Нашақорлық - қоғамдық дерт

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 21 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ:

1. Нашақолық деген
не ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ..3
2. Нашақорлық – қоғамдық дерт ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 5
3. Қазіргі таңда кәмілетке толмағандар мен жастар
арасындағы нашақорлық мәселесі ... ... ... ... ... ... ... ... .8

Қолданған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ..15

1. Нашақорлық деген не?

Нашақорлық деген әлем жұртшылығын алаңдатып отырған аса қатерлі
дерттің бірі. Толып жатқан жұқпалы аурулардың пайда болуына әртүрлі
себептер әсер етсе, нашақорлық дертін адамзат өзіне өзі жасап алады.
Нашақорлықпен бәріміз бірге бірігіп күресейік деп қанша рет алаулатып-
жалаулатып ұран тстап, қаншама халықаралық ұйым құрылғанымен,
нашақорлықтың жеңілетін түрі жоқ . Тіпті, күннен-күнге ажал тырнағын батра
түсіп, бұрын-соңды біз естімеген түрлері көбейіп келеді. Қазақстанның
есірткі трафигінің бойында орналсқаны ешкімге де жасырын емес.
Ауғаныстаннан, Пәкістаннан ағылған есірткінің түр-түрі батысқа Орталық Азия
арқылы өтетіні де белгілі. Бүкіл дүниежүзіндегі есірткі тасымалының ең көп
бөлігі өтетін Орталық Азия халқына аса қиын болып тұр.
Соңғы кезде есірткі ересек адамдарды ғана емес, жасөсіпрімдерді де
жалмап барады. Бұдан біраз жыл бұрын есірткі ауылға жетпейтіндей көріп
едік. Қазір ауыл жастарының да осы дертке бой алдыра бастағаны жасырын
емес.
НАШАҚОРЛЫҚ ДЕГЕН ҰҒЫМНЫҢ ПАЙДА болғанына біраз уақыт өткенімен,
ТОКСИКОМАН ұғымы, яғни улы затты организмге қабылдау-нашақорлықтың жаңа
бір түрі сияқты тез жайылып келеді. Есірткі пайдалантындарды нашақор деп
айтылғанымен, токсикоман ұғымының дәл аудармасы әлі жоқ..Кейбір
медициналық дәлелдемелерге сүйенсек, наркоман мен таксикоманның
айырмашылығы шамалы екен. Бірі-қатаң тыйым салынған кейбір өсіьдіктер мен
есірткізаттарын пайдаланса, екіншісі-екінің бірінің қолында бар денені
улайтын, ақыл-есіңнен айыратын улы заттарды пайдаланады. Бұлардың екеуі де
денсауыққа аса қауіпті. Улы заттарды организмге қабылдау арқылы бір сәтке
ақыл-есінен адамның кәдуілгі нашақордан ешбір айырмашылығы жоқ..
Нашақорлық-қоғамдағы әлеуметтік дерт. Жақсы ма, жаман ма, бай ма,
кедей ме, шаруасы жоқ. Бір еліктесең болды, жетегіне жармасып кете арасың.
Содан кейін басыңды дан арашалап лы екіталай...
Есірткіге әуестенушілердің көбеюі-әлем жұртшылығын қатты алаңдатып
отыр. Есіркіге құмарлықтың жастар арасында да кеңінен таралуы бүгінгі
күннің өзекті мәселесіне айнлды.
НАШАҚОРЛЫҚ (грек тілінде narcomania-құмарту) –потологилыққұмарлық..
Есірткіні ертеде емге де, көңіл көтеруге де пайдаланыпты. Біздің
заманымызға дейінгі IV ғасырда Шу-Меркі аумағында адамды ұйықтатып
тастайтын әлдеқандай шөп жайында айтыған. Біздің дәірімізге дейінгі V
