Жасанды интеллект тарихының басталуы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . .

Жасанды интеллект . . .

1. 1 Жасанды интеллектің жалпылама анықтамалары . . .

1. 2 Жасанды интеллект тарихының басталуы . . .

1. 3 Жасанды интеллект алғышарттарының пайда болуы . . .

Математикалық модельдеу . . .

2. 1 Модель және модельдеу . . .

2. 2Математикалық модельдеу . . .

2. 3Жасанды интеллектте математикалық модельдерді қолдану . . .

Нейрондық желі арқылы ауа райын болжау . . .

3. 1 Есептерді нейрондық желілермен сипаттау . . .

3. 2 Желіге кіріс сигналдарын беру және шығыс сигналдарын алу . . .

3. 3 Нейрондық желілерді оқыту . . .

3. 4 Ауа райын болжау қосымшасының сипаттамасы . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Кіріспе

Адамдар өздерін Ноmо sаріеn (ойлау қабілеті бар адам) деп атайды, себебі олар үшін ойлау қабілеті өте маңызды болып саналады. Мыңдаған жылдар бойы адамзат өздерінің қалай ойлайтынын, яғни адам сияқты салыстырмалы түрдегі кішігірім материалды объектінің өлшемі өзінен анағұрлым үлкен және күрделі әлемді сезіну, түсіну, болжау және басқару мүмкіндігіне қалай ие болғанын түсінуге тырысуда. Жасанды интеллект саласында (ЖИ) одан да жауапты мәселені шешуге тура келеді: бұл саланың мамандары интеллекттің табиғатын ғана түсініп қоймай, интеллектуалды мән құруға тырысуда.

Жасанды интеллект - ғылым мен техниканың ең бір жаңадан дамып келе жатқан жас саласы. Бұл саладағы алғашқы жұмыстар Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін басталып кеткен, ал ғылымның қазіргі атауы 1956 жылы ұсынылған болатын. Мамандықтардың басқа салаларында еңбектенуші ғалымдар жасанды интеллектіні молекулярлық биологиямен қатар қоя отырып, оны «мен жұмыс жасағым келетін сала» деп көрсеткен. Студент-физиктер физика саласындағы барлық ұлы жаңалықтарды Галилей, Ньютон, Эйнштейн және басқа да ғалымдар ашып қойған деп есептейді және бұл негізсіз де емес. Сондықтан да бүгінгі күні жасанды интеллект аса талантты нағыз Эйнштейндер мен Эдисондарды тудыратын мүмкіндігі мол ғылымның саласы екендігі даусыз.

Қазіргі кезде жасанды интеллект оқыту мен қабылдау сияқты жалпылама бағыттармен қатар шахмат ойнау, математикалық теоремаларды дәлелдеу, поэтикалық шығармалар жазу, козғалысы жоғары және жылдам көшелерде автомобиль жүргізу, ауруды дәл анықтау сияқты ғылымның нақты бағыттарын қамтиды. Жасанды интеллект саласы кез келген интеллектуалды мәселені қамтиды және ғылымның нағыз әмбебап саласы болып саналады.

Бүгінде жоғары оқу орындарында оқытылып жүрген жасанды интеллект, интеллектуалды жүйелер мəселелеріне философия, химия, биология, есептеу ғылымдары тұрғысынан қарағанда əр түрлі ақпараттармен кездесеміз. Қазіргі заманғы философия саласы мамандары мен ғылым зерттеушілері пəнаралық ғылымдарды ХХ ғасырда қайта ашылған жетістік деп жиі қарайды, ал жасанды интеллект жəне жасанды құбылыс көптеген ғылыми салалар интеграциясына тамаша мысал бола алады. Əрине, пəнаралық байланыс та өз мағынасына ие болады. Химия, биология жəне есептеу ғылымдарының мамандары өзара ұқсас əдістер қолдана, əрі тірі жүйе аспектілерін ажырата отыра оны меңгереді. Бір ғалым химия табиғатын зерттейді, екінші ғалым өзін-өзі танудың философиялық мəселесін шешуге талпынады. Жасанды интеллект бар болуының мүмкіндігін елестетіп көрсеңіз, ол ойлауға жəне өз əрекетін түсінуге қабілетті машина. Бұл машина жаңа өмірдің жаңа түрі болып табылмайды ма? Адамға қатысы бар, тамаққа деген қажеттілік, ауаға сұраныс, сонымен қатар адамзат баласына тəн теріс қылықтар ондай машина бойынан табылмайды. Жыл сайын техника дамуының қуаттылығы артып отырған бүгінгі таңда «машина адаммен бір деңгейге қалай қолданылады?» деген сұрақ туындайды. Бұл сауалды медицина саласымен байланыстырса, онда қазірдің өзінде ғалымдар арнайы кодты сан көмегімен тірі жан жасай алады емес пе? Олай болса, неге сондай сандар арқылы ойлай алатын, түйсігі бар компьютерлік жүйе құрмасқа? деген сауал орынды туындайды. Бұл салада барынша танымал философ Мартин Хайдеггер, Майкл Веллер еңбектері бар. Ол еңбектерде жасанды интеллект пен жасанды өмір байланысы қарастырылады. Жасанды интеллект жүйелерінің жетістіктері мен оның себептері туралы айтқанда экспертті жүйелер мен нейрондық желілерді қолдану экономика саласына көптеген пайда əкелетіндігін атауға болады. Мысалы, American Exspress компаниясы несие беру қажеттігін немесе құжаттарды кері қайтаруды шешуді анықтайтын эксперттік жүйе көмегімен өз шығынын 27 миллион долларға кеміткен. Қазіргі кездегі экспертті жүйелер білім қорынан, шығару машинасынан, модельдеудің жəне жоспарлаушы астыңғы жүйесінен бастартпайды.

