Әлем экономикасы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министірлігі
Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті

Реферат

Тақырыбы: Дүние жүзінің табиғи ресурстары

Орындаған:
Тексерген: Медуханова Л.А.
Алматы, 2010 ж

Жоспар

Кіріспе
Табиғи қорлар классификациясы

Негізгі бөлім
Табиғи ресурстардың қоғам өміріндегі рөлі
Ресустардың орналасуы және әр түрлі елдердің олармен қамтамасыз етілуі.

Қорытынды
Дүние жүзіндегі табиғи ресурстар

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

Адамзат қызметтiң нәтижесінде биосфераның өзгерiстерi шапшаң. Жер қойнауларының XX ғасырына көмбе өркениеттiң барлық тарихқа қарағандасы көбiрек алған. Қазып алынатын отынның тұтынуы тек қана соңғы жүз жылдыққа 35 есе дерлiк өстi. Дүниелiк өнеркәсiптiк өндiрiстiң көлемi 50 есе үлкейдi, және де отын тұтынуынның өсуі және өнеркәсiптiк өндiрiстiң көлемiнiң 45 үлкеюi 20 ғасырдың 50-шi жылдары мерзiмде болды.
Адам өз қажеттiгін қанағаттандыру үшін табиғи қорларды әрдайым қолданды. Бірақ қажеттiктердiң өсуімен бiрге i экономикалық айналымның процесі iшке тартылатын табиғат элементтерiнiң көлемi де өседi. Бұл адамдардың қажеттiктерiндегi тұрғынның санының өсуiмен, және сапалы өзгерiстермен байланысты.
табиғи қорлардың тауарлар және қызметтердiң өндiрiсiнiң процессiне енгізілуінде ғылыми-техникалық прогресстің үлкен ықпалы тиеді.
Табиғи қорлардың қолданудың мәселесiнiң маңызды тарабы олардың географиялық орналастыруымен байланысты. Негiзгi олардың бөлiгi дамыған елде емес, экономикалық дамуы әлсiз деңгейдегі өлкелерде жұмылдырылған.
Табиғи ресурстар - бұл өндiргiш күштердiң дамытуын осы деңгейдi қолданылатын немесе өндiрiстiң құралы (заттар және еңбектiң құралдары) және тұтыну заттары ретінде қолдана алған табиғаттың компоненттерi. бұл объекттердiң бейнесі заттық формасы және табиғат күштерi, қасиетi және орналастыруы табиғи заңдылықтармен шартталған генезиспен, ғылыми-техникалық iлгерiлеудi деңгеймен қолданудың экономикалық және әлеуметтiк орындылығын пайдалылығымен,үйренушiлiктiң дәрежесiмен ,тұтынушы құндарының экономикалық мазмұнымен анықталатын қорлар.

