Жануарлар қанынан алынатын дәрілер
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ПӘНІ:Ветеринарлық фармокология және токсикология
ТАҚЫРЫБЫ:Жануар организімінен алынған дәрілер
ОРЫНДАҒАН
ТЕКСЕРГЕН
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі______________
_______________________________
________________________20___ж.
Ветеринарлық фармокология және токсикология
пәні бойынша курстық жұмысқа
№____ТАПСЫРМА
Студенті
Жұмыстың тақырыбы:Жануар организімінен алынған дәрілер
Бастапқы деректер:Заманбеков Н.А. Фармокология оқулығы
№
Түсініктеме жазбалардың мәтіні
Орындау мерзімі
көлемі
1
Кіріспе
Наурыз-сәуір
A4
2
Әдеби шолу
Наурыз-сәуір
A4
3
Негізгі бөлім
Наурыз-сәуір
A4
4
Рецептура
Наурыз-сәуір
A4
5
Қорытынды
Наурыз-сәуір
A4
6
Пайдаланылған әдебиет
Наурыз-сәуір
A4
№
Графикалық бөлім мәтіні
Орындау мерзімі
Парақтар саны
Аумағы
1
Тіркемелер
Наурыз-сәуір
25
А4
2
3
4
5
6
Әдебиеттер:
1.Фармокология Қожанов К.Н.
2.Фармокология Заманбеков Н.А.
3.Машковский Лекарственные средства 15-е изд.
4.Фармокогнозия Яковлев.Г.П.
5.Фармокология Соколов В.Д.
Тапсырма берілген күні____________________________жұм ысты қорғау күні
Курстық жұмыс жетекшісі
Тапсырманы орындауға қабылдады__________________________ _______
(Күні,студенттің қойған қолтаңбасы)
КАФЕДРА:ВЕТЕРИНАРЛЫҚ МЕДИЦИНА
ПӘНІ:ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ФАРМОКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТОКСИКОЛОГИЯ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА
СЫН-ПІКІР
Студент топ _____________
Жұмыстың тақырыбы: Жануар организімінен алынған дәрілер___
Жұмыстың мазмұнының берілген тапсырмаға сәйкестігі__________________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________
Кемшіліктер___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ __________________________________________________________________________________
Курстық жұмысты тексеру күні_______________________________ ________
Алғашқы бағасы_____________________________ _______________________
Қорғауды өткізу күні_______________________________ _________________
Қорғағаннан кейінгі баға_______________________________ ______________
Жетекші қолы___________________________
Жоспар:
I. Кіріспе.___________________________ ______________________________1
II. Әдеби шолу.______________________________ ______________________2-3
III.Негізгі бөлім._____________________________ ______________________4
3.1 Жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер.___________________4
3.2 Жануарлар қанынан алынатын дәрілер.___________________________ __5-7
3.3 Жануар майынан алынатын дәрілер.___________________________ __8-9
3.4 Сіңірлер,шеміршек пен сүйектерден алынатын дәрілер._____________10
3.5 Органопрепараттар__________________ _________________________11-14
3.6 Жылан улары._____________________________ ___________________15
3.7 Аралардан алынатын дәрілер.___________________________ ________16
3.8 Гирудотерапия._____________________ __________________________17
IV. Рецептура._________________________ ____________________________18-19
V.Қорытынды._______________________ ______________________________20
VI.Пайдаланылған әдебиет. ___________________________________ ______21
Кіріспе
Ерте заманнан бастап адамзат баласы жануарларды тағам ретінде ғана емес,сонымен қатар олардың шипалық,емдік қасиеттерімен танысқан.
Жануарлардан алынған дәрілердің емге қолдануы әлі кезге дейін көбінесе мистика немесе тәуіптіктен бағаланады.Бірақ көп ғасырлар бойы ғылыми және халық медицинаның дамуымен бірге жануар тектес дәрілердің қолдануынан көптеген деректер жиналған,сонымен бірге ескі заманның мистикалық деп есептелген рецептер қазіргі күндерде ғылыми дәлел тапқан.
Қазіргі ғалымдардың бағалауы болашақ дәрілер-табиғи дәрілер болады деп есептейді.
