Қызметтік хаттың құрылымы
1. Хабарландыру жазыңыз . География және табиғатты пайдалану факультеті "Көмек" еріктілер қозғалысы балалар үйіне өз көмектерін көрсетемін деген студенттерді ерікті ретінде жұмыс істеуге шақырады. "Көмек"еріктілер қозғалысы ұйымы төрайымы:Омарғазы Жанар. Тел:87027929598 2.Өмірбаян құрылымы, ерекшелігі. Өмірбаян авторы өзінің өміріне қатысты мәліметтерді хронологиялық тәртіппен құрастыратын құжат. Өмірбаянның типтік үлгісі жоқ, ол мақсатына байланысты қысқа немесе толық нұсқада болуы мүмкін.Әдетте өмірбаянда мыналар көрсетіледі: құжаттың аты-жөні, автордың аты-жөні, туған жері мен мезгілі, білімі мен мамандығы, қызметіне қатысты мәліметтер, марапаттаулар мен алған мадақтаулары, отбасы жағдайы мен отбасы құрамы, үйінің мекен-жайы мен телефоны, толтырылған күні мен жеке қолы. Өмірбаянды жұмыскер өз қолымен бір данада жазады. Оған (өмірбаянға) - өз өмірінің негізгі сатыларын уақтылы бір ізділікпен, еш өзгертусіз толтырады. Өмірбаян деректемелері:
+ Құжаттың аты -өмірбаян;
+ мәтіні;
+ күні;
+ қолқою.
Өмірбаянмәтініндекелесісұрақтарқамт ылады:
* аты-жөні, фамилиясы, әкесініңаты;
* туылғанжылы;
* білімі (қайда, қашан, қандайоқуорны);
* қайуақыттанеңбекқызметібасталды;
* біржұмыстанекіншіжұмысқаауысусебепт ері;
* әскериатағы (егер бар болса);
* жанұяжағдайы;
* алғыстары;
* үйініңмекен-жайы.
3.Ресми іс қағаздар тіліқазақ әдеби тілінің бір тармағы. Бізге белгілі, әдеби тілдің бес негізгі стилі бар: ғылыми, ресми іс қағаздары, публицистикалық, көркем әдебиет және ауызекі сөйлеу стилі. Бұлай бөлудің бірнеше негізі бар. Біріншіден, бұлар тілдің қоғамдық қызмет аясына жатады. Іс құжаттары тілі үшін мұндай қызмет аясына құқықтық қатынастар саласы, яғни, басқару саласы жатады. Олар: дипломатиялық, заң шығарушылық және күнделікті іс жүргізу стильдері. Екіншіден, ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады. Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар) (Ожегов С.И. Словарь русского языка. М., с.).Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылуы тиіс.
4.Жұмыстан өз еркімен босату туралы өтініш жазыңыз. өтініш - азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделерінің жүзеге асырылуы мазмұндалатын, жазбаша түрде баяндалатын, өтіну, сұрау туралы ресми құжат.
Өтініш жазылатын негізгі жағдайлар төмендегідей:
- жұмысқа-қабылдау- жұмыстан-босату
- басқа-жұмысқа-ауыстыру
- кезекті-демалыс-сұрау
- кезектен-тыс-демалыс-сұрау
- материалдық көмек (пәтер бөлу), балабақшадан орын бөлу және т.б. туралы-сұрау
- жалақыны көтеру туралы өтініш айту және т.б.
Тараз қаласы,жамбыл облысы әкімін Қанат Бозымбаев.
Жамбыл обл, тараз қаласы , жамбыл 59. Тоқтасынова Арайлым Қасымханқызы.
ӨТІНІШ
мені басқа жұмысқа ауысуыма байланысты жұмыстан босатуыңызды сұраймын.
200__ жылғы ___ __________ ___________________
(қолы)
5.Резюме(түйіндеме) құрылымы,ерекшелігі. Кейінгі кезде жұмысқа тұру, жұмысқа қабылдану кезінде құжаттың жаңа түрі резюме жазылып жүр. Бұнда белгілі бір тұлғаның өмірбаяны туралы нақты, әрі қысқа мәлімет беріледі. Резюме француз тілінен аударғанда, айтылған немесе жазылған мәселенің қысқаша түйіні деген мағынаны білдіреді. Түйіндеме деректемелері:
+ құжаттыңаты - түйіндеме
+ уақыты, күні;
+ фамилиясы, аты, әкесініңаты;
+ үміткердіңпошталықмекен-жайы;
+ телефоны;
+ мәтіні;
+ қолы.
Біріншіөзатын, әкесініңатын, фамилиясын, мекен-жайын, телефонын, туылғанмерзімін (әйеладамғасоңғыміндеттіемес) жазады.
Мәтін мын абөлімдерден тұрады:
* түйіндеменіңмақсаты - түйіндемеберушініңорналасқысыкелеті норын;
* білімі (бірінші: жоғарыбілімі - қайоқуорны, қашанбітірді, алғанмамандығы; содансоң, мектепбітіргенненалғанбілімтүрлерік өрсетіледі);
* еңбекқызметі (жұмысорны, мектепбітіргенненкейінатқарғанқызме ттерінретіменжазады, егерстуденттікжылдарықызметістемесе оны да көрсетугеболады);
* арнайыбілімі (әртүрлібілімділігі - компьютердежұмысістейалуы, шетелтілдерінбілуі, қызметберушіні не қызықтырадысоныңбәрікөрсетіледі);
* жанұяжағдайы (күйеугешыққанба шықпаған ба, күйеуіқайтысболған, балалары бар болсаолардыкөрсетеді).
Түйіндеме мәтіні екі беттен аспауы тиіс.
Түйіндемені жақсы сапалы парақта тереді (жазады). 6.Ресми іс қағаздары стилінің мазмұны мен мәні. Ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады.
7.Өз өмірбаяныңызды жазыңыз.Мен, Серік Жұмаділұлы қалымбетов, 1984 жылы Оңтүстік қазақстан обылысы, Бәйдібек би ауданы, Боралдай ауылында қызметкерлер отбасында тудым. 1990-2001 жылдар аралығында Шымкент қаласындағы 3. Шәкіров атындағы №20 орта мектепте оқыдым. Мектепте оқып жүргенде үздік окушы екенімді көрсете білдім. әр түрлі қоғамдық жұмыстарды атқардым, спортпен шұғылдандым. Ата-анам бар: әкем - Ж. қалымбетов Шымкент қаласында жекеменшік кәсіпорнында жұмыс істейді. Шешем ~ 3. қалымбетова Шымкент қаласындағы №20 орта мектепте орыс тілінен сабақ береді. 2001 жылы аталған мектепті бітірген соң, қазақстан-Британ техникалық университетіне мұнайшы-инженер мамандығын алу үшін окуға түстім. Бүгінгі таңда осы оқу орнының 2-курс студентімін, мен үйленбегенмін. Ағылшын тілімен шұғылданамын, компьютерлік курсқа барып жүрмін. Алдыма қойған мақсатым: білімді маман болып шығу Мекен -жайым: Алматы қаласы, Тастақ-1 ықшамауданы, 9-үй, 53-пәтер, тел.40-02-05.
8.Мінездеме құрылымы,ерекщелігі. Мінездеме қызметкердің қызметтік, қоғамдық әрекеттерін ресми түрде бағалау, іскерлік қабілеті мен моральдық сапасын ерекшелеп көрсету болып табылады. Қазіргі кезде мемлекеттік емес мекемелерде сирек қолданылады. Бірақ қызметі бойынша орын алмастырғанда, қызметін аттестациялау кезінде, іссапарға шыққанда және басқа жағдайларда мінездеме қажет болады. Мінездеменің басқы бөлімі - анкеталық мәліметтер (аты жөні, туған жылы, білімі т.б.)Екінші бөлімде еңбек қызметі туралы мәліметтер (мамандануы, жұмыс істеу мерзімі, қызметі бойынша өсуі т.б.) және еңбегіне берілген баға жазылады.Үшінші бөлімде қоғамдық белсенділігі, тұрмыстағы тәртібі, әріптестермен қарым қатынасына баға беріледі. Қорытынды бөлімде тұжырымдама және мінездеменің берілу мақсаты жазылады. Мінездемені қызметкердің өз сұрауы бойынша, басқа мекеменің сұрауы бойынша және өзінің бастамасымен әкімшілік немесе мекеменің қоғамдық ұйымы (егер бар болса) жазады. Мінездеменің деректемелері:
+ құжаттыңтүрі - мінездеме;
+ мәтіні;
+ қолқою;
+ мерзімі;
+ мөрі.
Ережегесәйкесмінездеменіңмәтініекіб өлімнентұрады: Кіріспе бөлімінде: фамилиясы, аты, әкесініңаты, туғанжылы, туылғанкүні, білімі, қызметі, еңбекөтілі (стажы) көрсетіледі.Негізгі бөлімде - іскерлігі, жұмысынажауапкершілігі, алғанмарапаттаулары, ұжымдағыадамдарменқарымқатынасы, қызмет тегі өсуін жазады.Егер, мінездемені қоғамдық ұйым немесе еңбек ұжымы бекітсе онда хаттаманың нөмірі мен мерзіміне сілтеме жиналыста қаралады. Мінездемеге мекеме жетекшісі, жетекші маман, қоғамдық ұйым жетекшісі қол қояды, мөрмен куәландырылады.Мінездеме 2 (екі) данада жазылады. 9.Ресми іс-қағаздар стилінің қолданыс аясына қарай түрлері. өтініш,сенімхат,қолхат,келісімшарт, хабарландыру,арыз,хаттама,жарлық,ба яндама,резюме,жарнама. 10.Қолхат жазыңыз. Құжат үлгісі мынадай түрде болады:
+ құжат атауы - ҚОЛХАТ;
+ мәтін;
+ мерзімі;
+ қолы;
+ мөрі.
Құжат мәтінінде қолхат берушінің қызметі (қажет жағдайда), аты-жөні, алған ақшаның мөлшері немесе басқа құнды дүниенің кімнен алынғаны (аты-жөні) толық көрсетіледі.
Қолхатта ақша көлемі алдымен санмен, сосын сөзбен жазылып көрсетіледі. Егер мәтінде қандай да бір жөндеулер, өңдеулер, өшірулер кездессе, құжат күшін жояды. Мәтін мен қойылған қолдың арасындағы бос кеңістік сызықпен толтырылады. Қолхат бір дана түрінде толтырылады және ақша түріндегі құжатпен бірдей дәрежеде сақталады.Кейде қолхатта қатысушы куәлер көрсетіледі. Ол жағдайда куәлер қолхатқа өз қолдарын қойып растайды.Ақшаны немесе құнды дүниені қайтарған жағдайда қолхат жойылады.
