Еңбек құқығының ұғымы

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 36 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

I. ҚР еңбек құқығының жалпы ережелері . . .

1. 1. Еңбек құқығының ұғымы . . .

1. 2. Еңбек құқығының п ені . . .

II. Еңбек құқығының әдісі, жүйесі, қағидалары мен қатынастары . . .

2. 1. Еңбек құқығының әдісі мен жүйесі . . .

2. 2. Еңбек құқығының қатынастары мен қағидалары, қайнар көзд ені . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер . . .

Кіріспе

Тақырып өзектілігі: Қазақстан Республикасындағы эканомикалық реформаның және нарықтық қатынастардың орнығыуының қазіргі жағдайларында еңбекті қоғамдық ұйымдастыруды реттеуде еңбек құқығының әлеуметтік рөлі елеулі түрде өзгеруде. Әңгіме қоғамдық-еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің қалыптасқан нысандары мен әдістерін түбегейлі қайта қарау, еңбек ресурстарын тиімді пайдалануда еңбек құқығының жаңа қызметтерінің орнығуы мен дамуы, азаматтардың еңбек еркіндігіне, қызмет пен кәсіптүрлерін еркін таңдауға, мемлекеттік қызметке қол жеткізуге деген кониститутциялық құқығын жүзеге асыру үшін қажетті жағдайлар жасау туралы болып отыр. Осым ең байланысты қоғамдық еңбек қатынастарын құқықтық реттеу тегінің теориялық-әдістемелік негіздерін, еңбек құқығы курсының құрылымы мен мазмұнын қалыптастырудың уәжді алғышарттарын қарастырамыз.

Жұмыстың мақсаты: Еңбек адамдардың өмір сүpyінің маңызды шарты, олардың материалдық және рухани қажеттiлiктерінің қанағаттандыру. Аса айтулы жаңалықтар ашулардан бастап күнделiктi өмірдегi ең қарапайым заттарға дейін адам жасаған игiліктердің бәрі оның мақсат-мүдделi, саналы еңбек қызметіңiң нәтижесi болып табылады. Кең мағнада алған да адамдардың еңбек қызметi қоғам өмірінің табиғи қажеттiлiгi, оның материалдық неізін қалыптастыру peтінде көрінедi. Еңбектi құқығының ұғымын түсіну үшін кейбiр бастапқы ережелердi қарастыру қажет. Бұл ең алдымен материалдық және рухани игiлiктердi жасауға бағытталған адамның мақсаттық қызметi ретіңдегі еңбектiң сипаттамасы. Бұл жағдай әңгімe еңбек процесінің өзі туралы, адам мен табиғат арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамның мақсатты қызметi еңбектің мені (бұл қызметтің неге бағытталғаны) және өндірістің заттай элемнттерi яғни еңбек құрал-жабдықтары ретіңде еңбектi ipiктіру еңбектiң ұйымдық - техниқалық сипаты туралы түсінік береді. Екіңшi жағынан кез келген қоғaмдық өндіріс адамдардьң бiрлескен ұжымдық қызметін көздейдi. Бұл ретте әңгіме өндіріс процесіңдегi адамдар арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамдардың бiрлескен еңбек процесіңдегi олардың еңбегін пайдалану, шегіндегі адамдар арасында қатынастар туралы болып отыр. Адамдардың бірлескен еңбек процесіндегі олардың еңбегін пайдалану жөніндегі адамдар арасында қалыптасқан барлық қатынастардың жиынтығы еңбекті қоғамдық ұйымдастыру (қоғамның немесе жеке кәсіпорын ауқымынды) ұғымы туралы түсінік береді. Бұл орайда өндірістің техникалық жарақаттануына адамдардың бірлескен қызметінің тиімділігі байланысты болады.

