МЕМЛЕКЕТТІҢ САЛЫҚ САЯСАТЫ ЖӘНЕ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУДЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ МАҢЫЗЫ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 31 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

1 МЕМЛЕКЕТТІҢ САЛЫҚ САЯСАТЫ ЖӘНЕ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУДЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ МАҢЫЗЫ . . . 5

1. 1 Салық фискалдық саясаттың маңызды құралы ретінде . . . 5

1. 2 Экономиканы салықтық реттеудегі салық саясатының ықпалы мен рөлі . . . 8

2 ЭКОНОМИКАНЫ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗАҚСТАН ЭКОНОМИКАСЫ ҮШІН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ . . . 12

Экономиканы салықтық реттеудің формалары мен түрлері . . . 12
Мемлекеттік фискалдық саясаты, оның экономиканы ынталандыру және тежеу құралдары . . . 20

2. 3 Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты . . . 23

Қорытынды . . . 30

Қолданылған әдебиеттер . . . 32

Кіріспе

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасы егемендік алып, дербес мемлекет болған және белсенді түрде нарықтық экономикаға өту кезінде экономиканы реттеуде салық жүйесі елеулі орын алады. Өзінің тәуелсіздігін және дербестігін алған кез келген мемлекетке тұрақты, әрі күшті қаржылық база керек. Дамыған елдердің тәжірибесі көрсетіп отырғандай нарықтық экономика жағдайында мемлекеттің қаржылық негізі шаруашылық субъектілерден және халықтардан жиналған салық болып табылады.

Нарықтық қатынастардың құрылымында да, мемлекет тарапынан оларды реттеу механизмiнде де қаржы және оның негiзiндегi салық жүйесi мен салық салу механизмi зор рол атқарады. Салықтар мемлекеттер пайда болуымен бiрге пайда болды. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен және жаңаруымен қабаттаса жүредi.

“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемежәне белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады.

Салықтар дегенiмiз мемлекеттiк бюджетке заңды және жеке тұлғалардан белгiлi бiр мөлшерде және мерзiмде түсетiн мiндеттi төлемдер болып табылады. Салықтар - шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң, жеке тұлғалардың мемлекетпен екi арадағы мемлекеттiк орталықтандырылған қаржы көздерiн құруға байланысты туындайтын қаржылық қатынастарды сипатайтын экономикалық категория. Салықтардың экономикалық мәнi мынада: /5, 19 б/

Бiрiншiден, салықтар шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының қатынастардың бiр бөлiгiн көрсетедi.
Екiншiден, шаруашылық жүргiзушi субъектiлер мен халық табысының белгiлi бiр мөлшерiн мемлекет үлесiне жинақтап, жиынтықтардың қаржылық қатынастарын көрсетедi.

Осы мемлекеттiң қаржы ресурстарының бастапқы категориясы және мемлекеттiк қызметтердi iске асырудың, экономиканы мемлекеттік тікелей және жанама рететудің негiзi болып табылатын салықты жан-жақты талдап, салық салу механизмiнiң қызмет етуiн, салықтың негiзгi элементтерiн және осылардың басын қосып, ұйымдастырып отыратын салық жүйесiн жан жақты талдау осы тақырыптың өзектiлiгiн ашады.

Сондықтан мен курстық жұмысымның тақырыбын “Экономиканы салықтық реттеу” деп алдым.

Жұмысты орындаудағы негізгі мақсат экономиканы салықтық реттеудің қажеттігін, ондағы салықтар мен салық механизмінің іс-әрекетін, салық саясаттың экономикалық мәнін, жүргізілу барысын экономикалық талдау және ҚР-ның 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді фискалды саясатының құрылымын, оның негізгі бағыттары мен әрекеттеріне тоқталу болып табылады.