Қолхат Алматы қаласы,2011 жылғы он бесінші сәуір Мен,азаматша Толешова Асел Нұржанқызы,мекен-жайым Алматы қаласы,Жамбыл көшесі,11-үй,1-пәтер,Қазақстан Республикасының ІІМ 2008 жылғы 8 қаңтарда берген жеке куәлігім №1247762985,Алматы қаласы,Құрманғазы көшесі 7-үй,9-пәтерде тұратын азаматша Халыкова Гаухар Нургалиқызынан, ,Қазақстан Республикасының ІІМ 2007 жылғы 6 тамызда берген жекекуәлігінің№20026444,1000000(бір миллион) теңге алдым. - Мен алынған ақшаны 2011 жылғы 13 желтоқсанда қайтаруға,қайтармаған жағдайда 25% көлемінде айып төлеуге; -мекен-жайым өзгерген жағдайда бұл туралы үш күн мерзім жағдайында хабарлауға міндеттенемін; Осы қолхат үш данада жасалған,бір данасы нотариалдық кеңседе тіркелген,екінші данасы азаматша Толешова Асел Нұржанқызында,үшінші данасы Халыкова Гаухар Нургалиқызында сақталады. 2011 жыл он бесінші сәуір Халыкова Гаухар Нургалиқызы
Толешова Асел Нұржанқызы
11.Досыңызға мінездеме беріңіз. Мінездеме Менің досым,Егенбердиева Сабина,қарапайым,ой-өрісі кең,адамгершілік қасиеттері мол қыз.Сабаққа дайындықпен келеді,әрі жан-жақты,қабілетті.Қоғамда болып жатқан жаңалықтардан хабардар.Адамдарға деген сүйіспеншілігі,мейірімділігі өте жоғары.Әрдайым ізденіс үстінде жүреді.Достарының арасында беделді,сыпайы,адамдармен тез араласып кетеді.Сабина қазақ тілін жетік меңгерген және орыс,ағылшын тілдерінде еркін сөйлейді. 12.Ресми құжаттар түрі,ерекшеліктері. Ресми құжаттар дипломатиялық және заң тілі болып бөлінеді. Дипломатия тілі халықаралық терминдердің жиі кездесуімен ерекшеленеді. Орта ғасырларда Бат.Еуропа елдерінде дипломатия тілі алғашында латын тілі, содан кейін XVIII-XIX ғ басында француз тілі болды. Сол себепті дипломатия тілінде француз тілінен қалған терминдер кездеседі. Мысалы; Аташе\дипломатиялық қызметтер. Коммунике, дуаен және т.б. Қазақ дипломатия тілінде де қалыптасқан терминдер бар. Бәтуә, мәлімдеме, сенім грамотасы Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар)Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылуы тиіс. Түріне қарай құжаттар типтік, үлгілік, жекелік, қалыпты, жалпыға бірдей болып бөлінеді. 13. Ғылым тілінің лексикалық ерекшеліктері..Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. 14.Мәтіннің ішкі және сыртқы құрылымы. Ішкі құрылымы-1)экскурс (жанама мәселені түсіндіру мақсатында негізгі тақырыптан ауытқып,шолу жасау),2)тақырыптық шегініс және авторлық бағалау.Сыртқы құрылымы-аталуы,түйін,кіріспе,бап,т арау,қорытынды. Экскурс\ сөз болып отырған ғылым саласына байланысты шектес жатқан мәселелерден хабардар ету, шолу жасау. Бұл көбінесе жалғыз жұртшылыққа арналған ғылыми көпшілік мәтіндерде кездеседі. Мұнда тақырыпқа жанама түрде байланысты мәселелер:тарихы, әлеуметтік, саяси, қаржыландыру мәселелері қарастырылады. Таза ғылыми мәтінде экскурс сирек кездеседі. Тақырыптық шегініс қаралып отырған мәселелермен тығыз байланыста. Бірақ, нақты осы еңбекте зерттеу объектісі болмай отырған мәселені қамтиды.Авторлық бағалау автордың субъективтік көзқарасы эмоционалды,зерделі қолданыстары. Құрылымның сыртқы элементтері қалыптасқан пікірлер бойынша тақырыптың аты бірнеше қызмет атқарады: нормативтік мәліметтер жарнамалық саралау. 15.Ресми құжаттардың стильдік ерекшеліктері. Бізге белгілі, әдеби тілдің бес негізгі стилі бар: ғылыми, ресми іс қағаздар, публицистикалық, көркем әдебиет және ауызекі сөйлеу стилі. Бұлай бөлудің бірнеше негізі бар. Біріншіден, бұлар тілдің қоғамдық қызмет аясына жатады. Іс құжаттары тілі үшін мұндай қызмет аясына құқықтық қатынастар саласы, яғни, басқару саласы жатады. Олар: дипломатиялық, заң шығарушылық және күнделікті іс жүргізу стильдері. Екіншіден, ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады. Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар) (Ожегов С.И. Словарь русского языка. М., с.).Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылады. 16.Шәкіртақыңызды алу үшін досыңызға сенімхат жазыңыз. Сенімхат 2011жылғы 13желтоқсан,Алматы қаласы Мен,азаматшаХалыкова Гаухар ,мекен-жайым:Алматы қаласы,Әуезов көшесі,64-үй,85-пәтер,Қазақстан Республикасының ІІМ 2009жылы 17 шілдеде берген жеке куәлігімнің №17071988,Алматы аласы,Абай даңғылы,56-үй,45-пәтерде тұратын азаматшаХалыкова Жанардың,Қазақстан Республикасының ІІМ 2010 жылы 14қарашада берген жеке куәлігінің №77770777,өз шәкіртақымды алуға сенім білдіремін. Бұл үшін азаматша Халыкова Жанарды менің атымнан мәміле жасауға,анықтамалар мен құжаттар алуға,менің орныма қол қоюға өкілетті етемін. Сенімхат 2012 жылдың 1 қаңтарына дейін берілген. 17.Сенімхат құрылымы ,ерекшелігі. Сенімхат сенім көрсетілген адамға сенім білдірушінің үшінші адам алдында сенім тапсыру құжаты болып табылады. СЕНІМХАТ екі түрде болады:
# арнайы, мекемеден берілген;
# жеке, азаматтан берілген.
Арнайы сенімхатта рмекеме қызметкеріне қандай да бір келісімді аяқтауға, ақша алуға, құндылықты қажетті заттарды өз атынан алуға беріледі. Мұндай СЕНІМХАТТЫҢ мынадай деректемелер іболуы иіс:
+ мекеменің аты;
+ мекеме туралы анықтамалық мәлімет;
+ құжаттың аты;
+ құжаттың уақыты, күні;
+ құжаттың тіркеу нөмірі;
+ құжаттың мәтіні;
+ қызметкерлердің қолдары;
+ мекеменің мөрі.
СЕНІМХАТТЫҢ мәтінінде келесі мәліметтер болуы тиіс:
* сенімберілгенадамныңқызметі, паспортыныңмәліметі;
* сенімхатбойыншаісатқарылатынмекеме;
* іс-әрекеттіңтүрі;
* сенімалғанадамныңқолыныңүлгісі;
* сенімхаттыңуақытыныңмерзімі.
Сенімхатмекемніңбланкісіндежазылуым үмкін. Егер, сенімхат көрсетілгені іс-әрекет ақшаға және материалдық құндылықтарға қажетті болса онда оған мекеме басшысы және бас есепші қол қоя ды. Көп жағдайда сенімхаттың типтік бланкілері қолданылады.Жеке сенімхаттар жеке азаматтан айлығын, еңбек кітапшасына байланысты әртүрлі өнімдерін, зейнетақысын, жәрдемақысын, стипендиясын, банкідегі ақшасын (салымын), ақшалай және салымды алмасуларын алуға берілетін сенімі.Аударылған сенімхаттарға нотариалдық куәландыру міндетті емес. Олар сенімберушінің жұмыс істейтінн емесе оқитын жерінен куәландыруы мүмкін, тұратын тұрғылық мекен-жай мекемесінен және өзі емделіп жатқан әкімшілдік-стационарлықемдеу орталығынан беріледі. Жеке СЕНІМХАТ келесі деректемелерден тұрады:
+ құжаттыңаты;
+ құжаттыңмерзімі (уақыты, күні);
+ мәтін (сенімбілдірушініңсенімдіадамыжәнеі с-әрекетмерзімікөрсетіледі);
+ сенімбілдірушініңқолы;
+ сенімбілдірушініңжұмысістейтінмекем есінің, тұрғылықтымекен-жайұйымының (өзітұратын), немесеоқитынжерініңмөрі.
Сенімхаттар өзінде көрсетілген мерзімдегі іс-әрекетке беріледі. Егер, сенімхатта мерзімі (қаншауақытқа берілгендігі) көрсетілмесе; онда берілген уақыттан бастап 3 (үш) жылға жарамды болады. Сенімхат егер, берілген мерзімі, уақыты көрсетілмесе жарамсыз болып саналады. Сенім білдірушінің тілегі мен сенімхат нотариалды куәландырылуы мүмкін. Нотариалдық түрдегі сенімхаттар екі жақтың келісімімен жасалынады. Сенім білдірілген адамға жүктелетін өкілеттілік мейлінше дәл, өте нақты, қатесіз сауатты баяндалуға тиіс. 18.Ғылыми мәтіннің құрылымы.Мәтіннің құрылымы-мәлімет беру мақсатында өзара күрделі байланысқа түскен тіл элементтерінің жиынтығы.Ішкі құрылымы-1)экскурс (жанама мәселені түсіндіру мақсатында негізгі тақырыптан ауытқып,шолу жасау),2)тақырыптық шегініс және авторлық бағалау.Сыртқы құрылымы-аталуы,түйін,кіріспе,бап,т арау,қорытынды. Кіріспе\ ғылыми көпшілік мәтіндерде кіріспе мәселенің тарихын қамтиды және оқырманды соңғы ғылыми жаңалықтардан хабардар етеді. Бап әр бапта жалпы мәселенің бір ғана сұрағы төңірегінде сөз болады. Тарау\ бап тәрізді ғылыми мәтін құрылымының ірі бөлшектерін қамтып, логикалық жағынан аяқталған біртұтас мәтіннің бөлігі болып табылады. 19.Экскурс және тақырыптық шегініс . Экскурс-сөз болып отырған ғылым саласына байланысты шектес жатқан мәселелерден хабардар ету, шолу жасау. Бұл көбінесе жалғыз жұртшылыққа арналған ғылыми көпшілік мәтіндерде кездеседі. Мұнда тақырыпқа жанама түрде байланысты мәселелер:тарихы, әлеуметтік, саяси, қаржыландыру мәселелері қарастырылады. Таза ғылыми мәтінде экскурс сирек кездеседі. Тақырыптық шегініс қаралып отырған мәселелермен тығыз байланыста. Бірақ, нақты осы еңбекте зерттеу объектісі болмай отырған мәселені қамтиды.Авторлық бағалау автордың субъективтік көзқарасы эмоционалды,зерделі қолданыстары. Құрылымның сыртқы элементтері қалыптасқан пікірлер бойынша тақырыптың аты бірнеше қызмет атқарады: нормативтік мәліметтер жарнамалық саралау. 20.Өтініш құрылымы,ерекшелігі. Өтініш өтінушінің қолымен жазылады және хатшыға немесе құжатханаға тіркеуге беріледі, өтінушінің қолында қалған екінші данасына хатшы қабылданғаны туралы белгі соғады (айы - күнін көрсетіп, қолын қояды). ӨТІНІШдеректемелері:
+ құжаттың аты - ӨТІНІШ;
+ күні, уақыты;
+ мекен-жай иесі (кімге жазылған);
+ кімнен жіберілді;
+ мәтіні;
+ қол қою;
+ құжаттың орындалуы және іске асырылуы туралы мәлімет.
