Интенсивті негізінде Экономикалық өсу Оңтүстік - шығыс

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Cоңғы он жылдар ішінде біз Тынық мұхит белдеуіндегі елдерге
және азия экономикасының жаңаруына, шығыс- азиялық ғажапқа арналған қазіргі
көшкіннің куәлігі болып отырмыз. Адам капитал формасында және қаржылық
ресурстар формасында да, бұл азия елдерінде салыстырмалы шағын қайтарым
байқалды. Даладан келген адамнан гиперинфляция нәтижесінде емес,
марксистік революция нәтижесінде де емес, толық экспроприяция болып келуіне
күдіктенуі керек болған жоқ. Дегенмен Оңтүстік – Азияның бағалы қағаздар
нарығына көзқарасы, 1997 жылдың күзіндегі барлық инвесторлардың өте қатты
зардап шеккенін көрсетті.1996 жылдың соңымен салыстырғанда, Тайланд
нарығының бағасы өте үлкен көлемге өсті – 63,8 %, ал Малайзия, Филиппины
және Индонезияда 50% - тен есе.
Бұған не себеп болды? Көптен танылғандай, нарық
құлдырауы Тайландтан басталды, бірақ соған себеп болған қандай да бір
оқиғаны ерекшелеуге болмайды. Ағымдағы операциялардың үлкен баланс
дефициті, беделді биік үйлер және әсем сауда орталықтарындағы алаңның төмен
жалға берілуі, коалициялық өкіметтің әлсіздігі, инфляцияның күтілмеген
жерден күрт көтерілуі, теріс факторлардың комбинациясы, осының бәрі себеп
болды.
Барлық АСЕАН елдерінде (Вьетнамнан басқа) иррационалды
артықшылық немесе бір тоқтамсыз оптимизм байқалып отырғанын дәлелдеуге
болады.
Соңғы бірнеше онжылдықтағы АСЕАН елдеріндегі жылдам экономикалық өсім,
сондағы басқа аудандармен салыстырғандағы осы мемлекеттердің инвестициялық
бәсеке мүмкіншіліктерінің жоғалуына әкеп соқтырған, осы күтілетін пайда
және өнімділік деңгейі, жағынан жоғарғы басқару звеносындағы еңбек ақының
көтерілуі ақталған. Сол уақытта, бірінші төрт жолбарыс - Тайвань, Корея,
Гонконг және Сингапур – экспорт дамуында сатыдан тырмысып шыға бергенде,
оларда бәсекешілер болмады. 60-70-ші жылдары көптеген дамушы елдер, ішкі
нарықты дамыту саясатын ұстанды. Дегенмен, сыртқы нарықта жылдам даму
импульсін іздеуде, қазір АСЕАН төрт елі Қытай, Индия және де бірнеше басқа
мемлекеттер бір сатыда орналасып тұр. 1995 жылы жан басына шаққандағы табыс
мөлшері Тайландта 2740 АҚШ доларын , ал Қытайда сол көрсеткіш 620 доллар,
Үндістанда – 340 долларды құрады, соның себебінен Тайланд өнеркәсібі
салаларыың бәсекелігі көп еңбекті болды. Бірақ, ол бәрібір де үлкен болып
қалып тұр, егер оның басқа да өлшемдерін қолдансақ та, бәсекелестіктің
арасы онша үлкен емес.

I. Жаңа индустриалды мемлекеттердің экономикалық дамуының ерекше белгісі

Жаңа индустриалды елдер өзіне ғана тән белгілерге ие. Экспортқа негізделген
барлық ЖИМ-дің басты саласы өңдеу өндірісі болды. 15 мемелекеттің өңдеу
өндірісінің тауарлары олардың экспортының 50%-нен асады.
ЖИМ экономикалық дамуында жетілген капиталистік экономика
тенденциялары байқалады. Онда қаржылық капитал қалыптасуы, өндіріс және
капиталдың шоғырлану процесі жүріп жатыр. Біраз дамыған (Оңтүстік Кореа,
Тайвань, Сингапур, Бразилия, Мексика, Аргентина) елдерінде Транс ұлттық
корпорациялар қалыптасты.