Бұл тақырыпты орындаудағы негізгі мiндеттерiм келесiдей:

Салықтың жалпы экономикалық мәнiн ашу;
Салық салудың негiзгi элементтерi мен оның құрылымдарын талдау;
Салықтың экономикадағы атқаратын қызметтерiн көрсету;
Салық салу қағидаларын жан-жақты қарастыру;
Қазақстан Республикасының салық жүйесiнiң қалыптасуы мен дамуын және оны басқару шараларын атап өту;
Жаңа Салық Кодексi бойынша енгiзiлген салықтар мен алымдар түрлерiн атап өту және салық түрлерi мен оның ерекшелiктерiне тоқталу болып табылады.
Экономиканы салықтық реттеудегі фискалдық саясаттың ерекшеліктеріне тоқталып өту;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008-2010 жылдарға арналған орта мерзімді фискалдық саясаты туралы тоқталып өту болып табылады.

Жұмыстың құрылымына тоқталатын болсақ: бірінші бөлімде салық саясатының теориялық аспектілеріне, формалары мен түрлерін макроэкономикалық талдау жасалса, ал екінші бөлімде ҚР-ның салық саясатының жүргізілу барысы мен оның даму стратегиялары қарастырылып өтілді.

Жұмысты орындау барысында келесідей авторлардың экономикалық еңбектері қолданылды: Ильясов К. К., Зейнелғабдин А. Б., Ермекбаева Б. Ж., Мамыров Н. Қ., Ивашковский С. Н., Мельников В. Д. А. Исаева және статисткалық басылымдар мен экономикалық журналдар, ҚР-ның заңдары мен ҚР Президентінің халыққа Жолдаулары қарастырылды.

1 МЕМЛЕКЕТТІҢ САЛЫҚ САЯСАТЫ ЖӘНЕ САЛЫҚТЫҚ РЕТТЕУДЕГІ САЛЫҚТАРДЫҢ МАҢЫЗЫ

1. 1 Салық фискалдық саясаттың маңызды құралы ретінде

Салықтар мемлекеттер пайда болуымен бiрге пайда болды. Мемлекет құрылымының өзгеруi, өркендеуi әрқашан салық жүйесiнiң қайта құрылуымен және жаңаруымен қабаттаса жүредi.

“Салық” ұғымы әр түрлi экономикалық әдебиеттерде әр түрлi қарастырылады. Негiзiнен көптеген экономикалық әдебиеттерде “салық” ұғымы бюджет қорына белгiлi бiр көлемі және белгiлi бiр уақытта түсетiн мiндеттi төлем ретiнде қарастырылады. /3, 13 б/

Ұйымдық-құқықтық жағынан салықтар - бұл мемлекет біржақты тәртіппен заң жүзінде белгіленген, белгілі бір мөлшерде және мерзімде бюджетке төленетін қайтарусыз және өтеусіз сипаттағы міндетті ақшалай төлемдер.

Салықтардың экономикалық мәні олардың өзінің функциялары мен міндеттерін жүзеге асыру үшін мемлекет жұмылдыратын ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылады. Салықтар өз кезегінде қаржының бастапқы категориясы.

Салықтар жалпы шығу тегi мемлекеттердiң пайда болуымен қатар өмiр сүруi мен дамуының негiзгi қаржылық көзi болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруi, оның құрылуымен, жаңаруымен бiрге қалыптасады. әрбiр мемлекетке өзiнiң iшкi және сяртқы саясатын жүргiзу үшiн белгiлi бiр деңгейде қаржының көздерi керек екенi белгiлi. Ал салықтар болса осы мемлекет қаржысының негiзгi қайнар көзi. Мемлекет салықтарды экономиканы дамытуға, ынталандаруға және экономиканың маңызды, дамуды қажет ететiн салаларына қолдау құралы ретiнде пайдаланылады.

Осы салық салуға байланысты әр дәуiрде мемлекет қайраткерлерi. Экономистер, философтар, аңгерлер көптеген еңбектер жазған. Мысалы, Ф. Аквинский “Салықтарды ұрлаудың рұқсат етiлген нысаны” ретiңде анықтаса, салық салу теориясының негiзiн салушылардың бiрi А. Смит “Салық төлеушiлер құлшылықтың белгiсi емес, бостандықтың белгiсi” деп тұжырымдаған.

