Несиенің мәні

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті
Экономика және Бизнес факультеті

Тақырыбы: Жеке тұлғаларды несиелендіру мүмкіндігі туралы тұжырымдама

Орындаған:
Тексерген:

Алматы 2010ж.
Мазмұны
1. Несиенің мәні
2. Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі
3. Альянс банкі жеке тұлғаларды несиелендіруі
4. Қорытынды
5. Пйдаланылған әдебиеттер

Несие -- нарықтық экономиканың тiрегi ретiнде экономикалық дамудың ажырамас элементiн бiлдiредi. Оны барлық шаруашылық субъектiлерiмен қатар, мемлекетте, үкіметте, сондай-ақ жеке азаматтар да пайдаланады.Құнның қозғалысы -- бұл несиенiң қозғалысының кiндiгiн сипапайды. Несиелiк Қатынастардың пайда болатын экономикалық негiзiне капитал айналымын жатқызуға болады.Көбiне несиенi ақша ретiнде түсiнедi. Бiр жағынан қараганда бұган негiз де бар сияқты. Себебi, қазiргi шаруашылықта қарыз көбiне ақшалай түрде берiлуде. Бiрақ бұл жерде ақша мен несиенiң әр түрлi ұғымды бiлдiрiп, әр түрлi қатынастарды түсiндiретiнін естен шығаруға болмайды.Сонымен қатар, несие мен қаржы категорияларын бiр санайтындар да аз емес, несие -- бұл ақшалай қаражаттың екi жақты қозғалысын, яғни қаражаттың уақытша берiлуiн және уақыт өткен соң қайтарылуын баяндаса, ал қаржы -- сол қаражаттың бір жақты қозғалысын бейнелейдi, яғни қаржы: дотация, субвенция, субсидия түрiнде берiлсе, олар кайтарымсыз сипатқа ие.
Несие -- бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша пайдалануға (қарызға) берiлетін ссудалық капитал қозғалысы. Несие мен ссуданың арасында да өзара айырмашылық бар. Несие -- бұл банктiң қаражатын құрайтын көзi ретiнде барлық несиелiк қатынастарды ұйымдастырудың әр түрлi формаларының болуын және сондай-ақ олардың жұмсалымдарының формасын бiлдiретiн кең ұғымды сипаттайды. Ссуда -- бұл ссудалық шот ашумен байланысты қалыптасатын несиелiк қатынастарды ұйымдастырудың бiр ғана формасын бiлдiредi.
Қарыз берушi -- қарызды беретiн несиелiк қатынасының бір жағы. Қарыз берушi -- бұл уақытша пайдалануға қарыз берушi субъектiлер болып табылады. Қарыз берушiлерге: банктер, банктiк емес мекемелер, мемлекет, шаруашылық субъектiлерi және халық жатады.
Қарыз алушы -- бұл несиенi алушы және оны қайтаруга міндеттi, несиелiк қатынастың екiнші жағы. Борышқор және қарыз алушы бiр-бiрiмен жақын сөздер болғанымен де, олардың түсiнiктерi әр түрлі. Мысалға, кәсiпорын немесе жеке азаматтардың коммуналдық қызметке, салықтарға т.б. байланысты төлемдерi кешігуi мүмкiн, бiрақ бұл жерде ешқандай да несиелiк қатынас туындамайды. Борыш бұл тек қана экономи калық қатынасты емес, сондай-ақ ада адамзаттық қатынастар жағдайын сипаттайды. Борыш -- бұл өте ауқымды ұгым. Ал қарыз алушы -- бұл қосымша қаражатқа деген сұранысы бар тұлга. Қарыз берушi және қарыз алушымен қатар несиенiң құрылымының элементiне берiлетiн объекті де жатады. Беру объектiсi -- бұл құнның ерекше бөлiгi, яғни қарызға берiлген құнды бiлдiреді
2. Қазақстан Республикасындағы несие жүйесі.
Несие жүйесi -- жалпы банктердiң (ұлттық және коммерциялық) және банктiк операциялардың жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын банктiк емес мекемелердiң жиытығы.Несие жуйесi ұғымы банк жүйесiне қарағанда кеңiрек, яғни мұнда өзге де несиелiк мекемелер қамтылады. Әр елдiң өзiндiк ерекшелiгiне қарай несие немесе банк жүйесiнiң құрылымы қалыптасады. ҚР-дағы несиелiк жүйе екi буыннан тұрады: бiрiншiсi -- банктiк жүйе, ал екiншiсi -- парабанктiк жүйе (банктiк емес мекемелер). Қазақстан Республикасының несиелiк жүйесiнiң құрылымы мынадай сызбамен берiлген.
ҚР-ның несиелік жүйесі жүйесіжүйесі