Табиғи қорлар классификациясы

Табиғи ресурстар - бұл өндiргiш күштердiң дамытуын осы деңгейдi қолданылатын немесе өндiрiстiң құралы (заттар және еңбектiң құралдары) және тұтыну заттары ретінде қолдана алған табиғаттың компоненттерi. бұл объекттердiң бейнесі заттық формасы және табиғат күштерi, қасиетi және орналастыруы табиғи заңдылықтармен шартталған генезиспен, ғылыми-техникалық iлгерiлеудi деңгеймен қолданудың экономикалық және әлеуметтiк орындылығын пайдалылығымен,үйренушiлiктiң дәрежесiмен ,тұтынушы құндарының экономикалық мазмұнымен анықталатын қорлар.
табиғи қорлардың тауарлар және қызметтердiң өндiрiсiнiң процессiне енгізілуінде ғылыми-техникалық прогресстің үлкен ықпалы тиеді.
Табиғи қорлардың негізінен классификациялары бар. Бiрiншiден, табиғи қорлар - бұл адамның халық шаруашылығында қолданылатын негiзгi азықтары табиғи денелер және құбылыс, қызметшiлер, энергетикалық қамба.
Екiншiден, табиғи қорлардың бiрнеше классификациялары болады:
:: Ортақ типология: (агроклиматикалық ) атмосфераның қорлары; (өсiмдiк және жануар, орман) биосфералар; (минералды, жер) литосфералар; (Дүниелiк мұхит, құрлықтың тұщы сулары) гидросалалар.
:: Сонымен бiрге табиғи қорлар ұзақтық мерзімі және олардың (яғни олардың генезисiне, ) қолдануының қарқыны бойынша ерекшеленуі мүмкiн.
Табиғи қорлар екi үлкен топтарға жiктеледi: толық және сарқылмалы. Бiрiншi топтарға жатады:
Жаңаратын және жаңармайтын қорлар. Жаңаратын табиғи қорларға жатады: (өсiмдiк және жануарлар, орман) биосфераның қорлары; жерi; (Дүниелiк мұхит, құрлықтық тұщы сулар ) гидросалалар. жаңармаған қорларға табиғатта бар барлық минералдық шикiзатты жатқызуға болады.
Сарқылмас табиғи қорларға жатқызуға болады: күн энергиясы, теңiздегi көтерiлу және қайтулары, желдiң энергиясын; климаттығы. Ұқсас классификациядағы ерекше орыны Дүниелiк мұхиттiң қорларында орналасады өйткенi кешендi болып табылған рекреация туралы жоғары айтылатын топтардың әрқайсыларының өздiң қорларында бiрлестiредi.
Әлемде орман қорларынан толық айрылған,тұщы су дефицид және, керiсiнше, қорлардың түбегейлi қор ие болатын аумақ өлкелер бар.
Сондықтан, елдердiң аралығында және өлкелермен табиғи қорлардың олардың қамтамасыздығында айырмашылықтары бар болады.
Бұдан қормен қамтамасыз етiлгендiктiң ұғымы шығады.
Қормен қамтамасыз етiлгендiк - бұл табиғи қорлардың шамасы және олардың қолдануының өлшемдерiнiң арасындағы байланыс, яғни қорлардың және пайданың арасындағы байланыс. Қормен қамтамасыз етiлгендiк жас саны, немесе есептеуден қорларымен әр адамға шаққанда былай есептеледі:

Р=3Т . мұндағы 3-шикізат қорлары, Т-оның пайдасы.

Табиғи қорлардың қолдануының масштабтары өте маңызды фактор болып табылады. Табиғи қорлар тағы басқалар көп, түгелдей дерлiк минералды заттық өндiрiс салаларындағын дәл қазiр қолданылады.Олардың басты тұтынушысы өнеркәсiп болып табылады.
Өнеркәсiптiк дамыған капиталистiк елдерде әлем, 5% мұнай, өңделетiн өнеркәсiптiң 81% өндiрiсiнiң отындық емес минералды қорларының 3, 6% дәл келедi. Iрi өлшемдерде бұл жерде тек қана (90% ) платина тобының металлдарында, (60%) тас көмiр, алтын және (70% ) уран, қорғасын, цинк және молибден (60%) , табиғи газ, (55% ) хром кенi, никель(50% )жұмылдырған. Ең үлкен минералды қорлардың дамыған елдерiнiң арасында ие болады: Австралия,(уран, темiр және марганецтi кен, мыс, бокситтер, қорғасын, цинк, титан, алтын, алмастар) , ОАР (марганец және хром кендерi, ванади, алтын, платина жүрлер, алмастар, уран), Канада(уран, қорғасын, цинк, вольфрам, никел, кобальт, молибден, ниоби, алтын,тұзды калий), АҚШ (мыс, молибден, фосфат шикiзаты).
Сонымен бiрге дамитын елдер қорларын қамтамасыздығындағы дифференциациясының кесуiмен көмбе болды ендi айырмашылығы болады. Басым түскен олардың бөлiгi 160 дамитын елдердiң 30iне шамамен жұмылдырған. Парсылық шығанақтың елдерi мұнайдың 23 дүниелiк қорларын орналастырды. Бұдан басқа Мексиканы (мұнай, мыс, күмiс) , Чили(мыс, молибден) , Гвинеяны(бокситтер ), Заир(мыс, кобальт, алмастар) , Замбияны(мыс, кобальт), Бразилияны (темiр және марганецтi кен, бокситтер, қалайы, титан, алтын) атап өтуге болады.
Батыс еуропалық елдердiң және АҚШтың күрделi мәселелерi бiрi мұнайдағы қажеттiктерiнiң қамтамасыз етуi болып табылады. 90-шi жылдардағы мұнайды тұтыну батыс Еуропада 2, 5 есе, АҚШ-та 1, 9 есе меншiктi пайдасынан асты. Жапония iс жүзiнде мұнай импортына толық тәуелдi болады.
Дамитын елдер өнеркәсiптiк дамудың жеткiлiксiздігінен минералдық шикiзатты 16% шақты дүниелiк өндiрiстерде тұтынады.
Минералдық шикiзатпен елдiң қамтамасыздығын былай бейнелеуге болады:
D = Q + R + I = m + E,

