Адам мәселесі

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық университеті
Биология мұғалімдерін даярлау мамандығы

Реферат

Орындаған:Кулбаева А.Ә
Тақырыбы:Адам
Группа:102Б-6В01509
Қабылдаған:Курманбаева Л.Т

Алматы 2020
Жоспары:
Кіріспе
Адам және Әлем
Негізгі бөлім
Ежелгі антропологиясы
Л.Фейербахтың Конфуцийшілдік және даосизм жүйесіндегі адам мәселесі: антропологизмі.
Адам мәнінің ер және әйел бастамалары (ИньЯн).
Қорытынды
Қазақ философиясындағы адам мәселесі
Пайдаланылған әдебиеттер:

Адам және Әлем
Бізді қоршаған әлем үнемі өзгеріп отырады. Қазір мұхиттар тұңғиығы, ғаламшар қойнаулары, заңғар таулар мен Күн жүйесіндегі ғарыш кеңістігіне және қол жеткізу соншалықты қиын емес. Бәрі де өзгереді.
Тек адам баласы ғана осыдан талай ғасыр, мыңдаған жылдар бұрын қандай болса, қазір де сол қалпында өзгеріссіз өмір сүруде: бұрын қалай сүйсе, бүгінде тап солай сүйеді, өз болмысының сырын да тап солай іздеп-табады, өзін-өзі, өзгелерді және айнала қоршаған әлемді де сол бұрынғыдай танып біледі.
Адам қоршаған әлеммен үйлесімділікті түсіне бастағанда ғана әлеммен "үндестікте" болады. Осындай үндесу, үйлесімге ие болған жан Отанға, Атаменкенге деген құрметті сезініп, оның ата-анаға, жақындарына деген сүйіспеншілігі оянып, адамдармен және қоршаған ортамен қарым-қатынасында үлкен қуанышты басынан кешеді.

