелі құрылымын талап
етеді. Экономикалық теорияның өтпелі экономиканың міндеттерін шешудегі
маңызды ролі бір жағынан, ғылым бұрын айқындаған ортақ заңдылықтарын
босшылыққа алуды, ал екінші жағынан, қарастырылып отырған ел экономикасының
ерекшеліктерін есепке алуды көздейді. Минералды ресурстарды өндіру мен
қолданудың кең көлемді қарқындары қоршаған ортаның микроэлементтермен
ғаламдық ластануына мүмкнідік берді. Көптеген өнекәсіптік орталықтарды
экологиялық қауіптілікті ерекше ластандырушы заттардың қалдықтары құрайды.
Экономикалық–экологиялық реттеудің АҚШ, Жапония және Батыс Европа
елдеріндегі ерекшеліктері нарықтық экономика жағдайында экологиялық реттеу
механизмдерінің пайда болуы мен жұмыс істеу тіжирібелерін, берілген
механизмдерінің тиімділігі сәтіне олардағы қоршаған ортаның деградация
процесстерін күрт төмендету қабілетінен көрінеді. Мысалы, АҚШ–та кешенді
экологиялық шаралар алғаш 1969 жылы Қоршаған орта саласындағы ұлттық
саясат туралы заңдың қабылдануымен жүйелі сипат алады. Дамыған елдерде
экологиялық саясатты жүргізудің нормативті әдістері басым, оның мәні –
қоршаған ортаны ластаушы қалдықтарды нормалау, экологиялық сарапты қамтитын
шаруашылық қызметті тікелей реттеу, шығарылатын өнімге бақылау жасау,
өндірісті лицензиялау.
Қазақстан Республикасының өзіне тән ерекшелігі экологияландырылған
экономикалық ортаның қалыптасу кезеңінің, нарықтық экономикалық ортаның
пайда болу кезеңімен сәйкес келуі болып табылады. Соның өзінде, соңғысының
қиындықтары сыртқы әсерді реттеу механизмдеріне өз әсерін тигізеді.
Сондықтан, Қазақстан Республикасының дамуының қазіргі кезеңінде
қоршаған орта сапасының нашарлауына жол бермеу керек. Сондай–ақ табиғи
ресурстарға меншік формасының әлсіз бақыланылатын ұйымдық–экономикалық
өзгерісін, меншік құқының субъектілі–объектілі шек қойылуы мәселелерінің
шешілмегендігін; қарусыздандырудың, жеделдетілген, нашар дайындалған
процесстері және жалпы өндіріс құлдырауының кесірлі шеңберімен және
инфляцияның өсуімен инвестициялық белсенділіктің, қалыптасқан құлдыраушы
ахуалын жатқызуға болады. Осының барлығы экологиялық саланы одан әрі әлсіз
етеді.
Нарықтық шаруашылыққа қарама қайшылықты және ауыртпалықты әдістермен
өту, әлеуметтік–экологиялық проблемаларды қиындатады.
Экологияланған экономикалық ортаны құруды нақты институтционалды
трансформациядан, экологиялық ахуалға тұрақтандырушы ықпал көрсетуге
қабілетті ресмиленген ережелердің іштей келісілген жүйесін қалыптастырудан
бастау керек. Өтпелі экономиканы талдау әдіснамасына институтционалды
трансформацияның мағыналы жағын ескеру маңызды.
Экологиялық проблемалар негізінен экономикалық салада шаруашылық
әрікетте экологиялық факторларды дұрыс бағаламау салдарынан пайда болады.
Олар берілген процесстің ішкі қисынын ескере отырып, экономикалық құралдар
көмегімен шешілуі керек. Қоршаған ортаға ықпал еткені үшін өндірушілердің
экономикалық жауапкершілігін күшейту мақсатында қалыптасушы нарықтық
механизмдерді пайдаланған жөн.