ЖИМ-де банктік және өндірістік капиталдарды біріктіру
процесі, мемлекеттік, ұлттық, жекеменшік, және шетел монополистік
капиталдарының араласқан жағдайында пайда болады. Сонымен, ұлттық қаржы
капиталының пайда болуы, өндірістік мемлекетткердің ұлттық қаржы
капиталының қатысуымен болады. Шетел монополиясы ЖИМ қаржы капитал
процесінің құрылуын белсендіреді. ЖИМ өсуімен шетел капиталымен тығыз
байланыста болатын қаржылық олигархия пайда болады.
Осыған байланысты көптеген елдерде өте бай адамдар пайда болады.
Мамандардың айтуы бойынша олардың байлығының негізгі қоры саясат пен
бизнестің тығыз бірігуі және жекешелендіру болып табылады. Осының арқасында
коррупцияның кең каналдары ашылады. Мексикада негізгі коррупцияның
каналдарына: непотизм, біреуді ақша арқылы сатып алу, мемлекеттік және
қоғамдық қорларды пайдалану арқылы өзін байыту мақсатында мемлекеттік
қорды ұрлау. ЖИМ экономиканың аграрлы және
шикізаттық мамандануынан өтеді, диверсификацияланған өндірістік комплекс
пайда болады, халықаралық нарыққа қосылу моделі өндіріледі. ЖІӨ деңгейі
ОАР, Греция, Португалия сияқты өндірісі дамыған елдерге сай келеді. Ал
Оңтүстік Кореяны қазір де индустриалды – дамыған елдер қатарына жатқызуға
болады.
Малайзия, Тайланд, Аргентина, Бразилия, елдерінде жаңа
индустриалды-аграрлы елдер қатарына жатқызуға болады, өйткені дамыған
өндірістік қатарында олар қазіргі ауылшаруашылық базасын иемденеді және де
сол өнімнің ірі әлемдік экспортері болып табылады. Осы айтылған елдердің
бәріне экономикада шетел капиталының бар болуы тән. Одан жоғарғы даму
деңгейі, ұлттық экономикада шетел инвестициясының қолдануының салдары болып
табылады. Өндірісі дамыған елдер арасында, ЖИМ-ге тікелей инвестициялау
көлемінің басты инвесторлары АҚШ пен Жапония болып табылады. Екі онжылдық
ішінде дамушы елдерге ЖИМ 40%-тен астам тікелей капиталенгізу мүмкіндігін
алды. Бірақ ЖИМ экономикасы 1997 жылға қарай тым кредитталған болып қалды.
Мысалы корпоративтік қарыз сомасы Дэу корпорациясы үшін оның акционерлік
құнын 3,4 рет есе асып кетті, Хюндай үшін -4,4 рет, ал Джинро
корпорациясы үшін 86 рет! Тайландта ЖІӨ мемлекеттің берілген несиелерінің
жалпы өлшемі 140% болды. Ал, Индонезия, Малайзия, Тайландта шетел банктер
алдындағы міндеттері ЖІӨ-нің 30-45% құрады. Алдыңғы айтылғандардан келетін
болсақ, ЖИМ дамыған және дамушы елдер арасына кіргізуімізге болады. Бұл
жағдай әлемдік шаруашылық жүйесінің біртұтастығын сақтауға мүмкіндік
береді.
1970 жылдар бойы әржылғы ЖІӨ өсімінің қарқыны Тайланд және
Индонезия үшін 7-8%, Малайзия үшін -8,1%, Гонконг, Оңтүстік Корея, Сингапур
үшін -9,5%, Тайвань үшін – 10% есе болды. Ал, 1980- ші жылдары осы елдердің
көбісінің ЖІӨ өсім қарқыны 7%-тен төмен түскен жоқ.
