Тұтыну несиесінің жіктелуі ерекшелікғтері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 63 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе. . 5

І . ҚР тұтыну несиесімен несиелендірудің мәні мен мағынасы

Тұтыну несиесінің экономикалық мәні, жалпы сипаттамасы. 8

1. 2. Тұтыну несиесінің жіктелу ерекшеліктері . . . 21

2. Тұтыну несиесін жүзеге асу механизмінің ерекшеліктерін талдау

2. 1. Қазақстандағы тұтыну несиесі механизміне сипаттама. . 25

2. 2. Тұтыну несиесін пайдаланудың негізгі талаптары мен шарттары…. . 30

2. 3. «ЦентрКредит банк » АҚ тұтыну несиесі бойынша жүргізетін іс- шаралары . . . 47

3. Қазақстан Республикасында тұтыну несиесін дамыту мен жетілдірудің негізгі бағыттары

3. 1. Тұтыну несиесін дамытудың нақты жолдары. 57

3. 2. Тұтыну несиесін жетілдіруде шетелдік тәжірибелерді қолдану . . . 62

Қорытынды . . . 65

Пайдаланған әдебиеттер тізімі . . . 68

Кіріспе

Қазіргі кезде банктерді тұтынулық несие механизмін игеру стратегияық түрде қызықтырады. Бұл несиеге сұраныс ұсыныстан айтар-лықтай жоғары. Қазақстанда осы сферадағы заңдардың күшіне енуіне байланысты, сөзсіз, батыстан тұтыну несиесіне бағытталған ақшалар ағып келеді.

Қазірше банктер негізінен эпизодтық түрде осындай несиелердің механизмін ұсына отырып несиелендіреді. Екіншіден, маңызды мәселелердің бірі - бұл халықтың батыстық стандарттарға сай келмейтін төменгі деңгейіндегі табыстары.

Бүгінгі таңда, банктік секторда жеке бизнесті дамытудың айтқанда жоқ. Жеке клиенттер үшін қызмет нарығы динамикалық өсуде және де айтарлықтай мүмкіндікке ие. Алайда, бұл нарықтың жеке сегменттерінің дамуын тежейтін белгілі бір барьерлер де жоқ емес.

Клиенттер - заңды тұлғалар, негізінен олар банктер арасында бөлініп қойылған және де өзінің ары қарай даму болашағы үшін банктерге, ең алдымен жұмысы өте тынымсыз әрі шығынды бола тұра перспективасы өте зор ритейл аумағына өтіп алу маңызды болып табылады. «Ақшалы» болып табылмайтын, гормонды түрде дамуды ұстанған банктер, өзінің банктік қоғамдастығыда белгілі орын ала тұра, жеке бизнесті дамыту қажет деп санайды. Экономиканың дамуына байланысты жеке тұлғалардың қатысуымен жоғарғы технологияық транзакциялардың көп бөлігі таралады, мұндай операциялар көлемінің өсуі банктер үшін күннен-күнге табысты бола бастады.

Әрине, салымшылардың банкке бұрылуы баяу жүреді, бірақ біздің көзқарасымыз бойынша, жеке клиенттер санасында өзгеріс болып өткен. Мұнымен қатар, жеңіл ақшалар кезеңінің артта қалғандығы және тіпті, ең кіші салымшы үшін күресу керектігі, осылайша қосымша ресурстық база құру жайлы түсінік барлық банктерде қалыптаспаған. Көптеген банктердің офистері физикалық тұрғыда жеке тұлғалардың үлкен көлеміне қызмет көрсете алмаса, ол құрал-жабдықтар үлкен шығынды талап етсе, банктер мұндай өзгерістерді жиі артқа қалдырып отырады, бұл оларды көптеген перспективадан айырады.

