Салық салудың мәні

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 42 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

1-бөлім. Салық саясатының мазмұны мен маңызы
1.1. Салық салудың
мәні ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... .5
1.2. Салық жүйесінің экономикалық
ролі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..9

2-бөлім. Салық саясатының жүргізілуі мен бюджетке әсері
2.1. Салық саясатының бюджетті толтырудағы
рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..14
2.2. Салық салудың қазіргі кездегі
механизмі ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ..28

3-бөлім. Қазақстан Республикасының салық саясатын жетілдіру
3.1. Салық саясатының негізгі
бағыттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ..30
3.2. Басқа дамыған елдерден
ерекшелігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..41

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ..43

Кіріспе

Салықты жетілдіру ұзақ даму жолынан өткен көптеген елдерге
қарағанда, экономиканы жедел орнықтыру және дамыту қажеттігі ескеріле
отырып Қазақстанда қоғамның талабына жауап бететін және нарықтық
экономиканың жағдайына икемделген салық жүйесін жасауды шұғыл қолға алды.
Салық салынатын нысандарды және нақты пайданы айқындауда
халықаралық тәжірбиеде қолданылып жүрген принциптерді пайдалануға жол ашу
мақсатында өнімнің өзіндік құнына әсер ететін шығындардың жүйесі қайта
қаралып, түпкі нәтижені көрсететін баланстық пайда ұғымы енгізілді. Жылдық
жиынтық пайданы анықтаудың жолдары белгіленді. Нақты пайдаға ғана салық
салынуы үшін салықтық есеп жүйесі қолданыла бастады.
Осы курстық жұмыс Қазақстан Республикасының салық саясатының
қалыптасуы даму кезеңдері деген тақырыпта қазіргі мемлекетіміздің жүргізіп
отырған саясатына талдау мақсатында жасалды. 1991 жылдың желтоқсанында өз
тәуелсіздігін алған жас мемлекетіміздің жаңа экономикалық саясатында салық
жүйесінің атқаратын рөлін жан – жақты қамтуға арналған жұмыс. Аталған
жұмыста еліміздегі қазіргі салық жүйесі мен салық саясатына шолу жасап,
еліміздегі қолданып жүрген салықтар мен алымдардың мәні мен маңызын және де
кемшілігін көрсетуге тырыстым.
Салық жүйесі өте күрделі жүйе. Мемлекетіміздің әл – қуаты мен
қауіпсіздік саясатына арқау боларлық тұрақты экономикалық дамуына әсер
ететін жүйе. Бұл арада салық төлеушілер де, мемлекетте арақайшылық
болмайтын қатынас болу үшін салық саясатын заң арқылы дұрыс жолға қоя білу
керек.
Мемлекеттік салық саясатын – салықтар саласындағы іс- шаралары
жүйесін әзірленген экономикалық саясатқа сәйкес қоғам дамуының нақты
кезеңдегі әлеуметтік –экономикалық және басқа мақсаттар мен міндеттеріне
қарай жүргізеді.
Салық салу обьектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақты
және жеке болып бөлінеді.Нақты салықтар – мүліктердің сыртқы белгісіне
қарай, нақтылы табыстың түсуі есептелместен (жер салығы , мүлікке
салынатын салық, құнды қағаздарға лынатын салық) салынады.
Жеке салықтар жеке адамдар мен зеңды мекемелердің қаражат жағдайына
байланысты (пайдаға салынатын салық, табыс салығы, мұра немесе сыйға
тартуға ауысқан мүліктерге салынатын салық) салынады.
Бұл курстық жұмыста мынадай мәселелерді вшуға тырыстым:
- салық саясатының мазмұны мен маңызы;
- Қазақстан Республикасының салық саясатының жүргізілуі мен бюджетке
әсері;
- салық саясатының бюджетті толтырудағы рөлі;
- Қазақстан Рнеспубликасының салық саясатының бюджеттің кіріс
бөлігін толтырудағы басқа дамыған елдерден ерекшелігі;
- Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының салық саясатын дамыту
жетістіктері.
Қазіргі экономикалық дағдарыстан әлі де құтыла алмай отырған еліміз
үшін салық жүйесін жетілдіру, дамыту тақырыбы өте өзекті, маңызды және де
керекті деп ойлаймын.
Айта кету керек, 1995 жылы 24 сәуірде Президенттің Заң күші бар
жарлығымен қабылданған Салықтар және бюджетке төленетін басқа да төлемдер
туралы Салық Кодексі біздің еліміздің экономикасы үшін үлкен қызмет
атқарды. Жалпы ішкі табыстың бүгінгі күні барлық ТМД елдерімен
салыстырғанда жоғары деңгейде тұруы – соның айғағы.
Біздің салық жүйеміздің жоғары деңгейде көріне білгені елімізге көп
пайда келтіреді.
Қазақстанның 2030 жылғы дейінгі даму стратегиясында болашақтағы
мемлекетіміздің енгізгі байлық көзі шикізатты, соның ішінде ең біріншіден
мұнайды экспорттау болып табылады. Осыған сай сәйкес, салық жүйесінің
алдында тұрған маңызды мәселелердің бірі шикізатты экспорттаушылар
салынатын салықтардың тиімділігін арттыру.