Салықтардың мәнiн толық түсiну үшiн олардың экономикалық маңызын түсiну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын қызметiне тiкелей қатысты.

Сонымен, салықтардың жалпы экономика дамуында атқаратын келесiдей үш қызметтерi бар:

Фискалдық;
Рететушiлiк;
Бақылаушылық.

Салықтардың бiрiншi қызметi - фискалдық немесе бюджеттiк қызмет деп аталады. Бұл салық қызметi арқылы мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс бөлiмi құрылып, салықтардың қоғамдық мiндетi құрылады. Себебi, салықтар мемлекеттiк бюджеттiң кiрiсiн топтастыра отырып, әлеуметтiк, әскери, қорғаныс, қоршаған ортаны қорғау және тағы басқа да шаралардың iске асуын қамтамасыз етедi. Мемлекеттiк бюджеттiң кiрiс көзiн құрайтын негiзгi қаржылық көздер - салықтар болып табылады. /4, 25 б/

Баршаға белгілі 2001 жылы салық жүйесінде әділеттілікті, оның тұрақтылығы және анықтылығын, салық төлеушілердің барлық категориясына қатысты салық және салық жүйесінің экономикалық процестерге қатысты бейтараптылығын қамтамасыз етуге бағытталған негізгі құжат - Салық Кодексі пайда болды.

Аталған заңнаманың негізінде салықтар мен басқа да міндетті төлемдер санының қысқартылуы және салық салу механизмінің оңайлатылуы, салық салу қағидаттарының халықаралық стандарттарға көшірілуі, салық жүйесінің экономика талаптарына сәйкестендірілуі елдегі салық ауыртпалығының төмендеуіне, шаруашылық субъектілерінің қызметінің тұрақталуына және сәйкесінше мемлекеттік бюджетке түсімдердің жоғарлауына мүмкіндік жасады. Оны келесі 1-ші кестеден көре аламыз: /11/

1-кесте. 2001-2008 жж. Мемлекеттік бюджет кірісінің құрылымы, %

Табыстар

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

Табыстар:

Салықтық түсімдер, оның ішінде:

Корпорациялық табыс салығы

Жеке табыс салығы, ҚҚС

Әлеуметтік салық

Акциздер

Бонустар, роялти

2001:

84, 0

13, 9

9, 0

22, 7

17, 9

4, 8

2, 8

2002:

89, 3

27, 9

8, 7

19, 6

16, 9

3, 3

3, 6

2003:

88, 9

29, 1

8, 4

19, 6

15, 3

2, 7

5, 7

2004:

93, 5

28, 8

9, 1

20, 8

15, 8

3, 0

4, 8

2005:

92, 1

26, 6

9, 1

22, 6

15, 4

2, 6

0, 4

2006:

92, 5

29, 3

7, 5

18, 6

12, 8

2, 3
0, 8

2007:

91, 9

28, 9

8, 2

18, 8

12, 0

2, 4

0, 9

2008:

93, 2

29, 8

8, 7

19, 9

12, 6

2, 8
1, 0

Салықтардың екiншi маңызды қызметi ол реттеушiлiк қызмет. Реттеушiлiк қызметi салық механизмi арқылы iске асырылады. Оның iшiндегi негiзгi тетiктер салық ставкалары мен салық жеңiлдiктерi. Салықтық реттеудiң тетiктерi тек қана өндiрiстiң дамуын реттеп қана қойиай, сонымен қатар ақша және баға саясаты, шетелдiк инвесторларды ынталандыру, шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту және қолдау шаралары, мемлекттiк маңызы бар өндiрiстер мен өнеркәсiп салаларын қолдау мақсатында қажет болып табылады. Әрине салықтық реттеу тетiктерi тиiмдi қызмет атқару үшiн олардың басқа да экономикалық құралдармен және саясаттармен тығыз байланыста болуы қажет.

Қайта бөлу функциясы арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлігі мемлекеттің қарамағына өтеді. Бұл функцияның іс-әрекетінің ауқымы жалпы ішкі өнімде салықтардың алатын үлесі арқылы анықталады.