ғасырда өмір сүрген Геродот жазбаларында да есірткінің адам ағзасына әсері
жайында мәлімет бар. Медицина атасы Гиппократ апиынды емге пайдаланылған.
Александар Македонскийдің жауынгерлері апиынды Оңтүстік Азияға әкеліп
еккен көрінеді. Десе де, Шығыс пен Батыс елдерінде тұтыну XVIII ғасырдан
бастап кеңінен етек алған. Ал, ХХ ғасырдың 60-жылддарында есірткіге елігу
ерекше қарқынмн дами бастады.
Есірткіге әуестеніп алған балалар мен жасөспірімдердің болашағы
бұлыңғыр. Соңғы мәліметтерге сүйенсек, республикалық наркологиялық
орталықта еспте тұрған нашақор адамдардың саны-4736. Диспансерлік есепте
тұрған әйелдердің саны 4939-ға жуық.. Нашақор жасөспірімдер саны 3105 адам
болса, оның 835-і он төрт жасқа толмаған балалар екен.
Көкнәрдің жүйкегше әсер ететінін адамдар осыдан бес мың жыл бұрын
байқаған екен. Содан бері есіркі әлемі ең айлакер мафияға айналған.
Дүниежүзіндегі барлық мемлекеттер мұнымен күресіп келеді, бірақнә,
есірткінің жаны сірі.Өзінде есірткі шикізаты өндірілмейтін, халқы да дұл
дертке бой алдырмаған қостанай облысы еді. Соңғы он жыл ішінде бұл облыста
да есірткі бизнесі пайда болып, тұтынушылар қатары көбейе түсті. Жыл
басындағы көрсеткіш-жыл аяғында екі селеніп артып жатады.
Есірткі дейтін пәлекет бүгін де есік қағып тұрған жоқ, үйімізге
еркіндеп кіріп алған. Тіпті, есірткенің дәмін татпаған баланың өзіі де
қазір оның не екенін, қайдан табуға болатынын, қанша тұратынын, қалай
пайдаланылатынын біледі. Баласының есірткі тұзағына түскенін ата-ана –
болары болып, бояуы сіңгенен кейін байқайды.
Мұның ең қиыны - әр нашақор жыл ішінде өзінің қатарына орта есеппен
он адамды қосад екен.
Нашақордың дені жастар, балалар болып келетіні түсінікті. Есі бар
адам есірткіге жоламайды. Нашақорлардың қанша жасайтыны да белгілі. Азып-
тозып, өмірі қорлықты өтеді, көп жасамайды. Бірақ, олар төңірегіне аса
қәуіпті. Сондықтан да есірткінің зияндылығын баланың санасына жеткізіп,
жиренетіндей етіп тәрбиелей білсек, ең жақсы күрес сол болар еді. Есірткі
сатышулардың, жеткізущілердің жолын кесіп, қатаң жазалау, кейбір елдердегі
сияқты тіпті оларды өлім жазасына кессе де обал жоқ.
Елімізде нашақорлықтың күрт өсуі - әлеуметтік ахалдарды күрлендіре
түсетеіні мәлім. Мәселен, ол СПИД сияқты аса қауіпті жқпалы дерттің кең
таралына жол ашып отыр. Жылма-жыл ел ішінде Жастар-нащақорлыққа қарсы
деген тақырыпта көптеген шаралар ұйымдастырылып жүр. Ішкі ітер министрлігі
мен Ұлтттық Қауіпсіздік комитеті және тағы басқа құзырлы мекмелер тарапынан
бақылау да күшейтілуде. Бірақ, нәтиже аз. Жастардың есірткіге есі кеткені
сонша, оның саудасы қара базарда өршіп тұр. Оның аса қаіпті дерт екенін
біле тұра жастаржағы дәмін бір көруге тым құштар. Сол құштарлықтың аяғы
өкінішпен аяқталуда. Бірақ, жастар жағы оны әзірше сезіне қойған жоқ.