1-бөлім. Салық саясатының мазмұны мен маңызы

1.1. Салық салудың мәні

Салықтар дегеніміз мемлекеттік бюджетке заңды және жеке тұлғалардан
белгілі бір мөлшерде түсетін көлемдер.
Салықтар – шаруашылық жүргізуші субъектілердің, жеке тұлғалардың
мемелекет пен екі арадағы мемлекеттік бюджет арқылы жүзеге асырылатын,
қаржы қатынастарын сипаттайтын экономикалық категория. Салықтардың
экономикалық мәнін мынада: салықтар шаруашылық жүргізуші субъектілер мен
салық табысының қалыптасуындағы қаржылық (жүргізуші субъектілер)
қатынастардың бір бөлігін білдіреді. Сондай-ақ шаруашылық жүргізуші
субъектілер мен халық табысын белгілі бір мөлшерін мемлекет үлесіне
жинақтап, жиынтықтаудың қаржылық қатынастарын көрсетеді.
Салықтар мемлекеттің құрылуымен бірге пайда болады және мемлекеттің
өмір сүріп, дамуының негізі болып табылады. Мемлекет құрылымының өзгеруі,
өркендеуі қашанда болса оның салық жүйесінің қайта құрылуымен, жаңаруымен
бірге қалыптасады.
Әрбір мемлекетке өзінің ішкі және сыртқы саясатын жүргізу үшін
белгілі бір мөлшерде қаржы көздері қажет. Салықтар – мемлекеттің тұрақты
қаржы көзі.
Мемлекет салықтарды экономиканы дамыту, тұрақтандыру барысында қуатты
экономикалық тетік ретінде пайдаланды.
Салықтардың мәнін толық түсіну үшін, олардың экономикалық маңызын
түсіну қажет. Ал салықтардың экономикалық маңызы олардың атқаратын
қызметіне тікелей қатысты.
Салықтың мынадай негізгі қызметтері бар:
- реттеушілік;
- фискалдық;
- қайта бөлу.
Жоғарыда көрсетілген негізгі функциялармен қатар салықтардың ынталандыру,
бақылау функцияларында атауға болады.
Реттеушілік қызметі – салықтың ең негізгі қызметі. Осы қызмет арқылы
салықтар ел экономикасына өз ықпалын тигізеді, яғни салықтық реттеу жүзеге
асырылады. Салықтық реттеудің ең басты мақсаты - өндірістің дамуына ықпал
ету. Салық түрлері, салық ставкалары, салық жеңілдіктері, салық салу
әдістері салықтық реттеудің тетіктері болып табылады.
Жоғарыда көрсетілген салықтық реттеудің тетіктері тек қана өндірістің
дамуын реттеп қана қоймайды. Сонымен қатар ақша және баға саясаты, шет
елдік инвесторларды ынталандыру, шағын және ішкі кәсіпкерлікті дамыту
жұмыстарын жүзеге асырады. Әрине салықтық реттеу тетіктері тиімді қызмет
атқару үшін, олардың басқа да экономикалық тетіктеріне тығыз байланыста
болуы қажет.
Салықтық реттеуде салық ставкалары мен салық жеңілдіктерінің алатын
орыны ерекше. Себебі ғылыми негізделмеген, шектен тыс жоғары қойылған
ставкалар кәсіпкерлердің ынтасын төмендетіп, өндірістің қарқынын
бәсеңдетеді, ал шектен тыс төмен қойылған ставкалар салық төлушілердің
жауапкершілігін азайтып, өндірістің төмендетуіне және мемлекеттік бюджет
кірісінің азайуына әкеліп соқтырады.
Салықтардың екінші қызметі – фискалдық немесе бюджеттік қызметі. Бұл
қызметі арқылы мемлекеттік бюджеттің кіріс бөлімі құрылып, салықтардың
қоғамдық міндеттері артады. Себебі, топтастыра отырып, әлеуметтік, әскери -
қорғаныс, тағы басқа да шаралардың іске асуын қамтамасыз етеді.
Қайта бөлу арқылы түрлі субъектілер табысының бір бөлшегі мемлекет
пайдасынан өтеді. Бұл қызметтің іс-әрекетінің көлемі ішкі жалпы өнімді
салықтардың алатын үлес салмағы арқылы анықтайды. Соңғы жылдардағы
мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасының ішкі өнімдегі салықтардың үлес
салмағы 40 пайыздан көбірек болып отыр. Бұл экономикасы дамыған басқа
елдерден әлдеқайда жоғары. Еліміздегі мемлекет мүддесі үшін қаржы көздерін
орталықтандырудың бір айғағы осы.
Мемлекет мына жоғарыда көрсетілген салықтардың қызметін пайдалан
отырып, салық саясатын анықтайды. Салық механизмінің қызмет ету жолдарын
белгілейді, жалпы экономикалық саясатты негізге ала отырып, салық саясатын
анықтайды.
Салықтардың мынадай нышаны, белгілері бойынша топтастырамыз немесе
жіктейміз:
1. Салық салу объектісіне байланысты;
2. Қолданылуына қарай;
3. Салық салу органына байланысты;
4. Экономикалық ерекшелігіне байланысты;
5. Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне.
Салық салу объектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар
болып бөлінеді.
Тікелей салықтар жалғаусыз немесе тікелей табысқа немесе мүлікке
саналады.
Жанама салықтар – тікелей емес, жанама түрде тауар немесе қызмет құны
арқылы алынады.
Салық кодексінде салықтардың 9 түрлі, алымдардың 13 түрі, төлемдердің 9
түрі, кеден төлемдері мен пайыздардың 4 түрі белгіленген.
Бұл ретте. салықтардың мынадай түрлері белгіленген.
1. Корпоративтік табыс салығы.
2. Жеке табыс салығы.
3. Қосылған құн салығы.
4. Акциздер.
5. Жер қайнауын пайдаланушылардың салықтары мен арнайы төлемдері.
6. Әлеуметтік салық.
7. Жер салығы.
8. Көлік құралдарына салық.
9. Мүлік салығы.
Бюджетке басқа да міндетті салықтар:
1. Заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу үшін алым.
2. Жеке кәсіпкерлерді мемлекеттік тіркеу үшін алым.
3. Жылжымайтын мүлікке және олармен мәмілелерге құқықтарды мемлекеттік
тіркеу үшін алым.
4. Радиоэлектр құралдары мен жоғарғы жиілікті құрылғыларды мемлекеттік
тіркеу үшін алым.
5. Механикалық көлік құралдары мен тіркелгендерді мемлекет тіркеу үшін
алым.
6. Теңіз, өзен және шағын көлемді кемелерді мемлекеттік тіркеу үшін
алым.
7. Азаматтық әуе кемелерін мемлекеттік тіркеу үшін алым.
8. Дәрілік заттарды мемлекеттік тіркеу үшін алым.
9. Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлік құралдаының жүріп
өту үшін алым.
10. Аукциондардан алым.
11. Елтаңбалық алым.
12. Қызметтің кейбір түрлері мен айналысуға құқық үшін лицензиялық алым.
13. Теледидарлық және радиотарату ұйымдарына радиожилік спектрін