Бірақ бір затты еске алу керек, ол бұл елдердегі нақты ЖІӨ
жоғарғы қарқынына қарамастан, аумақтың өзінде адам басына шаққандағы нақты
ЖІӨ деңгейінде үлкен айырмашылық сақталады. Бұл бір жағынан сандық жағынан
ірі елдер – Оңтүстік Корея, Тайланд, Тайвань және т.б. Сингапур мемлекетіне
ерекше орын жатады. Өйткені ол 1995 жылы ОЭСР шешімі бойынша Оңтүстік-Шығыс
Азия мемлекеттерінің ішінен бірінші индустриалды дамығандеген атаққа
иемденді. Үш онжылдық ішінде саяси тұрақтылық және экономикалық өсу
жағдайында, Сингапур кішкентай порттан тоғызыншы бай елдердің қатарына
айналды. Осы уақыт ішінде мемлекеттің өндірісі жылына 8,4% жылдамдығы мен
дамыды, ал әржылдық халық табысы орташа есеппен алғанда 22,3 мың АҚШ
долларын құрады.
Қорыта келгенде мемлекеттерді ЖИМ-ге жатқызатын негізгі
критериялар:
• адам басына шаққандағы ЖІӨ өлшемі;
• орта жылдық ЖІӨ өсім қарқыны;
• өңдеу өндірісінің ЖІӨ-гі салмағы
• өндіріс өнімдерінің экспорт көлемі және олардың жалпы шығаруындағы
табысы;
• тікелей шетел инвестициясының көлемі;

1.1 Індет және қаржы нарығы. Бала – бақшаларда тұмау тез тараған
сияқты, қаржы нарығында сенімсіздік вирусы да тез таралады. Бірнеше
онжылдықтар ағымында Латын Америкасында экономистер бір – біріне қолайсыз
эпидемия туралы дәріс оқыды.Бразилиядағы ақша реформасының құлауы,
Аргентинадағы реформаға және де басқа елдерге кері әсерін тигізді, сондағы
жапон, тайван және малайзия бағамының нығаюы бұрын басқа да азия елдерінің
қолайлы жұқтыруына әкелді.Бұл теория 1997 жылдың көктеміне дейін тәжірибе
жүзінде расталды. Бұл жылдары бірнеше ірі АСЕАН елдеріндегі конъюктураның
әлсіреуі, бүкіл аумақтағы нарық бағамының әлсіреуіне әкелді. 1АҚШ доллары
үшін 25,6 дан 39,05 ке дейін баттың бағамы құлағаннан кейін Тайландта
валютаның құнсыздануы болды. Жақында Тойота Тайландтағы өзінің өндірісін
тоқтату туралы хабарлағанда, бұл экономиканың өндірістік секторында өз
әсерін тигізді. 1997 жылдың қазанының басында индонезияның рупиі одан әрі
проценттік қатынаста девальвацияға ұшырады, дегенмен, бір айдан кейін
өзінің орнын күштірек нығайтты. Малайзия ринггиті мен филиппин песосы
бағамының құлауы кішкене азырақ болды.