Қазақстан Республикасының қазіргі жағдайының ерекшелігінің бірі
экономикалық–экологиялық реттеудің қалыптасушы механизмінде көрініс беретін
терең экономикалық дағдарыс болып табылады. Бұл бәрінен бұрын экологиялық
сыртқы әсерді реттеу механизмін қаржы жағынан қамтамасыз етумен байланысты.
Қазіргі таңда бюджетте табиғат қорғауға жеткілікті қаражат жоқ, көпшілігі
қалпына келтіру мен қайта профильдеуді талап етеді, ластаушы
кәсіпорындардың өздері мемлекеттік қолдауды қажет етеді; қалыптасушы
нарықтық құрылымдар берілген сатыда қоршаған ортаны қорғауды қаржыландыруға
құштар емес. Біздің ойымызша табиғат қорғауға бағытындағы іс–шараларды
жүргізуге қаражаттардың болмауы–көз жетерлік келешекте экологиялық реттеу
механизмінің басты шектеуші факторы болып табылады.
Экономикалық–экологиялық реттеу механизмінің дамуындағы келесі
кезең–экологиялық қызмет көрсету нарығының, табиғат қорғау жабдықтары мен
экологиялаған технологиялар нарығының қалыптасуы болуы керек. Бірақ, бұл
нарықтық қатынастар жетілунің жеткілікті дәрежесінде, экологиялық
экономикалық орта негізінде ғана құрылуы да мүмкін. Бұл ұзақ мерзімді
экологиялық стратегияны жүзеге асырудың басталуына байланысты болады.
Бүгінгі күндегі және жақын перспективадағы негізгі міндет –
экономикалық–экологиялық реттеу механизмінің негіздерін құру.

III. Қазақстан Республикасының экологиялық(экономикалық саясатының
іске асырылуы

Адамзатқа төнегн жойылып кету қауіп–қатері тек жаппай қарулануды ғана
емес. Ол тектоникалық сиапт алған өндірістің іс–әрікетінен де келеді.
Экологиялық дағдарысты коректендіргіш негіз – табиғатты бағындыру
идеологиясы, ал жүзеге асыру негізі – мекемелердің, ұжымдардың және жеке
адамдардың пайдақорлығы болып табылады. Сонымен, қазір жер шарының барлық
жеріне дерлік адам газданған ауамен дем алады, сапасы жағынан күдікті су
ішеді, зиянды заттарға толы тағамдар жейді.
Әзірше, өндіріске тартылатын заттардың жалпы көлемінен түпкі өнім
формасын тек 1–1,5 %- ғана қабылдайды. Қалғаны жүз миллиондаған тонна
қалдықтар, улы газдар, қышқылдар, бүлінген заттар. Олар қоршаған ортаны
атмосфераны, су және су ресурстарын ластайды, флора мен фаунаға зиян
келтіреді, жылылық эффектісімен адамзатқа қауіп төндіреді, адам
денсаулығына зиян тигізеді.
Кейбір американдық ғалымдардың пікірінше, АҚШ жеткен өмір сүрудің
жоғары деңгейіне басқа елдер де жететін болса, ол әлемдік экологиялық
дағдарыстың стратегиялық шиеленісуіне әкеліп соқтырады. Мәселенің бұлай
қойылуы ғылым мен техниканы және өндірістің дамуына жоғары қарқын беру
принциптеріне қайшы келеді, американдық өмір сүру үлгілерін қорғайды.
Дегенмен, өндірістің адам өміріне зиянды қалдықтары көлемінің өсуі бұл
тартпас шындық болып отыр. Қазіргі кездегі экологиялық зияндылықтың құны
АҚШ ЖҰӨ–нің 5–6%- не, ПФР–дың 10%-не, бұрынғы КСРО–ның жиынтық ұлттық
өнімінің 15–17%-не дейін жетті.
Бұрынғы одақтың 50 млн–нан астам адам тұратын 100 қаласында
атмосферадағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.