пайдалануға рұқсат бергені үшін алым.
14. Жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлем.
15. Жер үсті көздерінен су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлем.
16. Қоршаған ортаны ластағаны үшін төлем.
17. Жануарлар әлемін пайдаланғаны үшін төлем.
18. Орман пайдаланулары үшін төлем.
19. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды пайдаланғаны үшін төлем.
20. Радиожилік спектрін пайдаланғаны үшін төлем.
21.Кеме жүретін су ресурстарын пайдаланғаны үшін төлем
22. Мемлекеттік барс.
23. Кеден төлемдері.
24. Төлем.
25. Алымдар.
Бюджетке түскен соң қандай шараларға жұмсалатын белгісіне қарай
салықтар жалпы және арнайы салықтарға бөлінеді.
Жалпы салықтар жататын салықтар:
Заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы, қосылған құнға салынатын
салық, акциздер, т.б.
Арнайы салықтар бюджетке түскен соң алдын ала белгіленген міндеттер
бойынша, нақтылы шараларға жұмсалады.Мысалы көлік құралдарына салынатын
салық. Бұл салықтар жол қорын жұмсалады.
Салықты алатын және салыққа иелік ететін органдардың ерекшелігіне
қарай салықтар алпы мемлекеттік және жергілікті салықтар болып бөлінеді.
Жалпы мемлекеттік салықтарға мына салықтар жатады:
1. заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы;
2. қосылған құнға салынатын салық;
3. акцизнер;
4. бағалы қағаздармен жасалатын операцияларға салынатын салық;
5. жер қойнауын пайдаланушылардың арнайы салығы мен төлемлері;
Жергілікті салықтар мен салымдар:
1. жер салығы;
2. заңды және жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық;
3. көлік құралдарына салынатын салық;
4. кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаларды және заңды
тұлғаларды тіркегені үшін алынатын алымдар;
5. жекелеген қызмет түрлерімен айналысу құқы үшін алынатын алымдар;
6. аукционда сатудан алынатын алым;
Экономикалық белгісіне қарай салықтар табысқа салынатын салық және
тұтынуға салынатын салық болып жіктеледі.
Табысқа салынатын салықтар салық төлеушінің кез келген салық салынатын
объектісіне түсетін табысынан алынады.Олардың қатарына мына салықтар
кіреді:заңды және жеке тұлғалардан алынатын табыс салығы,жер салығы,мүлік
салығы т.б.
Ал,тұтынуға салынатын салықты,салық төлеуші тұтынушы ретінде тауар
немесе қызмет ақысын төлеген кезде өзінің шығынына төлейді.Тұтынуға
салынатын салыққа,қосылған құнға салынатын салық және акциздер жатады.
Салық салу объектісін бағалау дәрежесіне қарай салықтар нақтылы және
дербес салықтар болып жіктеледі.
Нақтылы салықтар – салық төлеушінің салық салу объектісінен алынатын
табысының мөлшеріне байланысты емес,яғни салық төлеушінің мүлкінің сыртқы
белгісіне қарай алынады.Оларға: жер салығы,мүлік салығы,бағалы қағаздармен
жүргізілетін операцияларға салынатын салықтар жатады.
Дербес салықтар- салық төлеушінің салық төлейтін объектісінен алынатын
табсының мөлшеріне байланысты алынады. Оларға заңды және жеке тұлғалардан
алынатын табыс салығы жатады.
Нарықтық экономиканың қалыптасу кезеңінде салық саясатының негізгі
бағыты немесе салық саясатының басты мақсаты – салық жүйесін құру және оның
тиімді қызмет етуіне мүмкіншілік беретін салық механизмін іске асыру.
Салық жүйесі- өзінің құрамы жағынан бірнеше копненттерден тұратын
күрделі модель.
Салық жүйесі компоненттерінің құрамы мынандай:қаржы қатынастары және
осы қатынасты анықтатын салықтар; салық механизмі,яғни салық салу
әдістерімен жолдары;нұсқаулар мен әдістемелік құжаттар;салық салуды басқару
және салық қызметі органдары.Салық салудың әдістері мен жолдары,нұсқаулар
мен әдістемелік құжаттар,салық салуды ұйымдастыру,салық салудың негізгі
принциптері және т.б-лар салық механизміне жатады.Салық жүйесінің жақсы
да,тиімді қызмет етуіне салық салу механизмінің тигізер ықпалы өте зор.
Салық салу элементтері мыналар:
Субъект, объект, салық көзі, салық ставкасы, салық өлшем бірлігі, салық
оклады, салық жеңілдіктері, салық төлеу мерзімі мен тәртібі, салық
төлеушінің және салық қызметі органдарының құқы мен міндеттері, салықтың
төлеуін бақылау, салықтың жазалау шаралары.
Салық субъекті(салық төлеуші) дегеніміз-заң бойынша салық төлеу міндеті
жүктелген жеке және заңды тұлғалар.
Салық объектісі-табыс мүлік, еңбек ету түрі, қызмет көрсету, ақшмен
жасалатын операциялар, мүлікті басқаға беру, табиғи қорларды пайдалану,
қосылған құн, айналым және т.б.
*Салық көзі-салық салынатын табыс.
*Салық ставкасы немесе бәсі өлшем бірлігінен алынатын салық мөлшері.
*Ставкалар тұрақты салық объектісінен түсетін табыстың мөлшеріне
байланыссыз, өлшем бірлігіне тұрақты сомамен тағайындалады.
*Проценттік ставкалар үш түрге бөлінеді: үдемелі немесе прогрессивті,
регрессивті, және пропорционалды.
Үдемелі немесе прогрессивтік ставкалар салық салынатын табыстың өсуіне
сәйкес ұдайы деп, өсіп отырады.
Регрессивтік ставкалар, керісінше, салық салынатын табыстың төмендеуіне
сәйкес, азайып отырады.
Пропорционалдық ставкалар салық салу объектісінің мөлшеріне
байланыссыз, тұрақты бір процентпен тағайындалады.
Салық оклады-салық төлеушінің белгілі бір салық объектісінен төлейтін
салық сомасы.
Салық жеңілдіктері дегеніміз, заңға сәйкес салық төлеушіні біртіндеп
немесе салық төлеуден түгел босату. Салық жеңілдіктеріне салықтан
босатылатын, салық салынбайтын минимум, шегерістер, салық ставкасын
төмендету, салық төлеу мерзімін ұзарту жатады.
Салық төлеу тәртібі-белгіленген мерзімде салықты төлеген кезде алдымен
бюджетке қандай салықтар төлеу керек екенін, яғни төлеу кезінде белгілі бір
дәйектілікті органдарының құқығы мен міндеттері салық заңдары арқылы
белгіленеді және реттеледі.

