Ипотекалық несиенің мәні

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе
I тарау Ипотекалық несиенің мәні
1.1 Ипотекалық несие туралы түсінік
1.2 Ипотекалық несиені ұйымдастыру үрдісі

II тарау Қазақстандағы ипотекалық несиенің
коммерциялық банктерде жүзеге
асуы (Ипотека Lights мысалында)
2.1 Қазақстан Ипотекалық Компаниясының негізгі бағыттары
2.2 Халық банкіндегі Ипотека Lights несиесінің бағдарламасы және басқа
наиелер түрлері
2.3 Тұрғын үй құрылыс жинағы және Мемлекеттік тұрғын үй бағдарламасы

III тарау Дүниежүзілік тәжірибе және
Қазақстандағы ипотекалық несиенің
дамуы
3.1 Ипотекалық несиенің шетелдік тәжірибесі
3.2 Қазақстандағы қазіргі кездегі ипотеканың дамуы және мүмкіншіліктері

ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

К і р і с п е

Мемлекеттің деңгейі мен негізін анықтауда экономика негізгі рөл
атқарады. Оның әрбір саласын сәйкестілікпен жұмылдыру маңызды
іс болып табылады. Әрбір елдегі нарықтық қатынастардың маңызды
бөлігін несие мекемелері құрайды, яғни банк тараптары басты рөл
атқарады.
Менің бұл тақырыпты таңдау себебім - жылжымайтын мүлік
рыногы қазіргі кезде инвестиция салатын бірден-бір табыс көзі болып тұр.
Ал, ипотекалық несие – бүгінгі таңда өзекті тақырып болып табылады.
Себебі Қазақстанның әр бір азаматы өз пәтеріне ие болғысы келеді,
сондықтан бізідің елдегі тұрғын үй мәселесін тереңірек
түсініп, танып білгім келеді.
Ипотекалық несиенің ең басты мақсаты – экономикалық және
әлеуметтік салаларды жетілдіру.
Ипотекалық несие – жылжымайтын мүліктерді, жерді, тұрғын үй және
өндірістік ғимараттарды кепілдікке ала отырып берілетін қарыз. Ипотекалық
несие тұлғаларда қаражат жеткіліксіз болса да, коммерциялық банктер арқылы
тұрғын үйді иелене алуға мүмкіншілік береді.
Ипотеканың тарихына тоқталатын болсақ, ипотекалық несие жүйесі
мемлекеттік дворяндардың жер банкі мен мемлекеттік жер банкі, 10
акционерлік жер банктері, 36 қалалық несиелік банктер мен ипотекалық
несиенің басқа да банктерінен құрылды.
Ипотекалық несиенің ең маңызды қызметі- кәсіпорындардың,
фирмалардың және тұрғын үй құрылыстарының
қажеттіліктерін мемлекеттік қаражат көздерінен банктік несиеге алмастыруда
үлкен роль алады.
Қазақстанда ипотеканың өріс алуы Президенттің Үкімімен, Заң
күші бар, 1995 жылдың 23 желтоқсан айының Жылжымайтын мүлік
ипотекасы туралы заңынан басталды деп айтуға болады.
Курстық жұмысты көрсетілген талаптарға сай орындау үшін,
еліміздегі Ипотекалық несиенің мәселелерін талдау бойынша, жарық көрген
бірнеше әдебиеттерді, газеттерді қолдандым.