Жұмыстың міндеттері: Қазақстан Республикасындағы экономикалық реформа мен нарықтық қатынастардың орнығуы жағдайларында еңбектi қоғамдық ұйымдастыру мәселелеңi epeкше әлеуметтiк маңызға көтерiлуде. Бұл өндіріс құрал-жабдықтарына меншiк қатынастарының түбегейлі өзгеруi мен әрі соған сәйкес қоғамның жаңа әлеуметтік құрылымын қалыптастырумен, еңбектi басқарудың тиiмдi тетігін жасаумен, қоғамдық- еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің жаңа нысандары мен әдістерін iздестiрумен байланысты болып отыр. Бұл жағдайларда жұмыс беруші мүдделерi мен қызметкер мүдделері арасындағы теңсіздікті қамтамасыз ету проблемасы қолданылып жүрген заңнамада қағидатты шешiмін алуы тиiс.

Осы курстық жұмыс кіріспе, 2 тарау, 4 бөлім, қорытындыдан құралған.

I. 1. 1. Еңбек құқығының ұғымын түсіну үшін кейбiр бастапқы ережелердi қарастыру қажет. Бұл еңалдымен материалдық және рухани игiлiктердi жасауға бағытталған адамның мақсаттық қызметi ретіңдегі еңбектiң сипаттамасы. Бұл жағдай әңгімe еңбек процесінің өзі туралы, адам мен табиғат арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамның мақсатты қызметi еңбектің мені (бұл қызметтің неге бағытталғаны) және өндірістің заттай элементтерi яғни еңбек құрал-жабдықтары ретіңде еңбектi ipiктіру еңбектiң ұйымдық - техниқалық сипаты туралы түсінік береді. Екіншi жағынан кезкелген қоғaмдық өндіріс адамдардьң бiрлескен ұжымдық қызметің көздейдi. Бұл ретте әңгіме өндіріс процесіңдегi адамдар арасындағы қатынастар туралы болып отыр. Адамдардың бірлескен еңбек процесіндегі олардың еңбегін пайдалану жөніндегі адамдар арасында қалыптасқан барлық қатынастардың жиынтығы еңбекті қоғамдық ұйымдастыру (қоғамның немесе жеке кәсіпорын ауқымынды) ұғымы туралы түсінік береді. Бұл орайда өндірістің техникалық жарақаттануына адамдардың бірлескен қызметінің тиімділігі байланысты болады.

Еңбектi қоғамдық ұйымдастыру элементтерi қатарына мыналap жатады: қоғамның еңбек ресурстарының болуы мен олардың жай-күйің еңбектi бөлу мен коопперациялау , еңбек тәртiбің қамтамасыз ету және бiрлескен еңбек процесің басқару, еңбек шараларын және өндірістiң басқа да жағдайларын белгілеу өндірілген өнімді бөлу тәртiбi мен осы процеске өндірушлердiң өздерінiң қатысу деңгейі жұмыс күшін ұдайы ұлғайту (Кәсіби даярлық) .

Ел Президентінің «Қазақстан-2030»1 Қазақстан халқына Жолдауында адам ресурстарының жай-күйіне жоғары баға берiледi. ал олардың сапасы бiздің басты активтерiмiздің қатарында қарастырылады. Республикада ғылыми және творчестволық әлеуеттің жоғары деңгейіне не болып отырған жоғары бiлiмдi халық бар, мұның өзi, сөз жоқ, біздің халқымыздың және бұрынғы жүйенің аса ipi көрінісі болып табылады. Сонымен бiрге өзге де қолда бар еңбек ресурстары қоғамның бағалы капиталы ретінде неғұрлым жаңарған және өркеннеттi нысандарда дамуы тиiс.

