Тұрғызылған тұрғын үйлер аумағы

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 51 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

: 1

КІРІСПЕ: ТҰРҒЫН ҮЙ НАРЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚЫЗМЕТІ МЕХАНИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

: 1. 1

КІРІСПЕ: Тұрғын үйдің әлеуметтік-экономикалық маңыздылығы туралы теориялар мен әдістемелер

3: 6

: 1. 2

КІРІСПЕ: Тұрғын үй нарығы және оған қатысушылардың ерекшеліктері

3: 9

: 1. 3

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығының қалыптасуы мен даму көрсеткіштері

3: 12

: 2

КІРІСПЕ: ТҰРҒЫН ҮЙ САЛАСЫНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ОНЫ ЖЕТІЛДІРУ БАҒЫТТАРЫ

: 2. 1

КІРІСПЕ: Қазақстандық тұрғын үй нарығын дамыту механизмі

3: 27

: 2. 2

КІРІСПЕ: Тұрғын үй нарығы қызметін дамытудың шетелдік тәжірибесі

3: 32

: 2. 3

КІРІСПЕ: Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй қатынастарын реттеудің құқықтық мәселелері

3: 41

КІРІСПЕ: ҚОРЫТЫНДЫ

3: 46

КІРІСПЕ: ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

3: 48

КІРІСПЕ: ҚОСЫМШАЛАР

КІРІСПЕ

Зерттеу тақырыбының өзектілігі. Тұрғын үйлер халық байлығын құрайды, тұрғындарға қызмет көрсете отырып, басты қажеттіліктерін қанағаттандырады, сонымен қатар жылжымайтын мүлікке салық салу объектісі ретінде өз құнының белгілі пайызын бюджетке түсіреді және тұрғын үй операцияларының әр қайсысынан алынған пайыз да бюджетке салық ретінде төленеді. Мұның өзі тұрғын үйдің әлеуметтік-экономикалық маңыздылығын анықтайды. Тұрғын үй саласы ел экономикасының мүддесіне бағдарланған, экономиканың көптеген басқа салаларының тиімді қызмет атқарушы әсері бар және әлеуметтік жағдайларға қатысты сала болып табылады. Қазіргі таңда қазақстандықтардың тұрғын үй жөніндегі талғамы өзгеріп, жоғарылап келеді, тұрғындар сапалы үйлерде тұруға ұмтылады, сонымен қатар халық санының артуымен тұрғын үй тапшылығы да басты мәселеге айналып отыр.

Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуі қоғамның барлық салаларына өз әсерін тигізіп, жаңаша ұйымдастыру, қызмет ету бағыттары мен көптеген тұрмыстық мәселелерді туындатты, сонымен қатар тұрғын үй саласы мен шаруашылығы қызметтері де көптеген өзгерістерге ұшырады, бұл Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығының дамуына әкеліп, халықтың тұрмыс тіршілігін нарықтық бағытқа бұрды. Нарық инфрақұрылымының кеңеюі тұрғын үй құрылысының көлемі мен сапасына тікелей әсер етіп қана қоймай, тұрғындардың қолайлы жағдайда өмір сүруіне себепші болады. Сондықтан тұрғын үй нарығын дамыту бағыттарын анықтау және ұтымды ұйымдастыру қоғам үшін аса маңызды. Тұрғын үй ерекше тауар, оның құны мен оған деген сұраныс пен ұсыныс арасында көптеген келеңсіздіктер соңғы кездері жиі кездесуде, мұны мемлекет тарапынан реттеу жағдайларын қарастыру аса маңызды мәселе болды және Қазақстанда Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламалары қабылданып, жүзеге асырылуда. Тұрғын үй нарығын дамытуға мемлекеттік, жергілікті органдар, банктік қаржы ұйымдары, ірі кәсіпорындар және т. б. мекемелер өз үлестерін қосуда, ал олардың қызметінің нарықта ұтымды жүргізілуі экономикалық дамуға оң әсер береді және экономиканың басқа да салаларына өз ықпалын тигізеді.

Тұрғын үй саласын дамыту мемлекеттің саяси маңызды міндеттерінің бірі және бұл Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стратегиясының басым бағыттарында көрініс тапқан. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына арналған жыл сайынғы Жолдауларында да тұрғындардың баспана жағдайы, оларды тұрғын үймен қамтамасыз ету басты міндеттердің бірі болып қарастырылады.