I тарау Ипотекалық несиенің мәні
1.1 Ипотекалық несие туралы түсінік
Мемлекет басшысы Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша
қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы атты жыл сайынғы Жолдауында
алға қойған міндеттерді, қазақстандық бизнес-қауымдастығы зор ықыласпен
қабылдады. Ұлттың алдына өршіл, бірақ қолжетерлік мақсаттар қойылды.
Еліміздегі жүйе құраушы қаржы институттарының бірі болып табылатын біздің
банк экономиканы жаңартуға белсенді түрде қатыспақ ниетте, өйткені әзірге
шикізаттық емес секторды қаржыландыруда отандық банктерден басқа балама
жоқ. Әрине, бұл үшін ұзақ мерзімді кезеңге арналған перспективаларды
көрсету қажет.
Әр отбасының арманы бұл өз пәтерінің болуы, бұл мұқтаждығын
қанағаттандырмай, басқа қоғамдық проблемаларды айтуға болмайды. Сондықтан
қазқстандық азаматтарды мәртебелі тұрғын үймен қамтамасыз ету бұл қоғамдық
– экономикалық міндет болып табылады. Елбасы Н.Назарбаевтың 2005 жылғы
жолдауында айтылғандай, тұрғын үй саясатын ең басты мақсат ету тиіс.
Солайша, бұл роль ипотекалық несиеге жүктеледі.
Ал бұл несиенің түрін қамтамасыз ететін ипотекалық банктер.
Ипотекалық банктер дегеніміз бұл – жерді және жылжымайтын мүлікті кепілге
ала отырып, ұзақ мерзімге несиелік операцияларды жүзеге асырады. Бұл
банктер пассивтерінің басым бөлігі ипотекалық облигациялар, акциялар және
тағы басқа да бағалы қағаздар құрайды.
Ипотекалық несие – бұл, жерге меншікті қоса алғанда, жылжымайтын
мүлікті кепілге алып берілетін несие.
Ипотека – жалған қарапайым құрал: кредитор қарыз алушыға оның жеке
жлжымайтын мүлкімен қамтамасыз етілген несие береді.
Ипотека ең қарапайым деңгейде төмендегілердің болуын білдіреді:
• Айырбас құралы және құн өлшемі болып табылатын тұрақты валютаның;
• Жеке меншіктің болуы, оның болашақтағы бағасы ағымдағы ақша
бірліктерінде тұрғын үй рыногының болжалды сұраныспен белгіленіп
отырады.
Ипотеканың жұмыс ісеуі үшін кем дегенде мына 3 шарт орындалуы қажет:
• Несие түрінде пайдалануға болатын ұзақ мерзімді қаржылық ресурстардың
болуы;
• Табысы несиені өтеуге қабілетті потенциалды клиенттердің болуы;
• Баспананы кепіл түрінде пайдалануға заңды рәсімделген құқық;
Ипотекалық ссудалардың келесі схемаларын бөліп көрсетуге болады:
• Типтік (стандартты) ипотекалық ссуда;
• Төлемдер өсімі ссудасы;
• Салым сомасы периодты үлкеетін ипотека;
• Кепіл шоты мен төмендетілген ставка ипотекасы;
• Пайыздық мөлшерлемесі қайта қарастырылып отыратын ипотека;
• өзгермелі пайыздық мөлшерлеме ипотекасы;
• мүлік құнының өсімін бөлу ссудасы;
• кері аннуитет кепілхаты бойынша ссуда.