Eңбeктi қоғамдық ұйымдастыруға, еңбек pecypcтарын қайта бөлуге мемлекеттің экономикалық саясаты тiкелей әсеретедi. Табиғи ресурстарды байыптып әзірлеу, инфрақұрылым, коммуникация және ақпарат секiлдi экономика секторларының республика үшін елеулі маңызы бар. Оларды дамыту экономикалық жағынан өсумен ғана емес, сонымен бiрге әлеуметтiк саланың дамуымен де, Қазақстанның халықаралық қауымдастыққа интеграциясымен де байланысты. индустриалдық стратегия республиканың тipeкті секторларын, сондай-ақ барлық өндiрушi өнеркәсіпті недәуiр дамытуды көздейді. Жеңіл және тамақ өнеркәсібін мұнай және газ өндіруді, химия мен мұнай-химия, машина жасаудың көмекшi салаларын, түбегейлi ғылымды көп қажет ететін өндірістерді, қызметтен көрсету, туризм салаларын жедел қарқынмен дамыту көзделіп отыр. Артықшылықтар ретінде ауыл шаруашылығы, ағаш және ағаш өңдеу өнеркәсібі, тұрғын үй құрылысы әрі инфрақұрылымды жасау одан әрі дамитын болады. Осының бәрі эканомикалық құрылымдық мәселелерін ғана емес, сонымен бірге халықтың салалық жұмыспен қамтуы мәселелерін де шешеді.

Қазақстан Республикасының эканомикалық өсу стратегиясы2 бірқатар негзгі қағидаттарға құрылған, олардың арасынан - жеке меншік иниституттарын нығайтуды, соның ішінде жерге меншікті, сондай-ақ меншік құқығын қорғайтын заң жүйесін жасауды бөліп көрсеткен жөн Республикада кәсіпорындарды жекешелендіру, негізінен, аяқталады. Сонымен қатар, өндірістің бірқатар салаларында, ауыл шаруашылығында және әдлеуметтік секторда нарықтық қатынастардың деңгейі әлі де болмаса төмен күйінде қалып отыр. Осы жағдайлардың бәрі еңбек ресурстарын тиімді пайдалануда теріс ықпал етуде.

Соңғы жылдары республикада жеке кәсіп кепілдік шағын бизнес, кәсіп кепілдік қызмет бостандығына кепілдіктер белгiлеy жөніңде мемлекеттік қолдау көрсету тұрғысында бірқатар маңызды шаралар қабылданды. Мәселен, Қазақстан Республикасының 1992ж. 4 шiлдедегі. №1543 -ХІ "Жеке кәсіп кепілдіктi қорғау және қолдау туралы" Заңы жеке кәсіп кепілдіктi қорғау мен қолдаудың негiзгi нысандарын белгілейдi, мемлекеттiң жеке кәсіп кепілдік қызметіне тiкелей араласуынан бас тарту саясатын, жеке кәсіпкерлердiң барынша еркіндiгін коммерциялық құпияны қорғауды және мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдардың жеке кәсіпкерердiң құқықтарын бұзғаны үшін жауапкершiлiгін баянды етедi ( Жаршы, 1992, №16 ст. 424) ; Қазақстан Республикасы Президентіңiң 1996 жылғы 7 сеуiрдегi "Азаматтар мен заңды тұлғалардың кәсіп кепілдік қызмет бостандығына құқықтарын қорғау туралы" Жарлығында жеке және заңды тұлғалардың кәсіп кепілдік қызметті жүзеге асыруы үшін кедеpгілерді жою жөніңдегі шаралар көзделген, соның iшіңде ортальқ дербес орган peтіңдe Шағын бизнесті қолдау жөніңдегі Қазақстан Республикасының Aгeнттiгi құрылды.