2. Нашақорлық – қоғамдық дерт
Елбасының Қазақстан халқына Жолдауында жаңа ғасырдың негізгі
міндеттерінің бірі – Қазақстан азаматтарының денсаулығы екені көрсетіліп,
оның маңыздылығы дана халқымыздың Тазалық-саулық негізі, саулық – байлық
негізі деген мақаламен нақтылана түсті емес пе?! Ал, жан тазалығының
негізі – салауатты өмір сүру. Ішкілікке, нашақорлыққа салыну тек жеке
адамның денсаулығына ғана зиян келтірмейді, ол қоғамдық тәртіптің бұзуға
және қылмысқа апарар жол. Ең қауіптісі сол ұлттың рухани азуына әкеліп
соқтырады.
Сондықтан, есірткі тек Қазақстанның немесе Ресейдің ғана емес, бүкіл
әлемнің бас ауруы. Есірткінің заңсыз айналымы және оны еріс пайдалануымен
дүние жүзінің барлық елдері күресуге мәжбүр.
Қазіргі таңда бүкіл әлем жұртшылығын алаңдатып отырған есірткі әкелу,
тарату ісі, яғни нашақорлық обасы Қазақстанға да үлкен қауіп төндіріп
отыр. Оған басты себептердің бірі – Қазақстанның наркотик жасалатын көкнәр
мен қарасораның отаны болуында. Айтарлық, дүние жүзі бойынша
нашақорлықпен күресушілердің үрейгін туғызып отырған Ауғанстанда көкнәр
өсімдігі 50 мың гектарды алып жатса, ал Қазақстанда осы өсімдіктер 1
миллионға жуық гектар алқапқа жайылған. Табиғат – Ананың өзі бейімдеген
әйгілі Шу алқабындағы жабайы қарасора 130 мың гектар жерді қамтиды. Және
де сол қарасораның құрамында ең көп наркотикалық элементтер бар көрінеді.
Мамандардың айтуынша, жылына Шу алқабынан 5 – 6 мың тонна марихуана жинап
алуға болады екен.
Осындай шикізат молшылығы нашақорлықтың республикада өсіп-өнуіне жол
ашып отыр. Қолдағы деректерге сүйенсек, елімізде 1997 жылдың өзінде үш
жарым мыңнан астам адам есірткімен ұсталған. Оның 1102-сі жасөспірімдер
болып отыр. өкінішке орай, 10-12 жастағы жасөспірімдердің екісінің бірі
анаша дегеннің не екенін біледі. Біліп қана қоймайды көбі қолданады да.
Қалалардағы дискотекаларда мұны сатып алып, экстазға бөлену
жеткіншектердің сүйікті әуесіне айналған. Ал бұған кім кінәлі?
Жеткіншектерге тауарды жеткізетін кімдер? Әрине, олар көбіне күнкөріс
қарекетімен жүрген наша саудагерлері. Ал сауданы қыздыратындар, оны
тұтынатын нашақорлар. Нашаны шегетін адамдар көбейсе наркобизнес те жақсы
жүреді. Көбіне осынау жаман кеселге шалдыққандар жасөспірімдер мен қыз –
келіншектер болып отыр. Оларды үйлестіретіндер де, қызықтыратын да
ересектер. Себебі, жеткіншек наша іздеп жер кезіп, алыс жолға сапар
шекпейді ғой. Сонда жасөспірімдердің нашамен әуестенуіне дәнекер
болатындар наркобизнеспен айналысушылар және тасымалдаушылар болып отыр.
Айталық, бір адам бір килограмм наша әкелсе, оннан астам жастарды
еліктіреді. Былайша айтқанда, әлгі адам айналасын бүлдіруші -–кәдімгі
құрт.
Бір тәулік ішінде Қазақстан аймағында орта есеппен 120 килограмм
есірткі шекарадан өтіп, сатылады екен. Сонда Қазақстан бұл жөнінде
наркобизнестің орталығы Колумбиядан да асып кетіп отырғаны ма?
Елімізде ең ауыр қылмыс жасау нашақорлардың үлесіне тиеді екен. Нашаны
бір тұтынған адам үшін ол жазылмас дертке айналады. Ол сол күннен бастап
есі кеміс, ауру адамдардың қатарына жатады.
Нашақорлықпен әуестенгендер мейірімділік, достық, адамдық қасиеттері
мүлдем жойылады. Олардың көз алдында тек құмарлық шөбі – анаша, марихуана,
кокаин тұрады. Бастарын жерге ұрып, жаны қиналғанда жанын басатын емі,
дәріс осылар.
Бұл құмарлықтың ақыры – екі жол ақыры өлімге апарады. Біріншісі, ақша
іздеп қылмысқа ұрынады, ал екіншісі жазылмас дерттің бір түрі СПИД ауруына
шалдығады.
Нашақорлық пен есірткі бизнесмен күрес – қоғамдағы тұрақтылықтың, оның
қарышты дамуы мен мемлекеттің көркейе түсуінің алғышарты. Қазақстанның
бірқатар аймақтарындағы нашақорлық жағдайына жүргізілген талдау соңғы
жылдары елдегі есірткіге байланысты қиндықтардың асқына түскенін көрсетті.