Қазіргі кезде Қазақстанда халыққа тұтыну несиесін бірнеше банктер ұсынады, мысалы: Казкоммерцбанк, Халық банкі, Тұран Әлем банкі, ЦентрКредит банкі Нұр банкі, Каспий банкі және т. б. банктер. Зерттеулер қорытындылары бойынша коммерциялық банктердің тұтыну несиесіне қоятын талаптары бір-біріне ұқсас болады. Тұтыну мақсаттарына берілетін несиелерді банктердің көбі міндетті кепілмен қамтыған, екі жыл мерзімімен

шектейді. Несие бойынша ставкасын шетел валютасында 15-20 жылдық пайызбен, теңгемен 25-30 жылдық пайызды құрайды.

Қазіргі кезеңде Кеңес өкіметі кезінде әйгілі болған, Батысқа кеңінен таралған тұтыну несиесі өзекті мәселелердің біріне айналған. Әсіресе тұтыну несиесі Қазақстанның нарықтық экономикаға өту кезінде тіптен маңызды бола бастады. Тұтыну несиесі басқа несиелер сияқты белгілі бір шаттарды орындау барысында алдымен, отбасы жағдайын жақсартуға қосымша мүмкіндік береді, бұл халықтың тұрмыс деңгейін көтереді.

Бұл дипломдық жұмыстың негізгі мақсаты - тұтыну несиесін ұсынудың Қазақстандық тәжірбиесін зерделеу. Оған қол жеткізу үшін келесідей тапсырмалар берілген:

Тұтыну несиесінің теориялық негізін ашу;
Тұтыну несиесі түсінігі мен мәнін ашу;
Тұтыну несиесінің жіктелуін анықтау;
Ипотекалық несиені - тұтыну несиенің формасы ретінде қарастыру;
Қазақстандағы тұтыну несиенің жағдайы және оған талдау жасау;
Қазақстандағы тұтыну несиесінің даму перспективалары мен проблемаларын анықтау.

Бұл жерде тұтыну несиесі институты қызмет көрсетудің жаңа түрі болып табылатындығын айта кеткен жөн. Қазақстандық экономистердің ғылыми еңбектерінде бұл несие жайлы мәліметтер тиісті дәрежеде берілмеген. Сондықтан, дипломдық жұмысын орындау барысында көптеген нормативтік құжаттар мен арнайы отандық әдебиеттер мен қоса шетелдік те әдебиетт қатары да пайдаланылып отыр.

Зерттеу обьектісі ретінде « Банк Ценр Кредит » АҚ мәліметтері алынып отыр.

Диплом жұмысының құрылымы: кіріспе, үш тарау, қорытынды және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

1 . ҚР тұтыну несиесімен несиелендірудің мәні мен мағынасы

1. 1. Тұтыну несиесінің экономикалық мәні, жалпы сипаттамасы

Қазақстанда тұтыну несиесіне халыққа ұсынылатын барлық несиелердің түрі жатады, оның ішінде ұзақ мерзімді тауарларды алуға берілетін несие, ипотекалық несие, жедел мұқтаждыққа қажетті несие және т. б. Отандық айтылуына қарағанда, тұтыну несиесі батыстық тәжірбиеде біраз басқалай анықталады, нақтырақ айтсақ: тұтыну деп жеке қарыз алушыларға тұтыну тауарын және соған сәйкес қызметтерді төлеуге ұсынылатын несиені айтады.

Тұтыну несиесін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі рұқсатымен анықталатын белгілі статусы бар банктер жүргізеді. Тұтыну несиесі Қазақстан Республикасының келесідей заңдары мен нормативтік актілеріне сәйкес орындалады: Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі (жалпы бөлім), Азаматтық процессуалды кодекс, Салық кодексі, «ҚР-ғы банктер және банк іскерлігі туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы № 2155 30. 03. 1995ж, «Лицензилау туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы № 2200 17. 04. 1995ж, «Жылжымайтын мүлік пен олармен мәміле жүргізу құқығын мемлекеттік тіркеу туралы»