Банк жүйесі
Эмиссиялық
банктер
Эмиссиялық
емес банктер

Парабанк жүйесі
Қазақстан
Ұлттық банкі
Екінші деңгейлі банктер
Банктік емес мекемелер
Пошта-жинақ жүйесі
Қазпошта
Ломбардтар
Несиелік серіктестіктер
Сақтандыру
қоғамдары
Инвестициялық
компагиялар
Ипотекалық
компаниялар
Келтірілген сызбаға енген несие жүйесінің құрылымдық элементтерінің мазмұнын сипаттамайтын, ның ирархиялық құрылымы кестеде берілген.
Банктердiң саны жыглдан жылға азаюда. 90-шы жылдардың басында олардың саны 200-ден асты, сөйтiп банк жуйесiн реформалау натижесiнде олардың саны 35-ке дейiн (06.2003 ж.) қысқарды. Жалпы банктер қатарында мемлекеттiк банктер (мемлекеттiң 100% қатысуымен құрылған) саны -- 2. Қазақстанның банктiк секторында шетел капиталының қатысуы кеңейе түсуде, олардың саны -- 16, яғни жалпы банктер санының жартысына жуығын алады. Ал банктiк емес мекемелер санының керiсiнше, өсiп келе жатқандығын байқаймыз.
Несие құжаттамасы және несие беру процедурасы.Қарыз алушы ссуда алу үшін негізгі жазбаша түрдегі өтінішпен банкке жүгінеді, онда ссуданың мақстты бағыты, оның сомасы, қайтару мерзімдері, сондай ақ несие берілетін шараның қысқаша сипаттамасы атап көрсетіледі. Өтініш үш дана етіп толтырылады: бірінші және екінші дана (проводка)үшін негіз болып қызмет етеді, үшінші данасы несие қызметкерінің ісінде қалады. Ссудалық есеп шоты банкте, негізінен, банктің есеп шоты ашылған жерде ашылады. Клиентке басқа банк қызмет көрсететін болған жағдайда, соңғы банк несие берушінің сұратқан бүкіл қажетті құжаттарын тапсыруға міндетті.
Қарыз алушы төмендегідей құжаттар пакетін тапсырған жағдйда неисе беру жүзеге асырылады:
1.Несие берілетін шараның техникалық экономикалық негіздері:
-өтініш білдірушінің қызметіне және оның өндіретін өніміне сипаттама;
-несие есебінен өндірілетін өнімдердің тізімдемесі, оның экспорттық мүмкіндіктері, ішкі және әлемдік нарықта шығарылатын ұқсас өнімдермен салыстырмалы сипаттамасы;
-экспортқа шығарылады деп болжанған өнімдердің өткізу нарықтарына талдау жаса, соған сәйкес өнімдер үрдісі мен оған сұраныс, бәсекелстік, халықаралық нарыққа шығу стратегиясы, өнімдерді экспортқа шығару туралы шетелдік фирмалармен келісімдердің болуы;
-қарыз алушының өнімдер экспортына меншік құқығын бекітетін құжаттар, ссудаға берешекті қайтаруға бағытталған түсімдер:
-өнімдерді экспортқа шығаратын лицензияның болуы;
-жобаны жүзеге асыру мерзімдері;
-импорт төлемдерінің балансы мен экспорттан түсетін түсімдерді қоса алғандағы өзін өзі ақтау есептері;
-қажет болған жағдайда жоғарыда келтірілген деректерді бекітетін басқа ұйымдардың ақпараттары.
2.Барлық қосымшалармен контрактылардың, шарттардың, келісімдердің көшірмелері.
3.Бухгалтерлік есеп, пайдалармен шығындар туралы есеп, кірістер туралы декларациялар және белгілі бір кезендегі қарыз алушының қаржылық жағдайы мен несие төлеу қаблетін анықтау үшін өзге де мәліметтер.
4.Қажетті деңгейде ресімделген, ссуда беруге тапсырыс.
5.Қарыз алушы туралы ақпарат.
6.Тауар материалдыққұндылықтардың қозғалысы туралы мәлімет.
7.Шұғыл міндеттемелер.
8.Несие шарты.
9.Қамтамассыз ету туралы ақпарат, сондай ақ бизнес жоспар.
Банкпен тұрақты несие қатынасын орнатқан, жақсы беделге ие қарыз алушыларға несие алу үшін тапсыруға тиіс құжаттардың тізімін банк қысқартуы мүмкін. Қажеттілік болған жағдайда банк қарыз алушының қаржылық шаруашылық қызметі туралы аудиторлық ұйымдардың қортындысын, қарыз алушының есеп айрысу, ссудалық және валюталық есеп шоттары ашылған банктердің атауын, олардың ссудалық қоржыныңдағы қарыздарының жіктеуі көрсетілуімен ссудаға берешектерінің көлемін, сондай ақ банк тәжербиесінде қабылданған үлгілер бойынша несиені уақытында қайтаруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелерді: кепілдік міндеттемесін, кепілдік беру хатын, қарсыкепілдікті, кепілдік берушілікті талап етуі мүмкін.