Елдегі мерзімдік бағдарламалардың қабылдануы да оңды нәтижелер беруде, ал 2008-2010 жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй құрылысының мемлекеттік бағдарламасы тұрғын үй құрылысын жүргізу және тұрғындарды қол жетімді үйлермен қамтамасыз етуді қарастырады. Бағдарламаның мақсаты:

ұсыныс және сұраныс тарапынан толық қанды баланстанған нарықты дамыту;
тұрғын үй құрылысына жеке инвестицияларды тарту;
жеке тұрғын үй құрылысын дамытуды ынталандыру;
тұрғын үй құрылысы аудандарының инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымын дамыту;
ипотекалық несиелендіру жүйесін жетілдіру мен несиелендіруді кепілдендіру, құрылыс жинақ жүйесін, жалгерлік нарық қызметін дамыту болып табылады.

Жоспарланған қаржы ресурстарының көлемі 300, 8 млрд. теңгені құрап, соның ішінде 2008 жылы − 10, 3 млрд. теңге, 2009 жылы − 102, 8 млрд. теңге, 2010 жылы − 87, 7 млрд. теңге болатындығы жобаланған және бюджет есебінен қаржыландыру − 136, 8 млрд. теңгені құрайды. Бағдарламаны іске асыру барысында әр жыл сайын құрылыс көлемі артып, үш жылда − 26, 1 млн. шаршы метр үй тұрғызумен қатар 2, 1 млн. шаршы метр қол жетімді үйлер, соның ішінде: 2008 жылы − 0, 86 млн. шаршы метр, 2009 жылы − 0, 73 млн. шаршы метр, 2010 жылы − 0, 54 млн. шаршы метр қарастырылады.

Қазіргі тұрғын үй нарығының инфрақұрылымы даму үстінде, нарықта көптеген институттар қызмет етеді, олардың қызмет ету жағдайларын талдау елдің әлеуметтік-экономикалық мәселелерін шешуде қажетті болып табылады.

Тақырыптың ғылыми зерттелу дәрежесі. Тұрғын үй нарығы, мәселелері, тиімді қызмет етуі Дж. М. Кейнс, А. Смит, Ф. Энгельс, Э. Хансен, Р. Харрод және т. б. экономист ғалымдардың еңбектерінде жан-жақты қарастырылған.

Сонымен қатар шетелдік ғалым экономистер еңбектерінде тұрғын үй нарығы зерттелген: Т. Г. Зайнуллин, Н. Г. Лукянова, В. Л. Ясько, О. Э. Бессонова, С. Глазунов, В. Самошин, В. В. Бузырев, В. С. Чекалин, М. А. Федотова, И. В. Довдиенко, И. А. Рахман, Г. М. Стерник, В. И. Ресин, А. В. Стулов, Ю. В. Пашкус және т. б.

Н. Ә. Назарбаев, Н. К. Мамыров, М. К. Байгисиев, У. К. Шеденов, К. А. Сагадиев, C. Б. Абдыгаппарова, Р. А. Алшанов, Е. А. Туркебаев, Ұ. М. Искаков, Т. М. Утин, Ч. Н. Чан, Ө. Қ. Есқараев, Е. Б. Жатканбаев, У. К. Шалболова, Г. Б. Халелова, К. В. Онлабаев, Л. Б. Кулумбетова, С. А. Илашова, А. К. Кошанова, Г. В. Косолапов, Н. С. Шыныбеков, Т. Б. Баяхметов, И. Ю. Бенке, А. К. Мусанова және т. б. ғалымдар мен басқа да авторлардың ғылыми еңбектерінде нарық зерттеліп, қарастырылған.

Тұрғын үй нарығын басқару 1991 жылдан басталып, «Мемлекет меншігінен алу және купондық жекешелендіру», «Меншік туралы», «Жаңа Тұрғын үй саясаты туралы», «Тұрғын үй қатынастары туралы» және т. б. заңнамаларға негізделе отырып жүргізілуде.