Болжам жақсы болғанда, алыстық саясатты және конфуциилық
әдепті, азия елдерінің құндылықтарын мақтағанды жақсы қарсы алады және
бірдеңе болмай тұрғанда, аумақ саясаткерлері оны сыртқы жағдайлардан
көреді. Қаржы нарығында дүрбелеңді туғызды деп, Малайзияның премьер –
министрі Махатир, валюта нарығының білгірін және әйгілі филантроп Джордж
Соросты кінәләді. Сорос оған өзім де батты сатып алып, дағдарыс кезінде
ақшадан айрылдым деп жауап берді. Махатир өзінің жалғасында шет елдердің
өкілдерін де мадақтап, жаман сөздерді айтты. Ол оларды мисыздар және
спекулянттар деді. Осы түсініксіз айыпқа қарсы шығу үшін, Милтон
Фридменнің әйгілі афоризмін еске түсіруге болады: Әрбір сәтті спекуляция,
нарықты тұрақтандырады. Нарықтағы тербелістер шетел немесе отандық
спекулянттардың істерімен болғанына қарамастан, оның реациясы АСЕАН
елдерінің сыртына таралып кетті. АСЕАН едер- мүшесі нарығына қарамастан,
Сингапурдың нарық қоры төменгі процент санына құлады, бірақ бәрібір де
1996 жылдың соңынан бағаның құлауы 38 % құрады. Кореада бағаның құлауы
-22%, Гонгконгте -20%, ал Тайваньда -9%. Гонгконгты кіргізбегенде, өйткені
онда валюта бағамының АҚШ долларына 7,73 деңгейде болды, ал валюта аумағы
өзінің аяғы астындағы жерді жоғалтты. Сингапур доллары 12% ке, Кореа воны
– 16%, және де Жаңа Тайвань доллары 11% ке құлады. Бұл бағамның құлауы өзі
- өзімен елдердің қаржылық жүйесіне әсер ететін маңызды фактор болды.
Онжылдағы, тұрақты бағам айырбасы табысты, азиялық банкирлерге
арбитраждық келісімдерді жүргізуге ынталандырды.

Қолайлы әсер туралы айтсақ, АСЕАН елдеріндегі айырбастау бағамының
құлауы, Қытай және Гонконгтегі тұрақты бағамға қарағанда бәсекелікті
қалыптастыруға жағдай жасау керек. Шынымен де, Қытай мен Гонконгке олардың
валютасын девальвациялауға көрсетілген қысым, өте күшті болады. Егер келесі
бірнеше жыл ішінде Қытайдағы бағаның өсуі, Оңтүстік – шығыс Азиядағы
бағаның өсуінен жоғары болса. Баяулатылған экономикалық өсу маңызды
зардаптарымен барлық өзге әлемге, бұл барлық шығыс және оңтүстік – шығыс
Азия елдеріне көрсетілген болжау. Бірақ бұл ретсіздік Тайланд және
Индонезияда басталды, енді шиеленіс Шығыс Азияға да тарады. Кореядағы
проблемаға қоса, Никкей индексі алдында 16000 нан төмен түсті, бұл 1995
жылдың шілдесінен бастап
рекордты төмен деңгей болып саналады. Иокогама банкісінің басшыларының
келесі екі жыл ішінде өзінің потфелді акциясының сатылуы туралы жоспарына
байланысты акцияларының соңғы құлауы болды.
Қайсыбір бақылаушылар сезіктенеді , жапон банкілерінің көпшілігі Никкей
көрсеткіші мағыналары 16000-нан төмен болған кезде, капиталды сақтау
нормативтерін активтердің шетел активтердің астына сақтауға жағдайы жоқ
дейді, ол бұлардың активтерін жоюды бастауға мәжбүр ете алады .Активтердің
көп бөлігі АҚШ-тың қазыналық вексельдер түрінде орнында жатыр. Сондықтан
Азияда экономикалық дамудың жалпы баяулауы , ертерек күтілгендей көз
көрерлік , Жапонияны қаттырақ тиеді.
АҚШ-та негізгі экономикалық көрсеткіштер таң қаларлықтай
жақсы болып тұр. жұмыссыздық деңгейі соңғы мәлімет бойынша 4,7%-ға
қысқарды, ал тұтынушылар бағасының инфляциясы 1996 мен 1997 жылдар арасында
2,2% болды.Өзінің сөз сөйлеуінде Жапония қоғамының алдында, қаржы мекемесі
төрағасының орынбасар Ларри Саммерс АҚШтың " қаражаттық регионализм ( Larry
Summers ) келісусізін жаңадан растады "( азиялық қор туралы , ұсынылған
Эисуке Сакакибарой ойы сияқты ( Eisuke Sakakibara )) және ХВҚ ролі АҚШ тың
маңыздылығын атап қойды . Оның айтуы бойынша, “дамушы елдер әлемдік аренада
өте маңызды ойыншылар болды және дамушы елдерге дамуы үшін жолды беруді
қарастыруда ешқандай күмән жоқ екенін айтты” және қосты " Мен бұл елдермен
манилада конструктивті және нәтижелі диалогті күтемін деді...".