Банктің несие бөлімі несие беру мәселелері бойынша құжаттарды және өткізумен байланысты бүкіл жұмысты басқарады, несие берумен байланысты өзге де қызметтердің жұмысын үйлестіреді және қарыз алушылар тапсыратын мәліметтердің жеделдігімен сенімділігіне жауап береді.Несие беру кезінде несие бөлімі мамандарының құзырына несие ресурстарының болуын, несие алу үшін қажетті тапсырылған құжаттардың толықтығын қарау, тапсырылған техникалық экономикалқ негіздеу есептерінің шынайлығын анықтаумен қарыз алушының несие төлеу қабілетін талдау, ссуданы қайтармауға әкелуі мүмкін факторларды зерттеу кіреді.Неисе бөлімінің қызметкерлері заң бөлімінің мамандарымен бірлесе отырып, олардың құқықтық мәртебесімен өкілеттіктерін айқындау үшін клиенттердің заңдық істерін зерттейді.Несие бөлімінің және банктің басқа қызметтерінің қортындысын несие беру туралы мәселені несие коммисиясына немесе банк басқармасына ұсыну үшін негіз болып саналады. Клиенттерге ссудалар беру ссуданың мақсаты бағыттаушылығына қатысты ашылатын жеке ссудалық есеп шоттар арқылы жүзеге асырылады.
Ссуда, негізінен тауар матириалдық құндылықтанрмен көрсетілген қызметтерге төлеуге қарыз алушының есеп шотында қаржысы жоқ болған кезде, аккредитивтер ашуға және несие шартында айқындалған қарыз алушының өзге де қажеттіліктеріне беріледі. Қажет болған жағдайларда ссуда банк жетекшісінің өнімі бойынша тауар материалдық құндылықтар және көрсетілген қызметтер үшін ақы төлеуге берілуі мүмкін. Несие шартында қаралған несиені беру және оны қайтарудың тәртібімен жағдайларына сәйкес банктің несие бөлімі оны беруге үкім дайындайды. Ссуданы беру кезінде банкке бірнеше рет өтініш білдірген қарыз алушы өзін куәләндіруі тиіс, өйткен аталмыш қарыз алушының Жарғысында оның шаруашылық жүргізуші субъекті атынан шаруашылық шарттарын жасауға басшылық жасау құқығы қаралған.
Несие берудің қазіргі тәжербиесінде банк несиесін ссудалық есеп шоттардын әр түрлі үлгілерінен беру мүмкіндігіне рұқсат етіледі. Тұтастай алғанда клиенттің иелігіне түсетін несиенің мөлшері көптеген жағдайларға қатысты болады. Мынаны еске сала кетейік: несиенің мөлшері несие келісімімен блгіленген. Осы келісімде белгіленген сома, әдетте клиент есепке алатын ен жоғары сома болып саналады.Аталмыш сома негізі бойынша несие беру лимиті болып табылады. Оны: несие бағыты, бақылау цифрі деп те атайды.Тұтастай алғанда несие беру лимитін отандық және шетелдік банк тәжербиесінен туындайтын жағдайларға сүйене отырып, келесі түрде жіктеугу болады:Тағайындалуына байланысты төленбеген қарыз лимитіне, берілетін лимитке бөлінеді. Бірінші ссудалық төленбеген қарызды белгілі бір күнге лимиттейді, ал екінші жолы берілетін ссуданың көлемін белгілейді.Қолдану мерзімдері бойынша шығатын және жылішіндегі лимиттерге бөлінеді.Шығатын лимиттер- бұл клиеттер сол арқылы белгілі бір кезен шегінен шығу құқығына ие лимиттер. Лимиттердің екінші түрі қарыз алушының тиісті кезен шегінде ссуданы пайдлану құқығн белгілейді.
Несиені пайдалану мүмкіндіктері бойынша тұрақты лимит, қосымша лимит, оның мөлшерін арттыру құқығына ие лимит, еркін лимит ара жіктері ажыратылады. Тұрақты лимит ссуданы алудын жоғары құқығын белгілейді, оны банктің айрықша өкімінсіз арттыруға мүмкін емес жасайды.Несие шартын туындайтын, беруге жататын несие мөлшерін анықтау- бұл мәселенің заңды жағы ғана. Клиентке берілетін несие көлемі клиенттің өз өтінішіне қатысты болады.
Несие мөлшері экономикалық жағдайларға, оның ішінде:
-қарыз алушының төлем айналымындағы айырмашылық көлеміне;
-несиені қамтамасыз етуге түсетін тауар материалдық құндылықтардын нақты жиынына және оның өтімдік дәрежесіне;
-маржалар деңгейіне;