Зерттеу жұмысының мақсаты мен міндеттері. Зерттеудің мақсаты тұрғын үй нарығындағы субъектілер мен объектілердің қызмет етуіндегі қиыншылықтар, кемшіліктердің анықталуы негізінде тұрғын үй нарығын әрі қарай жетілдіре отырып, дамытудың экономикалық механизмін әзірлеу. Қойылған мақсаттарға байланысты келесі міндеттерді зерттеу қарастырылған:

нарық механизмін сараптау, тұрғын үй нарығын одан әрі дамытудың ғылыми аспектілерін зерттеу;
шетелдік тұрғын үй нарығының дамуындағы тәжірибелерді жинақтап, зерттеу;
отандық тұрғын үй нарығының даму үрдісін зерттеу және өзекті мәселелерін анықтау;
тұрғын үй нарығын дамытушы бағдарламалардың қызметін сараптау және оны одан әрі дамыту үшін ұсыныстар жасау;
тұрғын үй сферасын жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу.

Зерттеу нысаны - Қазақстан Республикасының тұрғын үй саласы нысандары.

Зерттеу пәні - Тұрғын үй нарығының қызмет ету процессіндегі пайда болған нарықтық экономикалық қатынастардың дамуы.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негізі. Тұрғын үй нарығын дамыту мәселелері бойынша жарияланған шетелдік және отандық экономист ғалымдардың ғылыми еңбектері; заңнамалар; нормативтік актілер; құжаттар; мемлекеттік және жергілікті органдардың мерзімдік бағдарламалары; статистикалық мекемелердің көрсеткіштері; тұрғын үй мекемелерінің есебі; бұқаралық ақпараттар, www-серверлер материалдары.

Зерттеу барысында мынадай әдістер қарастырылды: мәліметтерді талдау, салыстыру, динамикалық, сызбалық көрсеткіштер.

Жұмыстың құрылымы және көлемі. Диплом жұмысы кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және қосымшалардан, оның ішінде: 5 сурет, 5 кестеден, 13 қосымшадан тұрады. Жалпы көлемі - 51 бет.

1 ТҰРҒЫН ҮЙ НАРЫҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН ҚЫЗМЕТ ЕТУ МЕХАНИЗМІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ

1. 1 Тұрғын үйдің әлеуметтік-экономикалық маңыздылығы туралы теориялар мен әдістемелер

Адамзаттың өміршеңдігі үшін әл-ауқаттылық, соның ішінде баспана мәселесі өмір сүрудің негізгі қажеттіліктерінің бірі болып саналады. Эволюциялық даму барысында жұртшылықтың осы қажеттіліктердің мөлшері мен сапасына деген талап-талғамы күшейе түсетіні аксиомалық заңдылық. Тұрғын үйлер халық байлығын құрайды, тұрғындарға қызмет көрсете отырып, басты қажеттіліктерін қанағаттандырады, сонымен қатар жылжымайтын мүлікке салық салу объектісі ретінде өз құнының белгілі пайызын бюджетке түсіреді және тұрғын үй операцияларының әр қайсысынан алынған пайыз да бюджетке салық ретінде төленеді. Мұның өзі тұрғын үйдің әлеуметтік-экономикалық маңыздылығын көрсетеді. Тұрғын үй саласы ел экономикасының мүддесіне бағытталған, экономиканың көптеген басқа салаларының тиімді қызмет етуіне әсері бар және әлеуметтік жағдайларды қарастыратын сала болып табылады.

Халықтың өмір сүру деңгейін және материалдық жағдайының белгісі оның тұрғын үйі болып табылады. Ф. Энгельс: «адамдардың тамақтануы, шөлін қандыруы, тұрғын үйінің болуы және киінуі, саясатпен, ғылыммен, өнермен, дінмен айналысуы үшін бастапқы кезекте тұрады» деп қарастырған [1] . Бұл қажеттіліктердің ішінде тұрғын үйдің орны қазіргі қоғамда да ерекше, оған деген сұраныс пен сапалық талап, талғам қоғамның дамуымен күн санап артып келеді. Тұрғын үй − халықтың тұрмыс жағдайының өлшемі, елдің әлеуметтік-экономикалық жағдайының белгісі. Қазіргі таңда халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайында тұрғын үй мәселесі ең бір өзекті, күрделі тұрмыстық мәселеге айналып отыр, сондықтан елдегі тұрғын үй нарығын дамыту мемлекеттің басты назарында болатын мәселе. Елімізде үй-жайы айтарлықтай тұрғындар да, баспанасы жоқ, тіпті оны жөндей алмай жүрген тұрғындар да кездеседі. Тұрғын үй саласы ел экономикасының мүддесіне бағытталған, экономиканың көптеген саласының тиімді қызмет етуіне әсер ететін және экономикалық өркендеуді қамтамасыз ететін сала болып табылады. Тұрғын үй саласы шаруашылығының нарықтағы жағдайы мен дамуын экономист ғалымдар өз еңбектерінде жан-жақты қарастырып келеді.