Көкнәр тұқымдас шөптердің орнына адам ағзасын тез улайтын әрі бағасы
қымбат героин, апиын секілді канабистік топтағы есірткілер келе бастады.
Есірткіге сұраныстың көтігі мен елдің географиялық орналасуы
контрабандалық есірткі заттарының көптеп тасылуына әсер етуде.
Сексенінші жылдардың соңында Ғылым академисының ғылымдары, бертінді
Ішкі істер министрлігінің ғылыми-зерттеу институты, соңғы уақытта
Интерпол халықаралық ұйымның Қазақстандағы өкілдігі мен республикалық
Жусан қоғамдық қоры негізгі күрес жүргізушілер қатарына қосылған. Бірақ,
бұл байтақ Қазақстан үшін, әрине, тым аз. Себебі, келешек ұрпағымыздың
тозуына әкелетін бұл дертке бүкіл халықтық күрес қажет. Жиырма төрт сағат
бойы бақылау мен тексеру жүргізетін құқық қорғау органдарының жұмысымен
шектелуге болмайды. Өйткені есірткі сататындардың, нашақорлардың екі-үш
проценті ғана ішкі істер органдарының қолына түседі, сонда қалғандарын
шамалай беріңіз...
Елімізде жиырма мыңға жуық нашақорлар тіркеуге алынған, ал жасырын
есірткі құмарлар саны қаншама десеңізші! Әлемдік тәжірибеде анықталған
санды 15 елге көбейтеді. Сонда бізде үш жүз мыңға жуық нашақорлар бар
деген сөз. Демек, бір нашақор 10-15 адамды еліктіреді.
Осынау апат пәленің заламын түсіндіру жұмысымен жүріп, күйзеліп
жүргендердің бірі – жусан қоғамдық қоры (төрайымы Гаухар Исаева).
Жусан қоғамдық қоры құрылғаннан бері, нашақорлыққа қарсы үгіт – насихат
жүргізіп, есірткі, нашақорлық тақырыбына плакаттар мен суреттер кокурсын,
оқушылардың республикалық шығармашылық байқауын өткізген. Сол жайында:
балалар адам түршігерлік жайларды жасырмай жазған дейді, - Г. Исаева, -
мысалы, Атырауданкелген бір хатта ... ауылда айналысатын ештеңе жоқ. Жазғы
демалысқа шыққанымызда, алыстан бір ағалар келіп, біздің әрқайсымызға 200
доллардан береді, сосын көкнәр, апиын секілді есірткілік өсімдіктердің
тұқымын таратады, біз жаз бойы сеуіп баптаймыз. Күзде әлгі ағаларымыз
өнімін жинап алады. Әке-шешелеріміз оған қарсы емес. 200 долларымызға жаңа
оқу жылына қарсы киім-кешек сатып әпереді деп жазылса, Жамбыл облысы Шу
стансасынан келген оқушы шығармасы Шу – біздің асыраушымыз деп
басталады. Тізге берсек, мұндай хаттар жетерлік...
Сол себепте де 1997 жылдың 14 қарашасында Г. Исаеваның ұйымдастыру мен
нашақорларды емдеу – сауықтыру орталығы ашылған болатын. Бұл –
респубикамыздағы бірден-бір орталық. Бұндай орталықтардың көптеп ашылуы
болашақта бұл дерттен арылудың мүмкіндігі бар екенінің белгісі.
Бұл дерттен құтылу үшін, нашақорлықпен күресті науқанға айналдырып,
қағаз жүзінде қалдырмай, жергілікті жерлерді оның орын алу, өсу
себептердің анықтап, әкімшілік, құқық қорғау органдарын, көпшілікті
қатыстыра отырып, үгіт-насихат жұмыстарын жандандырып, нақты іс-қимыл
жасау керек.
Болашақ ұрпағымыздың жан тазалығына бәріміз ат салысайық, ол біздің
борышымыз.
Бүгін жастарымыздың есірткеге әуес болуының басты бір себебі –
жұмыссыздықтың кесірі. Істерге ісі, жұмысы жоқ жастар қаржысы болмаған соң
ұрлыққа бейімделеді, еріккеннен есірткіге ұрынады. Сондықтан жастардың
жұмыспен қамтылуына ерекше көңіл бөлінуі қажет.
Нашақорлық пен наркобизнеске қарсы күрес Қазақстан халқының жарқын
болашағы үшін қажет.
Еліміздің Президенті Н. Назарбаев Қазақстан халқына Жолдауында бұл
мәселеге айрықша назар аударуы жайдан – жай болмаса керек. Ұрпақ болашағын
ойласақ, нашақорлық пен наркобизнеске қарсы шараны бүгін қолға алған жөн.
Ертең кеш болады. осылай жай боларлықпен жүре берсек, енді жиырма – отыз
жылда ұрпағымыз азыптозарына күмән жоқ. Сондықтан ештен кеш жақсы. Бүгінгі
байлам, мынау болуы керек – қауіпті қылмысқа қарсы күресті күшейтейік.
Есірткі ел, ұлт талғамайды. Ендеше, есірткіге есік ашпайық!