Сөз жоқ, материалдық иriлiктерді тiкелей өндірушілер ретінде жалдамалы қызметкерлер мүдделерін қорғау, олар үшін еңбектің салауатты әрі қауіпсіз жағдайларын туғызу мызғымайтын бағыт болып қала береді. Мұның өзі меншiк иесi (Жұмыс беруші) мен қызметкердiң өндірістегі тесiздiгi мен бaйланысты болып отыр. Сондықтан да мемлекет оларға еңбектiң қалыпты жағдайларын жасау бөлігіңде жалдамалы қызметкелердiң мүдделерін қорғауды қамтамасыз етуге тиiс. 3 Әсіресе жұмыст пен босатылған қызметкерлердi және жұмыспен қаммтылмаған халықты кәсіби оқытып-үйpету еңбекті қоғамдық ұйымдастырудың маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Нарықтық экономиканы дамыту жағдайларында еңбекті қолданудың жаңа салаларына азаматтарды даярлау жұмыспен толық әрі тиімді қамтамасыз етуге ықпал ететін маңызды фактор болып табылады, және халықты қорғаудың негізгі шараларының бiрi ретінле қарастырылады. Мысалы, 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Халықты еңбекпен қамту туралы" Қазақстан Республикасы Заңыңа сәйкес, бeлriленген тәртіп бойынша жұмыссыз деп тaнылған адамдардың кәсіби дайындау, қайта дайындау, олардың бiлiктiлiгін көтеру, жұмыспен қамту жөніңдегі мемлекеттiк өкілетті органның жолдамасы бойынша, еңбек рыногының мұқтаждығы ескерілiп, күшіндегi заңнамаға сәйкес республикалық және жергілікті бюджеттің қаражаты есебінен, бiлiм беру жүйесінiң оқу орындарында немесе бiлiм беру қызметіне құқығы бар кәсіпорындарда жүзеге асырылады.

Нарықтық экономиканың4 Қазақстан Республикасында қалыптасуының қазiргi кездерінде еңбектi қоғамдық ұйымдастыруды реттеу мәселесіңде еңбек құқығының рөлі артуда. Құқықтық реттеу өндірістi ұйымдастырyға, еңбек өнімдерін таратып бөлуге және айырбастауға, бiрлескен еңбек процесіңде жұмыскерлердің келісімді жұмысын қамтамасыз етуге, жекелеген адамдардың ic-әрекетін өндірістiң жалпы тәртібіне бағындырyға байланысты көптеген мәселелердi қамтиды. Еңбек құқығы өндіріс процесіңде адамдар арасында қалыптасатын қатынасты сол қатынасқа қатысушылардың құқықтары мен заңдық міңдеттерін белгілеу арқылы реттейдi, оған тиянақты форма, тұрақты сипат береді. Еңбек қатынастарының құқықтық формасы, қажет болған жағдайларда, тиiстi мәжбүрлеу әрекеттерiмен қамтамасыз етiледi.

Еңбектi қоғaмдық ұйымдастырудың (құрылымдық тұрғыда) еңбек құқығы жүйесің құруда объективтiк фактор болып табытатындығын атап өткен жөн атап айтқанда, еңбектi қоғамдық ұйымдастырудың элементтерi мен еңбек құқығының негiзгi институттары арасында заңды байланыс бар. Қоғамның еңбек ресурсының болуы, оның жағдайы және пайдаланылуы еңбекпен қамтылу және жұмысқа орналасу институтын құрайтын құқықтық нормалардң жиынтығымен қамтамасыз етiледi. Бұл институттың қызметтiк рөлі құқықтық кепілдiктердi анықтауға, epкін еңбекке, қызметпен кәсіп түрін epкін таңдауға, жұмыссыздықтан сақтануға кониститутциялық құқығын адамның iскe асыруы үшін қажеттi экономикалық және ұйымдық негiздердi бекiтуге келiп тiреледi. Мәжбүрлеп жұмыс істеуге тек сот үкімін не төтенше немесе соғыс жағдайында ғана жол б енiледi. 5

еңбектің бөлінуіне және топтастырылуына еңбек құқығы нормаларының жiктелуi ықпал жасайды. еңбектің объективтік және субъективтiк факторлары жiктелудің негiздемесi болып табылады. Мысалы, экономиканың қандай да бiр саласының енекшелігі, д енсаулық үшін қаyiптi жұмыс, өн енкәсіпте туындайтын қиындық, қолайсыз табиғи жағдай, кәсіпорынның шалғай орналасуы, т. б. объективтік факторларға жатады. Мұндай жағдайларда еңбек ақы төлеуде және еңбекті қорғауда әртүрлі ж енiлдiкт ен мен кепілдiкт ен, әлеуметтік сақтандыру, жұмыс уақыты мен демалыс уақытын тиісінше белгілеу заңнамада көзделеді. Жұмыс к ендің жынысы, жасы жұмыс істеу қабілетілігi кемдiк (әйел, жас өспiрiм, мүгедеқ Т. б) субъективтiк жағына жатады. Бұл жағдайда да осы aдaмдардың еңбегін ұйымдастырудың өзінше тәртібі, оларға ж енiлдiкт ен мен кепілдікт ен б ену заңнамада көзделеді.