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы № 2727 25. 12. 1997ж, «Жылжымайтын кепіл мүлкін тіркеу туралы» 30. 06. 1998 жылғы № 254 Қазақстан Республикасы Заңы, «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» 23. 12. 1995ж №2723 Президент Жарлығы; 22. 12. 1995жылғы «Жер туралы» № 2717 Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы; 27. 01. 1996ж «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» № 2828 Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы; 19. 06. 1997ж «Шағын кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдау туралы» № 131-1 ҚР Заңы; 29. 06. 1998ж «Төлем және ақша аударымы туралы» № 237-1 Қазақстан Республикасы Заңы; «Банк активтерінің классификациясы және шартты талаптары және Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктерінің онымен провизиялық есеп айырысу» Ережесі, «Пруденциялық нормативтер туралы» Ереже, 16. 08. 2005ж «Екінші деңгейлі банктердің несиелік құжаттарын жүргізу тәртібі» № 276 Қазақстан Республикасы ҰББ Қаулысы, 25. 07. 1997ж «Екінші деңгейлі банктердің берген құжаттамаларының, кепілдіктері Қазақстан Республикасы ҰБ тіркелу тәртібі туралы» № 288 Қазақстан Республикасы ҰББ Қаулысы; 08. 04. 2005ж « Қазақстан Республикасы екінші деңгейлі банктері шағын кәсіпкерлікті несиелеудің ең төменгі мөлшері және несиелеудің төменгі мөлшері» № 100 ҚР ҰББ Қаулысы, 24. 04. 2005ж «ҚР экспорттық-импорттық валюталық бақылауды ұйымдастыру туралы» № 229 ҚР ҰББ Қаулысы, 23. 05. 2005ж «ҚР валюталық операциялар жүргізу тәртібі туралы» № 206 ҚР ҰББ Қаулысы, сондай-ақ Екінші деңгейлі банктердің несие саясатына байланысты құжаттамаларды жүргізу ережесі. Біздің елімізде тұтыну несиесі деп халыққа ұсынылатын несие деп атайды. Мұнымен қатар, несиенің тұтыну сипаты несиені ұсыну мақсатымен (несиелік объектімен) анықталады.

Қазіргі кезенде Кеңес өкіметі кезінде әйгілі болған, Батысқа кеңінен таралған тұтыну несиесі өзекті мәселелердің біріне айналған. Әсіресе тұтыну несиесі Қазақстанның нарықтық экономикаға өту кезінде тіптен маңызды бола бастады. Тұтыну несиесі басқа несиелер сияқты белгілі бір шаттарды орындау барысында алдымен, отбасы жағдайын жақсартуға қосымша мүмкіндік береді, бұл халықтың тұрмыс деңгейін көтереді.

Несиелеу процесі кезінде банктер нарықтық қатынастарының қалыптасуына, қоғамдық өндірістің тиімді дамуына, республика экономикасы мен қаржысын тұрақтандыруға, айналымдағы ақша массасының негізсіз өсуін шектеуге, инфляциялық процестердің алдын алуға және де ұлттық валютамыз - теңгенің тұрақтануына өз септігін тигізуге міндетті.

Көрсетілген нұсқаулы құжаттарға сәйкес банктік несиелер проритетті реттеу өндіріс тиімділігінің жоғарлауына әкелетін шаралар мен әр түрлі мақсаттарға сәйкес, оның ғылыми-техникалық деңгейіне, жаңа тиімділігі жоғары өнім түрін шығаруды ынталандыруға, халыққа әр түрлі қызмет көрсетуге, халыққа қажетті тауарлы материалдық құндылықтарға және экспортқа ұсынылуы қажет. Мұнымен қатар, нарықтық инфрақұрылымның қалыптасуына, кәсіпкерлік қызметтің кеңеюіне, сауда-саттық шарттарын үлкейту сияқты мақсаттарға банктер мерзімінде қайтару шартымен несие ұсына отырып белсенді түрде қолдауы қажет. Жоспарлау несиенің берілуі мен өтелуі пайыздық қойылымдарының төмендеуі немесе жоғарлануына сәйкес барлық сұрақтарды қарыз алушы қызмет көрсету банктеріне екі жақ-тың міндеттері мен жауапкершіліктерін анықтайтын несиелік шарт негізінде шешеді. Тұтыну несиесінің жалпы сипаттамасына келмес бұрын, бірінші несиенің қозғалуын (айналымын) қарастыру керек.