Типтік (стандартты) ипотекалық ссуда. Бұл ссуда бойынша операцияның
басында қарыз алушы, мысалы үй салу үшін, кредитордан белгілі бір сома
алдаы. Содан кейін ол негізгі соманы өтеу үшін, әдетте әр айға бірдей
бөлінген соманы төлеп отырады. Келісім шарттағы мерзімнің аяғында қарыз
толық өтеліп болуы тиіс.
Төлемдер өсімі болатын ссуда қарыз алушының табысы алғашқы 5-10
жылдарда үнемі өсіп отыруын қажет етеді. Қалған периодтағы төлемдер тұрақты
болып қалады. Нәтижесінде бұл схема, алғашқы жылдары ағымдағы шығындардың
мөлшері пайызды өтеу сомасынан жа төмен болуына әкеледі. Сондықтан, басында
негізгі қарыз мөлшері көбейіп отырады да, кейін ол азаяды. Қарыздың толық
өтелуі соңғы төлеммен аяқталады.
Салым мөлшері периодты өсетін ипотека өспелі төлем ссудасына жақын.
Бұл жағдайда келісілген схема бойынша әр 3-5 жыл сайын салым сомасы көбейіп
отырады.
Төлем сомасы өзгеретін ипотека кезінде қарыз алушы тек пайыз сомасын
төлейтін льготтық период орын алуы мүмкін. Бұл әдіс төлем ауыртпалығын
бөлуде де жақсы нәтиже береді.
Кепіл шоты мен төмендетілген мөлшерлеме ставкасы. Бұл схема дәстүрлі
ипотека (кредитор үшін) мен төлем өсімі ссудасын (қарыз беруші үшін)
біріктіреді. Борышқор кепіл шотына белгілі соманы салады да, периодты салым
аударып отырады. Жетпеген сома кепіл шотынан алынады. Шоттағы қалдық сома
нақты қарыз мөлшерін азайтады.
Пайыздық мөлшерлемесі ара – тұра қайта қарастырылып отырылатын
ипотека кезінде тараптар әр 3-5 жыл сайын қайта қаралған проценттік ставка
негізінде несиені жаңартып отырады. Осы арқылы орта мерзімде
қаржыландырғанда қарызды ұзақ мерзімді өтеу және қор рыногының өзгермелі
жағдайына келісімшарттық икемделуі болады.
Өзгермелі пайыздық ставкалы ипотекасында ставканың деңгейі
келісімшартта белгілі көлем мөлшерінде тіркеледі. Ол бір көрсеткіш немесе
индкспен байланыстырылады. Ставканы қайта қарастыру әдетте жарты жылда бір
рет жүргізіледі.
Мүлік құнының өсімін бөлу ссудасы тараптар келісімшартта кредитордың
ссудасы төмендетілген пайыздық ставкамен ұсынуын қарастырады. әдетте ставка
нарықтық мөлшермен салыстырғанда үштен бірге төмендетіледі. Дәл осындай
мөлшерде кепіл мүлкін құнының үлесі кредиторға компенсация ретінде
төленеді.
Кері аннуитет кепілхаты бойынша ссуда үй иегерінің оның кепілге
қойған үйінен табыс алуға бағытталған. Бұл операция мүлікті оның құнын
бөліп төлеуге ұқсас.