3. Қазіргі таңда кәмілетке толмағандар мен жастар арасындағы нашақорлық
мәселесі

Қазіргі таңда нашақорлық мәселесі көкейтесті мәселелердің біріне
айналып отыр. Нашақорлық қоғамның тек әлеметтік-экономикалық жағдайына ғана
емес, мемлекеттілігіміздің өркендеуіне, ұлттық генофондқа қауіп тудырып
отырғаны мәлім.Қазақстан Республикасында нашақорлықпен күресу шаралары
тікелей Азия мен Европадағы орын алып жатқан әскери, саяси, экономикалық
сипаттағы глобальді мәселелермен, сонымен қатар, дүние жүзілік діни
фанатизм, экстремизм, халықаралық терроризм мәселелерімен тығыз байланысты.
Елбасшымыз Н.Ә.Назарбаевтың Сындарлы 10 жыл кітабының жеке бір бөлімін
осы көкейтесті мәселеге арнауы соның дәлелі яғни Белгісі бедерлі белдем
бөлімінде елбасшымыз нашақорлықтың таралуын Бүкіл қатерлі қауіп ретінде
санап, Есірткі -өте ерекше және түпке жететін сала, сондықтан бұл жерде
адамгершілік принциптерін қолданылуы үлкен мәселе . Таразының бір басында
оны әкеліп тарататын адам тұрса, екінші басында соның көмегімен қор
болған есірткі тұтынушылардың ғұмыры тұр деп нашақорлық қауіпін айқын
ашып көрсетті .[1]

Есірткі мәртебесінің анағұрлым биікке көтеріліп кеткенін соңғы жүзжылдық
әрі пайымдауға, әрі мойындауға мәжбір етті : есірткі жеке адамның жаны
мен тәнінің саулығына қауіп төндіретін химиялық дәрі дәрмек болудан асып,
енді көптеген мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігіне тұрақты түрде төнген
әлеуметтік қоғамдық қатерге айналды.