Мысалы,жануарлар мүшелері мен ұлпаларында полепиптидтер бар екені дәлелденген.Олар алынған мүшенің функционалдық белсенділігін реттейді.Сондықтан мүшелермен ұлпалардан,әсіресе бұрын қандық болған және қолданбаған мүшелерден дәрі жасау,қазіргі таңда актуалды мәселе болып табылады.Мен осы курстық жұмысымды жаза отырып,көптеген зерттеулерге сүйене отырып,жануарлар ағзасынан алынатын дәрілік қасиеті бар және дәрілік препараттарды бірнеше топтарға бөліп қарастырдым.Мысалы:жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер,жануарлар қанынан алынған дәрілер,жылан улары,гирудотерапия,органопрепаратт ар және тағыда басқа деп бөлдім.Бүгінгі таңда жан-жануарлардан алынатын препараттар өте қол жетімді.Олар дәрі жасау өндірісінде кеңінен қолға алынған қысқаша айтқанда бизнес көзіне айналып отыр.Оған дәлел мүйізді алу үшін бұғылардың өсірілуі.
Бүгінгі күнде жануарлардан алынған дәрілік заттар кең қолданыста.
Біз,болашақ мал дәрігерлері,осы препараттардың жіктелуімен химиялық құрамын,қасиетін ветеринарияда және медицинада қолданылуын білуіміз қажет.
1
Әдеби шолу
Фармокологияның қарқынды даму негізінде әр түрлі жаңа препараттар , дәрі-дәрмектердің алынуы , медицина салаларының дамуы мен қауіпті ауруларды тиімді емдеуге мүмкіндік береді. Оған дәлел гормондық ферменттік препараттар мен вакциналардың алынуы еді.
Ежелгі заманнан - ақ жанауарлар мүшелері мен олардан алынған дәрілер емдік мақсатпен қолданған. Мысалға , Папирус Эберия , Гиппократ және Галлен жазбаларында , индо-тибет медицинасының трактаттарында бұндай дәрілік заттар сипатталған.
Жануарлардан алынған дәрілер орта ғасырларда дәрігер Парацельстің изотерапияны дамытуына байланысты кең таралған болатын.
Парацельс Подобное лечится подобным формуласын ұсынды. Мысалы , бауыр ауруларында - бауыр жеу керек , асқазан , ауруларында - аюдың асқазанын , сіреспеде - қоянның миын , тұншығуда - түлкінің өкпесін жеу керек деген ой-тұжырым ұсынылған. Алайда осы препараттардың қолддануы ғылыми емес , мистикалық тұрғыда болды.
Көне орыс шипагерлік жазбаларда да әр түрлі жануарлар мүшелерінен алынған дәрілерді қолданған рецептер табылған : Әтеш миы іш өткізуді тоқтатады , Қабанның миын таңдайға жақсы , тістердің тез шығуына әсер етеді , Аш қарынға қуырылған қабанның өкпесін жесе , мас болудан сақтайды , Кетіргіш және ұнтақталған тауық асқазанының кабының зәрайдағыш және іш өтуді тоқтатқыш қасиеттері бар.Ежелден шығыс медицинасында жануарлар сүйегінен алынған препараттар кең қолданыста болған : жолбарыс сүйегінен және сүйек майын жыныстық функциясының стимуляторы ретінде , маймыл және бұқа сүйегін - анемияда , тауықтікі - емізетін әйелдерде сүт аз болса қолданған.
Піл етін және терісін Шығыс Азияда - әйелдерде бедеулікті емдеу үшін қолданған. Осылайша , жануарлар мүшелері ерте заманнан - ақ шипагерлік әсер еткен.Қазіргі ғылыми медицинада гормондардың, витаминдердің , биологияның белсенді пептидтердің ашылуынан кейін , шынында да жануарлар мүшелері емдік әсер ететіндерді дәлелденген. Осыған мысал ақшам соқырды емдеуге қолданылатын бауыр препараты. Бауырды дәрілік зат ретінде Ежелгі Римде , Египетте, Грецияда, Қытайда қолданған.Ол туралы Дәрігерлік ғылыми кононы авторы Ибн Сина былай деп жазады: Ешкі бауырының шырыны бұрышпен немесе онсыз(беріледі) тауық соқырлығынан - тағамға қосып, жақпа май 2
немесе көзді шырын буына ұстап тұру ретінде берілген.Ол сондай-ақ егкі өтін ұсынды.Г.Поповтың айтуынша , орыс халық - тұрмыстық медицинасында тауық соқырлығынемдеуде кең таралған құрал бұқашықтар, бұзаулар , әсіресе тауық бауыры болды.Оның шырыны ыстық бауыр буының үстінде көзді ұстау , сондай - ақ көзін шикі бауырмен майлау ретінде қолданады. Бауырды Мәскеу Русьінің шипагерлік қолжазбаларында да ұсынған.Осетр бауыры көзді емдейді,ал сом бауыры - көздің мөлдірлігін береді,бұлдырлығынан сақтайды.