1.2. Салық жүйесінің экономикалық ролі

Салық жүйесін мемлекет пен заңды тұлғалар арасындағы қаржы қатнастардың
жиынтығы, салықтар мен алымдар, салық салу әддістері мен тәсілдері, салық
заңдары мен салыққа қатысты актілер, салық салу органдары мен салық қызметі
жиынтығы құрайды.
Салық жүйесі мемлекет қаржы көздерін жасақтаудың ең негізгі құралы
болумен қатар, ел экономикасын қайта құруға, өндірістің ұлғайып дамуына
және саяси-әлеуметтік шаралардың толығымен іске асуына мүмкіндік туғызады.
Қазақстан Республикасының 1991 жылы 25 желтоқсанда қабылданған.
“Қазақстан Республикасы салық жүйесі туралы” Заңы, тәуелсіз Қазақстанның
салық жүйесін құрудың ең алғашқы бастамасы болып табылады. Бұл еліміздің
экономикасын реформалаудағы күрделі тестердің бірегейі. Осы мезгілден
бастап ел экономикасына бұрын болмаған жаңа құбылыстар іске аса бастады.
Оларды атап айтсақ; шаруашылықты жүргізудің еркіндігі: меншік түрлерінің
бір-біріне өзара тепе-теңдігі; шаруашылық жүргізуші субъектілер мен
мемлекет арасындағы қатынастардың құқықтық негізде жүргізілуі және т.б.
Бұл заң салық жүйесін құрудың басты прициптерін, алым мен салықтың
түрлерін, олардың бюджетке түсуі тәртібін белгілеген тұңғыш тарихи құжат
болып есептелінеді.
Осы заң бойынша салық төлеушілер мен салық қызметі органдарының
құқықтары мен міндеттері, республикалық және жергілікті басқару
органдарының да салыққа байланысты қызметтері айқын бекітіледі.
Қабылданған Заңға сәйкес 1992 жылдың бірінші қаңтарынан Қазақстан
Республикасында: 13-жалпы мемлекеттік салықтар: ІІ-міндетті түрде төленетін
салықтар мен алымдар: 18-жергілікті салықтар мен алымдар енгізілді.
Салықтар негізі пайдаға салынатын салық, табыс салығы қосылған құнға
салынатын салық және т.б. салықтар құрады. Қазақстан Республикасының салық
жүйесін құруда ең алғашқы тарихи құжат болған жоғарыда көрсетілген. Заңның
ел экономикасын реформалаудағы маңызы мен олардың орны ерекше. Дегенмен,
өмірге келген әрбір жаңа құбылыста кездесетін ерекшеліктермен қатар
кемшіліктерде бұл заңда тыс қалмаған сияқты, яғни Қазақстан Республикасы
алғашқы құрылған салық жүйесінде бірқатар шешуін таппаған мәселелер,
кемшіліктер мен жетіспеушіліктер аз емес. Әрине, бұл кемшіліктердің түрлі
себептері де бар.
Басты себеп, ол біз салық жүйесін құрғанда елімізде жинақталған ғылыми
және практикалық тәжірибе болған жоқ.
Салық қызметі органдары да, салық төлеушілер де мұндай жаңа бастамаға
психологиялық жағынан дайын еместігі көрінді. Еліміздің алғаш қабылданған
салық жүйесінде біз жоғарыда айтып өткен дүниежүзілік тәжірибеде қолданылып
келген салық принциптері сақталмады.
Сондықтан бұл салық жүйесінің нарықтық қатнастардың талабына толығымен
жауап беруге мүмкіндігі болмады. Ең бастысы жалық жүйесінің өндірісті
дамытуға ешқандай ықпал етпеуі, бюджет кірісін қарадағы өз ролін жете
атқара алмауы, яғни салық көзі табыс немесе пайда емес, керісінше тұтыну
болып табылады.
Салық санының көптігі, айналымды анықтаудың қиындығы, шектен тыс
дәлелсіз берілген салық жеңілдіктері, салық ставкаларының бір салық
жеңілдіктері, салық ставкаларының бір салық бойынша бірнеше болуы,
халықаралық салық салудың негіздерінің тыс қалмуы және т.б. кемшілктер
салық жүйеснің одан ары қарай реформалаудың қажет екенін айқын көрсетеді.
Әрине бұл өмір талабына сай. Экономиканы реформалау 1-2 жылдың ішінде
мүмкін еместігін баршамыз түсінеміз, сондықтан салық жйесі де біртендеп
қалыптасады, түзеледі, ары қарай дамиды.
Қазақстан Үкіметі 1995 жылдың басында салық реформасының ұзақ мерзімді
концепциясын қабылдады. Бұл құжатта, негізінен, салық жүйесін салық
заңдылығын бірте-бірте халықарлық салық салу принциптеріне сәйкес қызмет
етуге жеткізу көзделген.
Осы концепцияны іс жүзіне асырудағы бірінші кезең Қазақстан
Республикасы Президентінің 24.04.95. жылы қабылдаған “Салық және бюджетке
төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы” жарлығы болып табылды.
Қазақстан Республикасында 1995 жылдың шілдесінен бастап жаңа салық
жүйесі іске қосылды. Бұл жаңа салық жүйесі біршама болсада нарықтық
қатнастар талабына бейімделіп, халықаралық тәжірибеге мейлінше
жақындатылған.
Енді бұрын қызмет еткен 42 түрлі салықтар мен алымдардың сны едуәір
қысқартылып, жалпы салықтар мен алымдар саны 11-ге жеткізгілген.
Салықтың ең басты түрі болып табысқа салынатын салық, яғни пайда емес
табыстан салық алынатын болды.
Салық салудың негізгі принциптері біршама өз шешімін тапқан. Мысалы:
заңды тұлғалардың табысына салынатын салықтың ставкасы жалпыға бірдей 30%
болып белгіленсе, қосылған құнға салынатын салық ствкасы барша төлеуші үшін
20 % көлемінде бекітілді. Сонымен қатар амортизация есептеудің жаңа тәртібі
енгізілді. Бухгалтерлік есеппен қатар енді салықтың есеп жүргізіледі. Айта
кетсек жаңа салық кодексінде жаңа салық заңы бойынша слықтың әкімшіліктің
жаңа ережелері енгізілді. Олардың ішіндегі ең маңызды шешімдердің бірі
салық заңдарын бұзғаны үшін жауапкершілікті күшейту. Осы жарлыққа
байланысты салық мемлекет алдындағы борыш болып есептеліп, бюджет кірісіне
төленуге жатады.
Соның немесе ағымдағы төлемдер бюджет кірісіне белгіленген мерзімде
төленбесе оны төлеушілердің немесе олардың дебиторларының шоттарынан салық,
айып пұл және өсім жөнінде пайда болған берешек шегінде, егер салық төлеуші
немесе оның дебиторлары осы берешекті төлеуге келетін болса, өндіріп
алынады.
Салықтар, айып пұл немесе өсім түріндегі берешектердің төленуін
қамтамассыз ету үшін салық қызметі органдары салық төлеуші мен оның
дебиторларының шотында қаражат болмаған жағдайда мүлікті тұмшалау туралы
шешім жойылады.
Қосылған құн салығы бойынша декларация ҚР. Салық кодексіне сәйкес
әзірленген жаңа салық есептелігі бойынша жасалынады. Декларацияның он бір
қосымшасы және жиырма төрт қосымша нысандары бар.
Әлемдік тәжірибеге қарасақ жалпы салық соммасы салық төлеушінің
табысының 40 пайыздан аспауы тиіс. Егер осы мөлшерден артық салық салынса
мемлекеттің экономикасына кері әсер етеді, яғни жинау қорының азаюы,
кәсіпкерлік ұсынынсының азаюы, өндірістің ұлғаюы процесінің тоқталуы,
экономикаға инвестицияның кемуі, табыс азаяды, салық төлеуден жаппай бас
тарту, мемлекеттен капиталды шығару және алымдар түрінде 70 пайызын алады.
Салық жүйесі түрлі мемлекеттер арсында әлеуметтік-экономикалық күрделі
өзара қарым қатынасты, мемлекет және салық төлеушілер, жеке салық
төлеушілер арасында мемлекеттік аудандардың іс-әрекеттерді сонымен қатар
онда қатысатын жеке тұлғалар, ұйымдар және кәсіпорындар бойынша қаржылай
қамтамассыз етуді қарастырады.
Салық жүйесі Қазақстан экономикасының тиімділігін көтеру инструменті
бола алған жоқ.
Қазақстан Республикасының мемкеттік бюджетте салық 1995-2001 жылдың
бірінші жартысына дейін есептелген. 1995 жылы жалпы салықтан түсім 105170
млн. Теңге құраса 2001 жылдың І-жартысына дейін 288086 млн. Теңге құрап
отыр.
Әр жылда осы түсім бойынша өзгерістер мен ауытқулар 1 кестеде
көрсетілген.
Ал салық бюджеттің түсімінің қанша бөлігін құрайтынына келсек 1995 жылы
64,4 пайыз екен. Әрине әр жылда әр қалай. Бүгінгі таңға дейін салық
бюджеттің 89,4 пайызын құрап отыр.