Бұл қызметтiң iс-әрекетiнiң көлемiн жалпы iшкi өнiмдегi салықтардың алатын үлес салмағы арқылы көруге болады. Соңғы жылдардағы мәлiметтер бойынша Қазақстанның ЖIӨ-гi салықтардың үлес салмағы 20% шамасында болып отыр. Ал салықтық түсімдердің барлық түсімдердегі үлесі 85 % шамасында орын табуда. /11/

Кесте 2

Елiмiздегi салықтардың ЖIӨ-гi үлес салмағы (%)

Атауы: Атауы

2001: 2001

2002: 2002

2003: 2003

2004: 2004

2005: 2005

2006: 2006

2007: 2007

2008: 2008

Атауы: Барлық түсiмдер

2001: 17, 5

2002: 19, 5

2003: 22, 6

2004: 22, 8

2005: 23, 1

2006: 23, 5

2007: 23, 7

2008: 24, 0

Атауы: Салықтық түсiмдер

2001: 12, 4

2002: 16, 4

2003: 20, 2

2004: 20, 6

2005: 20, 5

2006: 21, 2

2007: 21, 6

2008: 22, 1

Атауы: Салық түсімдердің үлесі

2001: 70, 8

2002: 84, 1

2003: 89, 3

2004: 90, 3

2005: 88, 7

2006: 90, 2

2007: 91, 1

2008: 92, 1

Салық мөлшерiн көбейту мақсатында салық ставкаларын шектен тыс жоғары деңгейде белгiлеу өндiрiстiң тоқтауына, өндiрушi кәсiпкердiң өз iсiне деген ынтасын жоғалтуына және көлеңкелi экономиканың дамуына әкеледi. Мысалы, әлемдiк тәжiрибе бойынша табыс салығын салғанда салық ставкасының деңгейi 35-40 пайыздан аспауы қажет.

Салық механизмiмiн, оның iшiнде салық ставкаларының деңгейiн зерттеген ғалымдардың тұжырымдары мынаны дәлелдейдi:

Егер төленетiн салық мөлшерi салық төлеушi табысының 50%-нан асып кетсе, онда ол өндiрiстiң тоқтап қалуыа әкелiп соқтырады. Себебi, рыноктағы кәсiпорындар өздерiнiң өндiрiс шығындарын жаба алмай қалады.
Ешер салық мөлешi салық төлеушi табысының 45-50%-ы аралығында болса, онда жай ұдайы өндiрiске әкеледi.
Егер салық мөлшерi салық төлеушi табысының 35-40%-ы мөлшерi аралығында болса, онда ұлғаймалы ұдайы өндiрiске әкеледi.

Қазақстан Республикасында корпорациялық табыс салығының қазiргi кездегi ставкасы 30%, ал ауылшаруашылығындағы өндiрiс орындары үшiн ол шама 10% ғана болып отыр. Шаруашылық субъектiлер мен халықтар табысының бiр бөлiгiн мемлекеттiң орталықтандырылған қаржы көздерiне айналдыру салықтардың ұдайы өндiрiстегi қызметiн көрсетедi. Салықтардың экономикадағы келесi негiзгi қызметi ол бақылаушылық қызметi, яғни салықтық бақылау. Салықтардың бақылаушылық қызметi арқылы салық механизмiнiң қызмет етуiнiң тиiмдiлiгi бағаланады, қаржы ресурстарының қимылына баылау iсi жүргiзiледi, салық жүйесi мен бюджет саясатының жетiлдiру жолдары қарастырылады.

1. 2 Экономиканы салықтық реттеудегі салық саясатының ықпалы мен рөлі

Республиканың жеке кәсіпкерлері екі жыл салық салудың патенттік жүйесі жағдайында жұмыс істейді.

Салық патенті негізінде жеке кәсіпкерлік қызметпен айналысатындарға салық салуды реттеу және жетілдіру мақсатында былтыр 19 тамызда «Қазақстан Республикасының аумағында салық патенті негізінде жүзеге асырылатын жеке кәсіпкерлік қызмет түрлерінің тізімі» бекітілді. Ол төрт бөлімнен тұрады.