Несиенің қозғалу сызбасы 1.

Несиені орналастыру -несиенің қозғалуындағы маңызды кезең. Бұнда кредитор несиенің қайтарылуына толық сенімді болуы керек.

Несиені алушы - жеке тұлғаның өз несиесін алу міндеттемелерін дәл өтеу мерзімінде, толықтай төлеу қабілеттілігі болып табылады. Қарыз алушы- бұл несие алушы және оны қайтаруға міндетті несиелік қатынастың екінші жағы.

Уақытша қолдануға алынған құнның қайтарылуы - бұл пайыз төлеу және қайтару шартында уақытша пайдалануға (қарызға) алынған несиені қарыз берушіге (кредиторға) қайтарылуы.

Тұтыну несиелері банктерде комерциялық негізде мерзімділік, қайтарымдылық, төлемділік және мақсатқа сай қолданылу шартында жүзеге асады. Банктер несиелеу үшін өздерінің бос ресурстары көлеміне сәйкес қарыз беруге міндетті.

Тұтыну несиенің қолданылатын механизмі келесідей элементтерден тұрады:

Несиелеу объектісі;
Несие көлемі;
Несиенің берілу шарты мен өтелу мерзімі және оның қарыз алушының қызметінің жақсаруына әсері;
Сыйақы бойынша қойылым;
Қарыз алушының қарызды қайтаруды қамтамасыз ету міндеттемесі (кепілдік) ;
Несиелеуге қажетті есеп - қисап тізімі мен ақпараттар, олардың қарыз алушы мен белгіленетін мерзімі басқа да шарттары;
Несиелік келісімнің шарттары екі жақтың бірімен бұзылған жағдайдағы экономикалық әсер көлемі.

Банктегі несиелік комитет қарыз алушының таза табысы мен болжанған шығындар көлемін қарыз алушы мен бірге отырып анықтайды, және барлық қарыз түрлері осы көлемде беріледі. Қарыз меншік формасына

қарамай несие қабілеттігіне және қарыз алушы іс-әрекетінің қабілеттілігене біртұтасты ұсынылады.

Қарыз алушының несие қабілеттілігі дегеніміз жеке тұлғаның өз қарыз міндеттемелерін дәл өтеу мерзімінде, толықтай төлеу қабілеттілігі болып табылады.

Қарыз алушы кәсіп әрекетінің қабілеттілігі - бұл азаматтың өз іс - әрекетімен азаматтық құқығын жүзеге асыру және өзіне азаматтық міндеттемелер қойып, оны орындауы. Қабілеттілік кәмелетке толумен қатар пайда болады.

Банктерде қарыз алушыларға ақша беру, ережеге сай, бұрын берілген қарыздардан мерзімі өтіп кеткен болмаған жағдайда беріледі. Кейбір жағдайларда банк жетекшісінің шешімімен несие бойынша мерзімі өткен, бірақ жақын арада өтелуі мүмкін қарызы болған кезде де беріле береді әсіресе банкке жоғары тәуекел туғызатын төменгі тұрақсыз табыс алатын қарыз алушылар мен несиелік қатынас жасайтын ұйымдардың мәселелері мұқият қаралуы тиіс. Мұндай белгілі бір аймақтың әлеуметтік экономикалық қанағаттандыру мақсатында несие алушыларға қарыз беру, тек қана, басқару органдарының немесе жоғарғы звенолардың дәйекті өтінішіне сәйкес, осы қарыздың қайтарылатындығына кепілдеме алған кезде ғана жүзеге асырылады.