Аталған сала ғалымдарының еңбектеріне талдау жасай отыра, біз жасанды интеллект жəне оның бағыттарының қазіргі уақытта жоғары оқу орындарында оқытылу жағдайын қарастырайық. Техника ғылымдарының докторы, профессор Қ. Шоланов өзінің «Қазақтың робот не теңі» атты мақаласында Қ. Сəтпаев атындағы Қазақ ұлттық техника университетінде «механика жəне робототехника» саласының, керісінше, жабылып қалғандығы жайлы айтады. 1991 жылдан жұмысын бастаған «Электроника, механотроника жəне робототехника» кафедрасы «Роботты техникалық жиынтық жəне жүйелер» мамандығы бойынша инженер-жүйе техниктерді даярлаған. Тəуелсіз Мемлекеттер Достастығы елдерімен қоса алыс шет елдермен ғылыми байланыста болған кафедра студенттері робот макетін дайындау, автоматикалық машина құрастыру секілді ғылыми жұмыстар орындаған. Ал ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигi, ҚР Мемлекеттiк сыйлығының лауреаты М. Өтелбаев «Қазақстанда математика ғылымы тұйыққа тірелді . . . » мақаласында «математикада да əлi талай жаңалық келедi. Əсiресе робот жасауға қатысты көбiрек болады. Болашақта бiздiң ел қалайда «жасанды интеллект», яғни, робот жасау секiлдi математикалық проблемалармен айналыспаса, тағы да артта қалып отырамыз. Болашақта əрбiр отбасында, əр мекемеде, көшелерде роботтар пайда болады. Демек, сол салаға едел-жедел ұмтылуымыз керек», - деп жазады. Осы мəселе төңірегінде А. Шөкіш «Нанотехнология: ертегі ме, əлде ХХI ғасыр ғажайыбы ма?» тақырыбына жазған мақаласында адам ағзасы ішіндегі робот-дəрігер барлық «ақауды» емдеп, тұқымқуалаушылық зақымдарын түзетіп, тірліктен күдер үзген жандарды аяғынан тік тұрғызады. АҚШ-тың нанотехнологияға əлемдік инвестиция үлесінің үштен бірі тиеді. Еуроодақ - 15, Жапония 20 пайыз үлес салса, Ресей, Австралия, Канада, Қытай, Оңтүстік Корея, Израиль, Сингапур жаңа технологияға қаржы құяды. Көріп отырғанымыздай, ғылым мен өнеркəсіптің кез келген саласындағы инновацияны бүгінгі күні нанотехнологиясыз елестетуге болмайтын уақыт таяп келеді» деп аталған саланың қоғамдағы орнын тағы да бір айқындаған. Аталған мақалалар мазмұнында өзге елдерде қарқыны жылдам саланың біздің елімізде даму күйі сипатталған.