1.2 Ипотекалық несиені коммерциялық банктердегі ұйымдастыру үрдісі
Кредиттік мәміле мен оның тәртібі мен шартының маңызы зор. Кредиттік
келісімшартта тараптардың анықтайтын қажетті шарттарына келесілер жатады:
ұсынылатын кредит мөлшері, қарыз алушы төлейтін пайыз мөлшерлемесі,
мерзімінен бұрын келісімшартты тоқтату негіздемелері мен басқа да шарттар.
Ипотекалық несиені берудің алғышарты болып қарыз алушының ипотекалық
келісімшартқа қол қоюы болып табылады. Ипотека жөнінде келісім шартта
тараптар келесі шарттарды белгілейді: ипотекаға қойылатын зат, ипотека
берілетін тұрғын үйдің құны, ипотекалық міндеттеменің мазмұны, негізгі
міндеттеменің мөлшері, міндеттемені өтеу мерзімі, ипотекадан бас тарту
жағдайы жіне т.б. шарттар.
Ипотекалық немиені алу процедурасы стандартталынған және келесі
кезеңдерден тұрады:
1. бұл кезеңде қарыз алушы кредитор, несиені беру шарттары, өзінің
құқықтары мен міндеттемелері жөнінде толық ақпарат жинайды. Ал
кредитор бұл кезеңде потенциалды қарыз алушының кредитті қайтару
қабілеттілігін бағалайды. Қарыз алушының қаржылық мүмкіндігіне және
кредитордың талаптарына сәйкес келетін тұрғын үй таңдау. Рыногтық
құнын атықтау мақсатында тұрғын үйді ипотеканың несиесі ретінде
бағалау
2. қарыз алушы андерайтингі – бұл қарыз алушының несиені өтеу мүмкіндігі
мен қарыз алушының табыс көлеміне байланысты максималды кредит
мөлшері, қарыз алушының жеке қаржы құралдарына кредитордың баға беруі.
Кредитор қарыз берушінің ұсынған ақпаратының растығын тексеріп,
крдиттің берілуі немесе берілмеуі жөнінде шешім қабылдайды.
3. келісімшартты жасау кезеңі:
• қарыз алушы мен сатушы арасында тұрғын үй сату – сатып алу
келісімшарты;
• қарыз алушы мен кредитор арасындағы несиелік келісімшарт;
Меншік құқығының өтуі мен ипотека қазіргі заң талаптарына сәйкес тіпкелуі
тиіс.
Тұрғын үйді сатушымен есеп айырысу кезеңі.
Сатып алынған үйді сақтандыру.
Ипотека мәмілесіне қол қою.
Әдетте кредитор кредиттік қызмет көрсетеді, яғни қарыз алушыдан
төлемдерді қабылдайды, негізгі міндеттемені өтелуі туралы бухгалтерлік жазу
жазады және ипотекалық кредиттің қызметіне барлық қажетті іс - әрекеттерді
орындайды.
Кредиттік келісімшарт міндеттемелері орындалғаннан кейін кредит
толық төленген болып саналады да ипотека тоқтатылады. Бұл мәлімет
мемлекеттік реестрде тіркеледі.
Қарыз алушының кредиттік келісімшарт немесе ипотекалық кредиттің
шартын орындамаған жағдайда кредитор сот арқылы немесе сотсыз кепілге
қойылған мүлікті талап етеді.
Несиенің көлемі кепіл заты болып табылатын үйдің сатып алу
мерзіміндегі құнының 70% - нан аспайды. Қарыз алушы өзінің қаражатынан
кредиторға алынған үйдің құнның 15% - ы көлемінде алғашқы төлем жасайды.
Алынған үй кредитті қамтамасыз етеді. Ол барлық шектеулер мен
кедергілерден бос болуы және басқа міндеттемеге кепілге қойылмауы тиіс.
Одан басқа кредитті берудің жалпы талабына келесі шарт жатады – кредит
бойынша ай сайынғы төлемнің мөлшері қарыз алушы табысының 355% - дан аспауы
тиіс. Егер қарыз алушының басқа да міндеттемелері болса, онда несиелік
міндеттемені қоса алғанда, барлық міндеттемелер бойынша ай сайынғы төлем
мөлшері қарыз алушы табысының 40%-нан аспауы керек.
Кредит есебінен алынатын үй сапасын талаптар белгіленген және
Компанияның тізіміндегі талаптар бойынша, лицензияланған мамандармен
жасалған бағалау қажет.
Баспана алуға несие жасы 18 кем емес, тұрақты табысы бар Қазақстан
Республикасының азаматына беріледі. Тұрақты табыс ретінде негізгі және
қосымша жұмыс орнынан алынатын еңбекақы, банктегі депозиттерінен түсетін
пайыздар, жалға беруден алатын төлемдерді, соңғы 6-12 айға сақтандыру
төлемдері мен бағалы қағаздар бойынша төлемдері саналады.
Компанияның ипотекалық тұрғын үй заемдарын есепке алуы Компаниямен
бекітілген Талап ету құқығы ЖАҚ Қазақстан Ипотекалық Компаниясымен
берілетін ипотекалық тұрғын үй заемдарын есепке алудың уақытша тәртібі
құжатына сәйкес жүргізіледі.
Ұлттық Банкпен, құрамына Қазақстан Ипотекалық Компанияның мамандары
кірген, қызметкерлер тобы құрылды. Бұл топ ипотекалық несиелендіру
сұрақтары бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңды актілерге
өзгерістер мен толықтырулар енгізу заң жобасын, ипотекалық несиелендіру
сұрақтары бойынша Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексіне толықтыру
заң жобасын жасады.
2005 жылдың тоғыз айында ғана екінші деңгейдегі, яғни коммерциялық
банктер арқылы 685 миллиард теңгеге жуық ипотекалық займдар берілген, бұл
тұтастай 2004 жылмен салыстырғанда 55 пайызға артық. Ал барлық ипотеканың
75 пайызы Халықтық банк, Қазкоммерцбанк, ТұранӘлем, АТФ-ға тиесілі
болса, 8 пайызы 4 ипотекалық компанияның үлесіне тиетін көрінеді.