Өткен ғасырдың 30- шы жылдарынан бастап Еуропаның медицинасында треска бауырының майы қолданыла бастады, бірақ тауық соқырында ол тағайындалмаған.Тек ондаған жылдардан кейін А витамині табылды және оның көру функциясындағы мәні дәлелденді.
Қазіргі уақытта-бауырдан бірқатар дәрілік заттар алынады.Витогепат препаратын ірі қара малдың жаңа бауырынан дайындалады.Ол қан аурулары,бауырдың созылмалы зақымдануы және атрофиялық гастрит кезінде анемияға қарсы құрал ретінде қолданылады.Венгрияда ірі қара малдың бауырының гидролизі арқылы алынатын Сирепар препараты өндіріледі.
1916 жылы Мак-Леон бауыр итінен гепарин затын тапты.Жиырма жылдан кейін оны клиникалық медицинада таза түрде қолдана бастады.1883 жылы Мак-Леонға дейін И.П.Павлов жүрек-өкпе препаратымен жұмыс істей жүріп,өкпеден ағатын қанның ұюы баяулағанын байқады.Гепарин қазіргі уақытта ірі қара малдың өкпесінен өндіріледі.Өтеубойдақ Тілеуқабылұлының Шипагерлік баянкітабында 4000-нан астап шипалық дәрілер, оның 318 түрі жан-жануарлардан алынатынын жазып қалдырған.Ол бұл салаға бар ғұмырын арнап,халық медицинасын ғылыми жүйеге келтірген.
Жалпы алғанда адамзат баласы жан-жақты пайдалана білген.
3
Негізгі бөлім
Жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер.
Марал мен теңбіл бұғы мүйізінің препараттары.Марал мен теңбіл бұғы мүйізіндегі (пантада) биологиялық активті заттары бар көп мөлдершде қан болады.Медициналық және мал дәрігерлік практикада пантакриа ерітінді және таблетка түрінде қолданылады.Пантокрин инфекциялық аурудан кейін қалжырағанда сергітетін,артериялық қысымды көтеретін жыныс қабілетін арттыратын әсері бар.Оны ішкізеді,теріге,бұлшық етке құяды.
Препараттар артериялық қысым көтерілгенде,жүректің органикалық ауруларында,қанның ұюғыштығы жоғары болғанда,нефриттің,диареяның зілді формасында қолдануға болмайды.
Қазіргі уакытты сойылған малдардың мүйіздерінен және тұяқтарынан гидролиз,экстракция және химиялық тазалау жолымен глутамин қышқылын алады.Бұл қосылыс ағзадағы азатты алмасу процестеріне қатысады,аспарагин қышқылымен және басқа аминқышқылдарының соңғы өнімі болып табылады.Ол аммиакты аммиактың аммоний тұздары түрінде бүйректермен шығарылуын күшейтетін зиянсыз глутаминге айналдыру жолымен аммиакты залалсыздандыруға ықпал етеді.Глутамин қышқылы қанқа бұлшықетінің жұмыс істеуінде маңызды рөл атқарады,бұлшық ет талшықтары ақуызының бөлігі болып саналады.Оны орталық жүйке жүйесінің аурулары - эпилепсия,психоз,психикалық дамуының тежелуі полиомиелит және орталық сан ауруы кезінде қолданылады.Препаратты сонда-ақ нейротоксикалық құбылыстардың алдын алу және жою үшін тағайындайды.Мүйіз бен тұяқтардан шикізат өнімі - тирозин алынады.Ол қалқанша безінің гормондарын синтезтеу көзі болып табылады.Мүйіз бен тұяқ- ақуыздың көзі екенін ескерту керек.Олардың әрбір киллограмынды 850 грамм киратин ақуызы бар.Алайда киратин жоғары төзімділікке ие және жануарлардың асқазандарында сіңірілмейді.