Қиындатылған күдікті несиелермен жұмыс. Несие мониторингін жасау барысында несиені қайтаруға және оған тиесілі сыйақыны төлеуге

бағытталған, қарыз алушыға несие бойынша міндеттемелерді орындамауға мүмкіндік бермейтін заңдарға сәйкес жоспарлы саясат жүргізу қажет. Несиенің қайтармауына әсер ету мүмкін мәселелердің тереңдеуіне жол беруге болмайды.

Несиенің қайтарылуы күдікті бола бастаса, бұл жағдайда талдау жүргізу қажет, егер ол уақытша болып, рұқсат етілетін болса, онда «Несие мониторингінің реті» жарлығына сәйкес оны болдырмайтын барлық нұсқаларды қарастыру керек.

Мұндай нұсқалар ретінде алушының дәйекті өтініш бойынша шешілетін, берілген несиенің құрылымы (реструктуризация) мен пролонгация ұсыну мәселесін қарастыруға болады.

Талдау шешімі бойынша іскерліктің тек проблема тууына әсер еткен жақтары ғана күдікті болып табылады. Оның алдын-алу жолдары, несие құрылымы (реструктуризация), пролонгация кезеңіне ақша ағымын

болжауымен байланысты. Бұдан басқа, несиені кепілдікпен қамсыздандыруды қайта бағалау және қажетті қосымша қамтамассыз ету жүргізіледі.

Несиенің құрылымы (реструктуризация) немесе пролонгация туралы шешімді одан әрі жүргізу немесе бекіту нағыз несиелік саясатын, жалпылама тағайындалған ретте жарлықтарға процедуралар мен өкілеттіліктерге сәйкес жүзеге асады.

Қабылданған оң шешімдерге сәйкес қарыз шарты (төлем графигіне

өзгертулер енгізілген) мен кепілдеме шартына (кепілдеме тіркеген органдарға 1 дана ұсынуы мен) қосымша келісім хатталады.

Егер банкке қарызды өтеу кезінде кепілдеме қауіпсіздігімен байланысты қарыз алушының адекватсыз әрекетінен проблемалар туындайтын болса, онда несие күдікті деп саналады және ол арқылы төмендегідей операцияларды орындау қажет:

Банк қауіпсіздік қызметін пайда болған проблемалар жайлы ескерту;
Аталған қызметтің қызметшілерімен бірлесе отырып қарыз алушының жақын арада осы мәселені шешуге нақты мүмкіндігін бар жоғын анықтау;
Кепілге алынған заттың жағдайын тексеру, оның нақты нарықтық құнын және оған сұраныс деңгейін, басқа қайнар көздер болмаған жағдайда қарызды өтеу үшін оны реализациялау мүмкіндігін анықтау;
Күмәнді несиені сақтап қалу мүмкін болмаған жағдайда несиелік саясатқа және Қазақстан Республика заңдарына сәйкес оны өтеу шараларын қолдану қажет;

Мерзімі ұзартылған қарыздар пайда болып, өтелмеген жағдайда банк әр айдың 1-ші күні Несиелеу департаментіне қарыз алушының қарыз өтемеу себептері мен оны қайтару үшін оны қолданып жатқан шаралар жайлы ақпараттар ұсынып отырады.

Бұдан кейін қарызын өтеуде үлкен проблемалары болған қарыз алушыларға несие тек несиелеу Департаментінің рұқсатымен ғана берілетін болады.

Шығынды несиелер бойынша пайыз (процент) қарыздың мерзімі өткен несиелер есебіне енгізілгеннен кейін 90 күн бойы тоқтатылады.