Осы жұмыста қанша – бір толық талдауда оңтүстіктік - шығыс
Азиясы елдерінің жылдамдатылған индустриаландыру проблемалары (" азиялық
жолбарыстардың ") шамаланбайды . Бұның негізгі мақсаты алғы шарттардың
зерттеуінде және 1997-1998 жылы оңтүстіктік - шығыс Азиядағы
дағдарыстың негізгі механизмдерінен құралады.
Оңтүстік – Шығыс Азия елдерінің 80-90 жылдардағы кейбір экономикалық
дамуының ерекшелігі. Интенсивті негізінде Экономикалық өсу Оңтүстік – шығыс
Азияның бірқатар елдерінде келесі шаруашылық ерекшеліктер дамыды.
- жоғарғы деңгейдегі сақтау және инвестиция;
- экономикадағы экспорттың бағыты;
- жоғары бәсекеге қатысты төмен жалақыны белгілеу
- маңызды және тіке портфельді инвестиция шетел ағынының күшіне қатысты
нарық капиталын либерализациялау;
- жақсы институционалды факторлардың нарықтық бағытта экономикада тұруы.
Бірқатар ұзақ мерзімді экономикалық теңдіктер, институционалды және саяси
дамудағы Оңтүстік-шығыс Азияның экономикалық және финанстық жүйедегі 90
жылдың соңында дағдарыс қозғалысын анықтады. Қарастырылып отырған аумақтың
қаржылық дамуы және индустриализацияның спецификалық процестері мінезделген
циклдік факторларды күрделі шырмауланған.

1.2 Циклдік дамудың ерекшеліктері.Екінші және үшінші эшелондағы елдердің
дағдарысының дамуы, үшкір пішінді қаржы саласында табылды. Қаржы тапшылығы,
өткен он жылда өндірістің өзгеріссіз шұғыл төмендеуі. Бұның негізінде ішкі
талас тартыс, сол индустриаландыру, Оңтүстік – шығыс Азия елдерінде
таралған.
Экономикалық циклдің дамуында негізгі рөлді, алдыңғы
қатарлы салалар алды. Әртүрлі тарихи периодта, циклдік көтерілімнің
локомотиві ретінде қағаз және металлургия салалары, теміржолдық салу және
машине жасау болды.Сонымен бірге соңғы бәсеңдеу ең терең болып көрінді.
Бәсеңдеу ол жалпы экономикалық бәсеңдеудің фазасы және экстенсивті дамудың
ресурстарының әлсізденуі болып табылады.
Жаңа индустриалды мемлекеттерде циклдік көтерілістің басты
салаларында біріншіден экспорттық салалар, оның негізінде электроника және
автомобильдік өндіріс болып табылады. Сол өндірістің жүріс барысында
өндірістің қуып жететін цикл байқалды. 90 жылдардың ортасына дейінгі
қолайлы факторлар қатарының үйлестірілімі қарастырылып отырған елдерде
маңызды интенсивтілік және жалғастырушылықты қамтыды.
Э.Янг, Дж.Ким және Л.Лау есептегенрегрессия теңдеулерінде
олар жаңа индустриалды елдердегі экономикалық өсудің процестерін көрсетеді.
Онда өндірістің жоғарғы қарқынмен өсуінің басты мәселесі жиналудың жиынтық
өнімнің рекордты үлесі және төмен өндірілетін ауылшаруашылық еңбектен жаңа
өндіріске өтетін жұмыскерлердің саны.