Социологтардың пайымдауынша нашақорлық бүкіл адамзат қауіптенетін
құбылыстар қатарында, яғни ядролық қарулар қолдану мен экологиялық
катострофалардан кейінгі әлем мойынұсынған үшінші мәселе . Осыған
байланысты нашақорлық мәселесіне қылмыстық құқықтық пәндердің араласуы
заңды да. Қазіргі таңда ғы қолданылып жатқан түрлі шаралардың көптігіне
қарамастан , нашақорлық әлеуметтік құбылыс ретінде қоғамның әртүрлі
сфераларын қамтуына байланысты онымен күрестің комплексті әдістерін
қолдануды қажет етеді.

Қазіргі таңда Қазақстан Республикасында кәмелетке толмаған
жасөспірімдердің қоғамның әлеуметтік нормаларына қарсы әрекеттері жылдан
жылға үрей туғызуда.Егерде олардың арасыңда кең таралған қылмыстылық
жағдайы мен өзге де құқықбұзушылықтарын ресми статистикаға сүйеніп
анықтау, бағалау мүмкін болса , ал өзге нысандардағы девиантты
әрекеттерін, яғни нашақорлық сынды құбылысты сипаттауға, бағалауға
мүмкіндік беретін статистикалық мәліметтер жеткіліксіз болуда.

1995 жылдан бері Қазақстан Республикасында есірткілік заттарды пайдалану
үздіксіз даму сипатын алуда. Денсаулық сақтау істері Агенстствосының
мәліметтері бойынша нашақорлық дертіне шалдыққандар 1996 жылдың өзінде
ТМД-ның Ресей, Түркменстан, Қырғызстан секілді мемлекеттермен
салыстырғанда өте жоғары деңгейде болса, 2002 жылы олардың үштен екісін
30 жасқа жетпеген жас тұлғалар құраған. Ресми мәліметтерге жүгінсек, яғни
Қазақстан Республикасы Бас Прокуратурасы құқықтық статистикалық
орталығының статистикалық мәліметтеріне сүйенсек нашақорлар саны 46 мыңнан
асса, оның 1634-ті кәмелетке толмағандар, 4598-і әйел адамдар. [2] Бұл
әрине тек ресми мәліметтер. Ал Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының
есептеулеріне сәйкес Республикадағы әрбір оныншы адам есірткілік
заттарды пайдаланса, әрбір 50 есірткілік заттарды пайдаланушының тек
біреуі ғана ерікті түрде медициналық көмек сұрайды.

Есірткілік заттарды пайдалану барлық уақытта жасөспірімдер мен жастардың
әлеуметтік мәселесі болып келді . Соңғы жылдарда оның жасару тенденциясы
бақыланып келеді, яғни нашақорлардың ең төменгі жастық көрсеткіші 12
жасты көрсетуде.

Республикамызда 1995 жылмен салыстырғанда 2002 жылы олардың саны 8 есеге
өссе, есірткілік заттарды пайдалану нәтижесінде кәмелетке толмағандардың
қайтыс болуы 30%-ке көбейген .Сонымен қатар Республика жасөспірімдерінің 6%-
і есірткілік заттарды бірнеше рет пайдаланса, 10%-і бір рет дәмін татқандар
[3]

Қазақстан Республикасында жүргізілген ресейлік зерттеушілердің
социологиялық сұраулары бұдан өткен сорақылыққа көз жеткізеді.Нақтырақ
тоқталсақ Ресей Ғалым Академиясы мен Әлеметтану Институтының алкоголизм
және нашақорлық мәселелері секторының жүргізген салыстырмалы әлеуметтік
зерттеулеріне сүйенсек 1992 жылдан бастап Қазақстан Республикасында
есірткілік заттарды тұтынушылар саны тез қарқынмен тығыз байланысты болып
отыр яғни орта мектептерді 19%(1992-12%) кәсіптік техникалық мектептерде
32%(1992-21%) жоғарғы оқу орындарында 39%-(1992-25%) есірткілік заттарды
пайдалану жөнінде тәжірибелері бар.Олардың ішінде 3,7%-і есірткілік
заттарды жүйелі түрде пайдаланса , 12,3% кей кездері, 6,7%-і бірнеше мәрте
әртүрін, 40,7%-і тек бір рет пайдаланған.