5В070500 - «Математикалық жəне компьютерлік модельдеу» мамандығы бойынша Қазақстан Республикасы Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартында көрсетілген міндетті компоненттер қатарында жасанды интеллект, оның бағыттарына байланысты пəндер берілмегендіктен де, аталған пəн бойынша тақырыптар ең алдымен жасанды интеллект теориясына қатысты материалдармен басталса (жоспар бойынша ол тақырып соңында берілген), эксперттік жүйелер мен жасанды интеллект арасындағы байланыс студенттерге түсінікті болар еді. Мысалы, соңғы лекциялық сабақ тақырыбында «Жасанды интеллект жүйесін құру технологиясы» соңғы тақырып етіп қойылған жəне жоспар бойынша негізгі түсініктер, анықтамалар, қолданылу саласы, жасанды интеллект саласының дамуына тарихи шолу, жасанды интеллект жүйелерінің функционалды құрылымы беріледі. Егерде болашақ маман иегерлеріне бұл тақырыпты кеңінен ашса, математикалық модельдеу саласының ЖИ-тегі рөлін тереңірек түсініп, қызығушылығы арта түсері сөзсіз. Адам қызметінің жартысын компьютерге жүктеуге болатын уақытта программистер қызметінің өнімділігі арта түседі. Осы салада максималды жетістікке қол жеткізу əдістерінің бірі - жасанды интеллект əдістерін дамыту. Сондықтан да жоғары оқу орындарында интеллектуалды жүйелер бойынша мамандар даярлау бойынша пəндерін оқыту мақсаты күрделі құрылымды есептерді автоматтандыру саласында мамандар даярлау болып табылады да, пəнді оқу міндеттері-адамның ойлау əдістері жəне оны компьютер көмегімен жүзеге асыру əдістері туралы білім жинау. Сондықтан да негізгі мақсат - адамның ойлау қабілетін техникалық құралдар көмегімен жүзеге асыру. Интеллектуалды жүйелер бойынша пəндерге оқытуда студенттер арасында автоматтандырылған жүйе мен интеллектуалды жүйелерге қатысты жиі туындайтын сауалдардың бірі - ол жүйелер арасындағы айырмашылықты түсіну. «Автоматтандырылған жүйе» жəне «интеллектуалды жүйе» ұғымдарына сараптама жасай келе, біз өз ойымызды былайша тұжырымдаймыз: автоматтандырылған жүйелерде компьютерлік жүйелерге біз сұраныстар жасағанда, базадағы бар деректерді экранға шығара аламыз. Ал интеллектуалды жүйелерде компьютердегі базада жоқ деректерді логикалық ережелер арқылы ұйымдастырып, жаңа деректер ала аламыз, яғни «жоқтан» «бар» ала аламыз.

1. 1. Жасанды интеллекттің жалпылама анықтамалары

Жасанды интеллекттің даму тарихына көз жүгіртсек, жедел зерттеулердің әртүрлі ғалымдардың күшімен және әртүрлі әдістермен барлық төрт бағытта бірдей жүргізетінін байқаймыз. Төрт категоряға бөлінген жасанды интеллекттің кейбір анықтамалары:

Адамдараға ұқсас (тән) ойлау

«ойлау қабілетіне ие, компьютерлерді құрудағы жаңа тамаша бағыт . . . ақылды машиналар, толық және дәлме-дәл мағынада»(Хоугланд, 1978)

Тиімді ойлау

«Есептеу модельдері арқылы ойлау қабілеттерін зерттеу» (Чарниак және Макдермотт, 1985)

«іс-әрекет жасау, ойлау, сезінуге мүмкіндік беретін есептеулерді зерттеу»(Уинстон, 1992)

Адамдараға ұқсас (тән) ойлау«ойлау қабілетіне ие, компьютерлерді құрудағы жаңа тамаша бағыт . . . ақылды машиналар, толық және дәлме-дәл мағынада»(Хоугланд, 1978):

Адамдарға ұқсас іс-әрекет жасау

«адамдар олар атқаратын функцияларды орындаған кезде интелектуалдылықты қажет ететін машиналарды құру өнері»(Курцвейл, 1990)

«қазіргі кезде компьютерлерді адамның жасайтын іс-әрекеттерінен де артық іс-әрекет жасауға қалай үйретуге болатыны жайлы ғылым»(Рич және Найт, 1991)

Тиімді ойлау«Есептеу модельдері арқылы ойлау қабілеттерін зерттеу» (Чарниак және Макдермотт, 1985)«іс-әрекет жасау, ойлау, сезінуге мүмкіндік беретін есептеулерді зерттеу»(Уинстон, 1992):

Рационалды іс-әрекет жасау

«есептеу интеллектісі дегеніміз-интеллектуалды агенттерді жобалау туралы ғылым»(Пул, 1998)

«жасанды интеллект дегеніміз . . . -артефактардың интеллектуалды іс-қимылдарын зерттеуге арналған ғылым»(Нилсон, 1998)