Қазақстандағы ипотекалық рыноктың жобамен 2005 жылғы құрылымы

II тарау Қазақстандағы ипотекалық несиенің
коммерциялық банктерде жүзеге асуы
2.1 Қазақстан Ипотекалық Компаниясының негізгі бағыттары

Тұрғын үй құрылысын қаржыландыру мен көпшілік халықтың баспана
мәселелерін шешу, тұрғын үй бағаларын төмендету және құрылысын
ынталандыру мақсатында Қазақстан Республика Үкіметінің №1290 2000
жылдың 21 тамызының қаулысы бойынша тұрғын үй құрылысы мен ипотекалық
несиелендіру жүйесін дамытуды ұзақ мерзімді қаржыландыру Концепциясы
қабылданды.
Бұл Концепцияны іске асырылуы үшін, Ұлттық Банктің Басқармасымен
2001 жылдың 20 желтоқсанындағы қаулысы бойынша мамандандырылған қаржы
институты ЖАҚ Қазақстан Ипотекалық Компаниясы құрылды. Бұл
Малайзиядағы Сagamas Berhad және АҚШ –тағы Fannie Mae
компаниялардың аналогы. Компания ипотекалық несиелендіруді ипотекалық
несиелерді қайта қаржыландыру (сатып алу) арқылы дамытуға
бағытталған.
Ипотекалық несие мен меншікті құнды қағазадрдың сенімділігін
жоғарылату бойынша несиелік тәуекелді азайту мақсатында компанияның
басты функцияларының бірі болып ипотекалық несиелендіру процесін
стандарттау мен унификациялау табылады.
Компания қызметінің сызбасы келесідей болады. Бірінші кезеңде
екінші деңгейлі банктер жеке қарызгерлерге сатып алуға ипотекалық
несиелер береді. Бірден келісім шартқа отырғаннан кейін
қарызгер несие арқылы сатып алған жылжымайтын мүліктің иегері болып,
оны несие беруші банкке кепілзатқа береді.
Несиені тағайындау жылжымайтын мүлікті сатып алуға қаржы бөлу
несиелік келісім шартпен арнайы қарастырылған, ал
қарызгердің несиені мақсатты пайдалану үшін жауапкершілігі банкке
жүктелген. Несиені бергеннен кейінгі қызмет көрсетуді несиелендіруші банк
атқарады.
Қазақстандық ипотекалық несиелендіру жүйесі екі
дәрежелі болып табылады: бірінші дәрежелі банктер мен банктік емес
ұйымдар тұрғындық ипотекалық несие ұсынады, ал Қазақстандық
Ипотекалық Компания осындай несиелерді алуды іске асырады.
Компания төмендегі бөлімдерге банк - әріптемтердің сәйкестік
критерийлерін анықтайды:
1. әріптестердің қаржылық тұрақтылығы, банктік және басқа да
операцияларды жүргізуге лицензиялардың болуы, жеке тұлғалардың
міндетті коллективті міндетті салымдардың жүйесіне қатысуы,
Ұлттық Бакпен бекітілген пруденциалды нормативтер мен басқа да
міндетті нормалар және шектеулердің орындалуы;
2. тұрғындық ипотекалық несиені беру және қызмет етуге қатысатын
персоналдың кәсіби деңгейі. Кем дегенде банктің құрылымдық бөлімінде
тұрғындық ипотекалық несиелендіру бағдарламасы бойынша оқу курсын
өткен және сәйкес сертификат алған екі маман болу керек;
3. тұрғындық ипотекалық несиені ұсынуды, қайтармау тәуекелін
(андеррайтинг) бағалауды және тұрғындық ипотеалық несиені басқаруды
регламеттеуші ішкі құжаттаманың болуы;
Соңғы жылдары ипотека жүйесі үш қадамнан өтті. Олар: Банктердің
несие беруі;
Ипотекалық компаниялардың берілген несиелерінің талаптары бойынша құқыққа
иелену;
Ипотекалық облигация шығару.
Қазақстандық Ипотекалық Компанияның ипотекалық несиелендірудің
бағдарламасы республиканың барлық бөлігінде әрекет етеді, несие
үй сатып алуға және күрделі жөндеу жасауға ұлттық