Жұмысқа қабылдау туралы өтініш. Жеке іс жалпы қабылданған А4 формат қағазында жазылады. Жұмысқа қабылдау туралы ӨТІНІШ жұмысшының жеке іс құжаттамаларына қатталады. Жұмысқа қабылданғандығы туралы бұрыштаманы құрылымдық ұйымның жетекшісі немесе басшы қояды. Өтініш кадрлар бөліміне беріліп, содан кейін бұйрық шығарылады. Егер, өтініш беруші жұмысқа қабылданбаса онда оған жазбаша түрде немесе ауызша, сондай-ақ телефон арқылы хабарлайды. Өтінішті жазу барысында: ханым, мырза, төраға, төрайым тәрізді қарату формаларымен қатар басқа жұмысқа ауысуына байланысты, отбасы жағдайына байланысты, кезекті демалыс, кезектен тыс демалыс сияқты тұрақты клиш еүлгілері қолданылады.Басқа қызметке ауысу туралы өтініш.Өтініштің бұл түрінің ерекшеліктері: қызметкер осы уақытта атқарып жүрген қызметін жазады да, мәтінде ауысу себебін жазады.Оқу демалысына, аяғы ауырлығына және отбасы жағдайына байланысты кету (демалысқа шығу) туралы өтініш.Өтініш мәтініне сәйкес құжаттың - оқитын жерінен анықтама, ауруды куәландыру парағы болуы тиіс. Бұл анықтамаларсыз сұрақтың шешілуі мүмкін емес. Құжаттар өтінішпен бірге көрсетіледі 21.Реферат құрылымы. Реферат(латынша-мазмұндау,баяндау)- көлемі жағынан түпнұсқадан шағын,бірақ семантикалық жағынан түпнұсқамен бірдей,құрылымы тұрақты,ақпараттық қызмет атқаратын ғылыми еңбек.Реферат құрылымы тұрақты болады:1)кіріспе бөлімі,онда еңбектің аты,басылымы,көлемі,авторы жайлы мәлімет беріледі;2)еңбектің негізгі тақырыбы және ол көтерген проблемалардан туады;3)бұл бөлімнің болуы міндетті емес,бірақ еңбекте көрсетілген қосымша фактілер,цифр деректері,сызбанұсқы,кестелер болса оларды дәлел ретінде көрсетуге болады. 22.Жұмысқа қабылдау туралы өтініш жазу. 23.Мұқтасар жазар алдында қойылатын талаптар.Мұқтасар жазар алдында қойылатын талаптар:1)мәтінді бірнеше рет қайталап оқу арқылы оның мағынасына талдау жасау,түсіну;2)болашақ мұқтасардың жоспарын жазу;3)құрылған жоспар бойынша мұқтасарға кіретін мәліметтерді сұрыптау;4)сұрыпталған мәліметтерді неғұрлым ықшам,нақты сөйлемдер арқылы жазу;5)кейбір сөздерді қысқартып жазуға болады. 24. Публицистикалық стиль. Публицистикалық стиль - қоғамдық-саяси, үгіт-насихаттық әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылатын функциональдық стильдердің бірі. Публицистикалық стиль тыңдармандар мен оқырмандардың арасына кең таралымымен, бейнелілігімен, баяндаудың шешендігімен, жағымды және жағымсыз мағынадағы мәнерлілігімен сипатталады. Публицистика (латынша: publicus - көпшілік, әлеумет) - қоғам өмірі үшін маңызды мәселелерді талқылау деген ұғымда жұмсалады. Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, очерк т.б. шығармаларды, шешендік сөздерді публицистикалық стильдің ауызша түріне жатқызып жүр. Публицистикалық стиль - қоғамдық-саяси, үгіт-насихаттық әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылатын функциональдық стильдердің бірі. 25. Наразылық білдіріп көршіңіздің үстінінен шағым түсіріңіз.(Арыз жазу) 26. Құжаттар түріне қарай қалай бөлінеді? Сипаттама беріңіз. Құжаттар түріне қарай типтік, үлгілік, жекелік, қалыпты, жалпыға бірдей болып бөлінеді. 27. Ауызекі сөйлеу стилі. Адам өз ортасымен күнделікті түрлі қарым - қатынаста болады.Сол арқылы тіршілік жасайды, білім, тәжірибе жинайды, жетіледі,өседі.Ал қарым - қатынас, негізінен, ауызекі тілдесу арқылы жүзеге асады.Ауызекі сөз ерекше сипатта құрылады.Ол стиль ауызекі сөйлеу стилі деп аталады.Ауызекі сөйлеу стилі - қазақ тілі стильдерінің бір тармағы. Ауызекі сөйлеу стилі бірнеше түрге бөлінеді: 1) дидарластық сөз (әңгімелесу, сұхбаттасу); 2) полемикалық (дауласу) сөз; 3) көпшілікке арналған сөз (баяндама, лекция).Дидарластық сөз стилі екі немесе брнеше,сондай-ақ одан да көп адамдардың бас қосқан сұхбатында қолданылады.Сондықтан мұндай сөзге қатысатын кісілер әңгіме қызықты, әсерлі болу үшін алдын ала дайындалып келеді.Дидарластық әңгіме диалог түрінде де жүреді.Даулы сөз пікір таластырушы немесе мүделлері қарсы кісілердің арасында болады. 28.Ғылыми шығармадағы сипаттама және талдау мәтіндері. Жоспар құру мәтінде қаралатын негізгі мәселелердің белгілі бір тәртіппен жүйелі түрде берілуін қамтамасыз етеді. Жоспар құру авторға ғылыми еңбекті жазу кезінде ойын нақты жүйелі түрде құруға мүмкіндік жасайды. Жоспарға қойылатын талаптар: \ жоспар негізгі тақырыптан ауытқымауы қажет және оны нақты әрі терең бейнелей алуы негізгі ойды жүйелі түрде өрбітуге бейім болуы керек. Сондай\ақ еңбектің жоспарланған бөліктері көлемі жағынан шамалас болуы керек. Жоспарды хабарлы және сұраулы сөйлем арқылы жазуға болады.Бірізді болуы қажет. Сұраулы сөйлемдер арқылы құрылған жоспарға сұрақ айтылатын негізгі ойға, мәселеге қарастырылып қойылады. Сондай\ақ жай және күрделі сөйлемдер етіп құруға болады. Жай жоспар негізінен ғылыми еңбектің басты мәселедерін қамтиды, ал күрделі жоспаросы негізгі бөлімдердің ішіне кіреді. Және әр бөлімде негізгі және қосалқы мәселелер бар екендігін көрсетеді. Осыған байланысты жоспардағы сөйлем құрылымы да әртүрлі болады, яғни атаулы, жалаң, жайылма, жай, күрделі т.б. 29.Қызметтік хаттың құрылымы. Хатты басқаша байланыс түрімен (телефон арқылы, жеке әңгімелеу) сұрақ шешілмеген жағдайда қолданады.Хаттың көптеген түрлері болады,оларға мыналар жатқызыла ды: Ілеспе хат;Шақыру хат; Ақпараттық хат;Хабарлау хат; Жарнамалық хат; Растау хат; Ескерту хат;Кепіл хат;Наразылық хат; Жауап хат; Шетелдік әріптеске хат; Коммерциялық хат; Инициативалық хат және т.б.Хаттың үлгі-формуляр деректемелері: 1)Мекеменің аты (министрліктің, басқарманың аты) - құжат авторы;2)ұйым туралы анықтамалық деректер (мекен-жайы, телефон, факс, банкідегі шот нөмірі);3) уақыт, күні;4)мекен-жай иесі (кімге жіберілді, бір хатта кемінде 4-тен көп емес мекен-жайлар);5)тіркеу нөміріне сілтеме және сұрау-құжаттың уақыты, күні, тек қана хат жазуға арналған балнкімен;6)мәтінге қорытынды мағынасы бар бұрыштама (сызықта 28-ден көп емес тыныс белгілері; ұзын жолақта басы сызықшаларға бөлінеді (1 интервалдан кейін жазылады), сызықшалардың соңына нүкте мен жақшалар қойылмайды); 7)мәтін; 8)қосымшасы туралы мәлімет;9)қол қою (қызметі көрсетіледі, қолы қойылады); 10)мөр (егер қажет болса); 11)орындаушы туралы мәлімет (орындаушының фамилиясы, телефоны сол жақ жолақтан, бланкінің төменгі бөлігіне жазылады); 12)құжаттың орындалуы туралы мәлімет (машинкасының А.Ж.Ә., егер қажет болса даналардың саны);6)құжатқа түсірілген шектеулердің мөрі (құпия, жасырын және т.б.). Хаттарды көлеміне қарай арнайы хатқа арналған А4 және А5 форматтарында жазады. Егер, хаттың сөйлемдері 10 (он) жолдан аспаса онда А5 бланкісінде жазылады (бұрыштама жазылмайды, мәтінді 1 немесе 1,5 интервалдан кейін жазады). Құжаттың аты хатқа жазылмайды. 30.Ғылыми-көпшілік әдебиеттер стилі. Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. Ғылыми стиль өз ішінде шағын стильдерге бөлінеді. Олар: таза ғылыми шағын стиль, ғылыми оқулық шағын стилі және көпшілікке арналған шағын ғылыми стиль. 31.Тезистің құрылымы.Тезис дегеніміз-ғылыми еңбектегі айтылмақ,дәлелденбек негізгі мәселені бөліп ашып қысқаша,нақты тұжырымдау.жоспардың негізінде жасалады.Бірақ жоспардан айырмашылығы - жоспар тек басты мәселенің атын атап қана кетсе, тезис оны дәлелдеп тұжырымдайды.Тезис бөліктері өзара логикалық байланыста,жүйелі болу керек.
32. Арыз бен отініш айырмашылығы неде?Мысал келтіріңіз. Арыз бен отініш айырмашылығы. Жеке іс жалпы қабылданған А4 формат қағазында жазылады. Жұмысқа қабылдау туралы ӨТІНІШ жұмысшының жеке іс құжаттамаларына қатталады. Жұмысқа қабылданғандығы туралы бұрыштаманы құрылымдық ұйымның жетекшісі немесе басшы қояды. Өтініш кадрлар бөліміне беріліп, содан кейін бұйрық шығарылады. Егер, өтініш беруші жұмысқа қабылданбаса онда оған жазбаша түрде немесе ауызша, сондай-ақ телефон арқылы хабарлайды. Өтінішті жазу барысында: ханым, мырза, төраға, төрайым тәрізді қарату формаларымен қатар басқа жұмысқа ауысуыма байланысты, отбасы жағдайыма байланысты, кезекті демалыс, кезектен тыс демалыс сияқты тұрақты клише үлгілері қолданылады.Арыз барысында бұлар қолданылмайды. Біреудің үстінен арыз жасасын яғни шағым түсіру 33. Көркем әдебиет тілінің стилі. Көркем әдебиет стилі - проза, поэзия, драматургия салаларында жазылған көркем шығармалардың стилі (тілі). Көркем әдебиет стиліне тән бірнеше ерекшеліктер бар. Солардың бірі - тіл байлығы. Көркем шығармапарда қолданылмайтын сөздер мен сөз тіркестері, фразеологизмдер аз. Кез келген шығарма тек қана авторлық баяндаудан ғана емес, кейіпкер тілінен де турады. Ал кейіпкерлер әр жастағы, әр мамандықтағы, әр дәрежедегі білімді адамдар болып келетіндігі белгілі. Сондықтан да көркем шығармада кәсіби сөздер де, жергілікті тіл ерекшеліктері де, жаргондық сөздер де ұшырасып отырады. Көркем әдебиет стилінің екінші ерекшілігі - оның көп стильді болып келетіндігі. Мұның мәнісі қай жанрда жазылған шығарма болса да, онда тіл арқылы қарым-қатынас құралдарының барлық түрінің қолданылуында, яғни ауызекі сөйлеу тіліне қоса, публицистикалық, ғылым, ресми стильдердің элементтері осы стильде әр түрлі ыңғайда ұшырасып отырады. Көркем әдебиет стилінің тағы бір ерекшілігі бұл стильде орындалатын еңбектердің басты міндеті эстетикалық тәрбие беретіндігімен тығыз байланысты болып келеді. 34.Ғылыми-танымдық стильдің жанрлық түрлері. Бұл аталған пәнде телехабарлар жасаудың әдіс-тәсілдері мен жанрлық ерекшеліктері алғашқы кезекте қарастырылады. Сонымен қатар еліміздің және шетелдік телеарналардағы ғылыми-танымдық хабарлардың берілу бағыттары және олардың мазмұндық, пішіндік, жанрлық ерекшеліктері, бұл жолда қол жеткізген жаңашыл табыстары мен қалыс қалған тұстары тәжірибелік тұрғыда жан-жақты оқытылады. Жанрлық түрлері: ғылыми шығармадағы сипаттама және талдау мәтіндері. Жоспар, мұхтасар, тезис, пайымдау. ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме\аннотация, пікір\отзыв, сынхат\рецензия. академиялық мәтіндер. Реферат, дәйексөз\цитата, ғылыми мақала, баяндама. ғылыми стильдің ауызша түрлері. Ғылыми диалог, пікірталас, алқалы жиын сұхбаты, дәріс\лекция 35. Қызметтік хат жазыңыз. Қызметтік хат ақпараттық, есептік немесе бастамалық түрде болуы мүмкін. Мәтінде құрылымдық бөлімге немесе қызметкерге қатысты іскерлік сұрақтар айтылады.Қызметтік хатқа құрылымдық бөлімнің жетекшісі немесе жазған адамы қол қояды.Негізінде қызметтік хаттың мәтіні екі бөлімнен жасалады. Біріншісінде нақты дәлелдер, оның жазылуына себеп болған жағдайлар; Екіншісінде айтылған сұраққа байланысты ойлар мен пікірлер айтылады.Қызметтік хаттың уақыты, күні қол қойылған күнмен есептеледі. 36.Ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме-түп нұсқаға жазылған қысқаша сипаттама. Мұнда түсініктеме жазылып отырған еңбектегі негізгі тақырыптық мәселелер қамтылады. Байымдаудың жанр болып қалыптасқан түрлері ПІКІР мен СЫНХАТ. Екеуіде еңбекке білдірілмек көзқарастан тұрады. Құрамында міндетті түрде байымдау болады. Яғни түсіндіру дәлелдеу арқылы түйін жасалады. Бағалау мәтіндеріне: түсініктеме, пікір, сынхат. Пікірлер қаралған материал бойынша пікір жазушының бағасы берілсе, сынхатта субьективті көзқарастан гөрі фактілерді талдау арқылы күрделі бағалау басым болады. Пікір көбінесе аяқталған еңбекке жолдама баға ретінде берілсе, сынхат жарыққа шығатын еңбектің кемшіліктерін алдын\ала болдырмау мақсатында жетімсіз тұстарына назар аудара отырылып жазылады. 37.Анықтама, жазу үлгісі. Анықтамаларды жоғарғы ұйымның немесе мекеме басшысының бұйрығымен жоспардың орындалуы, тапсырмалардың іске асырылуы туралы ақпарат алу үшін жазылады (беріледі). Оларды белгілі бір мерзімге (уақытқа) береді. Мұндай анықтаманың мәтіні екі бөліктен тұрады:Бірінші бөлігінде анықтаманы жазуға себеп болған жағдайлар мен іс-әрекеттер жазылады; Екінші бөлігінде нақты мәліметтер беріледі. Анықтамаға тұжырымдар мен пікірлер жазылмайды. Бұл анықтаманың баяндау хаттан өзгешелігі.Анықтамаға анықталған уақыт аралығындағы мәлімет тіркеледі. Анықтама-ң бұрыштамасында құжатта көрсетілген мәліметтердің уақыты немесе күні көрсетілуі мүмкін.Анықтама жазылған істің жағдайын анық бейнелеуі тиіс, сондықтан жазылған мәліметтің тыңғылықты түрде берілуі және тексерілуі талап етіледі. АНЫҚТАМАНЫҢ үлгі-формуляры мына деректеме лерден тұрады: мекеменің аты (ішкі анықтама үшін - министрліктің, басқару мекемелерінің, құрылымдық ұйымдардың аты) - құжат авторы; құжат түрі - АНЫҚТАМА; уақыты, нөмірі; жазылған, берілген жері (қала); бұрыштамасы;мәтіні;мекен-жай иесі; қосымшаның бар болуы туралы мәлімет (егер қажет болса); қол қою; мөр (қажет болған жағдайда). 38.Анықтама құрылымы, ерекшелігі.Анықтама 2 түрде болады. 1)Өндірістік ұйым қызметінде нақты жағдайлармен атқарылған істерді растайтын және көосетілетін анықтмалар.А-р жоғары ұйымның н\е мекеме басшысының бұйрығымен жоспардың орындалуы, тапсырмалардың іске асырылуы туралы,ақпарат алуы үшін қолданылады. А-а 2 бөлімнен тұрады. 1)жазуға себеп болған жағдай мен іс-әрекет 2) нақты мәлімет 2)Тұрғылықты жерін, оқуын, атқаратын қызметін растайтын анықтамалар заңды дәлелденген анық-р. А5 форматта жазылады. Мекемелердің сұрауы бойынша жазылады. 39. Алқалық ұйым іс-қағаздары. Алқалық ұйым\коллегия\ ресми түрде құрылған, лауазымды адамдар тобынан тұратын әкімшіліктік, кеңестік немесе өкілеттілік ұйым. Алқалық ұйымның барлық отырысы күн тәртібі мен өткізу мерзімі қарастырылған жұмыс жоспарына сәйкес өткізіледі. Өндірістік қажеттілік болған жағдайда алқалық ұйым төрағасы күн тәртібіне өзгерістер мен толықтырулар енгізе алады. Күн тәртібі алқалық ұйым мүшелеріне ең күрделі деген мәселелер жөнінде ақпарат жазылған анықтамамен және шешім жобасымен бірге жіберіледі. Отырыстың күн тәртібіндегі мәселелерді талқылаудың қорытындысы бойынша қаулылар мен шешімдер қабылданады. Отырыс барысы бойынша хаттама жүргізіледі. 40. Ғылым тілінің ерекшеліктері. Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. 41. Хаттама құрылымы,ерекшелігі. Хаттама - жиналыстарда, кеңестер де, конференцияларда және алқалық органдардың мәжілістерінде мәселені талқылау мен шешім қабылдаудың барысы туралы мәлімет беретін құжат. Толтырудың тәсілі мен көлемі жағынан хаттамалар стенографиясы, фонография, конспект түрінде ж\н сөйлеген сөздің мазмұны жазылмаған ықшамды түрде болып келуі мүмкін. Қысқа хат-да күн тәртібі, сөйлеушілердің аты-жөні сөйлеген сөздердің тақырыбы ж\н қабылдаған шешімдері көрсетіледі. Хаттамының толықтық дәріжесін жиналыстың өзі анықтайды. Бұл жағдайда құжаттың жарамдылығын қамтамасыз ету қажет. Құжаттың заңдылық жарамдылығы барлық қажетті дерекптермен, олардың дұрыс толтырылуымен ж\н хаттамадағы мәліметтердің шындыққа сәйкестігі мен анықталады. 42.Хаттама жазу үлгісі. Хаттама үлгі-формулярының деректемелері: мекеменің (ұйым, кәсіпорын) атауы - құжаттың авторы; құжаттың атауы - ХАТТАМА; мәжілістің өткен күні; индексі (нөмірі); жиналыс (мәжіліс) өткен орын; бекіту грифі (егер қажет болса); тақырыбы (жиналыстың, алқалық органның атауы); қатысқандар туралы мәлімет (саны, аты-жөні, лауазымы); күн тәртібі; негізгі және кіріспе бөлімнің мәтіні; қолы; келісім мөрі (қажет болса); құжаттың орындалуын және іске асырылуы туралы мәлімет. Мәтіннің кіріспе бөлігінде қатысушылардың құрамы, күн тәртібі; негізгі бөлігінде тыңдалған мәселе, сөйлен ген сөздер және қабылдан ған қаулы көрсеті лед. Құжаттың соңында төраға мен хатшының қолы қойылады. 43. Хаттамадан үзінді дайындау. Тыңдалды - баяндама жасады - қаулы сөздері сызықтың сол жақ басынан үлкен әріптермен жазылады. Тыңдалды сөзінің алдынан реттік нөмірлер қойылады. 44. Ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме-түп нұсқаға жазылған қысқаша сипаттама. Мұнда түсініктеме жазылып отырған еңбектегі негізгі тақырыптық мәселелер қамтылады. Байымдаудың жанр болып қалыптасқан түрлері ПІКІР мен СЫНХАТ. Екеуіде еңбекке білдірілмек көзқарастан тұрады. Құрамында міндетті түрде байымдау болады. Яғни түсіндіру дәлелдеу арқылы түйін жасалады. Бағалау мәтіндеріне: түсініктеме, пікір, сынхат. Пікірлер қаралған материал бойынша пікір жазушының бағасы берілсе, сынхатта субьективті көзқарастан гөрі фактілерді талдау арқылы күрделі бағалау басым болады. 45 Ақпараттық хат құрылымы,ерекшелігі. Ақпараттық хат мәтінінде қандай да бір іс-шара немесе нақты істер туралы хабарланады. Ақпараттық хаттар көмегімен мекеменің қызметін немесе әртүрлі өнімдерді жиі насихаттайды. Ақпардың мәжілістер, отырыстар, жиналыстар өткізуде үлкен мәні бар.Жақсы ақпар құру үшін: мақсаты мен көлемдік жазылуын біліп алу керек.Ақпардың екі мақсаты болуы ықтимал:1)Хабар алу; 2)Хабар алу және сенім. Ақпар жасау - ақпардың критикалық анализ жобасын және практикалық дағдыны талап ететін шеберлік. Ақпардың мақсатынан ауытқи отырып, материалды ойша жазып өтеді.Мысалы: мәселенің жағдайы, анализі, мүмкін болатын шешімі, іс-әрекет жоспары, шешімдер. АҚПАРДА келесі элементтер болуы тиіс:
+ сөз сөйлеу (ақпардың мақсаты және берілуі көрнекті айтылады);
+ негізгі бөлімі (негізгі дәлелді істерді, дәлелдеуге және сендіруге пайдаланылған материалды баяндау);
+ тұжырымдар (қандай да бір жағдай түрінде беріледі);
+ жарнамалаулар (тұжырымдаудан жасалған іс-әрекет сөйлемдері).
Ақпар мәтіні ұзақ сөйлемдер естуге нашар қабылданатындықтан қысқа сөйлем түрінде жазылуы тиіс. Сөйлем 20 (жиырма) сөзден артық болмауы керек. Ақпарда сан қолданылуы, пайдаланған адам сізге қажетті тиімді шешім қабылдау үшін оларды әсерлі түрде қолдану керек. Ақпар мәтіні 2 (екі) интервалдан кейін жазылады. Ақпардың тақырыбын, құжаттың түрін - АҚПАР деп көрсетеді.Егер, ақпар қосымша түрде берілсе, онда жоғарғы оң бұрышында көрсетілуі тиіс: №3 хаттамаға қосымша еңбек ұжымының жиналысы. 46.Хабарлау хат жазу үлгісі.
Қандай да бір шараның болатындығын хабарлау.Хабарландыру газетте,журналда басылады не бір жерге ілінеді.Хабарландыруды өндіріс,мекеме,жеке адамдар береді.Олардың мағынасы әртүрлі болады.Хабарландырудың уақыты,орны,болатын шарасы,ұйымдастырушыс,жүргізушісі міндетті түрде жазылады.Үлгі: Мектепте қазақ тілі және әдебиеті апталығының жүруіне байланысты мәнерлеп оқудан 25 қараша күні сағат 15-те,15-бөлмеде жұмыс өткізіледі. Ұйымдастыру комитеті басқаша байланыс түрімен (телефон арқылы, жеке әңгімелеу) сұрақ шешілмеген жағдайда қолданады.Хаттың көптеген түрлері болады, оларға мыналар жатқызыла ды: Ілеспе хат;Шақыру хат; Ақпараттық хат;Хабарлау хат; Жарнамалық хат; Растау хат; Ескерту хат Кепіл хат;Наразылық хат; Жауап хат;Шетелдік әріптеске хат; Коммерциялық хат; Инициативалық хат және т.б. Хаттың үлгі-формуляр деректемеле рі: мекеменің аты (министрліктің, басқарманың аты) - құжат авторы; ұйым туралы анықтамалық деректер (мекен-жайы, телефон, факс, банкідегі шот нөмірі); уақыт, күні; мекен-жай иесі (кімге жіберілді, бір хатта кемінде 4-тен көп емес мекен-жайлар); тіркеу нөміріне сілтеме және сұрау-құжаттың уақыты, күні, тек қана хат жазуға арналған балнкімен; мәтінге қорытынды мағынасы бар бұрыштама (сызықта 28-ден көп емес тыныс белгілері; ұзын жолақта басы сызықшаларға бөлінеді (1 интервалдан кейін жазылады), сызықшалардың соңына нүкте мен жақшалар қойылмайды); мәтін; қосымшасы туралы мәлімет; қол қою (қызметі көрсетіледі, қолы қойылады); мөр (егер қажет болса); орындаушы туралы мәлімет (орындаушының фамилиясы, телефоны сол жақ жолақтан, бланкінің төменгі бөлігіне жазылады); құжаттың орындалуы туралы мәлімет (машинкасының А.Ж.Ә., егер қажет болса даналардың саны); құжатқа түсірілген шектеулердің мөрі (құпия, жасырын және т.б.). ХАТ - мекемелерге немесе оның құрылымдық бөлімдеріне, нақты бір қызметкерге, мекеме басшысына жіберілуі мүмкін. 47.Сауалнама құрылымы,ерекшелігі.1)Еңбек қызметі (жұмыс орны, мектеп бітіргеннен кейін атқарған қызметтерін ретімен жазады, егер студенттік жылдары қызмет істесе оны да көрсетуге болады).2)Арнайы білімі (әртүрлі білімділігі - компьютерде жұмыс істей алуы, шетел тілдерін білуі, қызмет берушіні не қызықтырады соның бәрі көрсетіледі) 3)Жанұя жағдайы(күйеуге шыққан ба (шықпаған ба), күйеуі қайтыс болған, балалары бар болса оларды) көрсетіледі.Сауалнамаға қосымша мәліметтер (фамилиясын өзгертуі туралы) енгізіледі. Сауалнама бір данада ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
+ Құжаттың аты -өмірбаян;
+ мәтіні;
+ күні;
+ қолқою.
Өмірбаянмәтініндекелесісұрақтарқамт ылады:
* аты-жөні, фамилиясы, әкесініңаты;
* туылғанжылы;
* білімі (қайда, қашан, қандайоқуорны);
* қайуақыттанеңбекқызметібасталды;
* біржұмыстанекіншіжұмысқаауысусебепт ері;
* әскериатағы (егер бар болса);
* жанұяжағдайы;
* алғыстары;
* үйініңмекен-жайы.
3.Ресми іс қағаздар тіліқазақ әдеби тілінің бір тармағы. Бізге белгілі, әдеби тілдің бес негізгі стилі бар: ғылыми, ресми іс қағаздары, публицистикалық, көркем әдебиет және ауызекі сөйлеу стилі. Бұлай бөлудің бірнеше негізі бар. Біріншіден, бұлар тілдің қоғамдық қызмет аясына жатады. Іс құжаттары тілі үшін мұндай қызмет аясына құқықтық қатынастар саласы, яғни, басқару саласы жатады. Олар: дипломатиялық, заң шығарушылық және күнделікті іс жүргізу стильдері. Екіншіден, ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады. Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар) (Ожегов С.И. Словарь русского языка. М., с.).Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылуы тиіс.