У. К. Шеденов еңбектерінде тұрғын үй шаруашылығының қызметі жоғары маңызға ие бола отырып, халықтың жоғары сапалы игіліктермен қамтамасыз етілуін қарастырады [2] .

Адамның тұрғын үйге деген қажеттілігі мүмкіндіктеріне байланысты үнемі өзгеріп отырады, бұл тұрғын үйдің орналасуынан басталып, сапасы мен сол тұрғын үй-жайына байланысты көрсетілетін қызметтерге де тәуелді, ал қажеттіліктердің үнемі артып отыруы тұрғын үй нарығының дамуына әсер етеді.

Я. Корнай еңбектерінде « . . . егер барлығы екі бөлмелі пәтерде тұрса, олардың көпшілігі үш бөлмелі пәтерге ұмтылады, ал үйлі адам тағы саяжайлы болуды ойлайды . . . » деген пікірі жоғарыдағы тұжырымымызды нақтылай түседі [3] .

С. А. Илашеваның «Тұрғын үй нарығының дамуы мен қалыптасуы» атты ғылыми зерттеу жұмысында тұрғын үй нарығы − тұрғын үй қоры және тұрғын үй қызметінің нарығынан тұратындығы анықталып, олардың арасындағы қатынастар қарастырылады және тұрғын үй нарығының құрылымдық сызбасы ұсынылады [4] .

А. К. Мусанованың «Тұрғын үй коммуналдық шаруашылығын экономикалық-математикалық үлгілеу атты еңбегінде тұрғын үй саласына, тұрғын үй коммуналдық шаруашылығына талдау жүргізіледі және инвестициялық ресурстардың тапшылығы жағдайында нарықтағы тұрғын үйлерді күрделі жөндеу мен жаңартудың инвестициялық бағдарламаларын оңтайландыру және сол бойынша шешім қабылдау барысы зерттеледі [5] .

Н. С. Шыныбековтың «Қазақстандағы тұрғын үйді несиелендіруді жетілдіру жолдары (Қазақстан материалдарында) » атты еңбегінде ҚР ипотекалық несиелендіру жүйесі, негізгі құрылымдық элементтері, несиелендіру объектілері қарастырылып, шетелдік нарықтағы үлгілерге назар аударылып, оларды Қазақстандық тұрғын үй нарығын дамытуда қолданудың алғышарттары мен факторлары анықталады [6] . Автор несиелендірудің құрылысқа бағытталуы мен жетілдірілуін нарықта қажетті деп санайды және ҚР тұрғын үй құрылысын қаржыландыру көздері мен ипотекалық несиелендіру үлгісін, несиелік қарызды қайтару жолдарын жетілдіру бойынша әдістемелерін ұсынады.

Т. Б. Баяхметовтың «Қазақстан Республикасы құрылыс кешеніндегі шаруашылық қызметті реттеу механизмі және дамыту стратегиясы» атты еңбегінде автор 1991-1997 жылдар аралығында экономикалық жағдайға байланысты құрылысы тоқтап қалған объектілерді салып, аяқтау нарықта қаражаттың жедел қайтарымын беретіндігін және құрылыс саласында ғылыми-техникалық саясатты жүргізу арқылы стратегиялық мақсатқа жету жолдарын үш кезеңге бөліп қарастырады [7] . Бұл кезең аралығында құрылысы тоқтап қалған объектілердің көпшілігі тұрғын үйлер болды, ол төлем қабілеттіліктің төмендігі, бюджет тапшылығымен байланыстырылды, сондықтан автор тұрғын үй құрылысының жаңа технологиясын, жергілікті материалдармен құрылыс жүргізуді, аз қабатты үйлердің салынуын қажет деп санады.

Н. Я. Раскина еңбектерінде тұрғын үйдің тауар ретіндегі құндылығын қарастыра келе, оны екі бағытта жіктейді: біріншісі - айырбас құнының болуы, екіншісі - тұтыну құндылығына байланысты [8] .