Қалай адамдарға ұқсас іс-әрекет жасауға болады: Тьюринг тесттін пайдалануға негізделген әдіс

Тьюринг тесттін Алан Тьюринг (1950) интеллектіні фунционалды, қанағаттанарлық түрде анықтау үшін құрған болатын. Сынақ жүргізуші адам жазбаша түрде нақты қойылған сұрақтарға берілген жазбаша жауаптардың басқа адамнан немесе қандай да бір құрылғыдан алынғанын анықтай алмаса, онда компьютер тестен табысты өтті деп есептеледі. Дәл қазір компъютердін қолданбалы тестті қатаң түрде өтуін қадағалайтын программаны кұрудың аса қиын да көлемді жұмысты қажет ететінін атап өтеміз. Осындай түрде программаланған компьютердің төменде аталған мүмкіндіктері болуы тиіс.

Мәтіндерді табиғи тілдерде өңдеу құралдары(Natural Language Processing - NLP), олар компьютермен, айталық ағылшын тілінде, табысты қарым-қатынас жасауға мүмкіндік берулері керек.
Білімдерді көрсетуқұралдары, олардың көмегімен компьютер өзі білгенін немесе естігенін жадыға жазу мүмкіндігіне ие болады.
Логикалық тұжырымдарды автоматты түрде құруқұралдары, олар сақталған ақпараттарды сұрақтарға жауаптар іздеуге және жаңа тұжырымдар жасауға қолдануға мүмкіндік жасайды.
Машина арқылы оқытуқұралдары, жаңа жағдайларға бейімделуге және стандартты жағдайлардың белгілерін табуға, экстраполяциялауға мүмкіндік береді.

Тьюринг тестісінде экспериментатор мен компьютер арасындағы тікелей әсерлесуді саналы түрде есепке алмаған дұрыс, себебі жасанды интеллект құру үшін адамның физикалық имитациясының қажеті жоқ. Бірақ Тьюрингтің толық тестті деп аталатын тестіде экспериментатордың сынамалы объектінің қабылдау қабілеттілігін тексеруге жэне физикалық объектілерді «толық емес түрде» көруге мүмкіндігі болуы үшін бейнесигналды қолдану қарастырылған. Тьюрингтің толық тестісінен өту үшін компьютердің төменде келтірілген қабілеттері болуы керек:

Объектілерді қабылдау үшін машиналық көзқарас;
Объектілермен іс-әрекет жасауға және кеңістікте қозғалысты ұйымдастыруға арналған роботтық техника.

Осы қарастырылған зерттеулердің алты бағыты жасанды интеллекттің негізгі бөлігін құрайды, ал ұсынылғаннан бастап 60 жылдан кейін де өзінің маңыздылығын жоймағаны үшін Тьюринг тестісі алғысқа лайық екендігін айта кету керек. Дегенмен, жасанды интеллектіні зерттейтін ғалымдар Тьюринг тестісінен өту мәселесін шешумен айналыспайды, олардың ойынша табиғи интеллектіні қолдаушысының бірін қайталағаннан гөрі интеллекттің негізге алынатын принциптерін зерттеген маңыздырақ деп есептейді.

Рационалды қалай ойлауға болады: рационалды агент қолдану негізіндегі амал

Барлық әрекет ететін нәрсе агент деп есептеледі (агент ~ латын сөзінен шыққан , agere - әрекет ету) . Бірақ компьютерлік агенттер басқаша атрибуттарға ие деп ұйғарылады. Оны кәдімгі «программадан» ерекшелендіретіні - автономды басқару аясында қызмет ету қабілетінің болуы, өз ортасын қабылдауы, ұзақ уакыт кезеңінде өмір сүруі, өзгерістерге бейімделуі және басқалар қойған мақсаттарға жету қабілетіне ие болуы. Жоғары нәтижелерге немесе белгісіздік жағдайында күтілген жоғары нәтижелерге қол жеткізуге әрекет ететін агент рационалды агент деп аталады.