4.Жұмыстан өз еркімен босату туралы өтініш жазыңыз. өтініш - азаматтардың заңмен бекітілген жеке құқықтары мен мүдделерінің жүзеге асырылуы мазмұндалатын, жазбаша түрде баяндалатын, өтіну, сұрау туралы ресми құжат.
Өтініш жазылатын негізгі жағдайлар төмендегідей:
- жұмысқа-қабылдау- жұмыстан-босату
- басқа-жұмысқа-ауыстыру
- кезекті-демалыс-сұрау
- кезектен-тыс-демалыс-сұрау
- материалдық көмек (пәтер бөлу), балабақшадан орын бөлу және т.б. туралы-сұрау
- жалақыны көтеру туралы өтініш айту және т.б.
Тараз қаласы,жамбыл облысы әкімін Қанат Бозымбаев.
Жамбыл обл, тараз қаласы , жамбыл 59. Тоқтасынова Арайлым Қасымханқызы.
ӨТІНІШ
мені басқа жұмысқа ауысуыма байланысты жұмыстан босатуыңызды сұраймын.
200__ жылғы ___ __________ ___________________
(қолы)
5.Резюме(түйіндеме) құрылымы,ерекшелігі. Кейінгі кезде жұмысқа тұру, жұмысқа қабылдану кезінде құжаттың жаңа түрі резюме жазылып жүр. Бұнда белгілі бір тұлғаның өмірбаяны туралы нақты, әрі қысқа мәлімет беріледі. Резюме француз тілінен аударғанда, айтылған немесе жазылған мәселенің қысқаша түйіні деген мағынаны білдіреді. Түйіндеме деректемелері:
+ құжаттыңаты - түйіндеме
+ уақыты, күні;
+ фамилиясы, аты, әкесініңаты;
+ үміткердіңпошталықмекен-жайы;
+ телефоны;
+ мәтіні;
+ қолы.
Біріншіөзатын, әкесініңатын, фамилиясын, мекен-жайын, телефонын, туылғанмерзімін (әйеладамғасоңғыміндеттіемес) жазады.
Мәтін мын абөлімдерден тұрады:
* түйіндеменіңмақсаты - түйіндемеберушініңорналасқысыкелеті норын;
* білімі (бірінші: жоғарыбілімі - қайоқуорны, қашанбітірді, алғанмамандығы; содансоң, мектепбітіргенненалғанбілімтүрлерік өрсетіледі);
* еңбекқызметі (жұмысорны, мектепбітіргенненкейінатқарғанқызме ттерінретіменжазады, егерстуденттікжылдарықызметістемесе оны да көрсетугеболады);
* арнайыбілімі (әртүрлібілімділігі - компьютердежұмысістейалуы, шетелтілдерінбілуі, қызметберушіні не қызықтырадысоныңбәрікөрсетіледі);
* жанұяжағдайы (күйеугешыққанба шықпаған ба, күйеуіқайтысболған, балалары бар болсаолардыкөрсетеді).
Түйіндеме мәтіні екі беттен аспауы тиіс.
Түйіндемені жақсы сапалы парақта тереді (жазады). 6.Ресми іс қағаздары стилінің мазмұны мен мәні. Ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады.
7.Өз өмірбаяныңызды жазыңыз.Мен, Серік Жұмаділұлы қалымбетов, 1984 жылы Оңтүстік қазақстан обылысы, Бәйдібек би ауданы, Боралдай ауылында қызметкерлер отбасында тудым. 1990-2001 жылдар аралығында Шымкент қаласындағы 3. Шәкіров атындағы №20 орта мектепте оқыдым. Мектепте оқып жүргенде үздік окушы екенімді көрсете білдім. әр түрлі қоғамдық жұмыстарды атқардым, спортпен шұғылдандым. Ата-анам бар: әкем - Ж. қалымбетов Шымкент қаласында жекеменшік кәсіпорнында жұмыс істейді. Шешем ~ 3. қалымбетова Шымкент қаласындағы №20 орта мектепте орыс тілінен сабақ береді. 2001 жылы аталған мектепті бітірген соң, қазақстан-Британ техникалық университетіне мұнайшы-инженер мамандығын алу үшін окуға түстім. Бүгінгі таңда осы оқу орнының 2-курс студентімін, мен үйленбегенмін. Ағылшын тілімен шұғылданамын, компьютерлік курсқа барып жүрмін. Алдыма қойған мақсатым: білімді маман болып шығу Мекен -жайым: Алматы қаласы, Тастақ-1 ықшамауданы, 9-үй, 53-пәтер, тел.40-02-05.
8.Мінездеме құрылымы,ерекщелігі. Мінездеме қызметкердің қызметтік, қоғамдық әрекеттерін ресми түрде бағалау, іскерлік қабілеті мен моральдық сапасын ерекшелеп көрсету болып табылады. Қазіргі кезде мемлекеттік емес мекемелерде сирек қолданылады. Бірақ қызметі бойынша орын алмастырғанда, қызметін аттестациялау кезінде, іссапарға шыққанда және басқа жағдайларда мінездеме қажет болады. Мінездеменің басқы бөлімі - анкеталық мәліметтер (аты жөні, туған жылы, білімі т.б.)Екінші бөлімде еңбек қызметі туралы мәліметтер (мамандануы, жұмыс істеу мерзімі, қызметі бойынша өсуі т.б.) және еңбегіне берілген баға жазылады.Үшінші бөлімде қоғамдық белсенділігі, тұрмыстағы тәртібі, әріптестермен қарым қатынасына баға беріледі. Қорытынды бөлімде тұжырымдама және мінездеменің берілу мақсаты жазылады. Мінездемені қызметкердің өз сұрауы бойынша, басқа мекеменің сұрауы бойынша және өзінің бастамасымен әкімшілік немесе мекеменің қоғамдық ұйымы (егер бар болса) жазады. Мінездеменің деректемелері:
+ құжаттыңтүрі - мінездеме;
+ мәтіні;
+ қолқою;
+ мерзімі;
+ мөрі.
Ережегесәйкесмінездеменіңмәтініекіб өлімнентұрады: Кіріспе бөлімінде: фамилиясы, аты, әкесініңаты, туғанжылы, туылғанкүні, білімі, қызметі, еңбекөтілі (стажы) көрсетіледі.Негізгі бөлімде - іскерлігі, жұмысынажауапкершілігі, алғанмарапаттаулары, ұжымдағыадамдарменқарымқатынасы, қызмет тегі өсуін жазады.Егер, мінездемені қоғамдық ұйым немесе еңбек ұжымы бекітсе онда хаттаманың нөмірі мен мерзіміне сілтеме жиналыста қаралады. Мінездемеге мекеме жетекшісі, жетекші маман, қоғамдық ұйым жетекшісі қол қояды, мөрмен куәландырылады.Мінездеме 2 (екі) данада жазылады. 9.Ресми іс-қағаздар стилінің қолданыс аясына қарай түрлері. өтініш,сенімхат,қолхат,келісімшарт, хабарландыру,арыз,хаттама,жарлық,ба яндама,резюме,жарнама. 10.Қолхат жазыңыз. Құжат үлгісі мынадай түрде болады:
+ құжат атауы - ҚОЛХАТ;
+ мәтін;
+ мерзімі;
+ қолы;
+ мөрі.
Құжат мәтінінде қолхат берушінің қызметі (қажет жағдайда), аты-жөні, алған ақшаның мөлшері немесе басқа құнды дүниенің кімнен алынғаны (аты-жөні) толық көрсетіледі.
Қолхатта ақша көлемі алдымен санмен, сосын сөзбен жазылып көрсетіледі. Егер мәтінде қандай да бір жөндеулер, өңдеулер, өшірулер кездессе, құжат күшін жояды. Мәтін мен қойылған қолдың арасындағы бос кеңістік сызықпен толтырылады. Қолхат бір дана түрінде толтырылады және ақша түріндегі құжатпен бірдей дәрежеде сақталады.Кейде қолхатта қатысушы куәлер көрсетіледі. Ол жағдайда куәлер қолхатқа өз қолдарын қойып растайды.Ақшаны немесе құнды дүниені қайтарған жағдайда қолхат жойылады.
Қолхат Алматы қаласы,2011 жылғы он бесінші сәуір Мен,азаматша Толешова Асел Нұржанқызы,мекен-жайым Алматы қаласы,Жамбыл көшесі,11-үй,1-пәтер,Қазақстан Республикасының ІІМ 2008 жылғы 8 қаңтарда берген жеке куәлігім №1247762985,Алматы қаласы,Құрманғазы көшесі 7-үй,9-пәтерде тұратын азаматша Халыкова Гаухар Нургалиқызынан, ,Қазақстан Республикасының ІІМ 2007 жылғы 6 тамызда берген жекекуәлігінің№20026444,1000000(бір миллион) теңге алдым. - Мен алынған ақшаны 2011 жылғы 13 желтоқсанда қайтаруға,қайтармаған жағдайда 25% көлемінде айып төлеуге; -мекен-жайым өзгерген жағдайда бұл туралы үш күн мерзім жағдайында хабарлауға міндеттенемін; Осы қолхат үш данада жасалған,бір данасы нотариалдық кеңседе тіркелген,екінші данасы азаматша Толешова Асел Нұржанқызында,үшінші данасы Халыкова Гаухар Нургалиқызында сақталады. 2011 жыл он бесінші сәуір Халыкова Гаухар Нургалиқызы
Толешова Асел Нұржанқызы
11.Досыңызға мінездеме беріңіз. Мінездеме Менің досым,Егенбердиева Сабина,қарапайым,ой-өрісі кең,адамгершілік қасиеттері мол қыз.Сабаққа дайындықпен келеді,әрі жан-жақты,қабілетті.Қоғамда болып жатқан жаңалықтардан хабардар.Адамдарға деген сүйіспеншілігі,мейірімділігі өте жоғары.Әрдайым ізденіс үстінде жүреді.Достарының арасында беделді,сыпайы,адамдармен тез араласып кетеді.Сабина қазақ тілін жетік меңгерген және орыс,ағылшын тілдерінде еркін сөйлейді. 12.Ресми құжаттар түрі,ерекшеліктері. Ресми құжаттар дипломатиялық және заң тілі болып бөлінеді. Дипломатия тілі халықаралық терминдердің жиі кездесуімен ерекшеленеді. Орта ғасырларда Бат.Еуропа елдерінде дипломатия тілі алғашында латын тілі, содан кейін XVIII-XIX ғ басында француз тілі болды. Сол себепті дипломатия тілінде француз тілінен қалған терминдер кездеседі. Мысалы; Аташе\дипломатиялық қызметтер. Коммунике, дуаен және т.б. Қазақ дипломатия тілінде де қалыптасқан терминдер бар. Бәтуә, мәлімдеме, сенім грамотасы Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар)Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылуы тиіс. Түріне қарай құжаттар типтік, үлгілік, жекелік, қалыпты, жалпыға бірдей болып бөлінеді. 13. Ғылым тілінің лексикалық ерекшеліктері..Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. 14.