Х. Ламперттің зерттеуінде тұрғын үй нарығында кәсіпкерлердің ерекше қасиеті қарастырылады, себебі олар нарықта шешім қабылдай отырып, бәсекелестікке түседі және соның негізінде техникалық прогресс дамып, арзан, жаңа технологиялар нарыққа әкелініп, жаңа талғамдағы тұрғын үйлер салынады [9] .

М. В. Вишневскаяның «Тұрғын үй нарығы: басқарудың теориясы мен тәжірибесі» атты еңбегінде тұрғын үй нарығы тұрғын үй қорлары мен тұрғын үй қызметі жүйесіне байланысты қалыптаса отырып, экономикалық қатынастар түрінде зерттеледі [10] .

А. А. Аксенов тұрғын үй нарығының басқа нарықтармен тығыз байланыста екендігін анықтай келе, әлеуметтік маңыздылығын және күрделілігін көрсете отырып, тұрғын үй нарығындағы экономикалық заңдылықтарға назар аударды [11] .

Т. М. Утиннің «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй нарығы: қызмет ету спецификасы мен даму перспективасы» тақырыбындағы еңбегінде тұрғын үй нарығындағы сұраныс, бағаға сұраныстың әсері, тұрғын үйді отбасының таңдау жағдайлары мен оған табыстың әсері жан-жақты қарастырылып, Алматы қаласы бойынша тұрғын үйлер қорын бағалық аудандарға бөлу, функционалдық жүйелер мен тұрғын үй ипотекасы бойынша тауар және ақша ағымының үлгісі құрылады [12] . Т. М. Утин еңбектерінде тұрғын үй нарығы ұлттық нарықтық экономиканың секторы ретінде тұрғын үй қоры объектілерінен, экономикалық субъектілерден, нарықтың қызмет ету процесінен, яғни өндіріс процесінен (тұрғын үй салудан), тұтынудан (пайдаланудан) және тұрғын үй объектілері айырбасынан, нарықты басқару мен қызмет ету механизмдерінен (нарық инфрақұрылымынан) тұратындығы қарастырылады. Бұл еңбектерден мынадай тұжырым жасауға болады: тұрғын үй нарығы тұрғын үй қорынан және тұрғын үй қорымен жасалатын : сату, сатып алу, айырбастау, тұрғын үй құрылысы, инфрақұрылымы, тұрғын үйді жалға беру, кепілге қою, тұрғын үйге инвестициялау бойынша көрсетілетін қызметтердің жиынтығы мен нарықтағы субъектілер, басқа да қатысушылар арасында болатын нарықтағы экономикалық қатынастар ретінде сипатталады. Ал тұрғын үй нарығының дамуы осы байланыстардың қалыптасу бағытын көрсетеді.

1. 2 Тұрғын үй нарығы және оған қатысушылардың ерекшеліктері

Тұрғын үй саласы - бұл тұрғын үй нысандарына жеке меншік үстемдік ететін халық шаруашылығының ерекше тармағы. Тұрғын үй саласының нысандары жылжымайтын мүліктер рыногының негізін құрайды. Тұрғын үй құрылысының жағдайы елдің экономикалық даму деңгейі мен оның тұрғындарының өмір сүру дәрежесімен тікелей байланысты. Бүгінгі күні аталған рынок бизнестің табысты түріне айналды. Сондықтан да, Қазақстан Республикасында жылжымайтын мүліктер рыногының қарқынды дамуы осы салаға инвестиция салуға дайын мемлекеттің, көптеген бизнес-құрылымдардың назарын өзіне аудару үстінде.

Тұрғын үйдің тауар ретіндегі ерекшелігі. Тұрғын үйлердің адам өмірі және адамның басты қажеттіліктерін қанағаттандырудағы орны ерекше, оған деген сұраныс пен сапалық талап, талғам қоғам дамуымен күн санап өзгерістерге ұшырап, артып отырған жайы бар. Бір уақытта тұрғызылған үй басқа тауарлар секілді нарыққа түседі, бірақ басқа тауарлардан ерекшелігі табыс деңгейі бойынша жоғары бағаланатындықтан, тез арада саудалану жағдайына ие болмауы мүмкін. Сондықтан нарық операцияларында агенттіктер, қаржы компаниялары, делдалдар қызметтері қажет етіледі, дұрыс ұйымдастырылған нарық дереу сатып алыну мүмкіншілігін ұсынады. Нарықта ұзақ мерзімде өнім саны жоғарылап, баға тұрақталады, қысқа мерзімде баға өзгеріске бейім, бұл тауар нарығына кері жағдай. Тұрғын үй тауар ретінде ұзақ қолданылады, оны өндіру үшін уақыт пен үлкен көлемде капитал қажет етіледі, қалыпты экономикада тұрғындардың жинағын, инвестициялық ресурстарын қалыптастыруға экономикалық өсім әсер етеді [13] .