«Ойлау заңы» негізіндегі жасанды интеллектіні жасауда дұрыс логикалық тұжырым қалыптастыруға баса мән беріледі. Сөзсіз, кей жағдайда дұрыс логикалық тұжырым қалыптастыру рационалды агенттің қызмет етуінің бір бөлігіне айналады. Себебі өз әрекетін рационалды ұйымдастырудың бірден-бір тәсілі - берілген нақты әрекет көзделген мақсатқа жетуге мүмкіндік беретіндігі туралы қорытындыға логикалық жолмен келу, сонан соң қабылданған шешімге сәйкес әрекет ету. Екінші жағынан, дұрыс логикалық тұжырым рационалдылық түсінігін жоққа шығармайды, себебі қандай да бір дұрыс әрекетті бір мәнді таңдау мүмкін емес жағдайлар болып тұрады, әйтсе де бірнәрсе істеу керек. Мұнымен қоса, логикалық тұжырым қолданылады деп айтуға болмайтын әрекеттерді рационалды ұйымдастыру тәсілдері бар. Мысалы, саусағын ыстық пештен тартып алу - рефлекторлық әрекет. Ол көп жағдайда барлық жағынан толық ойластырылған ақырынырақ әрекеттерге қарағанда сәттірек шығады. Осылайша, Тьюринг тестісін өтуге қажетті барлық дағдылар агентке рационалды әрекеттер атқаруға, білімдерді көрсете алу мүмкіндігі және солардың негізінде пайымдаулар жүргізу агенттерге тиімді шешімдерге келуге мүмкіндік береді. Күрделі қоғамда қабылдану үшін табиғи тілде түсінікті сөйлемдерді құрастыру қабілеттілігіне ие болу керек. Тек білімдарлыққа қол жеткізу үшін ғана емес, тиімді әрекет ету қабілеттілігін жақсарту үшін қажет.

Рационалды агенттерді жобалау тәсілі басқа тәсілдерге қарағанда, екі артықшылыққа ие. Біріншіден, «ойлау заңдарына» негізделген тәсілдерге қарағанда, ортақ болып табылады, себебі дұрыс логикалық тұжырым - бұл тек рационалдылыққа жетудің мүмкін болатын бірнеше механизмдерінің біреуі ғана. Екіншіден, ол адам әрекетін немесе ойлауын зерттеуге негізделген әдістерге қарағанда, ғылыми зерттеме үшін перспективті болып табылады. Рационалдылықтың стандарты математикалық жағынан нақты анықталған, толығымен жалпыланған және дәлелденетіндей қолжетімді агент есептеуін құру үшін «ашылуы» мүмкін. Басқа жағынан, адам әрекеті тек бір нақты орта үшін бейімделген және адамның не істейтіндігінің жалпы жиынтығымен анықталады.

1. 2. Жасанды интеллект тарихының басталуы

Бұл тарауда жасанды интеллект саласына нақты идеялар, көзқарастар мен әдістер арқылы үлес қосқан ғылыми пәндердің даму тарихы қысқаша сипатталған. Кез келген тарихи очерктегідей, кішігірім адамдар тобын, оқиғаларды, ашылуларды сипаттаумен шектеліп, маңыздылығы еш кем емес фактілерді ескермеуге тура келеді. Бұл мәселемен айналысушы авторлар белгілі бір шектелген сұрақтар төңірегінде бұл тарихи экскурсты құрды. Сонымен бірге олар көрсетілген ғылыми пәндерде қарастырылатын бұл сұрақтар бірден-бір жалғыз немесе осы пәндердің өзі жасанды интеллект құру үшін ғана дамытылған деген пікір қалыптасқанын каламас еді.

Философия

Шартты (Формалды) ережелер дұрыс тұжырымдар шығаруға қолданыла ма?
Ойлар қалай физикалық мидан туындайды?
Білімнің шығу тегі қандай?
Білім қалай әрекеттерге жетелейді?