Бүгінгі таңда Қазақстандық банктер тұтыну несиелерін әр түрлі мақсаттарға ұсынады:

Тұтыну тауарларын алу үшін:

Тұтыну тауарларына ұзақ мерзімде қолданыстағы өнеркәсіптік тауарлар жатады:

Жиһаз;
Сантехника;
Аудио, видео және тұрмыстық техника;
Компьютер және организациялық техника;
Басқа да тұтыну тауарлары;

АҚШ-тың 500$ сомасында қарыз беру алғашқы жарнасыз, төлем қабілеттілігі бар жеке тұлғаның кепілділігі немесе қарыз алушыға жұмыс берушінің кепілділігі бойынша берілу мүмкін.

500 АҚШ долларынан жоғарылау сомада қарыз алу кезінде қарыз алушылар тауар құнының 30%-нан кем емес көлемде алғашқы жарна енгізуі қажет.

2000 АҚШ долларынан жоғары сомадағы қарыз тек қамтамасыз ету өтімділік жағдайында (жылжымайтын мүлік, автотранспорт және т. б), кепілдеме құнын негізге алып және несиелеу кезеңінің сыйақысын жабатындай болғанда ғана беріледі. Бұл жерде алғашқы жарна міндетті емес.

Қарызды ұсынуының міндетті шарттарының біріне - біздің банкпен анықталған сақтандыру компаниясында, алынған тауарды сақтандыру жатады. Сонымен қатар, сақтандыру сомасы тауар алушы алған тауарының кепілдеме құнынан аз болмауы керек.

Қарыз алушының тұтыну тауарларын Жарлық шеңберінде иемденуін банкке серіктес компаниялар қадағалайды. Банк компьютермен келісім шартқа отырғаннан кейін оларды өзіміздің банктің басқа да қызметтерін ұсыну арқылы қызықтыру қажет.

Компания клиенттерге несиелеу шарттары мен қажетті құжаттар пакеті туралы кеңес береді және банк талаптарына сәйкес клиенттерінің төлем қабілеттілігіне алдын-ала минималды біліктілігін өткізіледі.

Тұтыну несиесін алуға жинақталған құжаттар пакетін банкке компания немесе қарыз алушы жеткізеді.

Алынған тауарды бағалау алынған тауардың техникалық сипаттамасы мен оның құны жайлы компанияның анықтамасы негізінде жүргізеді.

Алғашқы жарнамен несие беруге оң шешім қабылданған жағдайда клиент, алғашқы жарнаны компания кассасына немесе банкте ашылған компаниның ағымдағы шотына таңдалған тауар мен оның құны жайлы Компания анықтамасы мен төлем енгізілгенін дәлелдейтін квитанциялардың түпнұсқасын банкке ұсына отырып, алғашқы жарнаны енгізеді.

Қарыз келісімі мен кепілдеме келісіміне қол қойылып, басқа да құжаттар хатталғаннан кейін, банк компанияның ағымдағы шотына ақшаны аударады және компанияға төлем жасалғандығы жайлы хабарлайды.

Кепілдеме шартын тіркеуді қарыз алушының өкілдігі мен Бэк-офис жүргізеді. Филиалдарының бөлшекті несиелік компоненті АҚШ-ң 1000$ дейінгі кепілдеме шартының мемлекеттік тіркеуінсіз, кепілдеме мүлігін қамтамасыз етуге шешім қабылдауға құқылы. Мұндай жағдайда жылжымалы мүлік кепілдемесінің келісім жасалады.

Қызмет төлеміне ұсынылатын несие:

Қызмет төлеміне қарыз санатына әр түрлі салтанат жиындарын өткізуге, білімге, медициналық қызметке, демалыс, туризмге, тұрғын үйді жөндеу жұмыстарын жүргізуге және т. б берілетін несиелер жатады, егер аталған қызметтерге несие беру Несие саясатының басқа процедуралармен регламенттелмесе.

Қарызды қамтамасыз етуде тиісті сипатта тіркелген, негізгі қарызды және несиелеу кезегіне тиісті сыйақы сомасын жабатын ликвидті қамсыздандыру қажет.

Қарыз қолма қол түрінде және де қолма-қолсыз түрде, фирманың немесе мекеменің шотына аударылу мүмкін.