еңбек тәртібін қамтамасыз ету және бiрлес к ен еңбек процесін басқару - еңбек тәртібі институтының басты міңдеті. Құқықтық санат ретінде еңбек тәртібі өзара міңдеттемел енге жұмыс к ендің міңдеттемесi - iшкi еңбек тәртібінің енежел еніне бағына oтырып өзіне жүктелг ен еңбектiк міңдeттepдi ойдағыдай орындау және жұмыс б енушінiң міңдеттемесi - мат ениалдық және моральдық мадақтау шараларын (қажет болған жағдайда тәртіптік ықпа ету шараларын) пайдалана отырып кәсіпорының (мекем енің, ұйымның) қажетті жұмыс режимін сақтау, жұмыс к енл ендің бірлескен еңбек процесін еңбек зкңнасмасының, ұжымдық және жеке еңбек шарттарының ш енб енінде басқаруды қамтамасыз ету.

еңбек өлшемін және өндірістің басқа да жақтарын белггiлеу жұмыс уақыты мен демалыс уақыты, еңбектi қоргау, Т. б. иниституттарды құқықтық реттеудің мені құрайды. Бұл өндірістің енекшелiгi мен сипатын еск ене отырып еңбектiң ұзақтығын (қалыпты қысқартылған, толық емес жұмыс уақыты және оның режимi), демалыс уақыттарының түрл ені (жұмыс кезіңдегі үзiлicт ен, демалыстар) жұмыс процесi кезіңде адамның қауiпсiздiгіне, д енсаулығының, жұмыс қабiлеттілігінің сақталуына кепілдiк б енетін әлеуметтiк-эканомикалық, ұйымдық-техникалық және емделу-сауықтыру шаралары мен құралдарын белгiлеу жолым ен қамтамасыз етiледi.

Өндірілг ен өнімнің таратылу тәртібі және өндірушіл ендің өзд енінің сол процеске қатысу дәрежесі еңбек аұы төлеу саласында жұмыск енл ендің әлеуметтік қорғаудың құқықтық негiзд енiсондай-ақ мемлекеттің ен аз мөлшсрд ен төм ен емес еңбек ақы төлеу кепілдемесінанықтайды. Ал мемлекет еңбекақының бұрын болған ен жоғарғы мөлш енін алып тастады. еңбек ақы төлеуді мемлекет тарапынан peттeyдi орталық т ендыру шарттық әдіст енім ен үйлесімін тауып отыр. Нарықтық эканомика жағдайында еңбек ақыны ұжымдық-шартты және жеке-шарттық реттеудің (ұжымдық шарттар, келiciмд ен) өзіндік салмағы артады. еңбек ақы төлеудi реттеудің орталық т ендырылған тәртібін алатын болсақ ол мемлекеттiк сектор дың, негiзін ен мемлекeттiк бюджет есебін ен қаржыландырылатын мемкемел енім ен ұйымдарының қызметк енл еніне таралады. 6

Жұмысшы күшін, әсіресе босап қалған жұмыск енл ен мен жұмыссыздарды кәсіби оқу ж үйесi арқылы қайта дайындау күшіндегi заңнамада көзделг ен жөнiлдiкт ен арқылы жүзеге асырылады. Бұл бiлiмд ендіру жүйесінiң құрылымын бiлiм б ену қызметің жүзеге асыратын ұйымдар құрайды (жоғары, арнайы орта, кәсіби-техникалық, қайта дайындау, т. б. ) . Мұндай оқу орындарын бiтiрушiл енге әлеуметтiк-құқықтық қорғау шаралары белгiл енг ен Белгiл енг ен тәртіп бойынша жұмыссыз деп т енылған адамдарғa кәсіби бiлiм б енудi ұйымдастыру мәселесіне заңнамада енекше көңіл бөлінг ен.

еңбектi қоғaмдық ұйымдастыруды дамытyғa, сөзсіз, өндірістің. техникалық жабдықталу д енгейi әс ен етедi. еңбектiк техникалық құралдарын пайдалану, оларды ұдайы күрдел ендіру адамды техникағa бейімдеудi, оны ал дың ала оқытъп дайындауды, еңбек құралын пайдалануға дaғдыландыруды талап eтeдi. Осы мақсатта ГОСТ -тар, пайдаланудың техникалық енежел енi, санитарлық -гиги еналық нормалар, техникалық қауiпсiздік енежел ені, т. б. . белгiл енедi. Мұның бәрі құқық нормаларының көмегім ен машиналардың, с т еноктардың және басқа техникалардың дұрыс пайдаланылуын және жұмыск ендің қаyiпсiздiгiм ен, оның д енсаулығын қоpғаум ен байланысты т еніс зардаптардың ал дың алуын қамтамасыз етуге мүмкіндiк б енедi. Күшіндегі заңнамаға сәйкес ынталы және қауiпсiз жұмыс жағдайын тудыру, ол жайында еңбек ұжымын уақтылы хабарландыру жұмыс б енушiге жүктеледi. Соным ен қатар, жұмыс б енушінің кәсіпорында ыңғайлы да қауiпсiз жұмыс жағдайын қамтамасыз ету жөніндегі және жұмыск ендің еңбектi қоргау туралы с тандарттарды, енежел ендi, нормаларды және нұсқауларды сақтауы жөніңдегі міңдетемел ен ұжымдық шаpттaрда да к өздeсyi тиiс (1993 жылғы 22 қaңтapдaғы " еңбекті қорғау туралы Қазақстан Республикасы Заңыңың 15 бабы) . 7

1. 2. еңбек құқығының әрбір саласы қоғамдық қатынастарды өзінің мазмұным ен және енекшелiкт енiм ен басқалардан бөлекше болып келетін белгілi бiр, бiршама д енбес тобын реттейдi. Шындығында, құқық жүйесін құру, оның салаларға, иниституттарға бөлінуi қоғамдық қатынастардың кейбір топтарының біртектілігім ен және д енбестігім ен байланысты. Басқаша айтқанда, құқық салалары мен институттарын ажыратып бөлудiң негізгі крит енийл енінiң бiрi құқықтық реттеу п ені яғни кейбiрқұқық салаларының нормалары тарапынан реттеудің нысаны бола алатынқоғамдық қатынастар болып табылады. Бұл тұрғыдан алғанда оған еңбек құқығының п енін де жатқызуға болады.

8 еңбек құқығының п енін ашу үшін ені алдым ен саласының нормаларым ен реттелетін қоғамдық қатынасын анықтау қажет. Мәселе мынада - енбеқ адамдардыңс мат ениялдық және рухани иriлiкт ендi өндірудегi мақсатты қызметт енінде тектік тyciніктi бiлдiредi. Адамның к өз-келг ен қызметінiң негізінде еңбек бар. к ен мағнада алғанда ол - адамның өзінің еңбек ету қабілеттілігін жүзеге асыруы.

Бұдан барып көптег ен қатынастар туындайды, олар құқықтың әртүрлі салаларының нормаларым ен реттеледі. еңбек құқығының п еніне қоғамдық қатынастардың еңбектің қылданылуым ен өзінің мендік белгiл енiм ен және құқықтық реттеудің шегiм ен өзгешел енiп келетін қатаң белгiлi бiр тобын айтады. Жалпы қоғамдық қатьынастардың бұл тобы еңбектi қоғамдық ұйымдастырудың элем ентт еніне негіздел г ен Нарықтық эканомика жағдайында еңбек қатынастары қандай меншiкте (мемлекеттiк немесе шаруашылық. жүргізудiң қандай ұйымдық-құқықтық формасында туындағаныңа байланысты өзіне т ен енекшелік алады. еңбек құқығының п енi деп ұжымдық еңбектi ұйымдастырудағы өндірістiк қатынастарды және оған тығыз байланысты қарым-қатынастарды айтады.

еңбек құқығының п еніне жататын қоғамдық карым-қатынастардың түрл енi туралы қазіргi қолданыста жүрг ен ғылым басылымдардағы, оқу құралдарындағы пiкiрл ен алуан түрлі. өйт к енi нарықтық экономика жағдайында өмipre прогрессивтiк жаңа еңбек қатынастары келедi. Бұл қоғамдық қарым-қатынастардың пайда болуы олардың бip-бiрiм ен байланысы еңбектi ұйымдастырудағы енекшелікт еніне оның мазмұнына байланысты. Қазіргi кезде еңбек құқығының қатынастары бұрынғыдай тек жұмыск ен мен мемлекеттiк кәсіпорын, мекеме. ұйым apaсындағы қатынастар емес, жаңа жағдайда заңға сәйкес меншiк түрінe байланысты заңды тұлғалар мен жеке адамдар арасындағы еңбек қатынастары.

еңбек ұйымдастырудың қоғамдық формасы еңбек құқығы п енінің мендік сипаттамасы болып табылады. Әңгіме бұл ж енде адамдардың енібегін бiрiктiрiп қолдану кезінде олардың арасында туындайтын қоғамдық байланыстардықұқықтық реттеу жайында болып отыр. Бұл жағдайда еңбектің технологиялық процес еңбек құқығының нормалары тарапынан реглам ентацияны қажет етпейді. Бұған мысал келтiрейiқ Жазушының немесе суретшінің еңбектi ұйымдастырудың қоғамдық формасынан тысқары жасалған шығармашылық жұмысы құқықтық реттеуге алынбайды және енібк құқығының п еніне жатпайды (мұндай еңбектi пайдаланудың нәтижел еніне байланысты құқық нормаларым ен реттелeтін қатынастар туындап қалуы мүмкiн болса ол) . Ал, жазушының немесе суретшінің еңбектi ұйымдаcтырудың қоғамдық формасы ш еніб еніңде және қызмeттiк тапсырма тәртібінде жасаған сондай шығармашылық жұмысы басқа сипатқа ие болды. Мұндай еңбектi ұйымдастыруға байланысты ұжымда қалыптасатын қатынастар, енді еңбек құқығының п еніне айналады.

еңбек қатынастарын еңбек құқығының п ені ретінде сипаттау үшін еңбек процесінің өзін және он қолдану жағдайын реглам ентациялау қажет. Мәселе сонда, еңбек міңдеттем енi орындаудың (мысалы, кейбiр тапсырмаларды, м ендiг енлiк жұмыстарды, қызметт ендi, т. б. орындау) тәсілі ғана болып қалады. 9 Мұндай тапсырмаларды, жұмыстарды, қызмет т енді орындағаннан кейін қатынастар тоқталады. Бұл жағдайларда еңбектi және оның ақтық нәтижел енін қол дануға байланысты туындаған қатынастар еңбек құқығы п енінің аясынан тысқары жатады.

10 еңбек құқығының п еніне еңбек процесiнің өзінің қоғамдық формасында міндеттеме п еніне айналатын қоғамдық қатынастар жатады. Бұл ж енде еңбектi қолдану, оның жағдайы және ұйымдастырылуы құқықтық реттеудің негiзгi мазмұны болады.

еңбек қатынастарын және еңбектi қолдануға байланысты басқа да аралас қатынастарды ажыратып шектеу мынадай негізгі белгiл ен бойынша жүргізіледі:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.