Мұрагерліктің тәртібі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Гражданское прав. Особенная часть.
ТАҚЫРЫП: АЛҒАШҚЫ ҚАУЫМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰЛИЕЛЕНУШІЛІК
ҚҰРЫЛЫСТАРДАҒЫ ЗАҢДЫ МҰРАГЕРЛІК.

ЖОСПАР

1.1. АЛҒАШҚЫ ҚАУЫМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰЛИЕЛЕНУШІЛІК
ҚҰРЫЛЫСТАРДАҒЫ ЗАҢДЫ МҰРАГЕРЛІК.

1.2. ҚҰЛИЕЛЕНУШІЛІК ҚҰРЫЛЫСТАҒЫ ЗАҢДЫ МҰРАГЕРЛІК .
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI.

1.1. АЛҒАШҚЫ ҚАУЫМДЫҚ ЖӘНЕ ҚҰЛИЕЛЕНУШІЛІК
ҚҰРЫЛЫСТАРДАҒЫ ЗАҢДЫ МҰРАГЕРЛІК. .

Матриархат кезіндегі Алғашқы қауымдық құрылыс – адамзат тарихындағы
Мұрагерліктің тәртібі . бірінші қоғамдық-экономикалық формация . Өз даму-
ында бұл құрылыс матриархат және патриархат кезең-
дерін өтті . Жеке меншіктің , таптар мен топтардың пайда болуы алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырауына әкелді .
Матриархаттың алғашқы кезеңінде топтық неке болған , яғни бір топ ерлер бір топ әйелдермен некеде тұрған . Некенің мұндай нысанында бала-
ның әкесін анықтау мүмкін болмады . Анасы ғана белгілі болды . Сондықтан баланың тегі анасы жағынан анықталды .
Өндірістің негізгі көздері ( жер , аңшылық және балық аулау ) , соны-
мен қатар бірге пайдаланған және жасалынған заттар (үй , қайық және т. с. с.)
тайпаның мүлкі болып табылған .
Тайпалық қауымдастықтың экономикалық негізін нығайту мақсатында әдет-ғұрып қайтыс болған адам мүлкінің тайпадан тыс кетуіне жол бермеді . Сол себептен мұрагерлік мүлік руластарының арасында бөлінді және көп жағдайда анасы жағындағы туыстарына берілді . Ал жеке пайдаланудағы аса құнды заттар иесімен бірге көмілді . Егер әйел қайтыс болса , оның мүлкі ба-
лаларына және әпке-сіңлілеріне берілді ( бірақ аға-інілнріне емес ) . Ер аза-
маттан кейін оның туған әпке-қарындастары , олардың балалары , анасының аға-інілері және бауырлары мұрагер болып табылды . Ерлі-зайыптылар бір тайпаның мүшелері болмағандықтан ( бір тайпа мүшелерінің арасындағы не-
ке тыйым салынды ) олар бір-біріне мұра тастай алмады , себебі керісінше болған жағдайда мүлік тайпадан тыс кетіп қалуы мүмкін еді . Осы себеп бой-
ынша балалар әкесінің мүлкіне , әкесі баланың мүлкіне мұрагер бола алмады.
Мұрагерлік мүлік руластарының арасында тең үлесте бөлінген жоқ .
Маркстің айтуы бойынша : “ Егер ирокездердің еркегі қайтыс болса , әйелі мен балаларын тастап , оның мүлкінің көп бөлігі әпке-қарындастарына , олардың балаларына және анасы жағындағы ағаларына өтеді ; ал оның аға-
інілеріне азғантай бөлігі қалады . Егер әйел қайтыс болса , күйеуі мен балала-
рын тастап , онда оның мүлкі балаларына , әпке-сіңлілеріне , анасына және анасының әпке-сіңлілеріне қалады ; көп бөлігін балалары алады ; барлық жағдайда мүлік тайпаның ішінде қалады .” 1
Матриархат кезеңінде меншіктің түрлері мен көлемі әлі дамымаған және сол себептен мұрагерлікке өте қатты қызығушылық болмады .
Патриархат кезіндегі Патриархат адамның шаруашылық қызметінің бар-
Мұрагерліктің тәртібі . лық салаларында өндірушілік күштің елеулі түрде
өсуімен сипатталады . Мал бағатын тайпалардың қауымдастық шаруашылығының негізі мал шаруашылығы болады , ал қалғандарынікі – жер өңдеу , балық аулау , қолөнер. Еңбекті бөлу негізінде өндіріспен еркектер айналысқандықтан олар шаруашылық өмірде басты рөлді иемденді . Жануарларды қолға үйрету мен оларды бағу еркектердің ісі болғандықтан , барлық мал және малға айырбасталған тауарлар мен құлдар еркектердің меншігінде болды . Барлық артық өнім еркектерге тиесілі болды ; әйел оны пайдалануда қатысты , бірақ меншікте үлесі болған жоқ .
Бүкіл мүліктің еркек қолында шоғырлануы сол мүліктің , мұрагерлік бойынша балаларына өтуі үшін отбасы шегінде сақталуын талап етті . Алай-
да әлі де баланың тегі әкесі жағынан емес , шешесі жағынан анықталды . Сондықтан әкесінен кейінгі мүлік балаларына өтпей , әпке-қарындастарына және т. б. алыс туыстарына өтіп отырды . Бұл қиыншылықты тоқтату үшін мұрагерлік тәртіпті өзгерту қажет болды және ол жүзеге асырылды . Балалар-дың тегі шешесі жағынан емес , енді әкесі жағынан есептеліне бастады .