мұндағы D - экономикаға шикiзаттың жалпы қажеттiгi;

m - халық шаруашылығының iшкi қажеттiгi;

E - экспортқа арналған жанармайлық - шикiзат тауарларындағы қажеттiлік;

Q - Елдер өзінің минералды - шикiзат секторының арқасында алатын шикiзат және отын;

R - қалдықтардан өндiрiп алып қолданылатын шикiзат және отын;
I - ел сыртқы көздерден алатын минералдық шикiзат.

Табиғи ресустардың қоғам өміріндегі рөлі.

Адамзаттың әлеуметтік- эканомикалық прогрестің шыңдарына шығуы оның табиғаттың әр түрлі сыйлықтарын - табиғи ( немесе жаратылыстық) ресустарды пайдалануымен барынша тығыз байланысты.Адамның табиғи ресустардың әр түрін қажетсінуі біркелкі емес. Мысалы, табиғаттың баға жетпес сыйлығы - оттегінсіз адам бірнеше минут те тіршілік ете алмайды, ал ядролық отын уран мен плутонийсіз мыңдаған жыл өмір сүрді. Табиғи ресустарды игеруге жұмсалатын шығын да әр түрлі. Кейде бұл шығындар болмашы, алайда көбіне табиғи ресустарды игеру көп күрделі қаржыны керек қылады: әсіресе қымбат тұратын техника мен технологияны қолдану, кен орындарын өндіру кезінде көп қаражат жұмсалады. Барланып, өндірілген көптеген табиғи ресустар материалдық өндірістің алуан түрлі салалары үшін шикізат болып табылады.Өз кезегінде қоғамдық өндіріске тартылып, онда сан мәрте түрленіп өзгерген шикізат материалдары эканомикалық ресустарға айналады. Осылайша, табиғат элементтері оларға еңбек сіңуі нәтижесінде еңбек құралдары, ғимараттар, материалдық игіліктер болып шығады. Қазіргі заманғы әлемдік өнеркәсіп орасан көп мөлшерде шикізат қолданады. Оның құны ( отын мен электр энергиясының құнын қосқанда) өнеркәсіп өнімін өндіруге жұмсалған жинақтама шығында шамамен 75% болады. Осындай жағдай шикізаттың негізгі түрлерімен қамтамасыз ету мәселесінде көп елдердің алдына өте шұғыл проблемалар қояды. Көптеген табиғи ресустар (ең алдымен мұнай, газ, көмір) біртіндеп азайып келеді. Бұл, әрине, көңіл көншітпейді. Алайда, біріншіден, олар әлі толық сарқылмағаны былай тұрсын, әлі толық ашылған деуге де әсте келмейді. Екіншіден, өндіріліп жатқан табиғи ресустар толық пайдаланылмауда. Үшіншіден, таяудағы он жыл ішінде ресустар саласында болатын ашылыстарды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.