валюта Теңгемен 15 жылға дейін, кейбір коммерциялық банктерде 20 жыл
мерзімге беріледі.
Ипотекалық несие бойынша қойылым өзгермелі болып, инфляция
индексіне тәуелді болады. Сонымен қатар, несие бойынша қойылымның
құрамдас бөлігі болып табылатын банктер мен компаниялардың
маржасы тіркелген болып табылады. Несиелендіру көлемнің өсуі маржаның
сәйкесінше, ипотекалық несие бойынша сыйақының соңғы
қойылымның төмендеуіне әсер етеді.
Қазақстандық Ипотекалық Компанияның жылдық ставкасы 12-14%-ды
құайды, яғни несие жабу мерзімі, адамдардың осы жыл бойы тұрғын үййге
жинақтайтын капиталына тең. Ең маңыздысы, несие алған тұлға өз тұрғын
үйін ипотекаға алған кезде, ол бірден сол пәтер оның жеке меншігі
болады, алайда ипотекаға алынған пәтер, несиені
жапқанша, банктің кепілінде болады. Осылай, бүгін көп банктер өз
ставкаларын 3% төмендетіп, және несиені 12.3% жылдық пайызбен ұсынады,
ал 2004 жылы теңгелік несие қойылымы 25% болған.
Соңғы мәлімет бойынша, пайыз ставкаларының төмендетілуіне,
негізінен, Қазақстан ипотекалық компаниясының (ҚИК) бағдарламасымен
берілетін кредиттер ықпал етуде. Мәселен, ағымдағы жылдың сәуір айында ҚИК
жылдық ставканы 9,8 пайыз мөлшерінде белгіледі, ал банктер мұның үстінен
тек 4%-ға дейін ғана үстеме қоса алады. Ендеше, ҚИК бағдарламасы шеңберінде
берілетін кредиттер бойынша ең жоғарғы ставка - жылына 13,8 пайыздан
аспайды, ал кредит мерзімінің ұзақтығы - 20 жылға дейін созылған.
Қазіргі кезде ҚИК 8 екінші деңгейлі коммерциялық банктер және 2
ұйым арқылы жұмыс жасайды. Олар: АТФ банк, БТА Ипотека,
Нурбанк, Астана-Финанс, Техака банк, банк ЦентрКредит,
Каспийский банкі, Альянс-банк, Цеснабанк, Наурыз-банк Қазақстан. Және де
бірнеше екінші деңгейлі банк өз бетінше ипотекалық несие береді.
Жақын уақытта компания үй құрылысын несиелендіруге кіріседі.
Қазақстандық Ипотекалық Компания бағдарламасы бойынша ипотекалық
несиелендіру жүйесінің екі жыл қызметі барысында банк-әріптестер арқылы 4
млрд. теңге сомасында үй сатып алу және жөндеуге 3 мың несие берілді. 2004
жылы қарашасында Қазақстанда бірінші рет компания 3 жылдық айналыс
мерзіміне 1.5 млрд. теңге сомасына ипотекалық облигация шығаруға берілді,
ал 2005 жылы тамызда – 10 жыл айналыс мерзіміне 3 млрд. теңге сомасына
алғашқы агенттік облигациялар шығарылды.
ЖАҚ Қазақстандық Ипотекалық Компания бухгалтерлік есебі ҚР
Ұлттық банкі Басқармасының 2000 жылы 15 қарашада №412
жарғысымен бекітілген, екінші деңгейлі банктердің бухгалтерлік есеп
жоспары негізінде жүргізіледі.
Қарызгердің өз ақшасын ескере отырып, үй сатып алуға банкпен
берілген қарыз көлемі төленген сыйақы, айыппұл және т.б. Банк
шығындарын ескеріп, және клиенттер категориясы бойынша бекітілген лимит
шегінде сатып алынған үйдің құнынан аспауы керек. Сатып алынатын үйді
бағалауды Банк филиалының маманы немесе компания риэлторы жүргізеді.
Жылжымайтын мүлікті бағалау қызметін Клиент төлейді.
Үйді жөндеуге арналған қарыз осы үй кепілге алып немесе банк
талабына жауап беретін кез келген басқа қамсыздандыруға жөндеу жұмысының
сеталық құнынан аспайтын көлемде беріледі. Сметаны жөндеу жұмысын жасаушы
маман құрып, Банкке қарызгер ұсынады. Үйді жөндеу үшін қарыз көлемі үйдің