Есірткілік заттармен танысуда кәмелетке толмағандар көбінесе гашиштен
бастайды. Яғни барлық есірткілік пайдаланушы жасөспірімдердің 60,5%-ін
құрайды. Екінші орында норкогендік сипатқа ие, дәрілік препараттар тұр,
яғни седдативті, жүйкені тынышталдыратын заттар, үшінші орынды апиындық
заттардың тобы алады. Бұл есірткілік заттар кейінгі кезде 2-есеге
көбейген.Сонымен қатар есірткілік заттарға қызығушылық барлық жастағы
топтарға тән болып келеді .Алайда ол 14-15 жас аралығындағы кәмелетке
толмағандарда көп байқалса, 17 жастан кейін қызығушылық аз
байқалады.Есірткілік заттарды жиі пайдаланушылар арасында, есірткілік
заттардан ең бірінші гашиш тобының заттары, апиын кең таралса, кокаин ,
көкнәр, марихуанна, эфедрон тәрізді есірткілік заттар да кездеседі.
Есірткілік заттарды пайдаланушыларға сонымен қатар алькогольдік өнімді
пайдаланушылық та тән болып келеді. [4]

Жоғарыда келтірілген статистикалық мәлеметтер тек ресми мәліметтер
болғандықтан Республикамыздағы есірткілік заттарды пайдаланушы кәмелетке
толмағандар туралы дәлме-дәл, толық мәліметтерді беруі екі талай. Осыған
байланысты олардың саны көрсетілген ресми мәлеметтерден асып түсуі
мүмкін. Алайда көрсетілген ресми мәліметтерге сәйкес кәмелетке толмаған
есірткі пайдаланушылар санының өсуі қазіргі нашақорлық мәселесінің
ерекшелігі бола отырып, оның көкейтестілігін арттырып отыр.

Есірткі адамдардың өмірін қасіретке айналдыруда қауымдарды күйретуде,
адамның қалыпты дамуын білдіруде және қылмысты тудыруда.

“Есірткі барша елдердегі қоғамның барлық салаларын қамтиды есірткіні
қолдану әлемдік жетістіктің ең құнды байлығы жастардың
бостандығы мен дамуына нұқсан келтіруде “деп Елбасшымыз Н.Ә.Назарбаев
айтқандай жоғарыда келтірілген мәліметтер жасөспірімдер нашақорлығын
қоғамдағы ең бірінші мәселе ретінде қарастырудың алғышарты болып
табылады.[5]
“Бала – біздің болашағымыз” дейміз ендеше жасөспірімдеріміздің
нашақорлыққа салынып, өз әрекеттерінің мазмұнын түсінбеуі, болашағымыздың,
Қазақстан Республикасының егемендігі мен тәуелсіздігі, халқы болашағын
бұлдыр ете түсетіндігі бесенеден белгілі.
Қоғамызда қалыптасқан наркоситуацияның нәтижесінде, жоғарыда келтірілген
статистикалық мәліметтер негізінде кәмелетке толмағандар арасындағы
нашақорлықтың ероекшеліктері мен тенденцияларын анықтауға болады :
1. Есірткілік заттардың көлемінің нарықта көбеюі мен тез таралуы.
2. Жасөспірімдер мен жас балалар нашақорлығының өсу темпінің
жоғарылығы.
3. Психотропты заттар мен есірткілік заттар түрлерінің көбеюі
4. Кокаин, героин өзге де синтетикалық есірткілік заттардың таралуының
өсуі.
5. Полинаркомания.
6. Ауылдық жерлердегі есірткілік заттарды пайдаланушы кәмелетке
толмағандардың өсуі.