Ойлаудың рационалды бөлігін басқаратын нақты заңдар жинағын алғаш рет Аристотель (б. з. д. 384-322 жылдар) тұжырымдады. Ол дұрыс пайымдауларды жүргізу үшін арналған силлогизмдердің нысандандырылмаған жүйесін құрды. Бастапқы алғышарттар болған жағдайда, бұл жүйе кез келген адамға механикалық түрде логикалық тұжырымдар жасауға мүмкіндік береді. Раймунд Луллий (1315 жылы қайтыс болған) әлдеқайда кешірек, пайдалы пайымдауларды механикалық артефактілердің көмегімен шын мәнінде, жүргізуге болатындығы туралы идеясын алға тартты. Томас Гоббс (1588-1679) пайымдаулар сандық есептеулерге ұқсас және «өзіміздің естілмейтін ойларымызда біз амалсыздан қосып, аламыз» деп жорамалдады. Осы кезде есептеулердің өзін автоматтандыру бар қарқынмен жүріп жатты. Шамамен, 1500 жылы Леонардо да Винчи (1452-1519) механикалық калькуляторды жобалап, бірақ құрастырмады. Жақында механикалық калькуляторға жүргізілген реконструкция (қайта қалпына келтіру) оның жобасы жұмыс істеуге қабілетті екендігін көрсетті. Бірінші белгілі есептеуіш машинаны 1623 жылы неміс ғалымы Вильгельм Шиккард (1592-1635) құрастырды. Бірақ 1642 жылы Блез Паскаль (1623-1662) құрастырған Паскалина машинасы көбірек танымалдыққа ие болды. «Арифметикалық машина жануардың кез келген әрекетімен салыстырғанда ойлауға көбірек жақын келетін әсер қалдырады» деп Паскаль жазған. Готтфрид Вильгельм Лейбниц (1646-1716) сандармен емес, түсініктермен операция орындауға арналған механикалық құрылғы құрастырды, бірақ оның әрекет ету саласы айтарлықтай шектеулі болды. Лейбниц калькулятор құрастырудан Паскальдан асып түсті. Оның калькуляторы қосып, азайтып, көбейтіп, бөліп, түбір ала алады, ал Паскалина болса, тек қосып, азайта алатын болған. Кейбіреулер машиналар тек естептеулер жүргізіп қана қоймай, шын мәнісінде, өз бетінше ойлап, әрекет етуге қабілетті деп жорамалдаған. 1651 жылы Томас Гоббс «Левиафан» кітабында «жасанды жануар» идеясын ұсынды. Ол «Өйткені, жүрек дегеніміз - бұл серіппе, жүйке - бұл көптеген баулар, буын - бұл көптеген доңғалақтар» деп айтудан танбады.

Логикалық ережелерге сәйкес, қалай болғанда да ішінара сана әрекет етеді және осы ережелердің кейбіреуін имитациялайтын физикалық жүйе құрады деп айту бір басқа; ал сана өзі физикалық жүйе болып табылады деп айту бір басқа. Рене Декарт (1596-1650) алғаш рет сана мен материя арасындағы айырмашылықтар және мұндайда пайда болатын мәселелер туралы талқылауларды жариялады. Сана туралы физикалық түсініктермен байланысты проблемалардың бірі, шамасы, олар еркін ырыққа орын қалдырмайды: егер сана тек физикалық заңдарды басшылыққа алатын болса, онда адам жердің ортасына бағытталып құлауға «шешім қабылдаған» жұмыр таспен салыстырғандай ғана еркін ырық танытады. Декарт дүниені тануда сананың билігін ғана мойындайтын көзқарастың сенімді жақтаушысы болды. Бұл философия қазіргі таңда рационализм деп аталады. Оның өкілдері Аристотель мен Лейбниц болды. Бірақ Декарт, сондай-ақ дуализмнің де қуаттаушысы болды. Ол табиғаттан тыс және физикалық заңдарға бағынбайтын адам санасының бір бөлшегі (жан немесе рух) болады деп есептеді. Екінші жағынан, жануарлар мұндай дуалистік қасиеттерге ие емес, сондықтан да оларды қандай да бір машина ретінде қарастыруға болады. Дуализмге балама материализм болып табылады және соған сай саналы іс-әрекет физика заңдарына сәйкес мимен орындалатын операциялардан құралады . Еркін ырық - бұл тандау үдерісінде қол жетімді нұсқаларды қабылдауға түрлендіретін жай форма.

Математика

Философтар жасанды интеллекттің ең маңызды идеяларын қалыптастырды, бірақ оны формалды ғылымға түрлендіру үшін үш іргелі салада:логика, есептеу және ықтималдық, қандай да бір математикалық нысандандыру деңгейінде жетуге тура келді.

Формалды логика идеясының қайнар көзін ежелгі Грекия философтарының еңбектерінен табуға болады, бірақ оның математикалық пән ретінде қалыптасуы іс жүзінде Джордж Бульдің (1815-1864) еңбектерінен басталады. Ол пікір айту логикасын немесе Буль логикасын егжей-тегжейлі құрастырды (Буль, 1847) . 1879 жылы Готтлоб Фреге (1848-1925) Буль логикасына объектілер мен қатынастарды қосу үшін оны кеңейтіп, қазіргі күнде қолданылатын бірінші ретті логика құрды. Альфред Тарский (1902-1983) ғылымға сілтемелер теориясын алғаш рет енгізді. Бұл теория логикалық объектілерді шынайы өмір объектілерімен қалай байланыстыруды көрсетеді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.