Ссуда арқылы төлемдер төлем графигіне сәйкес банк кассасына қолма-қол немесе аударымдар арқылы енгізіледі. Қарыз алушы өз еркі бойынша үлкен сомада төлем жүргізе алады, яғни мерзімінен бұрын. Қарыз алушы кезекті төлемді өтелмеген жағдайларда белгіленген мерзімде төлем мерзімі өткен қызмет шотына аударылады.

Қарызды пайдаланғаны үшін пайыздар белгіленген ретте төленеді және саналады.

Қазіргі уақытта тұтыну несиесі төлем қабілеттілігі бар тұлғалардың кепілділігі бойынша ұсынылу мүмкін.

Кепілдеме қарызды өтеуде және оның пайыздарын төлеуде гарант болып табылады. Қамтамасыз ету ретінде банктер төмендегілерді белгілейді:

тұрақты табыс көзі бар Қазақстан Республикасы азаматтарының кепілдемесі;
төлем қабілеттігі бар кәсіп орындар мен ұйымдар, яғни банк клиенттерінің кепілдемесі;
жеке тұлғалар мен кепілге берілетін ликвидтік бағалы қағаздар;
кепілге берілетін жылжымайтын мүлік объектілері, транспорттық құралдар және басқа да мүліктер.

Әрбір қарыз алушыға берілетін несиелердің максималды көлемі оның төлем қабілеттілігін бағалау негізінде және де несиенің қайтаруды қамсыздандыру арқылы, бұрын алынған қарыз бойынша қалдық сенімділік есебі бойынша анықталады. Максималды несие көлемі банк бекіткен шекті көлемінен аспау тиіс.

Банктерінің несиелік саясаты, Қазақстан Республикасының «Банктер және банктік қызмет туралы» заңына сәйкес, ҚР-ң заңды актілерімен, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Үкіметінің Жарлығына, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативті құқықтық актілеріне, банк Үкіметіне сәйкес жасалады.

Несие ұсыну мен несиелік тәуекелділікті басқару процестерінің барлығының негізін Несиелік саясат құрады. Ол банк қызметкерлері басшылық етуге тиіс негізгі ережелерді, жарлықтарды, процедураларды анықтайды.

Тұтыну несиесін несиелеу процесі банктерімен бақылау және тәуелділікті басқару, қайтарымдылық, мерзімділік, төлемділік, қамтамасыздандырылған және мақсатқа жұмсалу шартында коммерциялық негізде жүзеге асады.

Банктік тәуекелділікті басқару негізіне келесідей принциптер жатады:

Банктің мүмкін болатын шығындарын болжау, бұл несиенің қайтарылмауынан немесе қарыз алушының төлем қабілеттілігін төмендететін жағдайдан болуы мүмкін;
Несие бөлімшелері басшыларының жауапкершілігі, саясатының нақтылығы және тәуекелді басқару механизмі;
Банк жүйесінің бөлімшелері мен қызметтері тәуекелділігіне бақылау және координация, тәуекелді басқару процедураларын бақылауға айқын мониторинг.

Банктер үшін несиелік тәуекелді басқаруға көп көңіл бөлінеді. Несиелік тәуекелділік - бұл қарыз алушының несиені қайтаруда сыйақы және де кепіл хаттары бойынша міндеттемелерді, овердрафт және аккредитив бойынша міндеттемелерді орындамау мүмкін боллатын тәуекел. Несиелік тәуекел банк пен қарыз (кепіл, аккредитив) шарты бойынша, қарыз алушы

ара қатынасы негізінде орналасқан, сондықтан ол қарыз алушыға сияқты банкке де байланысты болады.

Несиелік тәуекел сатыларын анықтайтын негізгі фактор болып қарыз алушылардың несиелік қабілеттілігі саналады. Қарыз алушыларының несиелік қабілеттілігін бақылау кезінде, әдетте, төмендегідей факторларды ескереді:

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.