Ежелгі антропологиясы
Адам мәселесі. Адам мәселесі, оның ішіде шығу тегі, мәні, табиғаттағы орны және қоғамдық өмірдегі рөлі мәселелері фундаменталдық философиялық тақырыптардың бірі болып табылады.Философия пайда болғанынан қазіргі уақытқа дейін адам оның басты назарында болды. Материяны, табиғатты - алғашқы, сананы олардың туындысы, бейнесі болғандықтан соңғы, деп қарастыратын материалистер үшін де, рух пен сананы - алғашқы, материя мен табиғат бұлардың сыртында өмір сүре алмайды, сондықтан да олар соңғы деп қарайтын идеалистер үшін де адам мәселесінсіз философия жоқ..
Адам туралы алғашқы идеялар философия пайда болғаннан көп уақыт бұрын айтыла бастады. Бұл туралы біздің дәуірімізге дейін жеткен мифтер мен алғашқы қауымдық діни түсініктер мәлімет береді. Аңыздарда, әпсаналарда, мифтерде табиғаттың, оның болмысының мақсаты мен мәні қарастырыла бастайды.Адам туралы алғашқы ілімдер ежелгі Шығыс мемлекеттерінде пайда болды.
Ежелгі Үнді философиясында адам әлемдік жанның бөлігі ретінде пайымдалады.Жанның көшуі туралы ілімде тірі жандар (өсімдіктер, жануарлар, адамдар) мен құдайлар арасындағы шекара шартты және өтпелі. Буддизм философиясы өзінің алдына адамды қиналу азабынан құтқаруды мақсат етіп қойды. Егер бұған дейінгі брахманизм деп аталатын деп аталатын діни- философиялық ілім адамның азап шегуін бұрынғы күнәсі үшін тартатын жазасы, одан құтылудың жалғыз жолы - құдайға құлшылық етіп, табына беру десе, буддизм керісінше , өмірдің өзі азап шегуден тұрады, бұл дүниеде одан адамды азат ету құдайлардың қолынан келмейді, азаптан құтылудың бір ғана жолы бар, ол адамның өзіне байланысты: сансардан кету деп санады.Мұның мәні: бұл дүниенің өткіншілігін сезіну, сол арқылы тіршілік қамын ұмыту, нәпсіні тежеу арқылы болып жатқан істер мен құбылыстарға немқұрайды қарап, бейтарап күйге түсу. Бұны нирвана деп атайды.Нирванаға жеткен адам, бұл о дүние мен осы дүниенің айырмашылығын сезіп-аңғарудан қалған адам. Адамды азаптан құтқарудың бұл жолы дұрыс па бұрыс па оны мәселе қылып отырған жоқ, тек буддизм философиясының адам мәселесін ең жоғары биікке көтеріп, өзін түгелдей соған арнағаны жайында болып отыр.
Ежелгі Қытай философиясы да адам туралы өзіндік ілім қалыптастырды. Оның ең көрнекті өкілдерінің бірі Конфуций болып табылады. Конфуций өз ілімінің түп қазығы ретінде адамсүйгіштік (жэнь) мәселесін алды. Оның түсінуінше, адам басқа адамдарды өіндей жақсы көру керек, сыйлауы керек , ешкімнің алдын кесіп өтпеуі керек дейді.Бұл қасиеттердің бәрін біріктіріп, философиялық ой түйінін Конфуций: Өзіңе қаламағанды өзгеге жасама-деп, қорытты.
Ежелгі грек философияның құрушылардың бірі - Демокрит. Демокрит бойынша, адам - табиғаттың бөлігі, табиғат сияқты ол да атомдардан тұрады. Адамның жаны да атомдардан құралады. Тәннің өлуімен бірге жан да өледі. Оның айтуынша өмірдің мақсаты - бақыт, бірақ ол тәннің ләззат алуы мен өзімшілдік емес.
Адам мәселесіне Аристотель де ерекше көңіл бөлген. Аристотель концепсиясында адам қоғамдық , мемлекеттік, саяси деп қарастырылады. Оның пікірінше, адам - ақылға ие қоғамдық жануар. Аристотельдің айтуынша, мемлекет басындағы заң шығарушының міндеті - азаматтарды жақсы қылықтарға, ізгі ниеттілікке үйретіп оларды тек игілікті істерден ғана ләззат алатындай дәрежеге жеткізу. Оның алтын аралық деп аталатын моралдық доктринасы адамның жандүниеснің сырын ашуға негізделген.
Адамның ой-сезімін, мінез-құлқын тәрбиелеп, жетілдіру арқылы бақыт жолына салу мәселесіне бірнеше күрделі еңбектерін тікелей арнаған орта ғасырдағы Шығыстың ойшыл философы, біздің әйгілі жерлесіміз әл-Фараби болды. Әл-Фарабидің айтуынша, бақыт - әр адамның көздейтін мақсаты. Сол мақсатқа жетуге мүмкіндік беретін адамның үш түрлі тамаша табиғи қабілеті болады: 1) ерекше жасалған дене құрылысы; 2) жан құмарлықтары; 3) ой-парасаты. Бұл қабілеттер өзінен-өзі табииғат берген қалпында бақытқа жеткізбейді. Бірде жақсылық толық нәтижесін берсе, енді бірде керісінше болуы мүмкін. Мұндай кездейсоқты жеңуді жолы - аталған үш қабілеттің әрқайсысын дұрыс жолға бағыттап тәрбиелеу, сол арқылы адамның мінез-құлқы мен ой-парасаты оларды саналы түрде үнемі дұрыс нәтиже туғызатын дәрежеге жеткізу. Мұны іске асыру: адамға және мемлекет басындағы саяси қайраткерлердің міндеті. Әл-Фараби былай деп үйретеді: қандай болса да іс-қимылын жасағанда адам біржақтылықтан, үшқаралықтан сақтану керек. Себебі әрбір жақсы қасиет бір-біріне қарама-қарсы екі жаман қасиеттің аралығынан туады. Оның бұдан мың жылдан астам уақыт бұрын айтылған ойлары бүгінге дейін маңызын жойған жоқ..
Ортағасырлық діни философияда адам обастан-ақ біріне-бірі қарама- қарсы екі бастаманың: тән мен жанның іштей қайшылықты бірлігі болып жаратылған деп түсіндіріледі. Сондықтан мысалы, Августин адамды жаны тәнінен тәуелсіз, өлмейтін жан деп түсінсе, Фома Аквинский адам жан мен тән бірлігі , жануар мен періштенің арасындағы бірдеңе деп түсінеді. Тән өледі, жан өлмейді, о дүниеде құдай алдында жауап береді, сондықтан адам күнәсінан тазару үшін құдайға жалбарынуы тиіс деп уағыздады.Жаңа заман философиясы адам жайында негізінен идеалистік көзқараста болғандықтан, адамды ең алдымен рухани жан деп түсінді. Бірақ ол адам тағдырын құдайдың құдіретімен байланыстырмай, адамды өз болашағы өз қолында, құдайдан да, басқадан да тәуелсіз ақыл-ой иесі, өз өмірінің саналы субъектісі деді. Адамның тіпті өмір сүруінің ең басты белгісі осы қасиетте деп таныды.Сол заманның философтары Бэкон, Гоббс, Декарт, Спиноза осыны үндеді. Француз философы Рене Декарттың: мен ойлай аламын, олай болса өмір сүремін -деген қанатты сөзінің мәні осында.