Өндірістің ұлғаюына байланысты қорлану нормасының өсуі мен
салыстырмалы түрде аз оқытылған жұмыс күшін экстенсивті пайдалану
арасындағы шекара , айқын байқала түсті. Осылайша, (қорлану) 50 жылдардың
басында байқалған Оңтүстік – Шығыс Азияның жолбарыс елдеріне байқалған
қорлану нормасының өсу процесі 80 жылдардың ортасына қарай біртіндеп
баяулай бастады. 90 жылдары бұл елдерде пайдалылылық көрсеткіштерінің
төмендеу бағыты анықталды.
90 жылдардың екінші жартысында индустриалды елдердің
индустриализациялануында қиыншылықтар байқалды.
Алдыңғы экспорттық тауарлар қатарында қуып жету өмірлік
циклдің баяу өсу фазасына көшу байқалды. 90 жылдардың екінші жартысында осы
елдерде тек автомобиль электроникаға темпілік қысқару тенденциясы ғана
көрінген жоқ, сонымен қатар аймақтың аяқ киім мен жеңіл өнеркәсібінің
өнімдерінің де өсуі баяулады.
Берілген экстенсивті өнеркәсібінің дамуының мүмкіндіктердің
жойылуы еңбек өнімділігі мен капитал салымдарының өсу темпінің тез арада
төмендеуінде көрінді. Соңғы уақытта инвестиция мен құрылыстың арасындағы
динамикасының тәуелділігі көріне бастады, ал осы кезде инвестиция мен
өнеркәсіп өндірісінің арасындағы динамикасының тәуелділігі мүлдем жоқ
болды. Жаңа индустриалды Азия елдерінде пайда болған дағдарыс күрделі
құрылымдық қайта құрудың қажеттілігін куәлайды, дәлелдейді.
Спецификалық факторларға, әлемдік нарықта азиялық
жолбарыстардың бәсекелестік қасиетінің төмендеуіне әсерін тигізген
валюталық байланыс пен басты валюталық бағамының динамикасының ерекше
конфигурациясын жатқызуға болады. Бұл жердегі мәселе, қалыптасқан
жолбарыстардың валюталық реттеудің ақшалай бірліктерінің жүйесі АҚШ
долларында тәуелді болып шықты.( бірақ, бұл жерде оған қарағанда Жапония
маңызды орынға ие еді). Ұлттық валюталардың корзинаға байлануы, (доллардың
үлесі 45), ұзақ кезең бойы, шетел капиталын тарту үшін қолайлы жағдай
жасай бастады.( бағам тәуекелділігінің болмауы, үлкен пайыздық мөлшерлеме)
Осындай жүйе АҚШ долларының бағамы жапон иенасына
төмендегенде өте жақсы қызмет етті. Бірақ, 1995 жылдан кейін АҚШ долларының
қымбаттауымен қатар, азиялық жолбарыстың ұлттық валюталарының бағамы тез
арада жоғарылай бастады. Нәтижесінде, кейбір есептеулерге сүйенсек,
филиппин песосы 20%- дан астыра бағаланды, тайландтық бат- 10%-ға,
малайзиялық рингит және индонезиялық рупия-7%.
1995 жылдан бастап жолбарыс елдердің жалпы табыстарының өсу темпі өте
төмендей бастады.Осы уақытқа дейін қалыптасқан кері сальдо ағымдағы
операцияларда көрсетілген өзгерістер валюта бағамының төмендеуіне әкеліп
соқтырды. Бұл жағдай индустриалды Оңтүстік- Шығыс Азияда болды.
1.3 Шетел капиталының рөлі. Жаңа индустриалды елдердің ішінде
индустриализациаланудың ерекшеліктерін де инвестицияны қаржыландыруда шетел
капиталының үлесі жоғары екені көрінеді. Бұл индустриалды дамудың
тұрақтылығын төмендетеді.
Бұл елдерде ұзау уақытты шетел капиталының кемуі, соның
ішінде тікелей инвестицияның мөлшері жоғары болды. Бірақ жинақтың қалыпты
жағдайы арасындағыларды айырмашылықты төмендету үшін жеткіліксіз.
Нәтижесінде қаржылай қажеттіліктер қысқы мерзімді несиелермен
қанағаттандырылып отырды.