1996 ж 1999 ж 2002 ж,
Қалада тұратын кәмелетке 99,1 % 97.8 % 95.7 %
толмағандар
Ауылдық жерде тұратын кәмелетке 0.9 % 2.2 % 4.3 %
толмағандар

7. Есірткілік заттарды пайдалауша жасөспірімдердің жастық көрсеткішінің
төмендеуі.
8. Есірткілік заттарды пайдалану жастар субмәдениетінің құрамдас
бөлігіне айналуы.
9. Есірткілік заттарды пайдалануға жасөспірімдерді көптеп тарту.
10. Феминизация. Есірткілік заттарды пайдаланушы қыздар санының көбеюі.
Яғни кәмелетке толмағандар арасында нашақорлықтың кең таралуы. Әйел
жынысты кәмелетке толмағандардың есірткілік заттарды пайдалуына әкеп
соқтыруда.
11. Кәмелетке толмағандар арасындағы нашақорлықтың алдын алу шараларының
дұрыс жетілмеуі. Яғни есірткілік заттарды тарататын қайнар көздер сол
күйінде белгісіз болып қала беруі, пайдаланушы кәмелетке
толмағандарды тәрбиелеу шаралары - ның формальдігі, нашақорлыққа
қарсы пропаганданың сәйкестелген ғылыми негіздер
бойынща жүргізілмеуі.
Тарихқа көз жүгіртсек, адамзатың есірткілік заттарды
пайдалануы бірнеше мыңжылдық қойнауына тереңдеп кетеді. Тек Қазақстан
деңгейінде ғана емес, жалпы дүниежүзілік тәжірибе есірткілік заттар
өркениеттің жетістігі, сонымен қатар оның тежеуіші болып отырғаны,
адамзат атауының дерті екендігі ақиқат.
Ғылыми негізде, есірткілік заттар – адамның іс-әрекеті мен
психикасына тікелей әсер ететін, жүйелі түрде пайдалану нәтижесінде
психикалық және физикалық басыбайлықты, яғни адамның осы заттарды үнемі
пайдаланып тұруға әдеттендіретін, тұтыну қажеттілігін қалыптастыратын
заттар. Халықаралық және мемлекеттік денсаулық сақтау органдарымен
есірткілік заттарға жатқызылатын заттар тізбесі бекітіліп, өзгертіліп
отырылады.
Есірткілік заттарды пайдалану екі нысанда жүзеге асуы мүмкін
- медициналық пайдалану
- медициналық емес, мақсатпен пайдалану. Қазіргі қоғамда көкейтесті
мәселетудырып отырған осы медициналық емес тұрғыда кәмелетке
толмағандардың есірткілік заттарды пайдалануы
Ғылыми әдебиеттерде, кәмелетке толмағандар нашақорлығының алдын
лауға байланысты медицина қызметкерлері, педагогтар, психологтар
жұмыстарында нашақорлық - әлеуметтік тамыры тереңге кеткен дерт және
девиантты іс әрекет ретінде саналып келді. мысалы Дүниежүзілік денсаулық
сақтау ұйымы нашақорлықты, есірткілік заттарды бірнеше рет
пайдаланғаннан кейін туындайтын адамның жүйелі немесе созылмалы
интоксикациялық жағдайы. Осыған байланысты нашақорлар есірткілік
заттарды пайдалану дозасын көбейтіп, оған деген психикалық бағыныштылығы
және физикалық бағыныштылығын арта түседі деп тұжырымдайды.
Психикалық бағыныштылық – организмнің есірткілік заттарды
пайдаланбау нәтижесінде психикалық бұзылыс, психологиялық дискомфорт
жағдайы. Бұл құбылыстар есірткілік заттарды үнемі тұтыну қажеттілігінен
туындайды.
Физикалық бағыныштылық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.