Бірінші бөлімі тұтыну тауарлары өндірісіне арналған. Ол киімдер және басқа тігін бұйымдарын тігу, тоқыма бұйымдар дайындау, былғарыда бұйымдар тігу, табиғи былғарыдан бас киімдер тігу, аяқ киім тігу, галантерея бұйымдарын жасау т. б азық - түлік тауарларын өндіру сияқты қызмет түрлерін қамтиды.

Екінші бөлімінде жеке кәсіпкерлердің тұрмыстық қызмет саласындағы айналысатын кәсіптері айқындалған. Олар мыналар -металл бұйымдарын, қолшатырларды, тұрмыстық машиналар мен жабдықтарды жөндеу, радио - телеаппаратуралар мен компьютерлер жөндеу және т. б. жатады.

Жеке дәріс беру арқылы дайындық өткізу, денешынықтыру және сауықтыру, жан -жануарларды емдеу, киім пішуге, тігу мен тоқуға үйрету - жеке тұлғалардың әлеуметтік - мәдени саладағы көрсететін қызметтерін айқындайтын үшінші бөлімге осылар жатады. Ал, төртінші бөлімде тізімге түскен қызметтің басқа түрлеріне мыналар жатады: тұрақты сауда орындары бар қоғамдық тамақтандыру, балмұздақ және салқын сусындар сату және т. б. жатады. Тізімдегі төрт бөлімде барлығы 54 түрлі қызмет көрсету қамтылған.

Салық патенттерін беру тәртібін Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 19 маусымдағы «Жеке кәсіпкерлік туралы» Заңына және Үкіметтің 1995 жылғы 16 тамыздағы «Қазақстан Республикасы салық қызметі органдарының кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларға патенттер беру тәртібі жөніндегі ережені бекіту туралы» қаулысына сәйкес салық қызметінің органдары белгілейді.

Зерттеудің, тексерудің, хронометраждың және басқа да мәліметтердің нәтижелерін пайдалану арқылы орташа айлық ықтимал пайданы есептеу жолымен республикалық салық органдары жеке кәсіпкерліктің әрбіртүріне берілетін салық патент үшін төленетін ақының мөлшерін жеке -жеке белгілеуге тиіс. Салық органдары салық патенттерін бір жылдағы шектеулі ықтимал айналымы 2000 айлық есепті көрсеткіштерден аспайтын жеке кәсіпкерлік қызметпен шұғылданатын азаматтарға береді. Айналымның шектеулі мөлшері патентте көрініс табады. Шектеулі белгіленген айналым жылына 2000 айлық есепті көрсеткіш артқан жағдайда жеке тұлға бұл туралы өзіне салық патенттін берген салық органдарына хабарлауға міндетті.

Тек содан кейін органдары нақты алынған пайда мен жұмсалған шығынға байланысты салықтар төлеудің тәртібін айқындайды. Салық қызметінің ұжымдары, мемлекеттік ұйым бола отырып, Қазақстан мемлекетінің заңдарына сәйкес, әсіресе ең негізгі заң конституция бойынша, өзіне жүктелген қызметін атқарады. Салық қызметының ұжымдары:

Салық төлеушінің құқықтарымен мемлекет мүдделерін сақтауға және қорғауға, салықтың дұрыс есептелуіне, толымды болуына, әрі уақтылы төленуіне бақылауды жүзеге асырады.
Салық төлеушілерімен салық салынатын объектілердің есебінде уақытысы алуға, бюджетке есептелген және төленген салықтың есебін жүргізеді.
Есептелген салық сомасымен салыстырғанда артық төленген соманы салық төлеушілерге дұрыс қайтарып беруін жүргізеді.
Салықтың құқық бұзушылық деректерін жинауға, талдауға, төлеуден жалтарудың өзге де түрлерін зерттейді.

