Комплексті қосылыстардың құрылысы

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ - РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТ

РЕФЕРАТ
Тақырыбы : Комплексті қосылыстар. Комплексті қосылыстардың биологиялық рөлі.

Орындағаны: Туркменбаев Н.
Тобы : Стоматология 104А (Химия)
Тексергені:Тулегенова Г. У.

Алматы 2020ж.
Жоспары:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім.
1. Комплексті қосылыстарға жалпы сипаттама.
2. Комплексті қосылыстардың биологиялық рөлі.
III. Қорытынды
IV. Пайдаланған әдебиеттер.

Кіріспе
Комплексті қосылыстар - деп кристалдық күйде де,еріген кезде де құрамында бірнеше лиганд тобымен байланысқан орталық атомнан тұратын,комплексті ион деп аталатын құрылым түзетін күрделі химиялық қосылыстарды айтады.Комплексті қосылыстарды алғаш рет А.Вернер 1893 жылы зерттеді.

Комплекс қосылыстар - күрделі иондар не молекулар - кристалдық күйде де, еріген күйде де бола алады. Комплекс қосылыстардың молекуларында комплекс түзгіш не орталық атом көбінесе оң зарядты атомдардың бірі орталық орынды алады, оған координацияланған теріс иондар не бейтарап молекулалар лигандалар болады. Комплекс түзгіш және лигандалар ішкі сфераны құрайды да, квадрат жақшамен бөлінеді. Комплекс түзгіш пен лиганда арасында донарлы-акцепторлы механизм бойынша түзілген σ-коваленті байланыс болады, бұл байланыс саны координациялық сан деп аталады.
Комплексті қосылыстар туралы ілімнің негізін жасаған Швейцария ғалымы Альфред Вернер (1893 жылы).
Комплексті қосылыспен танысу үшін мынадай мысал келтірейік. HF және SiF4 реакцияласқанда:

2HF + SiF4 -- H2SiF6

кремний фторсутек қышқылы түзіледі. Мұндай химиялық қосылыстың түзілуін валентікке сай химиялық байланыстың түрлерімен түсіндіре алмаймыз, шынында HF мен SiF4 молекулаларының құрамындағы атомдардың валенттіктері қанық бұл молекулаларда химиялық байланыстың негізі -- электрон жұбын түзетін не бұлттары тоғысып қаптасатын жалқы электрон жок. Солай бола тұрса да екі газ жап-жақсы реакцияласады, су ерітіндісінде eкeyi түгел қосылады.
Мұндағы қосылысудың ретін түзілген H2SiF6 қасиеттері көрсетеді, бұл екі негізді күшті қышқыл былай диссоциацияланады:

H2SiF6 -- 2Н+ + SiF62-

SiFe2- ионының түзілуі бейтарап молекула SiF4 фтор ионымен F- қосылысатындығын көрсетеді. Айталық, HF мен SiF4 арасындағы реакцияны көрнекті түрде былай жазуға болады:
2-
H+ F- F- F-
2HF + SiF4 = Si4+
H+ F- F- F-

Демек, SiF4 құрамындағы кремний HF құрамындағы F- ионын өзіне тартып алады. Осы арадағы тepic зарядты фтор иондары, әрине, кейін тебіседі, бipaқ, оң зарядты кремнийдің оларды өзіне тартуы басым болғандықтан, оң 4 зарядты бip кремний тepic зарядты алты фтормен бipiгiп, өткенде көрсеткендей комплекс түзеді, ол комплекс тepic 2 зарядты ион болып шығады. Комплекс иондары әдетте квадрат жақшаға алып жазылады.
Құрамында осындай комплекс ионы бар қосылыстар комплексті қосылыстарға жатады.
Координациялық теория бойынша комплексті қосылыста орталық орын алып тұрған ион, не атом (мысалымызда кремний) комплекс түзушідеп аталады. Мысалы, мына қосылыстар CuSО4· 4NH3 не PtCl4· 2KCl комплексті қосылыстар болады. Бұлардағы [Cu(NH3)4]SО4, K2[Pt(Cl)6] мыс жене платина иондары комплекс түзуші.
Комплекс түзушінің айналасына, соның әcepi жететіндей жақындатқанда жиналған, яғни координацияланған иондарды, не молекулаларды лигандтар (ligare - байланыстыру), аддендтер деп атайды. Міне, осылар (комплекс түзуші мен лигандтар) бірігіп, комплексті қосылыстардың ішкі сферасын құрайды. Ішкі сфераға араласпай қалған иондар комплекс түзушіден алысырақ орналасады, олар комплексті қосылыстың сыртқы сферасын құрайды. Комплексті қосылыстарды жазғанда олардың ішкі және сыртқы сфераларын айырып көрсету үшін ішкі сфераны жоғарыда айтқандай квадрат жақшаға алады. Мысалы,
[Pt(NH3)4Cl2], [NH4]C1, [Pt(NH3)2Cl2] т.б.