бағалау құнының 25% аспай, 12 ай мерзіміне, бірақ қарызгердің
төлемқабілеттілігінің шегінде беріледі. Қарыздың мақсаттық пайдалануының
қуаттамасы қарызгер мен мердігердің қолы қойылған жөндеу жұмысын орындау
туралы акті болып табылады.
Қарызды қамтамасыз етуші объекті болатын жылжымайтын мүлік немесе
қарыз бойынша ұсынылған міндеттеме ҚР территориясында орналасуы
керек және жеке немесе заңды тұлғаның меншігінде болуы керек.
Жылжымайтын мүліктің өтімділік деңгейі жеткілікті дәрежеде болуы
қажет. Үлестік құрылыс келісім шарты бойынша аяқталмаған тұрғын үйге
қарыз беру басқа жылжымайтын мүлікті кепілге алу шартымен
орындалады. Тұрғын үйді сатып алу үшін қарыз 21 жастан асқан, ҚР
ұйымдарында жұмыс істеуші 1 жылдан кем емес жалпы жұмыс стажы,
еңбекақы түрінде тұрақты табыс бар ҚР азаматына беріледі.
Зейнеткерлікке шығу алдындағы жастағы тұлғаларға қарызды қайтару
және сыйақыны төлеу мерзімі қарызгердің зейнеткерлік жасқа жеткеніне дейін
қайтарылуы негізінд беріледі.
Тұрғын үй сатып алуға және жөндеу жүргізуге берілген қарызды басқа
мақстатта пайдалануға шектеу қойылған.
Қарыз кепілзат ретінде жылжымайтын мүлікті, немесе Банк филиалында
сақталатын салымдарды, заңды тұлғалардың кепілін немесе сатып алатын үйді
кепілге бергеннен кейін ғана беріледі.
Қарыз бойынша қарызын өтеу және қарызды пайдаланғаны үшін
сыйақы төлеу қарыз алған айдан кейінгі айдан бастап әр
сайын, өтеу графигіне сәйкес төленеді және қарызгер қарыз
бойынша сыйақысын алдын ала өтей алады. Қарызгер
тілегі бойынша кезекті қарыз бойынша төлемдер мен сыйақы
төлемі бірдей үлесте өтеледі. Бұл жағдайда жалпы төлем
сомасы бірдей болып қала береді, ал негізгі қарыз бен сыйақы үлесі
жалпы төлем сомасында өзгереді.
Негізгі қарыз сомасы мен олар бойынша сыйақыны өтеу барлық клиенттер
катег ориясы үшін бірдей болады. Алынған қарызды қарызгер уақытында
қайтармаған жағдайда, Банк соттан тыс тәртіпте кепілзатын талап етуге
құқылы.
Банк клиенттен қаржылық жағдайын, әлеуметтік мәртебесін анықтау үшін
келесі құжаттарды ұсынуды сұрайды:
← жұмыс орнынан анықтама;
← бюжетке төленетін салық және басқа да төлемдер туралы қарызының
жоқтығы туралы анықтама;
← салық төлуші ретінде салықтық есепке (РНН) қарызгердің тіркелуі
туралы салық комитетінің берген құжатының оригиналы мен көшірмесі;
← паспорт (жеке куәлік), оның көшірмесі Банкте қалады;
← жанұя құрамын растайтын құжат, коммуналдық және т.б. төлемдер бойынша
қарыздың жоқтығы туралы анықтама;
← жанұя жағдайын растайтын құжат;
← салымды құжаттар(жинақ кітабы, банктік салымдар келісім шарты)
← кепіл затының құжаттары мен мемлекеттік тіркеу туралы куәлік;
← қарызгердің міндеттемені орындамау жағдайында кепілдік пен
жылжымайтын мүліктің соттан тыс меншігіне барлық жанұя мүшлерінің
келісімін нотариалды куәландырушы хат.
← Егер қарызды қайтаруды қамтамасыз етуде кепіл ретінде жылжымайтын
мүлік ұсынылса, Казаинстрах сақтандыру компаниясының кепіл затын
сақтандыруды қуаттайтын сақтандыру полисі.
← Егер кепілгер заңды тұлға болса, заңды тұлғаның кепілінің болуы;
← Қарызгерді өмірін және жазатайым оқиға мен еңбекқабілеттілігінен
айырылғандағы сақтандыруын қуаттаушы сақтандыру полисі