Мәтіннің ішкі және сыртқы құрылымы. Ішкі құрылымы-1)экскурс (жанама мәселені түсіндіру мақсатында негізгі тақырыптан ауытқып,шолу жасау),2)тақырыптық шегініс және авторлық бағалау.Сыртқы құрылымы-аталуы,түйін,кіріспе,бап,т арау,қорытынды. Экскурс\ сөз болып отырған ғылым саласына байланысты шектес жатқан мәселелерден хабардар ету, шолу жасау. Бұл көбінесе жалғыз жұртшылыққа арналған ғылыми көпшілік мәтіндерде кездеседі. Мұнда тақырыпқа жанама түрде байланысты мәселелер:тарихы, әлеуметтік, саяси, қаржыландыру мәселелері қарастырылады. Таза ғылыми мәтінде экскурс сирек кездеседі. Тақырыптық шегініс қаралып отырған мәселелермен тығыз байланыста. Бірақ, нақты осы еңбекте зерттеу объектісі болмай отырған мәселені қамтиды.Авторлық бағалау автордың субъективтік көзқарасы эмоционалды,зерделі қолданыстары. Құрылымның сыртқы элементтері қалыптасқан пікірлер бойынша тақырыптың аты бірнеше қызмет атқарады: нормативтік мәліметтер жарнамалық саралау. 15.Ресми құжаттардың стильдік ерекшеліктері. Бізге белгілі, әдеби тілдің бес негізгі стилі бар: ғылыми, ресми іс қағаздар, публицистикалық, көркем әдебиет және ауызекі сөйлеу стилі. Бұлай бөлудің бірнеше негізі бар. Біріншіден, бұлар тілдің қоғамдық қызмет аясына жатады. Іс құжаттары тілі үшін мұндай қызмет аясына құқықтық қатынастар саласы, яғни, басқару саласы жатады. Олар: дипломатиялық, заң шығарушылық және күнделікті іс жүргізу стильдері. Екіншіден, ресми іс жүргізу стилі әлеуметтік сананың ерекше формасы. Біздің әрқайсымыз белгілі бір дәрежеде өз құқығымыз туралы, мысалға отбасы қарым-қатынасындағы, қызметтегі, қоғамдық орындардағы және мемлекет алдындағы міндеттемелеріміз бен жауапкершіліктеріміз туралы білеміз. Мұндай құқықтық нормаларды тәжірибе жүзінде меңгеруіміз бізге басқа адамдармен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Адамдарды басқару заңдар, ережелер, жарғылар негізінде, сондай-ақ моральдық-этикалық ұйғарымдар мен тыйымдар негізінде жүргізілетіндіктен, басқарушы үшін құқықтық және моральдық нормаларды білу ерекше мәнге ие болады.Іс қағаздары қоғам өмірінде үлкен қызмет атқарады. Іс қағаздары тарих, саясаттану, құқықтану, экономика, тіл білімі сияқты ғылым салаларымен тығыз байланысты. Қай кезеңде болмасын мемлекеттің ел басқару жүйесі, басқа елдермен қарым-қатынасы, әлеуметтік-экономикалық жағдайы іс қағаздарынан айқын көрініс тапқан. Ресми іс қағаздарының қолданылуы, мазмұны, мақсаты қоғам өмірінің құбылыстарымен тікелей байланысты болғандықтан, олар қоғамдық өмірдің дамуымен бірге дамып, қоғамдық қарым-қатынастарды ұйымдастыруда, реттеуде зор қызмет атқарады. Құжат - латын тілінде куәлік, дәлелдеу тәсілі деген мағына береді. Бүгінгі қолданыста оның негізгі үш мағынасы бар: а) қандай да бір фактіні не бір нәрсеге деген құқықты (жол жүруге деген) растайтын іс қағазы; ә) жеке басты ресми түрде куәландыратын құжат (төлқұжат); б) бір нәрсе туралы жазбаша куәлік (мысалы, ескі грамоталар) (Ожегов С.И. Словарь русского языка. М., с.).Кәсіпорынның не ұйымның құжаттары белгілі бір мәдени-тарихи құндылыққа ие, мемлекеттің архив қорының бөлігі болып табылады, сондықтан олар мемлекеттік архивтерге тапсырылады. 16.Шәкіртақыңызды алу үшін досыңызға сенімхат жазыңыз. Сенімхат 2011жылғы 13желтоқсан,Алматы қаласы Мен,азаматшаХалыкова Гаухар ,мекен-жайым:Алматы қаласы,Әуезов көшесі,64-үй,85-пәтер,Қазақстан Республикасының ІІМ 2009жылы 17 шілдеде берген жеке куәлігімнің №17071988,Алматы аласы,Абай даңғылы,56-үй,45-пәтерде тұратын азаматшаХалыкова Жанардың,Қазақстан Республикасының ІІМ 2010 жылы 14қарашада берген жеке куәлігінің №77770777,өз шәкіртақымды алуға сенім білдіремін. Бұл үшін азаматша Халыкова Жанарды менің атымнан мәміле жасауға,анықтамалар мен құжаттар алуға,менің орныма қол қоюға өкілетті етемін. Сенімхат 2012 жылдың 1 қаңтарына дейін берілген. 17.Сенімхат құрылымы ,ерекшелігі. Сенімхат сенім көрсетілген адамға сенім білдірушінің үшінші адам алдында сенім тапсыру құжаты болып табылады. СЕНІМХАТ екі түрде болады:
# арнайы, мекемеден берілген;
# жеке, азаматтан берілген.
Арнайы сенімхатта рмекеме қызметкеріне қандай да бір келісімді аяқтауға, ақша алуға, құндылықты қажетті заттарды өз атынан алуға беріледі. Мұндай СЕНІМХАТТЫҢ мынадай деректемелер іболуы иіс:
+ мекеменің аты;
+ мекеме туралы анықтамалық мәлімет;
+ құжаттың аты;
+ құжаттың уақыты, күні;
+ құжаттың тіркеу нөмірі;
+ құжаттың мәтіні;
+ қызметкерлердің қолдары;
+ мекеменің мөрі.
СЕНІМХАТТЫҢ мәтінінде келесі мәліметтер болуы тиіс:
* сенімберілгенадамныңқызметі, паспортыныңмәліметі;
* сенімхатбойыншаісатқарылатынмекеме;
* іс-әрекеттіңтүрі;
* сенімалғанадамныңқолыныңүлгісі;
* сенімхаттыңуақытыныңмерзімі.
Сенімхатмекемніңбланкісіндежазылуым үмкін. Егер, сенімхат көрсетілгені іс-әрекет ақшаға және материалдық құндылықтарға қажетті болса онда оған мекеме басшысы және бас есепші қол қоя ды. Көп жағдайда сенімхаттың типтік бланкілері қолданылады.Жеке сенімхаттар жеке азаматтан айлығын, еңбек кітапшасына байланысты әртүрлі өнімдерін, зейнетақысын, жәрдемақысын, стипендиясын, банкідегі ақшасын (салымын), ақшалай және салымды алмасуларын алуға берілетін сенімі.Аударылған сенімхаттарға нотариалдық куәландыру міндетті емес. Олар сенімберушінің жұмыс істейтінн емесе оқитын жерінен куәландыруы мүмкін, тұратын тұрғылық мекен-жай мекемесінен және өзі емделіп жатқан әкімшілдік-стационарлықемдеу орталығынан беріледі. Жеке СЕНІМХАТ келесі деректемелерден тұрады:
+ құжаттыңаты;
+ құжаттыңмерзімі (уақыты, күні);
+ мәтін (сенімбілдірушініңсенімдіадамыжәнеі с-әрекетмерзімікөрсетіледі);
+ сенімбілдірушініңқолы;
+ сенімбілдірушініңжұмысістейтінмекем есінің, тұрғылықтымекен-жайұйымының (өзітұратын), немесеоқитынжерініңмөрі.
Сенімхаттар өзінде көрсетілген мерзімдегі іс-әрекетке беріледі. Егер, сенімхатта мерзімі (қаншауақытқа берілгендігі) көрсетілмесе; онда берілген уақыттан бастап 3 (үш) жылға жарамды болады. Сенімхат егер, берілген мерзімі, уақыты көрсетілмесе жарамсыз болып саналады. Сенім білдірушінің тілегі мен сенімхат нотариалды куәландырылуы мүмкін. Нотариалдық түрдегі сенімхаттар екі жақтың келісімімен жасалынады. Сенім білдірілген адамға жүктелетін өкілеттілік мейлінше дәл, өте нақты, қатесіз сауатты баяндалуға тиіс. 18.Ғылыми мәтіннің құрылымы.Мәтіннің құрылымы-мәлімет беру мақсатында өзара күрделі байланысқа түскен тіл элементтерінің жиынтығы.Ішкі құрылымы-1)экскурс (жанама мәселені түсіндіру мақсатында негізгі тақырыптан ауытқып,шолу жасау),2)тақырыптық шегініс және авторлық бағалау.Сыртқы құрылымы-аталуы,түйін,кіріспе,бап,т арау,қорытынды. Кіріспе\ ғылыми көпшілік мәтіндерде кіріспе мәселенің тарихын қамтиды және оқырманды соңғы ғылыми жаңалықтардан хабардар етеді. Бап әр бапта жалпы мәселенің бір ғана сұрағы төңірегінде сөз болады. Тарау\ бап тәрізді ғылыми мәтін құрылымының ірі бөлшектерін қамтып, логикалық жағынан аяқталған біртұтас мәтіннің бөлігі болып табылады. 19.Экскурс және тақырыптық шегініс . Экскурс-сөз болып отырған ғылым саласына байланысты шектес жатқан мәселелерден хабардар ету, шолу жасау. Бұл көбінесе жалғыз жұртшылыққа арналған ғылыми көпшілік мәтіндерде кездеседі. Мұнда тақырыпқа жанама түрде байланысты мәселелер:тарихы, әлеуметтік, саяси, қаржыландыру мәселелері қарастырылады. Таза ғылыми мәтінде экскурс сирек кездеседі. Тақырыптық шегініс қаралып отырған мәселелермен тығыз байланыста. Бірақ, нақты осы еңбекте зерттеу объектісі болмай отырған мәселені қамтиды.Авторлық бағалау автордың субъективтік көзқарасы эмоционалды,зерделі қолданыстары. Құрылымның сыртқы элементтері қалыптасқан пікірлер бойынша тақырыптың аты бірнеше қызмет атқарады: нормативтік мәліметтер жарнамалық саралау. 20.Өтініш құрылымы,ерекшелігі. Өтініш өтінушінің қолымен жазылады және хатшыға немесе құжатханаға тіркеуге беріледі, өтінушінің қолында қалған екінші данасына хатшы қабылданғаны туралы белгі соғады (айы - күнін көрсетіп, қолын қояды). ӨТІНІШдеректемелері:
+ құжаттың аты - ӨТІНІШ;
+ күні, уақыты;
+ мекен-жай иесі (кімге жазылған);
+ кімнен жіберілді;
+ мәтіні;
+ қол қою;
+ құжаттың орындалуы және іске асырылуы туралы мәлімет.