Циклдік көтерілу кезінде орта және ұзақ мерзімді
инвестицияларға қысқа уақытта берілетін саудаларды ( салымдарды)
бөлімдерінде әр уақытқа трансформация болатын. Қаржылық делдалдар мен
банктер осындай трансформацияның болуын қамтамасыз ететін институттар
ретінде болатын. Соңғы процестер ерекше ауқымы ол қаржылық – банктік
жүйелердің нәзіктігін күшейтетін. Өйткені, қысқа уақытқа берілетін
капиталының қозғалысы ең алдымен пайыздық мөлшерлемелерінің өзгеруіне
негізделеді, сонымен қатар реципиент- мемлекеттің валюта қозғалысының
перспективасына да бағытталған болатын. Осындай салымдардың қысқа уақыт
мінездемесі дағдарыс кезіндегі жаппай кету масштабының ерекшелігіне
жағдайлар жасайды.
Ыстық ақшаның тез арада кетуі мемлекеттің барлық
шаруашылық белсенділігін қиюы мүмкін. Қысқа уақытқа берілетін сыртқы
қарыздардың ерекшелігі – егер сенімсіздік дағдарысы пайда болса да, ұлттық
кредитор соңғы инстанцияға араласа алмайды. Сондықтан, егер де сенім
бұзылса, онда жаппай банкроттар, валютаға шабуылдар пайда болады.
90- жылдардың екінші жартысында қысқа уақытқа берілетін
сыртқы қарыздардың проблемалары (мәселелері) айқын көрінді.Халықаралық
банкісінің көрсеткіштері бойынша (BIS), 1996 жылдың соңына қарай, Тайландта
1 жыл ішіндегі сыртқы қарызы дюрациямен бірге 120% нан жуығые құрады, бұл
деген шетел валютаның резервтерінен алынған болатын, ал оңтүстік Корея мен
Индонезияда 200% жуық болды.
Орталық және Латын Америкасы елдерінде болған валюта – қаржы
дағдарысының тәжірибесінде көрсетілгендей және де азиялық елдерде
дағдарыстың болуына көп жағдайлар шетел капиталының интенсивті келуімен
сипатталады. Инвестицияларды қаржыландыруда шетел капиталының үлкен үлесі
оның мемлекеттен кету кезінде дағдарыстың пайда болуы ықтималдылығы өте
жоғары болады. Шетел капиталының кетуі ұлттық валюта жүйесінің
тұрақсыздыққа және ұлттық бағамы қағаз нарығының бұзылуына әкеледі. Маңызды
мәселелердің бірі, дамушы нарыққа шетел капиталының келуі кезінде секіріс
амплитудасы және де макроэкономикалық немесе саяси тұрақыздықта шартында
қаржы нарықтық коньюктурасы тән болып келеді.
Көрсетілген жағдайлар капиталдың кету масштабын анықтайды,
валюта-қаржы дағдарысының бірінші көріністері пайда болғанда болады.
1.4 Қаржы жүйесінің құрлымы. Азиялық жолбарыстың қаржы жүйесінің
жағдайына анализ жасағанда бірнеше ерекшеліктерін көрсетуге болады: қаржы
жүйесінің жалпы дамытылмағандығы, институционалдық бірліктерге келсек –
банктік сектор дамытылмаған. Осы елдердің көпшілігінде қаржы тұрақтылығын
қамтамасыз ететін элементтердің болмауы, мысалыдепозиттердің ұлттық
сақтандыруы, қаржылық мәселелерді бақылау т.б.
Салыстырмалы түрде маңызды орынды тұрақты консервотивті
инвесторлар алады, ең алдымен мемлекеттік емес зейнеткерлік қорлар мен
сақтандыру компаниялар.
Жүйенің тұрақсыздылығы жаңа индустриалды елдерде көптеген
қиыншылықтардың таралуына әкелді, ол өз алдында жергілікті фирмаларға
тікелей бақылауына шетел капиталының кіруін шектеді.