2003 жылдың қарашасында ипотекалық несиеге кепілдік беретін Фонд
қалыптасты, бұл ипотека жүйесінде маңызды қадам болып саналады. Бұл фондтың
ең басты мақсаты ипотеканың мерзімін ұзарту, пайыздық ставканы төмендету
және алғашқы салымның көлемін 10%ға дейін азайту. Соңғы жылдары ипотеканың
көлемі күрт өсті, өткен жылдың соңында 29.5 млрд. теңгені құрады.
Банктік портфельді талқылай отырып, ипотекалық несиені 2005 жылы
Ұлттық валютаға қарағанда шетел валютасында несиені көп мөлшерде алғаны
байқалады. (диаграмма) Ипотекалық несиенің құрылымында Ұлттық валютада
несиені алған маңызды болып табылады. Себебі халықтың Ұлттық валютаға деген
сенімділігін көрсетеді.

Банкердің халықты ипотекалық несиемен қамтамасыз еткені

2.2 Халық банкіндегі Ипотека Lights несиесініңбағдарламасы және басқа
наиелер түрлері

Қазақстан банктерінің табысты дамуы үшін, бүкіл дүние жүзіндегі
сияқты, төлем карточкаларын пайдаланудың тиімді талаптары мен ипотекалық
кредит бойынша барынша төмен пайыз ставкаларын ұсыну негізге алынуы керек.
Бұл ретте Халық банкі біраз жетістікке жетті деуге болады.
Мәселен, осыдан екі жыл бұрын ғана банктің ипотекалық кредит
рыногындағы үлесі 10 пайыздан аспайтын. Бүгінгі күні Банк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.