Жұмысқа қабылдау туралы өтініш. Жеке іс жалпы қабылданған А4 формат қағазында жазылады. Жұмысқа қабылдау туралы ӨТІНІШ жұмысшының жеке іс құжаттамаларына қатталады. Жұмысқа қабылданғандығы туралы бұрыштаманы құрылымдық ұйымның жетекшісі немесе басшы қояды. Өтініш кадрлар бөліміне беріліп, содан кейін бұйрық шығарылады. Егер, өтініш беруші жұмысқа қабылданбаса онда оған жазбаша түрде немесе ауызша, сондай-ақ телефон арқылы хабарлайды. Өтінішті жазу барысында: ханым, мырза, төраға, төрайым тәрізді қарату формаларымен қатар басқа жұмысқа ауысуына байланысты, отбасы жағдайына байланысты, кезекті демалыс, кезектен тыс демалыс сияқты тұрақты клиш еүлгілері қолданылады.Басқа қызметке ауысу туралы өтініш.Өтініштің бұл түрінің ерекшеліктері: қызметкер осы уақытта атқарып жүрген қызметін жазады да, мәтінде ауысу себебін жазады.Оқу демалысына, аяғы ауырлығына және отбасы жағдайына байланысты кету (демалысқа шығу) туралы өтініш.Өтініш мәтініне сәйкес құжаттың - оқитын жерінен анықтама, ауруды куәландыру парағы болуы тиіс. Бұл анықтамаларсыз сұрақтың шешілуі мүмкін емес. Құжаттар өтінішпен бірге көрсетіледі 21.Реферат құрылымы. Реферат(латынша-мазмұндау,баяндау)- көлемі жағынан түпнұсқадан шағын,бірақ семантикалық жағынан түпнұсқамен бірдей,құрылымы тұрақты,ақпараттық қызмет атқаратын ғылыми еңбек.Реферат құрылымы тұрақты болады:1)кіріспе бөлімі,онда еңбектің аты,басылымы,көлемі,авторы жайлы мәлімет беріледі;2)еңбектің негізгі тақырыбы және ол көтерген проблемалардан туады;3)бұл бөлімнің болуы міндетті емес,бірақ еңбекте көрсетілген қосымша фактілер,цифр деректері,сызбанұсқы,кестелер болса оларды дәлел ретінде көрсетуге болады. 22.Жұмысқа қабылдау туралы өтініш жазу. 23.Мұқтасар жазар алдында қойылатын талаптар.Мұқтасар жазар алдында қойылатын талаптар:1)мәтінді бірнеше рет қайталап оқу арқылы оның мағынасына талдау жасау,түсіну;2)болашақ мұқтасардың жоспарын жазу;3)құрылған жоспар бойынша мұқтасарға кіретін мәліметтерді сұрыптау;4)сұрыпталған мәліметтерді неғұрлым ықшам,нақты сөйлемдер арқылы жазу;5)кейбір сөздерді қысқартып жазуға болады. 24. Публицистикалық стиль. Публицистикалық стиль - қоғамдық-саяси, үгіт-насихаттық әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылатын функциональдық стильдердің бірі. Публицистикалық стиль тыңдармандар мен оқырмандардың арасына кең таралымымен, бейнелілігімен, баяндаудың шешендігімен, жағымды және жағымсыз мағынадағы мәнерлілігімен сипатталады. Публицистика (латынша: publicus - көпшілік, әлеумет) - қоғам өмірі үшін маңызды мәселелерді талқылау деген ұғымда жұмсалады. Публицистикалық стиль қоғамдық талапқа сай жазылған шығармалардың негізінде қалыптасады. Белгілі бір тілде публицистиканың өз алдына бөлек стиль болып қалыптасуы қоғамдық сананың өскенін, артқанын көрсетеді. Тілдің басқа стильдері сияқты публицистикалық стиль де бірыңғай болып келмейді. Бірқатар лингвистер публицистикалық стильдің жазбаша түріне саяси тақырыпқа жазылған газет, журналдардағы мақалалар, памфлет, очерк т.б. шығармаларды, шешендік сөздерді публицистикалық стильдің ауызша түріне жатқызып жүр. Публицистикалық стиль - қоғамдық-саяси, үгіт-насихаттық әдебиетте, бұқаралық ақпарат құралдарында қолданылатын функциональдық стильдердің бірі. 25. Наразылық білдіріп көршіңіздің үстінінен шағым түсіріңіз.(Арыз жазу) 26. Құжаттар түріне қарай қалай бөлінеді? Сипаттама беріңіз. Құжаттар түріне қарай типтік, үлгілік, жекелік, қалыпты, жалпыға бірдей болып бөлінеді. 27. Ауызекі сөйлеу стилі. Адам өз ортасымен күнделікті түрлі қарым - қатынаста болады.Сол арқылы тіршілік жасайды, білім, тәжірибе жинайды, жетіледі,өседі.Ал қарым - қатынас, негізінен, ауызекі тілдесу арқылы жүзеге асады.Ауызекі сөз ерекше сипатта құрылады.Ол стиль ауызекі сөйлеу стилі деп аталады.Ауызекі сөйлеу стилі - қазақ тілі стильдерінің бір тармағы. Ауызекі сөйлеу стилі бірнеше түрге бөлінеді: 1) дидарластық сөз (әңгімелесу, сұхбаттасу); 2) полемикалық (дауласу) сөз; 3) көпшілікке арналған сөз (баяндама, лекция).Дидарластық сөз стилі екі немесе брнеше,сондай-ақ одан да көп адамдардың бас қосқан сұхбатында қолданылады.Сондықтан мұндай сөзге қатысатын кісілер әңгіме қызықты, әсерлі болу үшін алдын ала дайындалып келеді.Дидарластық әңгіме диалог түрінде де жүреді.Даулы сөз пікір таластырушы немесе мүделлері қарсы кісілердің арасында болады. 28.Ғылыми шығармадағы сипаттама және талдау мәтіндері. Жоспар құру мәтінде қаралатын негізгі мәселелердің белгілі бір тәртіппен жүйелі түрде берілуін қамтамасыз етеді. Жоспар құру авторға ғылыми еңбекті жазу кезінде ойын нақты жүйелі түрде құруға мүмкіндік жасайды. Жоспарға қойылатын талаптар: \ жоспар негізгі тақырыптан ауытқымауы қажет және оны нақты әрі терең бейнелей алуы негізгі ойды жүйелі түрде өрбітуге бейім болуы керек. Сондай\ақ еңбектің жоспарланған бөліктері көлемі жағынан шамалас болуы керек. Жоспарды хабарлы және сұраулы сөйлем арқылы жазуға болады.Бірізді болуы қажет. Сұраулы сөйлемдер арқылы құрылған жоспарға сұрақ айтылатын негізгі ойға, мәселеге қарастырылып қойылады. Сондай\ақ жай және күрделі сөйлемдер етіп құруға болады. Жай жоспар негізінен ғылыми еңбектің басты мәселедерін қамтиды, ал күрделі жоспаросы негізгі бөлімдердің ішіне кіреді. Және әр бөлімде негізгі және қосалқы мәселелер бар екендігін көрсетеді. Осыған байланысты жоспардағы сөйлем құрылымы да әртүрлі болады, яғни атаулы, жалаң, жайылма, жай, күрделі т.б. 29.Қызметтік хаттың құрылымы. Хатты басқаша байланыс түрімен (телефон арқылы, жеке әңгімелеу) сұрақ шешілмеген жағдайда қолданады.Хаттың көптеген түрлері болады,оларға мыналар жатқызыла ды: Ілеспе хат;Шақыру хат; Ақпараттық хат;Хабарлау хат; Жарнамалық хат; Растау хат; Ескерту хат;Кепіл хат;Наразылық хат; Жауап хат; Шетелдік әріптеске хат; Коммерциялық хат; Инициативалық хат және т.б.Хаттың үлгі-формуляр деректемелері: 1)Мекеменің аты (министрліктің, басқарманың аты) - құжат авторы;2)ұйым туралы анықтамалық деректер (мекен-жайы, телефон, факс, банкідегі шот нөмірі);3) уақыт, күні;4)мекен-жай иесі (кімге жіберілді, бір хатта кемінде 4-тен көп емес мекен-жайлар);5)тіркеу нөміріне сілтеме және сұрау-құжаттың уақыты, күні, тек қана хат жазуға арналған балнкімен;6)мәтінге қорытынды мағынасы бар бұрыштама (сызықта 28-ден көп емес тыныс белгілері; ұзын жолақта басы сызықшаларға бөлінеді (1 интервалдан кейін жазылады), сызықшалардың соңына нүкте мен жақшалар қойылмайды); 7)мәтін; 8)қосымшасы туралы мәлімет;9)қол қою (қызметі көрсетіледі, қолы қойылады); 10)мөр (егер қажет болса); 11)орындаушы туралы мәлімет (орындаушының фамилиясы, телефоны сол жақ жолақтан, бланкінің төменгі бөлігіне жазылады); 12)құжаттың орындалуы туралы мәлімет (машинкасының А.Ж.Ә., егер қажет болса даналардың саны);6)құжатқа түсірілген шектеулердің мөрі (құпия, жасырын және т.б.). Хаттарды көлеміне қарай арнайы хатқа арналған А4 және А5 форматтарында жазады. Егер, хаттың сөйлемдері 10 (он) жолдан аспаса онда А5 бланкісінде жазылады (бұрыштама жазылмайды, мәтінді 1 немесе 1,5 интервалдан кейін жазады). Құжаттың аты хатқа жазылмайды. 30.Ғылыми-көпшілік әдебиеттер стилі. Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. Ғылыми стиль өз ішінде шағын стильдерге бөлінеді. Олар: таза ғылыми шағын стиль, ғылыми оқулық шағын стилі және көпшілікке арналған шағын ғылыми стиль. 31.Тезистің құрылымы.Тезис дегеніміз-ғылыми еңбектегі айтылмақ,дәлелденбек негізгі мәселені бөліп ашып қысқаша,нақты тұжырымдау.жоспардың негізінде жасалады.Бірақ жоспардан айырмашылығы - жоспар тек басты мәселенің атын атап қана кетсе, тезис оны дәлелдеп тұжырымдайды.Тезис бөліктері өзара логикалық байланыста,жүйелі болу керек.
32. Арыз бен отініш айырмашылығы неде?Мысал келтіріңіз. Арыз бен отініш айырмашылығы. Жеке іс жалпы қабылданған А4 формат қағазында жазылады. Жұмысқа қабылдау туралы ӨТІНІШ жұмысшының жеке іс құжаттамаларына қатталады. Жұмысқа қабылданғандығы туралы бұрыштаманы құрылымдық ұйымның жетекшісі немесе басшы қояды. Өтініш кадрлар бөліміне беріліп, содан кейін бұйрық шығарылады. Егер, өтініш беруші жұмысқа қабылданбаса онда оған жазбаша түрде немесе ауызша, сондай-ақ телефон арқылы хабарлайды. Өтінішті жазу барысында: ханым, мырза, төраға, төрайым тәрізді қарату формаларымен қатар басқа жұмысқа ауысуыма байланысты, отбасы жағдайыма байланысты, кезекті демалыс, кезектен тыс демалыс сияқты тұрақты клише үлгілері қолданылады.Арыз барысында бұлар қолданылмайды. Біреудің үстінен арыз жасасын яғни шағым түсіру 33. Көркем әдебиет тілінің стилі. Көркем әдебиет стилі - проза, поэзия, драматургия салаларында жазылған көркем шығармалардың стилі (тілі). Көркем әдебиет стиліне тән бірнеше ерекшеліктер бар. Солардың бірі - тіл байлығы. Көркем шығармапарда қолданылмайтын сөздер мен сөз тіркестері, фразеологизмдер аз. Кез келген шығарма тек қана авторлық баяндаудан ғана емес, кейіпкер тілінен де турады. Ал кейіпкерлер әр жастағы, әр мамандықтағы, әр дәрежедегі білімді адамдар болып келетіндігі белгілі. Сондықтан да көркем шығармада кәсіби сөздер де, жергілікті тіл ерекшеліктері де, жаргондық сөздер де ұшырасып отырады. Көркем әдебиет стилінің екінші ерекшілігі - оның көп стильді болып келетіндігі. Мұның мәнісі қай жанрда жазылған шығарма болса да, онда тіл арқылы қарым-қатынас құралдарының барлық түрінің қолданылуында, яғни ауызекі сөйлеу тіліне қоса, публицистикалық, ғылым, ресми стильдердің элементтері осы стильде әр түрлі ыңғайда ұшырасып отырады. Көркем әдебиет стилінің тағы бір ерекшілігі бұл стильде орындалатын еңбектердің басты міндеті эстетикалық тәрбие беретіндігімен тығыз байланысты болып келеді. 34.Ғылыми-танымдық стильдің жанрлық түрлері. Бұл аталған пәнде телехабарлар жасаудың әдіс-тәсілдері мен жанрлық ерекшеліктері алғашқы кезекте қарастырылады. Сонымен қатар еліміздің және шетелдік телеарналардағы ғылыми-танымдық хабарлардың берілу бағыттары және олардың мазмұндық, пішіндік, жанрлық ерекшеліктері, бұл жолда қол жеткізген жаңашыл табыстары мен қалыс қалған тұстары тәжірибелік тұрғыда жан-жақты оқытылады. Жанрлық түрлері: ғылыми шығармадағы сипаттама және талдау мәтіндері. Жоспар, мұхтасар, тезис, пайымдау. ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме\аннотация, пікір\отзыв, сынхат\рецензия. академиялық мәтіндер. Реферат, дәйексөз\цитата, ғылыми мақала, баяндама. ғылыми стильдің ауызша түрлері. Ғылыми диалог, пікірталас, алқалы жиын сұхбаты, дәріс\лекция 35. Қызметтік хат жазыңыз. Қызметтік хат ақпараттық, есептік немесе бастамалық түрде болуы мүмкін. Мәтінде құрылымдық бөлімге немесе қызметкерге қатысты іскерлік сұрақтар айтылады.Қызметтік хатқа құрылымдық бөлімнің жетекшісі немесе жазған адамы қол қояды.