Патриархалдық отбасы қос отбасынан моногамдық отбасыға өтудің ны-саны болып табылады . Патриархалдық отбасыға : отағасы , оның әйелі, ұлда-ры және олардың әйелдері мен ұрпақтары , тұрмысқа шықпаған қыздары , асырап алынғандар және құлдары кірді .
Өндірістік қатынастардың өзгеруімен мұрагерліктің тәртібі де өзгерді . Бірлескен шаруашылықты жүргізетін тұлғалар шеңберінің тарылуы , мұра-
герлер шеңберінің тарылуына ықпалын тигізді . Матриархат кезіндегі мұра-
герліктің тәртібі , патриархаттың алғашқы кезеңінде мұрагерліктің агнаттық тәртібіне ауыстырылады . Қайтыс болған адамның мүлкі ,, патриархалдық от-
басынан тыс шықпай агнаттар арасында бөлінеді . Қалған туыстары мұрагер-
лікке бірде-бір агнат қалмаған жағдайда ғана шақырылады . Агнаттық туыс-
тылыққа : отағасы , оның әйелі , олардың ұлдары және тұрмысқа шықпаған қыздары , ұлдарының әйелдері мен ұрпақтары , сонымен қатар асырап алын-
ған тұлғалар жатқызылды . Еркек немесе әйел жағынан қанды туыстылыққа негізделген когнаттық туыстылыққа қарағанда агнаттық туыстылық жақын-
ырақ деп есептелінді . Әкесінің билігінен шығып , бөлек отбасын құрған ұл-
дары агнаттық туыстылықты жоғалтып , мұрагерлікке шақырылмады . Аг-натық туыстылықты жоғалтқан ұлдар мұрагерлікке тек басқа агнаттар қалма-ған жағдайда ғана шақырылады .
Күйеуге тиген қыздар бұрыңғы агнаттық туыстылығын жоғалтып , күй-
еуінің отбасында агнаттық туыстылыққа ие болған . Ал әкесі немесе бұрыңғы отбасы мүшелерінің бірі қайтыс болып , бірде-бір агнат қалмаса да күйеуге тиген қыз мұрагерлікке шақырылмайды . Құлдар патриархалдық отбасының мүшесі болса да агнаттық туыстылыққа жатқызылмаған және мұрагерлікке шақырылмаған . Агнаттардың ішінен мұраның көп бөлігіне , қайтыс болған адамның балалары ие болатын . Мұрагерлік мүлік бұрынғыдай рудан тыс шықпады . Бұл рулық қоғамдағы мұрагерліктің екінші тәртібі болды .
Патриархаттың аяққы сатысында өндіруші күштердің жоғарырақ дәре-
жеде дамуы бірлескен шаруашылықты жүргізетін тұлғалардың шеңберін та-рылтты . Патриархалдық отбасы біртіндеп жекелеген отбасыларға бөліне бастады . Патриархалдық отбасы моногамдық отбасына ауыстырылды . Пат-риархаттың басында мал , ауыл шаруашылық құрал-саймандар және басқа да бағалы мүлік патриархалдық отбасының ортақ мүлкі болып табылған . Арты-нан бұл мүлік патриархалдық отбасы отағасының (ер азаматтың) жеке мен-шігіне өтті . Патриахаттың соңында өндіріс құралдарына жеке меншік моно-
гамдық отбасының ішінде шоғырланды .
Мұрагерліктің үшінші тәртібі кезеңінде бірінші кезектегі мұрагерлер болып қайтыс болған адамның балалары танылды . Алайда балаларының құ-
қықтары әртүрлі болды . Патриархат кезінде еркектер қоғамда басты орынды алып тұрғандықтан , мұрагерлікте де ұлдар басым құқыққа ие болды . Ал мұ-раны алған соң ұлдар әпке-қарындастарын асырап , оларға жасау дайындауға міндетті болды . Егер мұра қалдырушының ұлдары болмаса , мұрагерлікке қыздары шақырылатын . Мұндай жағдайда қыздар басқа рудың адамдарына тұрмысқа шыға алмаған . Ал күйеуге тиген қыздары әкесіне мұра тастай ал-
маған , себебі ол кезде әлі күнге дейін мүлік рудан тыс шықпау керек деген тәртіп болды .
Рулық құрылыстың ең соңғы сатысында өсиет бойынша мұрагерлік ин-ституты пайда болды .2
Сонымен алғашқы қауымдық құрылыста мұрагерліктің біркелкі тәртібі болған жоқ . Мұрагерліктің тәртібі қоғамда болып жатқан өзгерістерге байла-нысты ауысып отырды .
Өндіріс құралдарына ортақ меншік мұра қалдырушының мүлікті өз қа-
лауы бойынша билеуге кедергі жасады , сол себептен рулық құрылысқа өсиет бойынша мұрагерлік бейтаныс болды . Тек жеке меншік пайда болған кезден бастап қана бұл институт енгізіле бастады .

1.2. ҚҰЛИЕЛЕНУШІЛІК ҚҰРЫЛЫСТАҒЫ ЗАҢДЫ МҰРАГЕРЛІК .

Рулық құрылыс біртіндеп жойыла бастады . Оны жойған еңбекті бөлу
және одан туындаған салдар – қоғамның таптарға бөлінуі . Рулық құрылыс
мемлекетпен ауыстырылды .
Мысырда , Вавилонияда , Ассирияда , Урартуда , Индияда , Қытайда ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.