Л.Фейербахтың Конфуцийшілдік және даосизм жүйесіндегі адам мәселесі: антропологизмі.
Кішкентайегельян мектебінің көрнекті өкілі Людвиг Фейербах болды. Фейербахтың философиялық тұжырымдамасының негізі "Құдай бар"адам болды. Фейербахтың діні-адам қиялының өнімі. Фейербах "христиандықтың мәні" жұмысында діни сананың ерекшелігіне концептуалды талдау жасады, оның мәні -- табиғаттан тыс және фантастикалық бейнелерге сенуде. Дәл осы сезімдер, әсіресе адамның табиғаттың дүлей күштеріне тәуелділік сезімдері діни табынуда шешуші рөл атқарады. Сонымен қатар Фейербах дінді жойып қана қоймай, оны қайта реформалауға тырысты. Сондықтан ол адамға деген махаббат дінін қолдайды. Гносеология мәселелерінде Фейербах танымдағы тәжірибе мен сезімнің рөліне баса назар аударды. Ол неміс классикалық философиясының бұрынғы дәстүрінен және әсіресе гегельмен тану теориясының мәселелерін түсіндіруден айтарлықтай ерекшеленді. Фейербах бұрынғы философия әлемді игерудегі ақыл-ойдың рөлін жоғарылатады деп есептеді.
Жалпы Фейербах философиясы антропологиялық. Онда қоғамдық байланыстар негізінен адамгершілік ұстанымдармен түсіндіріледі. Фейербахтың антропологиялық парадигмасында адам ұлтқа, әлеуметтік мәртебеге, дәуірге тәуелді емес бастапқы өзгермейтін табиғатқа ие. Бұл адамның өзіне тән ерекшелігі-өмірге деген махаббат, бақытқа ұмтылу, өзін-өзі сақтау инстинктісі, өзімшілдік. Фейербах адам бастапқыда табиғи және оған бағалау сипаттамалары қолданылмайды (мейірімді, зұлымдық және т.б.) және тек адам өмірінің шарттары оны кім жасайды.
Фейербахтың еңбегі идеализмнің дінмен байланысын көрсету болып табылады. Фейербах Гегель диалектикасының идеалистік сипаты да күрт сынға ұшырайды. Фейербах философиясының негізгі мазмұны мен мағынасы-материализмді қорғау. Фейербахтың антропологизмі философияның "жалғыз, әмбебап және жоғары" пәні ретінде қарастырылатын адамның мәнін бірінші жоспарға жылжытуда көрініс тапты. Бірақ бұл мәселеде Фейербах дәйекті материалдық көзқарас жасай алмайды,өйткені ол үшін адам-абстрактілі индивид, таным теориясындағы таза биологиялық зат.
Сонымен қатар, ол танымда ойлаудың мәнін де жоққа шығармады, субъект қызметіне байланысты объектіні сипаттауға тырысты, адам танымының және сананың қоғамдық табиғаты туралы болжам айтты және т.б. қоғамдық құбылыстарға идеалистік көзқарастар Фейербах антропологияны қоғамдық өмірді зерттеуге әмбебап ғылым ретінде қолдану ұмтылысынан туындайды. Фейербах идеализмі әсіресе дін мен моралды зерттеуде айқын көрінеді. Дін оларға адамдық қасиеттерді иеліктен шығару ретінде қарастырылады: адам екі есе және Құдайдың атынан өз мәнін түсінеді. Осылайша, дін ретінде "сана мен санадан тыс" адам. Фейербах мұндай екі еселеу себептері адамның табиғат пен қоғамның дүлей күштеріне тәуелділігін сезінеді. Фейербахтың діннің әлеуметтік және тарихи тамырлары туралы болжамдары ерекше қызығушылық тудырады.
Мұндай антропологиялық және атеистік бағдарланған философия Гегель идеяларының тағдыры туралы дүниетанымдық пікірталастарға елеулі әсер етті. Әсіресе, адамның философия орталығына қайтып келуі, әлемді қажеттілік era арқылы көру қажеттілігі туралы идеялар құнды болды.
Людвиг Фейербах -- философ-материалист. Ол бір философ, қанша дарынды және талантты, бүкіл тереңдігін, әлем туралы адами білімнің барлық көлемін көрсете алмайды деген ойға ие. Осылайша Гегель философиясын сын тұрғысынан қабылдау негізі қаланды, оның барлық дүниетанымдық және танымдық мәселелерді шешуге қабілетті "ғылым" болуға деген наразылықтары бар.
Фейербах Гегель абсолюттік идеяны да сыни қабылдайды, онда Фейербах табиғаттан шыққан ойлаудың өзіндік мистификациясын қарайды. Осыған байланысты ол логикадан табиғат философиясына және одан рух философиясына өтудің ақталмаған деп санайды. Фейербах тұрғысынан ойлау табиғатқа дейін өмір сүре алмайды.
"Таза ой" патшалығын сөзсіз жоққа шығара отырып, философ ақыл табиғаттың бір бөлігі болып табылатын ойлы адамнан, оның ең жетілдірілген туындысы болып табылады.
Фейербахтың айтуынша, философияның маңызды міндеттерінің бірі-табиғат пен адам бірлігін барынша толық және алуан түрлі ашу.
Табиғат талантты мүсінші сияқты адамды қалыптастырады, оны өз қалауы бойынша жасайды. Табиғат кеңістікте шексіз. Табиғат адамның физиологиялық және рухани қасиеттерін қалыптастырады. Міне, сондықтан кез-келген таным, соның ішінде философиялық, Гегельде болған сияқты таза ой саласынан емес, табиғаттан, адам санасы мен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.