Осындай жағдайларда шетел инвесторларының салымдарының
үлкен бөлігі портфельдік мінездемеде еді.
Сонымен қатар, нарық қатынастарнының жеткіліксіз дамуы,
банктік сферада әкімшілік обзырлықтыбілдіріп, қаржы жүйесін одан да
әлсіретті.
Бағалы қағаз нарығының өте баяу дамуы, жеке меншік
капиталдар жолбарыс елдерге келуі тікелей емес инвестиция түрінде,
қарыздар ретінде, жергілікті банктерге берілетін (әсіресе Тайланд пен
Индонезия елдерінде айқын көрінген болатын). Нәтижесінде, шетел
инвесторлары жергілікті қаржы делдалдарға нақты қарыз алушыларды таңдау
және оларды бақылауды толығымен арқаларына жүктеді. Сонымен бірге, банктік
менеджментінің ғылымилылығы шектелді, ал банктік қадағалау әлсіз болды.

Оңтүстік- Шығыс Азия елдерінің Әлеуметтік – экономикалық дамуының
сипаттамасы.
ТаиланМалайзФилиппИндонеСингап ТайванГонконЮжн.Кор
д ия ины зия ур ь г ея
ЖІӨ өсу қарқыны (1)6,7 8,2 5,5 7,8 7,0 5,7 4,9 7,1
1,0 7,0 5,0 7,8 6,5 6,0 5,4 6,2
1996 -1,0 6,0 3,5 7,5 6,0 5,6 5,0 5,5
1997 2,5 3,6 8,5 -3,5 1,4 3,1 6,0 5,0
1998 2,5 3,5 7,0 -1,2 1,7 3,4 6,8 4,2
Бағаның өсу қарқыны -8,0 -5,2 -4,3 -0,5 15,0 3,9 -1,0 -4,8
1996 -5,0 -6,6 -4,0 4,5 13,0 1,4 -1,2 -2,6
1997 -1,8 -5,3 -3,4 4,8 15,6 2,6 -1,1 -1,7
Тек.төлем 5,8 2,6 8,5 2,7 2,6 2,9 2,0
сальдосы(2) 6,6 2,0 2,7 3,1 2,5 2,5
1996
1997
1998
Жұмыссыздық деңгейі
(3)
1996
1997
Валютаның ағымдағы 47,8 3,84 40,12 9075 1,66 32,97 7,74 1570
долларға бағамы (4) (25,91(2,49)(26,35(2399)(1,41) (27,51(7,75)(867,8)
Сыртқы қарыз (5) ) 41,4 ) 59,9 8,8 ) 20,8 30,2
Валюта резервтері 51,5 4,1 59,9 4,7 6,8 11,0 3,1 2,6
(6) 6,3 80,7 4,7 24,3 132,2 10,4 114,5 27,4
ЖҰӨ экспорт %-зы(7) 31,2 -0,5 24,3 -0,2 7,5 42,6 1,2 -0,5
Бюджет дефициті(8) 2,4 41,7 -0,2 37,0 50,6 -6,2 33,7 36,1
жинақтар (9) 35,9 43,0 37,0 36,1 31,5 25,4 32,6 36,2
инвестициялар (10) 42,8 97,0 36,1 102,5 160,6 21,4 103,4 99,7
83,9 102,5 118,7
Жан басына 7 104 8 865 2 681 3 740 20 98720 98722 31010 656
шаққан-ғы ЖІӨ (11) 60,8 21,2 73,3 200,0 3,1 21,6 6,4 45,9
Халық (12) 93,5 83 94,4 83,2 77 95 92 97,9
Сауаттылық деңгейі 69,5 71,2 67 63,5 91 74,6 79 71,5
Өмір Ұзақтығы (13)

Қайнар көзі: Perspectives economiques de l'OCDE, 62, decembre 1997

Банктік жүйеге валюта дағдарыс жағдайында қауіп төндіретіні қарыз алудың
өте жоғары үлесі, олар шетел валютасымен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.