Қазақстан мемлекетінің заңдарына әкімшілік ұстауды жүзеге асыруға, әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңдарда көзделген басқа да шараларды қолданылады. Салық қызметі ұжымдарының қызметкерлері елді мекендерде қала маңында және жергілікті жерде қатынайтын қоғамдық көліктің дипломатиялық, консульдық өкілдіктер мен халықаралық ұйымдарға тиесілі көліктен басқа барлық түрлерімен ауылдық жерлерде жолжөнекей көлікпен сондай - ақ өзі қызмет көрсететін учаскелер тегінде, бірақ облыстың әкімшілік шекарасынан аспайтын учаскелерде осы көлік иелерінің есебінен поезбен, теңіз және өзен кемелерінің тегін жүруге құқылы болып табылады.

Салық қызметінің құзырына жататын қылмыстық істерді қорғау кезінде салық төлеушілердің қаржы - шаруашылық қызметіне салық комитетінің бастығының ұйғарымы бойынша салық комитетінің бөлімшелерімен тексеру жүргізуге міндетті. Салық қызметі ұжымдарының құқықтары бойынша Қазақстан мемлекетінің салық комитетінің мәліметі бойынша 2008 жылдың бірінші жартысында бюджетке түсетін салық және міндетті төлем жөніндегі болжам 98% - процент орындалған. Салық комитетінің қызметкерлері тиіс салықты бюджетке дер кезінде түсіріп отыруға күш салып келеді. Сондай мақсатпен олар үстіміздегі жылдың бірінші жартысында 9 - кәсіпорынның қаржы шаруашылық қызметін тексеруден өткізген. Қазақстан мемлекетіміздің егемен мемлекет болып қалыптасып, нарықтық экономиканың даму мен құрылу жолын қабылдануының әлеуметтік - экономикалық дамудағы жаңа деңгейін анықтайды. Ондағы басты орын мемлекеттік бюджетке тиісілі. Мемлекеттік бюджет экономикасы реттеудің ең маңызды құралы десек, артық айтқандық емес. Үкіметте мемлекеттік бюджеттің тапшылығын жабу үшін қарыз алуға мәжбүр болады. Мысалы: мемлекеттік бюджетті қалыптастырып, толтыруға жалпы мемлекеттік және жергілікті салықтардың маңызы үлкен. Бұл салада Есіл аудандық салық комитеті де жыл басынан бері мемлекеттік және жергілікті бюджет қорына қаржы түсіруде айтарлықтай жұмыстар жүргізуде.

Бюджеттін және бюджеттен тыс қорларға заң арқылы көзделген мөлшердегі түсімнің түсіп тұруы және оның жиналып қордалануына болжамды жоспар бойынша көзделген өтемнің мерзімінде және белгіленген мөлшерде түсуін жандандырып, үздіксіз орындалу үшін барлық мүмкіндіктерді пайдалана еңбек еткен ұжым қызметкерлері өз міндеттерін зиян шектірмей атқарып келеді. Осындай жұмыстардың нәтижесінде 2008 жылдың басынан бері мемлекет қазынасына 397500, 7 мың теңге қаржы түсіп, ал белгіленген жоспардың 105, 2% - тің құрады. Қазір комитетімізде осынау келелі істерді таяу уақытша игеріп, күнделікті шаруа аясына енгізу үшін дайындық жұмыстары жүргізілуі қажет.

Салықтың мемлекеттік бюджетке түсуін қамтамасыз фискалдық функциясы ежелден оның бірінші қызметі болып табылады. Екінші: ынталандыру функциясы - бұл функциямен салық өндіру процесін төмендетіп, күшейтіп отырады. Ол салық жеңілдіктері мен ставкаларымен жасалады. Үшінші: бақылау функциясы - бұл функциямен заңды және жеке тұлғалардың табыстары реттеліп бақыланып отырады.

Ол дегеніміз салық мөлшері түскен пайданың көлеміне қарай салынады. Сонымен салық формалары таңдалып, оның мөлшерінің алуну әдістері, жеңілдіктері пайдаланылады.