-ресурстардың белгілі бір көлемінің банкте болуына қатысты болады.
Несиенің жекелеген түрлерін ұйымдастыру және қайтару тәртібі.
1.Мақсатты несиелер. Өндірістік мақсаттарға берілетін өзге де тауар материалдық құндылықтарды жинақтаумен және өндірістік шығындарды жабуды жүзеге асырумен байланысты болады. Осыған орай несие өтем ақылық немесе төлемдік сипатты білдіреді. Бірінші жағдайда ол осыған дейін қалыптасып үлгерген тауар материалдық құндылықтарға, оларды алуға жұмсалған өз қаржыларының шығындарына өтемақы жасау тәртібінде беріледі. Екінші жағдайда құндылықтар әлі алынып үлгермеген, кәсіпорынның қоймасында әлі жоқ, тапсырыс беруші-кәсіпорынның мекен жайына енді ғана түседі.Жеткізушілер түсірілген өнімдер үшін несие есебінен төлем жасау қажет болатын есеп айрысу құжаттарын ұсынады. Мақсатты несиелерге мыналар жатады: сауда делдалдық операцияларға жұмсалатын несиелер . Уақытша мұқтаждықтарға берілетін несиелердің мерзімі отыз күннен аспайды.
2.Контокоррект бойынша несие. Бұл несие көп мақсатты қысқа мерзімді сипатқа ие.Ол клиенттің ағымдағы қаржылық қажеттілігі өзінде бар ресурстардан асып кеткен жағдайда, оның төлем айналымындағы айырмашылыққа беріледі. Несие беру несие бағытының мөлшері айналым қаржыларының әртүрлі элементтерінің сомасы мен оны құрудын өзіндік көздері мен несиелік борыш сомалары арасындағы айырма ретінде есептеліп шығарылады.Контокоррект - бұл көрсетілген қызмет түрлері үшін төлемдік есеп айрысу құжаттарын қоса алғандағы төлемдер жүргізілетін бірыңғай активті пасивті есеп шот.
3.Консорциалды несиелер. Консорциум қандай бір жобаны жүзеге асыру үшін әртүрлі коммерциялық бірліктердің, оның ішінде банктердің шарттық негізде уақытша бірігуін білдіреді. Банк консорциумдарын құру: қосымша ресурстарды тарту жолымен операциялардың ауқымын көбейту, тәуекелдерді бөлу, өтімдіктің белгілі бір деңгейін сақтау сияқты мақсаттарды көздейді. Мемлекеттік консорциалдық несиелерге деген қажеттілік ең алдымен бюджеттік бағдарламаларды қаржыландырумен, әртүрлі салалардағы мемлекеттік кәсіпорындарды техникалық қаруландыру мен қайта жарақтандыру құралдарын инвестициалаумен байланысты болып табылады.
4.Ипотекалық несие. Қозғалмайтын мүлікті кепілге қоя отырып берілетін , нарықтық экономикада белсенді түрде қолданылатын келісімдердің сенімділігін қамтамасыз ететін несие беру нысандарының бірі болып саналады. Ипотекалық несие кәсіпорындардың, ұйымдардың және тұрғын үй құрылысы фирмаларының несиеге қажеттіліктерін сенімді негізде қаржыландырудың мемлекеттік көздерінің міндетін атқаруда үлкен рөл атқарады.
Ипотекалық несие беру жүйесі:
-шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халыққа ипотекалық несиелерді тікелей беру;
- несие беру үшін ресурстарды қосымша тартуды қамтамасыз ететін қайталама нарықта ипотекалық несиелерді сату екі бағытын көздейді.
Бірінші бағытпен негізінен ипотекалық банктер, ал екінші бағытпен мүлік кепілдігімен қамтамасыз етілген, ипотекалық банктерден активтер сатып алатын, содан соң олардың базасында өзінің атынан құнды қағаздар шығаратын қаржылық компаниялар және қорлар айналысады.Ипотека-бұл кепілдік алушының кепілдік беруші өз міндеттеесін орындамаған жағдайда кепілге қойылған мүлік есебінен өзін қанағаттандыру құқығына ие, міндеттемелерді қозғалмайтын мүлікпен қамтамасыз ету тәсілдерінің бірі болып саналады.
Ипотека туралы шарт жазбаша түрде жасалады және нотаиатпен расталуы тиіс.
5. Халыққа берілетін ссудалар тұтыну ссудалары деп аталады.Осыған орай ссуданың тұтыну сипаты ссуданы беру мақсатымен айқындалады.Қарыз алушылардың тұтыну ссудалары мен несие беру объектілерін жіктеу бірқатар белгілері, оның ішінде қарыз алушының типі, қамтамасыз ету ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.