кесте 1. (млн теңге)
1995 ж 1996 ж 1997 ж 1998 ж 1999 ж 2000 ж 2001 ж
ІІ
жарты-на
дейін
Салықтан 105170 146874 175027 187896 225391 468340 288086
түсім
Соның ішінде35270 41446 40285 38271 54759 163529 101799
заңды
тұлғалар
дың табысына
қосылған құн33259 53905 58801 81007 89030 115159 68893
салығынан
Акциз 6308 10892 16737 18853 18956 19285 11371
Жеке 28802 31280 41266 30127 35329 51016 31251
тұлғалардың
табысынан
Мүлік салығы1872 5902 13068 14625 15210 14763 11051
Жер салығы 2659 3449 4870 5013 4644 5506 2560
әлеуметтік - - - - 7463 99082 61161
салық
Салықтан - - - - - -
басқа да
түсімдер
Бюджетке 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001жыл
түскен І
Салық жартысы
Барлығы 64,4 82,5 85,7 87,1 87,3 89,4 89,4
Заңды 21,1 23,3 19,7 17,7 16,6 31,2 31,6
тұлғалардан
табысынан
қосылған құн20,8 30,3 28,8 37,6 27,0 22,0 21,4
салығы
Акциз 3,9 6,1 6,2 8,7 5,7 3,7 3,5
Жеке 16,1 17,6 20,2 14,0 10,7 9,7 9,7
тұлғалардың
Налог 1,2 3,3 6,4 6,8 6,4 2,8 3,4
наимущество
Жер салығы 1,3 1,9 2,4 2,3 1,4 1,1 0,8
әлеуметтік - - - - 21,3 18,9 19,0
салық
қалған 35,6 17,5 14,3 12,9 12,7 10,6 10,6
бөлігі
салықтан
басқа түскен

Қазақстан Республикасының мемлекетінің бюджетінің құрылымы

2-бөлім. Салық саясатының жүргізілуі мен бюджетке әсері

2.1 Салық саясатының бюджетті толтырудағы рөлі.

Салық салу обьектісіне қарай салықтар тікелей және жанама салықтар
болып жіктеледі.
Тікелей салықтарға мына салықтар жатады:
1. жер салығы;
2. мүлік салығы;
3. көлік құралына салық;
4. әлеуметтік салық;
5. жер қойнауын пайдалану үшін салық;
6. корпаративтік табыс салығы;
7. жеке табыс салығы.
Жанама салықтарға мына салықтар жатады:
1. қосымша құнға салық ;
2. акциз .
Енді осыларға кеңінен тоқтайын.
Салық салу мақсатында барлық жерлер олардың арналған нысаны мен
тиесілілігіне қарай мынадай санаттарға:
1. ауылшаруашылық мақсатындағы жерлерге;
2. елді мекендер жерлеріне;
3. өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы
емес мақсаттағы жерлерге (бұдан әрі - өнеркәсіп жерлері);
4. ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлеріне, сауықтыру, рекреациялық
және тарихи – мәдени мақсаттағы жерлерге (бұдан әрі – ерекше қорғалатын
табиғи аумақтар жерлері);
5. орман қорының жерлеріне;
6. су қорының жерлеріне;
7. запастағы жерлерге жатқызылуына қарай қарастырылды.
Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын
базалық салық ставкалары:
1. Елді мекендерден тыс орналасқан өнеркәсіп жерлеріне салынатын
базалық салық ставкалары бір гекторға шаққанда бонитет балына
барабар мынадай мөлшерлерде белгіленеді:

Бонитет Базалық салық Бонитет балы Базалық салық
балы ставкасы(теңге) ставкасы(теңге)
1 2 3 4
0 48,25
1 91,67 51 2634,45
2 135,10 52 2690,23
3 178,52 53 2745,95
4 221,95 54 2801,72
5 265,37 55 2857,46
6 308,80 56 2913,24
7 352,22 57 2968,96
8 395,65 58 3024,73
9 439,07 59 3080,47
10 432,50 60 3136,25
11 530,75 61 3188,36
12 592,41 62 3247,75
13 654,08 63 3325,49
14 715,68 64 3364,61
15 777,35 65 3423,05
16 839,01 66 3489,25
17 900,67 67 3539,95
18 962,29 68 3598,39
19 1023,96 69 3656,81
20 1084,66 70 3715,25
21 1138,70 71 3769,29
22 1189,07 72 3829,64
23 1239,35 73 3890,53
24 1287,73 74 3951,67
25 1340,29 75 4012,79
26 1390,66 76 4073,88
27 1441,07 77 4135,02
28 1491,45 78 4196,15
29 1541,88 79 4257,23
30 1592,25 80 4319,34
31 1646,29 81 4371,45
32 1693,03 82 4432,57
33 1740,76 83 4493,66
34 1788,47 84 4554,80
35 1836,20 85 4615,92
36 1883,87 86 4677,01
37 1931,58 87 4738,15
38 1979,31 88 4799,27
39 2027,02 89 4860,36
40 2074,75 90 4921,50
41 2126,86 91 4975,54
42 2178,19 92 5054,48
43 2228,61 93 5134,32
44 2278,98 94 5214,22
45 2329,41 95 5294,09
46 2379,79 96 5373,99
47 2340,22 97 5453,83
48 2480,57 98 5533,73
49 2531,00 99 5613,59
50 2582,34 100 5693,50
100 – ден
жоғары. 5790,00

2. Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес басқа жер
пайдаланушылар уақытша пайдаланатын жерді қоспағанда, қорғаныс мұқтажы
үшін берілген жерге салық салынуға тиіс.
3. Қорғаныс мұқтажы үшін берілген, қорғаныс мұқтажы үшін
уақытша пайдаланылмайтын және ауыл шаруашылығы мақсаттары үшін басқа
жер пайдаланушыларға берілген жерлерге салық салынуға тиіс.
4. Магистралды темір жолдарды бойлай қорғаныштық екпе
ағаштар орналасқан темір жол көлігі кәсіпорындарының жерлеріне салық
салынады.
Жердің белгілі бір немесе өзге санатқа жататындығы Қазақстан
Республикасының жер туралы заң актілерімен блгіленеді. Елді мекендер
жерлері салық салу мақсаты үшін мынадай екі топқа бөлінген:
1) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
ғимараттар орналасқан жерлерд қоспағанда елді мекендер жерлері;
2) тұрғын үй қоры, соның ішінде олардың жанындағы құрылыстар мен
ғимараттар орналасқан жерлер.
Жердің мынадай санаттары:
1. ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлері;
2. орман қорының жерлері;
3. су қорының жерлері;
4. запастағы жерлер салы салуға жаипайды.
Аталған жерлер (запастағы жерлерді қоспағанда ) тұрақты жер
пайдалануға немесе бастапқы өтесіз уақытша жер пайдалануға берілген
жағдайда салық салынуға тиіс.
Жер салығының мөлшері жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың
шаруашылық қызметінің нәтижелеріне байланысты болмайды.
Жер салығы:
1) меншік құқығын, тұрақты жер пайдалануға құқығын, өтеусіз уақытша
жер пайдалануға құқығын куәландыратын құжаттар;
2) жер ресурстарын басқару жөніндегі уәкілетті орган әр жылдың 1
қаңтарындағы жағдай бойынша берген жерлердің мемлекеттік сандық және
сапалықесебінің деректері негізінде есептеледі.
Төлеушілер:
1) жеке меншік құқығындағы;
2) тұрақты жер пайдалану құқығындағы;
3) бастапқы өтеусіз уақытша жер пайдалану құқығындағы салық салу
обьектілері бар жеке және заңды тұлғалар жер салығын төлеушілер болып
табылады.
Заңды тұлғалардың құқықтарда салық салынатын обьектілері бар
құрылымдық бөлімшелері жер салығын төлеушілер деп танылады.
Мыналар:
1) бірыңғай жер салығын төлеушілер шаруа (фермер) қожалықтарына
арналған арнайы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланатын жер
учаскелері бойына;
2) мемлекеттәк мекемелер;
3) салық режимінің екінші үлгісі бойынша салық салу жүзеге асырылатын
жер қойнауын пайдаланушылар;
4) уәкілетті органның қылмыстық жазаларды атқару саласындағы түзеу
мекемелерінің мемлекеттік кәсіпорындары;
5) Ұлы Отан соғысына қатысушылар және соларға теңестірілген адамдар,
мүгедектер, сондай – ақ бала кезінен мүгедектің ата – анасының біреуі:
6) тұрғын – үй қоры, соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен
ғимараттар алып жатқан жер учаскелері;
7) үй маңындағы жер учаскелері;
8) жеке үй (қосалқы ) шаруашылығын жүргізу,бау - бақша шаруашылығы
үшін берілген және құрылыс алып жатқан жер учаскелері;
9) гаражға арналған жер учаскелері бойынша;
10) тұрғын үй қоры , соның ішінде оның жанындағы құрылыстар мен
ғимараттар алып жатқан жер учаскелері және үй маңындағы жер учаскілері
бойынша – Ардақты ана атағына ие болған, Алтын алқа алқасымен
наградталған көп балалы аналар
11) діни бірлестіктер жер салығын төлеушілер болып болмайды. Салық
төлеушілер пайдалануға немесе жалға берілген жер учаскілері бойынша салық
төлеуден босатылмайды.
Бюджетке жер салығын төлеу жер учаскесінің орналасқаны бойынша
жүргізіледі. Заңды тұлғалар жер салықты сомасын салықтың базасына тиісті
салық ставквсын қолдану арқылы дербес есептейді. Олар салық кезеңі ішінде
жер салығы бойынша ағымдағы төлемдерді есептеуге және төлеуге міндетті.
Ағымдағы төлемдердің сомалары ағымдағы жылдық 20 – шы ақпаннан, 20 – шы
мамырынан, 20 - тамызынан, 20 – қарашасынан кешіктірмейтін мерзімде
төлеуге тиіс.
Жеке тұлғаларға төлеуге жажатын жер салығын есептеуге салық органдары
тиісті салық ставкалары мен салық базасын негізгі 1 – ші тамыздан
кешіктірмей мерзімде жүргізіледі. Ал жеке тұлғалар бұл салықтв ағымдағы
жылдың 1 – ші қазаннан кешіктірмей жүргізіледі:
Жер салығын есептеумен төлеу күні түсінігі жыл салық кезеңі білдіреді.
Төлеушілер жер салығы бойынша есеп берілетін жылдан екйінгі жылдың 31
наурызынан кешіктірмей салық су объектілері орналасу жерлері бойынша салық
ортасына табыс етеді.
Мүлік салығы жергілікті тікелей салық болып табылады. Ол
жергілікті бюджетке түсіп оның ішінде 70% - құрайды.
Заңды тұлғалармен бірге кәсіпкерлік үшін негізгі құралдар ( оның
ішінде тұрғын үй қорының құрамында тұрғай объектілер ).
Салық базасы болып заңды тұлғалар бойынша негізгі құралдарды орташа
жырдың қалдық құны, ал жеке тұлғалар бойынша әрбір жылдың бірінші
қаңтарының жағдайы бойынша салық салу объектілерін құны.
Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлік салық салу объектілеріне орташа
жылдың құнына 1% - ставка бойынша мүлік салығын есептейді.
Салық есептілігі.
Салық төлеушілер ( ауылшаруашылық өнімдерін өндірушілер үшін
арнаулы салық режимінде бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асыратын
заңды тұлғаларды қоспағанда ) салық салу объектілерінің орналасқан
жері бойынша салық органдарына ағымдағы төлемдер сомасының есеп -
қисабын және декларация табыс етуге міндетті.
Ауылшаруашылық өнімдерін өндіруші заңды тұлғалар үшін арнаулы
салық режимінде бюджетпен есеп айырысуды жүзеге асыратын заңды
тұлғалардың мүлік салығы бойынша салық есептілігін табыс ету
тәртібі.
Салық ставкалары:
Жеке тұлғалардың мүлкіне салынатын салық, салық салу
объектілерінің құнына қарай мынадай ставкалар бойынша есептеледі:

1000000 теңгеге дейін қоса Салық салу объектілері құнының 0,1
алғанда. проценті;
1000000 теңгеден жоғары – 2000000 1000 теңге + 1000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,15 %
2000000 теңгеден жоғары - 300000 2500 теңге + 2000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,2 %
3000000 теңгеден жоғары - 4000000 4500 теңге + 3000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,3%
4000000 теңгеден жоғары – 5000000 75000 теңге + 4000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,4%
5000000 теңгеден жоғары- 6000000 11500 теңге + 5000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,5%
6000000 теңгеден жоғары – 7000000 16500 теңге + 6000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,6%
7000000 теңгеден жоғары – 8000000 22500 теңге + 7000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,7%
8000000 теңгеден жоғары – 9000000 29500 теңге + 8000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,8 %
9000000 теңгеден жоғары – 10000000 37500 теңге + 9000000 теңгеден
теңгеге дейін қоса алғанда. асатын сомадан 0,9%
10000000 теңгеден жоғары 46500 теіге + 10000000 теңгеден
асатын сомадан 1%

Салықты есептеу төлеу тәртібі. Жеке тұлғалардың салық салу
объектілері бойынша салықты есептеуді салық кезеңінің 1 тамыздан
кешіктірілмейтін мерзімде тиісті салық ставкасы салық базасына
қолдану арқылы салық төлеушінің тұрғылықты жеріне қарамасиан салық
салу объектілерінің орналасқан жері бойынша салық органдары
жүргізеді.
Салық төлеушілер салық салу объектілерін әрбір көлік құралы бойынша
салық ставкасын және түзету коэфициенттерін кешіре отырып, салық саласын
дербес есептейді.
Салық төлеуші заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде көлік құралдарына
салықтың салық бойынша беру мерзімі басталғаннан кейін 10 күннен
кешіктірмей көлік құралдарына санының салық бойынша түпкілікті есеп
айырысуды жүргізді. Салық төлеуші заңды тұлғалар көлік құралдары салығы
бойынша есепті жылдан кейінгі 31 – ші наурызынан салық органына табыс
етеді.
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша
салық кезеңінің 1 – ші шілдесіне кешіктірмей жүргізді.
Салық ставкалары:
1. Салықты есептеу айлық есептік көрсеткіштермен белгіленген
мынадай ставкалар бойынша жүргізіледі:

Салық салу объектісі. Салық ставкасы ( айлық есептік
көрсеткіш )
1 2
1. Двигатель көлемі мынадай жеңіл
автомобильдер (текше см. )
1100 – ге дейін қоса алғанда. 4,0
1100 –ден жоғары 1500 – ді қоса 6,0
1500 –ден жоғары 2000- ды қоса 7,0
2000 – нан жоғары 2500 – ды қоса 12,0
2500 – ден жоғары 3000 –ды қоса 17,0
3000 – нан жоғары 4000- ды қоса 22,0
4000 – нан жоғары 117,0
2. Жүк көтергіштігі мынадай жүк
таситын арнаулы автомобильдер.
1 тоннаға дейін қоса алғанда 6,0
1 тоннадан жоғары – 1,5 тоннаны 9,0
қоса
1,5 тоннадан жоғары – 5 тоннаны 12,0
қоса
3. Шынжыр табанды машиналар мен 3,0
механизмдерді қоспағанда, өздігінен
жүретін машиналар мен
пневматикалық жүрістегі
механизмдер.
4. Автобустар:
12 отыратын орынға дейін қоса 9,0
алғанда
12 – ден жоғары 25 отыратын орынды14,0
қоса алғанда.
25 отыратын орыннан жоғары 20,0
5. Мотоциклдер, мотороллерлер, 1,0
мотошаналар, көлемі шағын кемелер.
Мотоциклдер 10,0
6. Катерлер, кемелер, буксирлер,
баржалар, яхталар:
160 –қа дейін қоса алғанда 6,0
160 – тан жоғары 500 – ді қоса 18,0
500 –ден жоғары 1000 – ды қоса 32,0
1000 – нан жоғары 55,0
7. Ұшу аппараттары. Әрбір киловатт қуаттан айлық
есептік көрсеткіштің 4,0 проценті.