Тұрғын үйлердің әрқайсысы бір-бірінен құрылыс материалына, салыну жобасына, сыртқы пішініне қарай және өзге де белгілерінің болуымен байланысты ерекшеленеді. Тұрғын үйлердің көпшілігі салынған жеріне тәуелді және орнынан қозғау немесе көшіруге мүмкіншіліктер көп жағдайда бола бермейді. Сонымен қатар тұрғын үйдің бағасы жоғары болғандықтан, оны сатып алуда мүмкіндіктің шектеулілігі, оның отбасы табысына қарағанда жоғары бағаға ие болуынан туындайды. Тұрғын үйлер өз иесіне бірнеше жылдар қызмет етеді. Соңғы кездері банк жүйесі қызметтерінің дамуына байланысты тұрғын үйлер кепілдік объектісі ретінде қарастырылады. Тұрғын үй кез келген тауар сияқты әртүрлі болуына байланысты және дәстүрлі тауарларға қарағанда біртекті еместігіне, біртұтастығына, ұзақ мерзімге қызмет ететіндігіне, жоғары бағалануына байланысты ерекшеленеді. Тұрғын үй қорына жүргізілген зерттеулер нәтижесінде тұрғын үйдің ерекше белгілерін анықтай отырып, төмендегі суретті ұсынуға болады (сурет 1) .

Сурет 1 . Тауар ретіндегі тұрғын үйдің ерекше белгілері

*дерек көзі: А. Л. Борисов, Э. Я. Бубес, Н. Г. Ревунова тұжырымдары негізінде құрастырылды

Нарықта тұрғын үйлерді тез арада тұрғызып сатудың қиыншылықтары бар, сондықтан тұрғын үйлердің басқа тауарлардан ерекшелігі − уақытқа тәуелділігінде болса керек.

Сонымен қатар басқа тауарлармен салыстырғанда тұрғын үйдің басты ерекшелігі − тұрған орнына тәуелділігі, соған байланысты оның өзіне ғана тән бірнеше жағдайларды қарастырамыз, олар:

тұрғын үй бойынша көрсетілетін коммуналдық қызметтердің болуы;
сыртқы орта мен орналасқан ауданының беделділігі;
тұруға ыңғайлылығы мен қолайлылығының қамтамасыз етілуі;
аймақтағы салық салу жағдайы мен оның деңгейі;
үйді алудағы қол жетімділік көрсеткіштері, бағасы және т. б.

Тұрғын үйлер адамзат өмірінің материалдық қажеттіліктерінің басты объектісі болып табылады. Оның түрлері мен сапасының деңгейі өндіріс, өндіргіш күштердің, құрылыстың, қоғамның әлеуметтік дамуымен, қоршаған географиялық ортамен және т. б. анықталады.

Нарықтағы тұрғын үй қоры және олармен болатын операциялардың бағытына, тұрғын үйлердің бастапқы, қайталама нарығының қызметін негізге ала отырып тұрғын үй нарығының жалпы жіктемесін ҚОСЫМША А және ҚОСЫМША Б- дан көруге болады .

Тұрғын үй нарығына зерттеулер жүргізу үшін дипломдық жұмыста нарық категориялары -нарықтағы сұраныс, ұсыныс, баға, инвестиция, табыс, және олардың арасындағы тәуелділіктер қарастырылды.

Тұрғын үй нарығындағы сұраныс. Экономикалық ғылыми зерттеулерде нарықтағы сұраныс тұтынушылар тарапынан анықталады [15] . Біз де, осы тұжырымдарға cүйене отырып, тұрғын үй нарығында сұраныс тұрғындар, инвесторлар тарапынан болады деп қарастырамыз. Тұрғындардың қажеттілігіне, инвесторлар мүддесіне қарай үйге деген сұраныс пайда болып, тұрғын үйдің ерекше белгілері мен тұрғындардың қаржылық жағдайына байланысты қажеттіліктері қанағаттандырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.