Негізінде қызметтік хаттың мәтіні екі бөлімнен жасалады. Біріншісінде нақты дәлелдер, оның жазылуына себеп болған жағдайлар; Екіншісінде айтылған сұраққа байланысты ойлар мен пікірлер айтылады.Қызметтік хаттың уақыты, күні қол қойылған күнмен есептеледі. 36.Ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме-түп нұсқаға жазылған қысқаша сипаттама. Мұнда түсініктеме жазылып отырған еңбектегі негізгі тақырыптық мәселелер қамтылады. Байымдаудың жанр болып қалыптасқан түрлері ПІКІР мен СЫНХАТ. Екеуіде еңбекке білдірілмек көзқарастан тұрады. Құрамында міндетті түрде байымдау болады. Яғни түсіндіру дәлелдеу арқылы түйін жасалады. Бағалау мәтіндеріне: түсініктеме, пікір, сынхат. Пікірлер қаралған материал бойынша пікір жазушының бағасы берілсе, сынхатта субьективті көзқарастан гөрі фактілерді талдау арқылы күрделі бағалау басым болады. Пікір көбінесе аяқталған еңбекке жолдама баға ретінде берілсе, сынхат жарыққа шығатын еңбектің кемшіліктерін алдын\ала болдырмау мақсатында жетімсіз тұстарына назар аудара отырылып жазылады. 37.Анықтама, жазу үлгісі. Анықтамаларды жоғарғы ұйымның немесе мекеме басшысының бұйрығымен жоспардың орындалуы, тапсырмалардың іске асырылуы туралы ақпарат алу үшін жазылады (беріледі). Оларды белгілі бір мерзімге (уақытқа) береді. Мұндай анықтаманың мәтіні екі бөліктен тұрады:Бірінші бөлігінде анықтаманы жазуға себеп болған жағдайлар мен іс-әрекеттер жазылады; Екінші бөлігінде нақты мәліметтер беріледі. Анықтамаға тұжырымдар мен пікірлер жазылмайды. Бұл анықтаманың баяндау хаттан өзгешелігі.Анықтамаға анықталған уақыт аралығындағы мәлімет тіркеледі. Анықтама-ң бұрыштамасында құжатта көрсетілген мәліметтердің уақыты немесе күні көрсетілуі мүмкін.Анықтама жазылған істің жағдайын анық бейнелеуі тиіс, сондықтан жазылған мәліметтің тыңғылықты түрде берілуі және тексерілуі талап етіледі. АНЫҚТАМАНЫҢ үлгі-формуляры мына деректеме лерден тұрады: мекеменің аты (ішкі анықтама үшін - министрліктің, басқару мекемелерінің, құрылымдық ұйымдардың аты) - құжат авторы; құжат түрі - АНЫҚТАМА; уақыты, нөмірі; жазылған, берілген жері (қала); бұрыштамасы;мәтіні;мекен-жай иесі; қосымшаның бар болуы туралы мәлімет (егер қажет болса); қол қою; мөр (қажет болған жағдайда). 38.Анықтама құрылымы, ерекшелігі.Анықтама 2 түрде болады. 1)Өндірістік ұйым қызметінде нақты жағдайлармен атқарылған істерді растайтын және көосетілетін анықтмалар.А-р жоғары ұйымның н\е мекеме басшысының бұйрығымен жоспардың орындалуы, тапсырмалардың іске асырылуы туралы,ақпарат алуы үшін қолданылады. А-а 2 бөлімнен тұрады. 1)жазуға себеп болған жағдай мен іс-әрекет 2) нақты мәлімет 2)Тұрғылықты жерін, оқуын, атқаратын қызметін растайтын анықтамалар заңды дәлелденген анық-р. А5 форматта жазылады. Мекемелердің сұрауы бойынша жазылады. 39. Алқалық ұйым іс-қағаздары. Алқалық ұйым\коллегия\ ресми түрде құрылған, лауазымды адамдар тобынан тұратын әкімшіліктік, кеңестік немесе өкілеттілік ұйым. Алқалық ұйымның барлық отырысы күн тәртібі мен өткізу мерзімі қарастырылған жұмыс жоспарына сәйкес өткізіледі. Өндірістік қажеттілік болған жағдайда алқалық ұйым төрағасы күн тәртібіне өзгерістер мен толықтырулар енгізе алады. Күн тәртібі алқалық ұйым мүшелеріне ең күрделі деген мәселелер жөнінде ақпарат жазылған анықтамамен және шешім жобасымен бірге жіберіледі. Отырыстың күн тәртібіндегі мәселелерді талқылаудың қорытындысы бойынша қаулылар мен шешімдер қабылданады. Отырыс барысы бойынша хаттама жүргізіледі. 40. Ғылым тілінің ерекшеліктері. Ғылыми стиль жазба стильдің бір түрі. Бұған қазақ тілінде әр салада жазылған ғылыми шығармалар жатады. Ғыллыми стильдер зерттеу объектісі болатын зат не құбылыс ғылыми негізде сипатталып, дәлелдеуді қажет етеді. Сондықтан ғылыми стильде логиканың маңызы ерекше. Ғылыми шығармалар жалпы халықтық әдеби стильде жазылады. Бірақ тілдік тәсілдерді пайдалануда оның өзіндік ерекшеліктері болады. Ғылым тілінің лексикасындағы ерекшелік сөз тек өзінің лексикалық мағынасында жұмсалады.Сөздің көпмағыналылығы,образды сөздер аз кездеседі.Ғылым салаларының ерекшеліктеріне қарай әр саланың термин сөздері болады.Сонымен бірге,Белгілі бір ғылымның саласында қолданылу аясына байланысты жалпылама лексиканың кейбір сөздері термин сөзге айналады. Бұл стильдің негізгі ерекшелігі мұнда ой күрделі баяндалып, анықтама, дәлелдеме, немесе формулаларға негізделеді. 41. Хаттама құрылымы,ерекшелігі. Хаттама - жиналыстарда, кеңестер де, конференцияларда және алқалық органдардың мәжілістерінде мәселені талқылау мен шешім қабылдаудың барысы туралы мәлімет беретін құжат. Толтырудың тәсілі мен көлемі жағынан хаттамалар стенографиясы, фонография, конспект түрінде ж\н сөйлеген сөздің мазмұны жазылмаған ықшамды түрде болып келуі мүмкін. Қысқа хат-да күн тәртібі, сөйлеушілердің аты-жөні сөйлеген сөздердің тақырыбы ж\н қабылдаған шешімдері көрсетіледі. Хаттамының толықтық дәріжесін жиналыстың өзі анықтайды. Бұл жағдайда құжаттың жарамдылығын қамтамасыз ету қажет. Құжаттың заңдылық жарамдылығы барлық қажетті дерекптермен, олардың дұрыс толтырылуымен ж\н хаттамадағы мәліметтердің шындыққа сәйкестігі мен анықталады. 42.Хаттама жазу үлгісі. Хаттама үлгі-формулярының деректемелері: мекеменің (ұйым, кәсіпорын) атауы - құжаттың авторы; құжаттың атауы - ХАТТАМА; мәжілістің өткен күні; индексі (нөмірі); жиналыс (мәжіліс) өткен орын; бекіту грифі (егер қажет болса); тақырыбы (жиналыстың, алқалық органның атауы); қатысқандар туралы мәлімет (саны, аты-жөні, лауазымы); күн тәртібі; негізгі және кіріспе бөлімнің мәтіні; қолы; келісім мөрі (қажет болса); құжаттың орындалуын және іске асырылуы туралы мәлімет. Мәтіннің кіріспе бөлігінде қатысушылардың құрамы, күн тәртібі; негізгі бөлігінде тыңдалған мәселе, сөйлен ген сөздер және қабылдан ған қаулы көрсеті лед. Құжаттың соңында төраға мен хатшының қолы қойылады. 43. Хаттамадан үзінді дайындау. Тыңдалды - баяндама жасады - қаулы сөздері сызықтың сол жақ басынан үлкен әріптермен жазылады. Тыңдалды сөзінің алдынан реттік нөмірлер қойылады. 44. Ғылыми бағалау мәтіндері. Түсініктеме-түп нұсқаға жазылған қысқаша сипаттама. Мұнда түсініктеме жазылып отырған еңбектегі негізгі тақырыптық мәселелер қамтылады. Байымдаудың жанр болып қалыптасқан түрлері ПІКІР мен СЫНХАТ. Екеуіде еңбекке білдірілмек көзқарастан тұрады. Құрамында міндетті түрде байымдау болады. Яғни түсіндіру дәлелдеу арқылы түйін жасалады. Бағалау мәтіндеріне: түсініктеме, пікір, сынхат. Пікірлер қаралған материал бойынша пікір жазушының бағасы берілсе, сынхатта субьективті көзқарастан гөрі фактілерді талдау арқылы күрделі бағалау басым болады. 45 Ақпараттық хат құрылымы,ерекшелігі. Ақпараттық хат мәтінінде қандай да бір іс-шара немесе нақты істер туралы хабарланады. Ақпараттық хаттар көмегімен мекеменің қызметін немесе әртүрлі өнімдерді жиі насихаттайды. Ақпардың мәжілістер, отырыстар, жиналыстар өткізуде үлкен мәні бар.Жақсы ақпар құру үшін: мақсаты мен көлемдік жазылуын біліп алу керек.Ақпардың екі мақсаты болуы ықтимал:1)Хабар алу; 2)Хабар алу және сенім. Ақпар жасау - ақпардың критикалық анализ жобасын және практикалық дағдыны талап ететін шеберлік. Ақпардың мақсатынан ауытқи отырып, материалды ойша жазып өтеді.Мысалы: мәселенің жағдайы, анализі, мүмкін болатын шешімі, іс-әрекет жоспары, шешімдер. АҚПАРДА келесі элементтер болуы тиіс:
+ сөз сөйлеу (ақпардың мақсаты және берілуі көрнекті айтылады);
+ негізгі бөлімі (негізгі дәлелді істерді, дәлелдеуге және сендіруге пайдаланылған материалды баяндау);
+ тұжырымдар (қандай да бір жағдай түрінде беріледі);
+ жарнамалаулар (тұжырымдаудан жасалған іс-әрекет сөйлемдері).
Ақпар мәтіні ұзақ сөйлемдер естуге нашар қабылданатындықтан қысқа сөйлем түрінде жазылуы тиіс. Сөйлем 20 (жиырма) сөзден артық болмауы керек. Ақпарда сан қолданылуы, пайдаланған адам сізге қажетті тиімді шешім қабылдау үшін оларды әсерлі түрде қолдану керек. Ақпар мәтіні 2 (екі) интервалдан кейін жазылады. Ақпардың тақырыбын, құжаттың түрін - АҚПАР деп көрсетеді.Егер, ақпар қосымша түрде берілсе, онда жоғарғы оң бұрышында көрсетілуі тиіс: №3 хаттамаға қосымша еңбек ұжымының жиналысы. 46.Хабарлау хат жазу үлгісі.
Қандай да бір шараның болатындығын хабарлау.Хабарландыру газетте,журналда басылады не бір жерге ілінеді.Хабарландыруды өндіріс,мекеме,жеке адамдар береді.Олардың мағынасы әртүрлі болады.Хабарландырудың уақыты,орны,болатын шарасы,ұйымдастырушыс,жүргізушісі міндетті түрде жазылады.Үлгі: Мектепте қазақ тілі және әдебиеті апталығының жүруіне байланысты мәнерлеп оқудан 25 қараша күні сағат 15-те,15-бөлмеде жұмыс өткізіледі. Ұйымдастыру комитеті басқаша байланыс түрімен (телефон арқылы, жеке әңгімелеу) сұрақ шешілмеген жағдайда қолданады.Хаттың көптеген түрлері болады, оларға мыналар жатқызыла ды: Ілеспе хат;Шақыру хат; Ақпараттық хат;Хабарлау хат; Жарнамалық хат; Растау хат; Ескерту хат Кепіл хат;Наразылық хат; Жауап хат;Шетелдік әріптеске хат; Коммерциялық хат; Инициативалық хат және т.б. Хаттың үлгі-формуляр деректемеле рі: мекеменің аты (министрліктің, басқарманың аты) - құжат авторы; ұйым туралы анықтамалық деректер (мекен-жайы, телефон, факс, банкідегі шот нөмірі); уақыт, күні; мекен-жай иесі (кімге жіберілді, бір хатта кемінде 4-тен көп емес мекен-жайлар); тіркеу нөміріне сілтеме және сұрау-құжаттың уақыты, күні, тек қана хат жазуға арналған балнкімен; мәтінге қорытынды мағынасы бар бұрыштама (сызықта 28-ден көп емес тыныс белгілері; ұзын жолақта басы сызықшаларға бөлінеді (1 интервалдан кейін жазылады), сызықшалардың соңына нүкте мен жақшалар қойылмайды); мәтін; қосымшасы туралы мәлімет; қол қою (қызметі көрсетіледі, қолы қойылады); мөр (егер қажет болса); орындаушы туралы мәлімет (орындаушының фамилиясы, телефоны сол жақ жолақтан, бланкінің төменгі бөлігіне жазылады); құжаттың орындалуы туралы мәлімет (машинкасының А.Ж.Ә., егер қажет болса даналардың саны); құжатқа түсірілген шектеулердің мөрі (құпия, жасырын және т.б.). ХАТ - мекемелерге немесе оның құрылымдық бөлімдеріне, нақты бір қызметкерге, мекеме басшысына жіберілуі мүмкін. 47.Сауалнама құрылымы,ерекшелігі.1)Еңбек қызметі (жұмыс орны, мектеп бітіргеннен кейін атқарған қызметтерін ретімен жазады, егер студенттік жылдары қызмет істесе оны да көрсетуге болады).2)Арнайы білімі (әртүрлі білімділігі - компьютерде жұмыс істей алуы, шетел тілдерін білуі, қызмет берушіні не қызықтырады соның бәрі көрсетіледі) 3)Жанұя жағдайы(күйеуге шыққан ба (шықпаған ба), күйеуі қайтыс болған, балалары бар болса оларды) көрсетіледі.Сауалнамаға қосымша мәліметтер (фамилиясын өзгертуі туралы) енгізіледі. Сауалнама бір данада ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz