Педагогикалық технологияға педагогикалық үдерісті ұйымдастырудың әдістемлік құралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 80 бет
Таңдаулыға:

АҚПАРАТТЫҚ ЖӘНЕ ТЕЛЕКОММУНИКАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ БІЛІМ БЕРУ ҮДЕРІСІНДЕ ПАЙДАЛАНУДЫҢ ҒЫЛЫМИ - ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІБілім беру үдерісіндеақпараттық және телекоммуникациялық технологияларды пайдалануға тарихи-теориялық талдау

Қазіргі кезде кез-келген елдің экономикалық әлеуеті, халқының өмір сүру деңгейі, дүниежүзілік қауымдастықтағы орны сол елдің технологиялық даму деңгейімен бағаланбақ. Қоғам дамуында жаңа технологияларды пайдалану сапасы осы елдегі білім беру жүйесін ақпараттандыру мен әлемдік білім кеңістігіне ықпалдастырумен тығыз байланысты. Осыған орай білім беруді ақпараттандыру тек оқытудың ұйымдастыру формалары мен әдістерін жетілдіріп, өзгертіп қана қоймайды, сонымен қатар білім беру үдерісін басқарудың және бақылаудың жаңа мүмкіндіктерінің пайда болуына жағдай жасайды.

Білім - қоғамды әлеуметтік, мәдени-ғылыми прогреспен қамтамасыз ететін ғажайып құбылыс, адам үшін де, қоғам үшін де ең жоғары құндылық. Оның негізгі қызметі-адамның менталитеті мен адамгершілігін, шығармашылық қабілетін қалыптастыру, дамыту болып табылады.

Білім- кәсіби құзырлы қоғам мүшесінің адамгершілік, парасат, мәдениет және дене тәрбиесінде жоғары деңгейлі жетістікке жетуін, сондай-ақ мемлекет, қоғам, жеке адам мүддесіндегі тәрбие мен оқытудың үздіксіз, белгілі мақсатпен ұйымдастырылған үдерісі [15] .

Білім беру саласындағы саясаттың басты принциптері: білім беру сатыларының сабақтастығын қамтамасыз ететін білім беру үдерісінің үздіксіздігі, білім беруді басқарудың демократиялық сипаты, білімнің, ғылымның және өндірістің интеграциялануы, ақпараттануы, оқушылардың кәсіптік бағдарлануы, білім беруді саралау, ізгілендіру, гуманитарландыру. Осыған орай Қазақстан Республикасының ғылым және ғылыми-техникалық саясат тұжырымдамасында ғылымды демократияландыру, интеграциялау, инновациялық үдерістің білім, ғылым саласында кең өріс алуы деп көрсетілген. Демек, қазіргі таңдағы ақпараттық қоғамның қалыптасуының басты тетігі - қоғамның барлық саласында ақпараттық технологияларды тиімді қолдану негізінде ақпараттық қорларды өндіру индустриясын құрайды және өңдеуді қажет ететін ақпараттандыру болып табылады. Қазіргі кезде біздің елімізде алдыңғы қатарлы дамыған елдер сияқты білім беру саласын ақпараттандыруды жетілдіру іске асырылуда. Бұл білім беру саласын ақпараттандыруда тек оқытудың ұйымдастыру формалары мен әдістерін өзгерту ғана емес, сонымен қатар оқыту үдерісін басқарудың және бақылаудың жаңа әдістерін пайдалануға жағдай жасау болып табылады.

Қарастырып отырған мәселе бойынша жүргізілген шет елдік және отандық ғылыми зерттеулерді саралау барысында білім беру жүйесін ақпараттандыруда (Б. С. Гершунский, Е. И. Мащбиц, Е. С. Полат, В. Т. Волов, Б. Ю. Дерешко, Э. М. Кравченя және т. б. ), отандық ғалымдардың
(Ж. А. Қараев, Е. И. Бидайбеков, Г. К. Нұрғалиева, М. Б. Есбосынов,
Д. М. Жүсібалиева және т. б. ), оқу үдерісінде электронды оқулықтарды құрастыру мен енгізуде (Ш. Х. Курманалина, Р. Ч. Бектұрғанова,
С. С. Құнанбаева, А. І. Тәжіғұлова және т. б. ) ғылыми еңбектері пайдаланылып келеді.

Сонымен қатар компюьтерлік технологияларды білім саласында кеңінен қолдану ісін дамытуға көп көңіл бөліп, жаңа ақпараттық технологияларды пайдаланып кез- келген оқу пәндері бойынша электронды оқыту мен оқу құралдарын даярлау мен енгізуді жетілдіру қажет. Оқу материалдарының компюьтерлік нұсқасын жасау - өте маңызды мәселе, білім беру жүйесін ақпараттандыруды ары қарай дамыту барлық пәндер бойынша электронды оқыту мен оқулықтарды кеңінен оқу үдерісіне енгізу арқылы жаңа сатыға көтерудің алғы шарттарының бірі болып табылады.

Бүгінгі таңда ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу, дүниежүзі бойынша қабылдау және телекоммуникациялық жүйені пайдалану қоғам мен халық игілігіне айналуда. Ақпараттық жүйелер бағытының дамуының алғы шартының бірі − қоғамды ақпараттандыру, яғни өндірістің жалпыға ортақ әлеуметтік үдерісі мен ақпаратты экономиканың нығаюын қамтамасыз ететін, еліміздің ғылыми-техникалық прогресін, қоғамды демократияландыру мен интеллектендіру үдерісін жеделдететін қоғамдық байлық ретінде пайдалану өзекті болып отыр.

Ақпарат ұғымына сараптау жасасақ қоғамды ақпараттандыру адамзат өркениетінде ХХ-шы ғасырдың 50-ші жылдарынан басталған.

«Ақпарат» термині латын сөзінен аударғанда «informatio» − мазмұндау, түсіндіру деген мағынаны білідіреді. Тұрмыста, күнделікті өмірде ақпаратты адамдардың бірі-бірімен ауызша, жазбаша немесе басқада әдістермен берілетін мәліметтері ретінде түсіндіруге болады. Ақпарат − бұл ақпараттық үдеріс барысында түзілетін қозғалыстағы обьект [57] .

Ақпарат дегеніміз − қоршаған орта құбылыстары мен нысандарының қасиеттері, қалпы туралы мәліметтер. Ақпарат жалпы тұрғыда нақты деректер мен олардың арасындағы тәуелділіктер жиыны, қоғам сол арқылы өзін-өзі танып, біртұтас жүйе ретінде қызмет атқара алады [58] .

Ақпарат ұғымына нақты анықтама беру ғылымдағы күрделі мәселенің бірі деуге болады. Кибернетика ғылымында ақпарат − деп деректер, мәлімет, хабар туралы бастапқы хабарлау ұғынылады. Кибернетика ақпарат ұғымын адам сөзі мен коммуникацияның басқа да формалары аясы негізінде кез-келген мақсатты түрде бағытталған жүйелермен байланыстырады. Ақпарат үш түрлі формада: биологиялық (биоток, генетикалық механизм байланыстары), машиналық (электр тізбегіндегі сигналдар) және әлеуметтік (қоғамдық жүйедегі білім «қозғалысы» ретінде) көрінеді.

Ақпараттандыру − деп әртүрлі ақпараттық қорларды қалыптастыру мен пайдалану негізінде азаматтардың, мемлекеттік өкімет және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, ұйымдарының, қоғамдық бірлестіктердің құқықтарын жүзеге асырып, олардың ақпараттық сұраныстарын қанағаттандыру үшін тиімді жағдай жасау жолында ұйымдастырылған әлеуметтік-экономикалық және ғылыми- техникалық үдеріс болып табылады.

Ал ақпараттық үдеріс − деп ақпаратты жинақтау, жіберу, өңдеу, іздеу және пайдаланушыға жеткізу қарастырылады.

В. А. Красильникова білімді ақпараттандыру − деп оқыту мен тәрбиелеу ісінің психологиялық-педагогикалық мақсаттарын жүзеге асыру бағытында білім беру саласын қазіргі кездегі жаңа ақпараттық технологияларды пайдалану мен қамтамасыз ету үдерісі деп көрсетеді [59] .

Көптеген ғылыми әдебиеттерде ақпараттандыру ұлттық стратегиялық даму қоры, ол қоғамның әлеуметтік және мәдени дамуының жалпы деңгейін ғана емес, әлемдік дамудағы жаһандық үдерістердегі оның орнын сипаттайды деп көрсетеді.

Л. А. Шкутинаның пайымдауынша қоғамды ақпараттандыру − деп өнім өндіру, қайта өңдеу мақсатында ақпараттық техниканы пайдаланудың прогерссивті өсу үдерісі, ақпаратты сақтау мен тарату, әсіресе білімді [60] .

Дж. Мартин ақпараттандыру индустриясының нақты аражігін ажыратып, ақпараттық секторларды екіге бөліп көрсетеді: бірінші секторға ақпаратқа қатысты (кітаптар және т. б. ) қызметтер мен өнімдерді; екінші секторға ақпартты өңдеуге, өндіру мен таратуға қажетті өнімдер мен қызметтерді жатқызады (ақпараттық технологиялар) . Оның пікірінше ақпараттық индустрияда 8 сектор: ақпараттық қызметтер (баспа агенттігі, кітапхана, мәліметтер банкі) ; ақпарат таратушыларды өндіру (кітап, газет, фильмдер, дыбыс және бейнежазбалар) ; көмекші қызметтер (мәліметтер дайындау) ; ақпараттық технологиялар (ЭЕМ, терминалдар, принтерлер, графоқұрушылар) ; интеграциялық технологиялық жанасу құрылғылары және байланыс құралдары (радио, телефон, теледидар), байланыс арналары (пошта, телеграф, спутниктік байланыс), жаппай коммуникация арналары (радио, теледидарлық көздер, мәліметтер банкісі) бар, алғашқы үш секторда ақпараттық мазмұн басым, қалған бесеуінде ақпараттық технологиялар басым [61] .

Б. А. Әлмұхамбетов жалпы ақпараттандырудың мақсаты − жаңа ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану арқылы адамның интеллектуалдық қызметін қарқынды ету деп көрсетеді [62] .

Білім беруді ақпараттандырудың тиімділігі мен сапасы мемлекеттің саясатына, ашық ақпараттық кеңістіктегі білім берудің маңыздылығын философиялық тұрғыдан саналы түрде ұғынуға және педагогикалық технологиялардың даму деңгейі мен тәжірибесіне байланысты болады.

Білім беруді ақпараттандыру мынадай мәселелерді:

ақпараттық-коммуникациялық технология құралдарын білім беру үдерісіне енгізу;
білім беру үдерісіне қатысушылардың ақпараттық (компьютерлік) даярлығының деңгейін арттыру;
білім беру жүйесіне ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың жүйелі енгізілуін қамтамасыз ету мен ғылыми зерттеулер жүргізу;
бірыңғай ақпараттық білім беру кеңістігін құру мен дамытуды қамтиды [63] .

Бірыңғай ақпараттық білім беру кеңістігі - берілген кеңістіктегі субьектілерді оқыту және тәрбиелеу ісін жетілдіру мақсатында ақпараттық технология негізінде біріктіріліп, бірыңғай тұжырымдамалар, көзқарастар және тетіктер арқылы жалпы стратегияны жүзеге асыру арқылы мәдени, білім және кәсіби даярлық деңгейлерін арттыруға қол жеткізу мақсатында ұйымдастырылып, басқарылатын орта. С. Т. Каргин бірыңғай ақпараттық-білім беру кеңістігін бірнеше қырынан қарастыруға болады деп көрсетеді. Олар:

тарихи тұрғыдан ата-бабалардың мәдени тәжірибесі мен білім беру дәстүрлерін кейінгі ұрпаққа жеткізу;
ғылыми-әдістемелік негізде: біртұтас ғылыми-әдістемелік тәсілді қолдану және әртүрлі деңгейдегі білім мекемелерінің білім берудің үздіксіздігі факторы ретінде оқыту бағдарламаларының жалғастығы мен оны ұйымдастырудағы біртұтас тұжырымды бағытты ұстануын қамтамасыз ету;
басқаруда: білім кеңістігін ұйымдастыру мен басқарудың көпдеңгейлі біртұтас жүйесін жасау;
әлеуметтік-экономикалық негізінде: «бүкіл ғұмыр бойына білім» тезисін жүзеге асыруда білім алудың демократиялық ұстанымдарын толығымен қамтамасыз етуге жағдайлар жасау, оның ішінде денсаулығына байланысты мүмкіндігі шектеулі және кеңістікте қозғалуы қиын жандар үшін;
мәдени-этникалық тұрғыдан: қарастырылатын аймақтың мәдени және этникалық даму жағдайларын жетілдіру, компьютер және ақпараттық технологиялар арқылы оқыту үдерісі студенттің жаңаша ойлау қабілетін қалыптастырып, оларды жүйелік байланыстар мен заңдылықтарды табуға, нәтижесінде өздерінің кәсіби әлеуетінің қалыптасуы болып табылады [64] .

Жалпы алғанда білім беру үдерісіндегі ақпараттық технологиялар мәселесі кез-келген педагогикалық теория мен іс-тәжірибесінде өзіне тән тарихи-педагогикалық дамуы: пайда болуы, қалыптасуы мен нығаю кезеңдерін қамтиды.

Білімді меңгерудегі ақпаратты жинақтау, өңдеу, жүйелеу және жеткізу мәселелері адамзатпен бірге тарихи дамып келеді. Бастапқыда қоршаған орта жайлы іс-тәжірибені жинақтау мен жеткізу ауызша әңгімелер, тастағы, ағаштағы суреттер және т. с. с. арқылы жүзеге асырылды. Кейінірек бұл үдеріс жазба мәдениетінің дамуына байланысты технологиялық қолдау тапты. Үңгір тастардың беттері, ассириялықтардың саз тақтайшалары, египеттіктердің папирустары, гректердің пергаменттері - жинақталған білімді келесі ұрпаққа жеткізудің алғашқы ақпараттық құралдары деуге болады. Білімді меңгерудегі ақпаратты жинақтау мен жеткізу үдерісінің соңғы технологиялық рәсімі кітап баспасының пайда болуы мен дамуына байланысты, ақпараттық-технологиялық төңкерістің ең алғашқы кезеңі болды.

Сонымен қатар, ақпаратты жинақтау мен пайдаланудың «қағаздық» технологиясы ақпарат көзін тұтынушыдан (білім беру үдерісіне қатысушы) маңызды материалдық, дене және интеллектуалдық ой шығындарын қажет ететін тұрақты әрі көлемді жұмысты талап етті [65-66] .

Бірте-бірте оқу ақпаратымен жұмыс жасауды қарқындатудың жаңа құралы электронды есептеуіш машина (ЭЕМ) пайда болды. Дербес компьютерлердің дамуы алғашқы мәліметтер жиынтығының бастапқы ақпаратқа содан кейін оның - дидактикадағы ақпарат жүйесіне айналуын қамтамасыз етті. Яғни автоматты түрде іздеу, сақтау және өңдеу - қандай да бір тасымалдаушыларда тіркелген кәсіби білімге, мәтіндік және графикалық құжаттарға, білім беру үдерісінің қатысушыларына қажетті мазмұнды мәліметтерге - ақпаратқа түрлендіру дүниеге келді [67] .

Нәтижесінде, ақпаратты жинақтау жүйесінің өзегі және білім беру үдерісі барысында оқытушылар мен білім алушылар пайдаланатын жергілікті немесе дербестелген мәліметтер қоры қалыптасты. Машина графикасы мен дисплейлердің пайда болуы білім алушылардың ақпаратты қабылдауын жеңілдетті, өйткені дисплей экранынан оның графика түрінде көрінуі, символдық түрде көрсетілген мәліметтерге қарағанда, адамның психофизиологиялық ерекшеліктеріне көбірек сәйкес келді. Бағдарламалық құралдар білім беру үдерісіндегі арнайы дайындығы жоқ қатысушылар мен компьютер арасындағы диалогты ұйымдастыруға мүмкіндік берді.

Ақпаратты жинау мен оны пайдалану жүйесінің барлық құрамдас бөліктері біртұтас құрылым негізінде бірінші деңгейдегі - ақпараттық технологияларды (АТ), яғни оқытушылар мен білім алушылардың мәтіндерді түзету мен өңдеуде, электрондық кестелерді, мәліметтер қоры мен файлдарды басқаруда қолданбалы бағдарламаларды пайдалану арқылы жүзеге асырылды.

Ақпаратты сақтау мен оның тұтынушыларға сенімді әрі қарапайым түрде жеткізілуін қамтамасыз ететін ақпараттың қазіргі заманғы тасымалдаушы құралдарын енгізу білім беру үдерісін педагогикалық мәліметтермен толықтыратын ірі қорын жасауға мүмкіндік берді. «Өмір мен өндірістің барлық саласындағы мәліметтер қоры адам іс-әрекетін өзгертті. Тарихшылар ЭЕМ-ғы мәліметтер қоры мен оған байланысты пайда болған мүмкіндіктерді - қоғамның дамуындағы маңызды жаңа қадам ретінде қарастырады» [70] .

Тарихи педагогикалық әдебиеттерге жасалынған талдау ақпараттық- телекоммуникациялық технологиялардың дамуы маңызды орын алатынын көрсетті. Олар ЭЕМ-лар арқылы екінші деңгейдегі белгілі бір білім беру мекемелеріндегі жергілікті мәліметтер қорларында сақталған бастапқы ақпаратты бірыңғай бағытта пайдалануға мүмкіндік береді. Сондай-ақ, біріншіден, педагогикалық ақпараттар құрылымына енген ЭЕМ-лар паркін біріктіретін, ақпараттық-педагогикалық инфрақұрылымына кіретін ақпараттық-есептеуіш желіні құруға негіз болады.

Бұл педагогикалық ақпараттың кез-келген автоматтандырылған жұмыс орнынан (жоғары оқу орны басшысынан, кафедра меңгерушісінен, оқытушыдан, студенттерден және т. б. ) кез-келген жұмыс орнына қажетті бағытта жедел түрде тасымалдауды білдіреді. Екіншіден, жаңа типтегі кіріктірілген ақпараттық массивтер құрылып, алуан түрлі ақпараттарға қол жеткізу мүмкіндігі пайда болды.

Жоғары мектептің білім беру үдерісі мен білім алушының танымдық іс-әрекетін басқару жүйесінде жедел байланыс түрі пайда болды. Үшіншіден, қазіргі заманғы электронды есептеуіш технологиялар (ЭЕТ) мен телекоммуникацияларға, педагогикалық эвристика әдістері мен моделдеріне, білім беру үдерісіндегі субъектілердің білімі мен іс-тәжірибесін шоғырландыратын білім банкілеріне, қорлар түріндегі ақпараттық массивтерге сүйене отырып, инттеллектуалдық компьютерлік және сараптау жүйелері қолданысқа енді.

Бірінші және екінші деңгейдегі ақпараттық технологиялардың жиынтығын пайдаланып, мультипликациялық әсер беру арқылы телекоммуникацияларды пайдаланудың нәтижесінде ақпараттық технологиялардың үшінші деңгейі - кіріктірілген сипаттағы технологиялар қалыптасты.

Ғылыми еңбектер мен зерттеулерге жасалынған талдау негізінде, біз қазіргі заманғы электронды есептеуіш техникалардың дидактикалық мүмкіндіктеріне негізделген оқыту технологиялары КСРО-да 70-ші жылдардың ортасынан бастап, 80-ші жылдардың ортасына дейін көпшілік пайдаланатындай деңгейге жеткені анықталды [71-72] .

Білім беру жүйесінің осындай деңгейдегі ақпараттандыру кезеңі көбінесе жоғары оқу орындарында (ЖОО-да) қарқынды дамыды. Қазіргі уақыттағы жоғары мектептің білім беру үдерісін ақпараттандырудың технологиялық құралдарын пайдалану салыстырмалы түрде бәсеңірек қалыпта қалуда. Бұл отандық бағдарламалау индустриясына да тән, мәселен, бағдарламалық құралдарды өндіру, өңдеу, енгізу саласындағы мамандардың саны АҚШ-қа қарағанда әлі екі есе және де бағдарламалық құралдардың көмегімен атқарылған жұмыс көлемі 20 есе кем екендігі байқалады.

Қазіргі кезде бағдарламалық-әдістемелік құралдар негізінде құрылған автоматттандырылған оқыту жүйелері (АОЖ) кеңінен оқу үдерісіне таралуда.

АОЖ-нің даму тарихының бастауы оқу материалын меңгерудің белгілі бір логикалық ретпен алдын-ала құрастырылған қолайлы алгоритм болып табылатын бағдарламалық оқыту үдерісін автоматтандыруға мүмкіндік беріп, шетелде 50-60-шы жылдарда, ал Ресейде 60-80-да жылдарда құрастырыла бастаған оқу машиналарынан басталады [73] .

Елімізде білім беру жүйесін ақпараттандыру тұжырымдамасында білім беру жүйесінің барлық дегейлерін ақпараттандырудың негізгі мақсаттары мен міндеттері, бағыттары анықталған. Сондай-ақ аталған тұжырымдамаға сәйкес бағадарламада білім беру жүйесін ақпараттандырудың басым бағыттарының бірі-білім беруді басқарудың ақпараттық жүйесін құру арқылы басқаруда шешім қабылдаудағы ақпараттар ағымын статистикалық өңдеуге, ҚР бірыңғай ақпараттық кеңістігін құруға, Интернет желісі арқылы ҚР білім беру жүйесі мен бекітілген нормативтік құжаттар туралы мәліметтерге қол жеткізе алады. Бүгінгі таңда КЛИЕНТ-СЕРВЕР локальді желісі жұмыс жасайды.

Оқыту үдерісін алгоритмдеу және студент пен оқытушының кейбір іс-әрекеттерін автоматтандыру идеясы ғалымдар мен тәжірибелі педагогтардың еңбектеріне арқау болуда. Қазіргі заманғы есептегіш техника құралдарының, әсіресе дербес компьютерлердің, пайда болуына байланысты бұл идеяны жақтаушылар оның мүмкіндіктерін жаңа техникалық және әдістемелік деңгейде сынақтан өткізіп болды. Сонымен, 90-шы жылдардың басы мен ортасынан бастап жоғары оқу орындарының білім беру үдерісінде автоматтандырылған оқыту жүйелері (АОЖ-ны), оқу үдерісін басқарудың автоматтандырылған жүйесі (электронды журнал, тестілеу және т. б), білім беру ұйымының қызметін басқаруда электронды құжат айналымын қамтамасыз ететін бағдарламалар және т. б. қолданыла бастады. Соңғы жылдары қашықтан оқыту технологиялары, геоақпараттық жүйелер мен т. б. бағдарламаларды пайдалану жүзеге асырылуда.

Жоғарыда аталған бағдарламалық құралдарға жасалынған талдау АОЖ-ны енгізу тәжірибелерімен оларды пайдаланудың әдістемелік және психологиялық-педагогикалық негіздері айтарлықтай озып кеткенін көрсетеді. Кейбір зерттеулер негізінде жуықта оқытушыны компьютер алмастыратыны жайлы пікірлер қалыптаса бастады [74] . Мұндай пікірлер математикалық және техникалық пәндер саласындағы автоматтандырылған оқытудың жетістіктерінен туындап отыр.

Қазіргі кезде білім беру ұйымдарының материалды-техникалық базасы жаңартылыуда, яғни 2900-ден астам мультимедиялық лингафондық кабинеттер жасақталып, 3821 мектеп интерактивті жабдықтармен қамтамасыз етілген. Сонымен қатар On-lain оқыту студиясы құрылып, бір компьютерге 20 оқушыдан келеді. Бұл өз кезегінде білім беру ұйымдарының 98 %-ы интернет желісіне қосылғанын, оқу-тәрби үдерісінде компьютерлер мен жаңа коммуникациялық оқу технологияларын, электрондық оқулықтарды кеңінен пайдалануға зор мүмкіндік ашады [75] .

Алайда жинақталған іс-тәжірибелерге сүйенсек, гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық пәндер саласында айтарлықтай нәтижелердің байқалмағаны аңғарылады. Сондықтан бұл мәселені ғылымның түрлі саласындағы мамандардың, әсіресе философтардың, психологтардың, педагогтардың зерттеулері маңызды деп санаймыз.

Мәселеге қатысты тарихи-теориялық талдауда 1979-1995 жылдар аралығында КСРО-да түрлі ғылыми-техникалық бағдарламалар негізінде шешім қабылдауда әр түрлі деңгейдегі оқу мекемелеріне компьютерлік технологияларды енгізу мақсатында бірқатар жұмыстар атқарылғандығы байқауға болады [76] . Осының нәтижесінде оқытудың компьютерлік технологияларын жобалау мен пайдалану тұжырымдамасы; қолданбалы бағдарламалық құралдар кешені; оқуға арналған сұхбаттық бағдарламаларды құрастыруға бағытталған авторлық тілдер; авторлық (оқу бағдарламаларын құрастыруды автоматтандыру) мен сараптық-кеңес беруші тәжірибелік (оқуға қажетті білім қорына әдістемелік және техникалық қолдау көрсететін бағдарламалық) жүйелер; түрлі оқу пәндерін оқытуға қажетті қолданбалы бағдарламалық-әдістемелік құралдар жиынтығы қалыптасқандығы анықталды.

70-жылдары ақпаратты тасымалдаушы: қағаз (кітаптар мен басқа да баспа басылымдары) және пленка (фото-диопозитивтер, киноматериалдар) құралдарына негізделген ақпараттық технология ұғымы пайда болды [71] . Ақпараттық технологиялар ұғымының таралуына компьютерлер, аудио-бейне техникалар мен коммуникация жүйелерінің әр түрлі электрондық құралдары себеп болды. Оқытудың жаңа ақпараттық технологиялары ұғымы осы құралдарға қатысты туындады.

Оқыту технологиясы - дегеніміз оқыту үдерісін ұйымдастырудың тәсілдері мен құралдары туралы білімдер жиынтығы, яғни білім алушы тұлғасының сапалық өзгерісінің жүзеге асуы[77, 9-10 бб] .

Оқыту технологиясы ақпараттық мәнге ие, яғни әртүрлі ақпаратты сақтау және тұтынушыға (білім алушыға) жеткізумен байланысты болады. Оқыту технологиясын пайдалануда: алғашқыда «ауызша» және «жазбаша» сөйлеу арқылы, сурет немесе бейне, образ түріндегі модельдеу, «манипульяциялық» және «бейневизуальды техника» компьютерлік оқыту мен мультипликациялық техника мен технологиясы негізінде қарастырылады [78] .

Ал А. Д. Иванниковтың пікірінше мұндай ерекшеліктерге оқыту жүзеге асырылатын орта, оған тікелей қатысы бар техникалық (пайдаланылатын техника түрі), бағдарламалық-технологиялық (жүзеге асырылатын оқыту технологиясына қолдау көрсететін бағдарламалық құралдар), ұйымдастырушылық-әдістемелік (оқытушылар мен студенттерге арналған ұсыныстар, оқу үдерісін ұйымдастыру) компоненттері мен білімнің тиісті пәндік саласы жатады деп көрсетеді [79] .

Жоғары оқу орнында теориялық зерттеу саласында АОЖ-рі мен автоматтандырылған оқу дәрістерін пайдалану кеңінен таралуда. Осы кезеңде ғылымда «Жаңа ақпараттық технология құралдарын пайдалану мәселесі» пайда болып, ол бірқатар педагогикалық еңбектерге арқау болды [80-81] .

Ақпараттық технологиялар құралдарына (АТҚ) « . . . микропроцессорлік, есептеуіш техника арқылы жұмыс жасайтын, сондай-ақ ақпаратты жинақтауды, өңдеуді, сақтауды, өндіруді қамтамасыз ететін ақпарат алмасудың қазіргі заманғы құралдары мен жүйелеріне негізделген бағдарламалы-аппараттық құралдар мен құрылғылар» жатады [82] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.