2. Жеңіл автомобильдердің жеті айлық есептік көрсеткіш ставкасы
бойынша салық салынатын двигателінің көлемі 1500 - ден жоғары –
2000 текше сантиметрді қоса, 12 айлық есептік көрсеткіш ставкасы
бойынша салық салынатын 2000 – нан жоғары – 2500 текше сантимертрді
қоса, 17 айлық есептік көрсеткіш ставкасы бойынша салық салынатын
2500 – ден жоғары – 3000 текше сантиметрді қоса және 22 айлық есептік
көрсеткіш ставкасы бойынша салық салынатын двигателінің көлемі 3000 –
нан жоғары – 4000 текше сантиметрді қоса алған көлемде болған кезде
салық сомасы двигательдің аталған көлемінен асқан әрбір бірлік
үшін 7 теңгеге ұлғайтылады.
3. Егер осы тармақпен өзгеше белгіленбесе, салық төлеудің
белгіленген мерзімі аяқталғанға дейін пайдаланылу мерзімі 6 жылдан
асқан жеңіл автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету
коэффиценттері қолданылады: ТМД елдерінде шығарылған автокөлік
құралдары үшін: 6 жылдан – 15 – ға дейін қоса алғанда – 0,3;
жылдан жоғары – жылды қоса – 0,2; 25 – дан жоғары – 0,1. Двигатель
көлемі мынадай басқа автокөлік құралдары үшін: текше сантиметрге дейін
қоса алғанда – 0,5; 3000 – нан жоғары - 4000 текше сантиметрді қоса –
0,7; 4000 – нан жоғары – 1,0.
4) Пайдалану мерзімі 20 жылдан асқан ТМД елдері шығаратын
жеңіл автомобильдер мен мотоциклдер бойынша жеке тұлғалар үшін
түзету коэффициенті – 0.
5) Белгіленген салық төлеу мерзімі аяқталғанға дейін пайдалану
мерзімі 7 жылдан асқан ТМД елдерінде шығарылған жүк таситын, арнаулы
автокөлік құралдары бойынша мынадай түзету коэффиценттері
қолданылады: 7 жылдан – 14 жылға дейін қоса алғанда – 0,5; 14 – дан
жоғары – 20 жылды қоса – 0,3; 20 – дан жоғары – 0,1.
6) Пайдаланылу мерзіміне байланысты ұшу аппараттарының салық
ставкаларына мынадай түзету коэффиценттері қолданылады:
7) 1999 жылғы 1 – ші сәуірден кейін Қазақстан Республикасының
шегінен тыс жерлерден сатып алынған ұщу аппараттарына:
пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда – 1,0;
пайдаланылу мерзімі 5 – дан жоғары – 15 жылды қоса – 2,0;
пайдаланылу мерзімі 15 жылдан жоғары – 3,0.
8) 1999 жылы 1 сәуірге дейін сатып алынған, сондай – ақ
1999 жылы 1 сәуірден кейін алынған және Қазақстан Республикасында
1999 жылғы 1 сәуірге дейін пайдалануға болған ұшу аппараттарына:
пайдаланылу мерзімі 5 жылға дейін қоса алғанда – 1,0;
пайдаланылу мерзімі 5 – дан жоғары – 15 –ды қоса – 0,5;
пайдаланылу мерзімі 15 – дан жоғары – 3,0.
9) Көлік құралының пайдаланылу мерзімі көлік құралдарының
паспортында ( әуе кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқамада )
көрсетілген көлік құралы шығарылған негізге алына отырып есептеледі.
10) Көлік құралдарының пайдаланылу мерзіміне қарай салық
ставкаларына мынадай түзету коэффиценттері қолданылады: 5
жылға дейін қоса алғанда - 1,0; 5 жоғары – 10 жылды қоса
алғанда – 0,5; 10 жылдан жоғары – 20 жылды қоса алғанда –
0,3; 20 жылдан жоғары – 30 жылды қоса алғанда – 0,2;
30 жылдан жоғары – 0,1.
Әлеуметтік салықты Қазақстан Республикасының президенті заңды
тұлғалар жеке кәсіпкерлер, жеке , адвакаттар төлейді. Кірістер түрінде
жұмыс берушінің қызметтерге төленетін шығындары аталған төлеушілер үшін
салық санының объектісі болып табылады.
Әлеуметтік салықты есептеу тәртібі.
Салық санының есептеу объектісі салық салу ставкасы. Әлеуметтік
салықты төлеу есепті айдан кейінгі айдың 15 –нен кешіктірмей жүргізді.
Әлеуметтік салық жөніндегі декларация есепті тоқсаннан кейінгі айдың 15 –
інен кешіктірмей тоқсан санының тапсырылып отырады. Осы бөлім жер
қойнауын пайдалануға кемсіне шарттар бойынша туындайтын салық
міндеттемелерін орындауға байланысты ерекшеліктерді және 1–ші үстеме пайда
салығын; 2 – ші жер қойнауын пайдаланушылардың арнаулы төлемдерін; 2 -
бонустарды: а) қол қойылатынын; б) коннерциялық табуды; 3 – ші роялтиді; 4
– ші өнімді бөлу бойынша Қазақстан Республикасыныңүлесін есептеу мен төлеу
тәртібін белгілейді.
Салық төлеуші заңды тұлғалар салық кезеңі ішінде көлік құралдарына
салықтың салық бойынша беру мерзімі басталғаннан кейін 10 күннен
кешіктірмей көлік құралдарына санының салық бойынша түпкілікті есеп
айырысуды жүргізді. Салық төлеуші заңды тұлғалар көлік құралдары салығы
бойынша есепті жылдан кейінгі 31 – ші наурызынан салық органына табыс
етеді.
Бюджетке салық төлеу салық салу объектілерінің тіркелген жері бойынша
салық кезеңінің 1 – ші шілдесіне кешіктірмей жүргізді.
Әлеуметтік салықты Қазақстан Республикасының президенті заңды тұлғалар
жеке кәсіпкерлер, жеке , адвакаттар төлейді. Кірістер түрінде жұмыс
берушінің қызметтерге төленетін шығындары аталған төлеушілер үшін салық
санының объектісі болып табылады.
Салық ставкалары.
1.Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, содай – ақ
қызметін Қазасқтан Республикасында тұрақты мекеме арқылы жүзеге
асыратын резидент еместер, шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары мен
өкілдіктері мынадай ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.