Жалпы ұлттық салықтар мемлекеттік банкке түседі, аймақтық және жергілікті салықтар табыс өскен сайын белгілі бір процентте өседі. Пайдаға салынатын салық іс - әрекетінің де өзіндік ерекшеліктері бар. Дағдарыс кезінде кәсіпорын пайдасының бір бөлігі, өндірісті неғұрлым қысқа мерзімде ұлғайту үшін оның дамуын қаржыландыруға жұмсалады. Бұған бүкіл мүдделі, сондықтан бюджеттке түсетін табыстың бір бөлігін беруге тура келеді. Екінші жағынан, өндірістің ұлғаюы салық базасын кеңейтеді, сөйтіп салық базасының төмендетілуінің есесі қайтарылады. Пайдаға салынатын салыққа қойылатын келесі талап- бір - келкілік, яғни пайда ауқымы қанша болса да, мөлшері бірдей болуы тиіс.

Жергілікті салықтан түсетін терімдер біріңғай мөлшер шегінде болуға тиіс, оның біріңғайлығы меншіктің барлық формалары мен өндірістің барлық салаларына түгел таралады.

Салық субъектісі - заң бойынша салық төлеуге міндетті, жеке адам немесе заңды мекеме, таратушылар салықтың ауыртпалығын көтеретін соңғы төлеушілер, мемлекеттің азаматтары, жеке адамдар. Бір сөзбен айтқанда субъект - бұл салық төлейтін жеке заңды тұлға.

Салық объектісі - табыс, мүлік, қызмет көрсету ақша операциялары салық салуға негіз болатын заттар. (тауар материалдық игіліктер ) . Сонымен қатар мүлік беру, табиғи ресурстарды пайдалану, өнімнің жұмыс пен қызметкерлердің қосылған құны, шаруашылық айналым т. б.

Қысқаша айтқанда объект - бұл салық есептеліп алынатын табыс мүлік қызмет қаражат операция түрлері. Салық салу объектілері болып табылады. Салықтар номенклатурасы салық объектілерінен басталады. Салық төленетін табыс оның көзі болып табылады. Кейбір салықтарда, мысалы: ( пайдаға салынатын салық ) - объектісі мен көзі бірдей. Кейбір жағдайда салық төлеу үшін сатылған бір бөлігі салық көзі болуы мүмкін. Салық мөлшері - салық салу өлшем бірлігіне тура келетін салық мөлшері. Ол салық салу нормасын сипаттайды. Ол төлеушінің табысына проценттік қатынаста бейнелейтін салық квотасы деп аталады. Құрылым әдісіне қарай салық мөлшері тұрақты және проценттік болып бөлінеді. Тұрақты ставкалар табыс мөлшеріне қарамастан ( жер, мүлік салығы сияқты нақты салықтарда қолданылады. ) Салық бірлігінің шекті санасымен белгіленеді. Салық салу бірлігі - салықты есептеу үшін белгіленген объектінің өлшем бірлігі. Салық оклады - субъектілердің бір объектілерден төлейтін салық сомасы. Салық жеңілдіктері - төлеушінің заңға сәйкес салық төлеуден ішінара үшін жауапкершілік мемлекет заңымен анықталады. Табыс көзі - бұл салық төленіп алынатын табыс болады.

Салық өндірудің төрт амалы бар:

Кадастырлық - есеп жүргізу салық салу объектілерге салық салуда тізімдеу негізінен олардан түсетін табыс мөлшері көрсетіліп деректі құжаттардың есебінсіз- ақ жүзеге асырылады (жер, мүлік, салықтары есептеледі) .
Декларация бойынша салық төлеушілердің табыс мөлшері қажетті жеңілдіктер салықты есптеу сомасы жүзеге асырылады.
Табыс көзін табушылармен заңды тұлға бухгалтерлік құжаттар арқылы салық төлеушінің жұмысы орналасқан жерден салық есептеліп және төленіп отырады.
Патент негізінде кәсіпкерлік қызметтен әртүрлі салық төленеді, айқындалған жұмыстары киім тігу т. б.

Салықтық кезаңді қысқаша айтқанда - алымдар мен салық салу жүргізілген уақыты.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.