Комплексті қосылыстың құрамы белгілі болса, комплекс түзушінің зарядың табу қиын емес. Ол үшін комплексті қосылыстың формуласына кіретін басқа иондардың барлығының зарядтарының алгебралық қосындысын шығарып, оған тepic мән қояды, мысалы комплекс ион оң екі валентті, [Pt(NH3)4Cl2]Cl2 оның қосындысы (4·0)+(2-) + (2-)= (4-)демек, бұл арада комплекс түзуші платина оң төрт валентті.

Комплексті қосылыстардың құрылысы
Қазіргі кезде комплекс қосылыстарындағы химиялық байланысты мына үш түрлі теория түсіндіреді: валенттік байланыс әдісі; кристалл өрісі теориясы; молекулалық орбитальдар әдісі. Бұл теориялар комплекс қосылыстарының құрылысын, қасиетін түсіндіруде бір-бірін толықтырып тұрады.
Валенттік байланыс(ВБ)әдісі негізінде жұп ортақ электрондар көмегімен және көбінесе донорлықакцепторлық механизм арқылы комплекс иондар түзілетіні алынады.
Молекулалық орбитальдар әдісі комплекс түзуші мен лигандаларды біртұтас алып қарастырады. Комплекстің қасиеті ядролармен электрондардан тұратын жүйе математикалық есептеу жолымен анықталады. Ядролар сыртында электрондар байланыстырушы және босаңдатқыш орбиталь-дар бойымен атомдық орбитальдардың сызықтық комбинациясы негізінде орналасады.

Комплексті қосылыстардың ерітіндідегі тепе-теңдік. Комплекстің сатылап түзілуі. Комплексті қосылыстардың тұрақтылық константалары (сатылы және жалпы). Комплексті қосылыстардың түзілу жылдамдығы. Аналитикалық мақсаттар үшін комплекс түзу реакцияларын келесі түрдекөрсетуге болады. Ерітіндіде металл иондары соььваттанған түрде болады,демек өзінің айналасына еріткіш молекулаларын координациялайды, мысалыкелесі түрдегі аквакомплекстер түзеді: , мұндағы - комплекстүзушінің координациялық саны. Лигандтар ерітіндісіне комплекс түзе алатынзаттарды енгізгенде, ішкі координациялық сферадан су молекулаларышығарылып, олар лигандтармен алмасады:
Комплекс түзу реакциясының жалпы түрі келесідей болады:
Бұл реакцияның тепе-теңдік константасы болады, мұндағы константасын берілген комплексті қосылыстың түзілу константасынемесе тұрақтылық константасы деп атайды. Оған қарама-қарсы шаманы осықосылыстың тұрақсыздық константасы деп атайды. Тұрақтылық константасыныңсандық жоғары болған сайын, ерітіндіде комплексті қосылыстардың мөлшері көпболады, жєне керсінше. Ерітіндідегі комплексті қосылыстар аздиссоциацияланған болады. Ерітінділердегі комплекс түзу реакциялары сатылапөтеді. Сатылап өтетін реакциялардың тепе-теңдік константасы тұрақтылықтыңсатылы константалары деп аталады. Сатылы константалар реакцияның єрбірсатысы үшін жеке жазылады, сонымен қатар толық комплекс түзу реакциясыныңтұрақтылығын көрсететін жалпы константа бар. Иондық күштің жоғарғы мєндерінде иондық күш артқан сайын тұрақтылықконстанталарының мєндері де арта бастайды. Тұрақты ондық күші барерітінділерде тұратылық константасы да ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.