Рантарин-Солтүстік жас бұғы пантаның сығындысы негізінде дайындалған,сергітетін дәрілік зат.Препарат оның бай химиялық құрамына негізделген көптеген емдік қасиеттерге ие.Рантарин пайдалану көрсеткіштері: невроз,шаршау аурулардан кейінгі әлсіздік төменгі артериялдық қысым.
4
Жануарлар қанынан алынатын дәрілер
Гидролизин-hidrolizinum.Ірі қара мал қаны.Белоктардың қышқылды гидролизинді өнімі.Ашық - коңыр түсті кеуекті масса,суда оңай ериді.Құрамында 1% жуық азот бар ұнтақ ерітінді түрінде шығарылады.
Гидролизиннің құрамында қанның бүкіл аминді қышқылдары бар,сондықтан ол белоктың бағалы өнімі болып табылады.Соынмен бірге,ол организимнің қорғаныш қасиетін жандандырады,уытсыздандырғыш ретінде әсер етеді.Гипопротеинемияда,туралауда әлсіздікте,баяу жазылатын жарақаттармен ойық жараларда қолданылады.Препараттың антигендік қасиеттері,оны жануарлардаң барлық түріне қанның тобына қарамастан бірге қайталап қолдануға болады.
Казеин гидролизаты,аминопептид және БК-8 жасанды гидролизинге ұқсас әсер етеді.Сарысулық да гонадотропин-gonadotropinum serikum.Буаз билердің қан сарысуынан дайындалады.Суда еритін ақ түсті ұнтақ зат.Өнірісте 500 және 100 ӘБ бар ампулаларда толықтырғыш затпен бірге шығарылады.Қолдану және сақталу тәртібі хореондық гонадотропиндікіне ұқсас.Гонадотропиндердің аз мөлшерінен шошқа малының төлі артады,торайлардың өлі туылуы азаяды.Төл санының көбеюі аз төлді малдарда айқын (25 %-ға дейін) байқалады,ал көп төлді жануарларда туылған төл саны 8% дейін ғана өледі.
Гонадотропиннің көп мөлшері әсерінен әдетте төл санынң өлі туылуы көбейеді.Кей жағдайда төл санының артуыда мүмкін,бірақ ол көбінесе кемиді.
Гонадотропиннің шошқаларда шағылыстыру алдында қолдану тек қана торай санына артуына емес,сонымен бірге туылған торайлардың жалпы жағдайына да әсер етеді.Аз мөлшерде қолданылған гонадотропиннің әсірінен туылған кездегі салмағы жоғары болады,және олар басқа торайларға қарағанда жақсы дамып жетіледі,ал препараттың жоғары мөлшері керісінше әсер береді-торайлардың әлсіздеу болып туылады,және нашар дамиды,3 айға дейінгі торайлардың арасында өнім саны көбейеді.Гонадотропин әсіресе жас малдарға тиімділеу әсер етеді.
Спецификалық қан саруысулары.
Жан-жануарлар организиміне өте қуатты әсер ететін зат ретінде көптен бері қолданылып келеді.Себебі қанда әртүрлі биохимиялық комплекстермен қорғаныштық және симуляциялық әсер беретін заттардың ең көп мөлшері шоғырланған.Сонымен бірге,қан парентеральдің белоктық қоректендірудегі ең бір бағалы зат болып табылады.Кез-келген сау малдың қаны өте күшті стимулятор болады,сондықтанда медицинада ветеринарияда аутогемотерапиямен қан құю өте бағалы емдік фактор болып есептелінеді. 5
АСҚС-антиретикулярлық цитотоксикалық қан сарысуы.Қан сарысуы организм реактивтілігін арттыру мақсатымен А.А.Богомолец ұсынған препарат.Ол көк бауырдан жасалынған антигенмен иммунизацияланған малдың қан сарысуы.Сары су белсенділігін Борде жаңғу әдісі бойынша комплимент байланыстыру реакциясымен (РСК) анықтайды.
Алынған сарысуды глицеринмен стандартты белсенділікке дейін араластырып (1:10) қатынаста -150 ампулаларға құяды да,стерилизациялайды. АСҚС организмге тітіркендіргіш тәрізді әсер етеді,аз мөлшерде ол қуаттандырып,ал көп мөлшерде қолайсыз әсер етеді.
АСҚС-жануар организмінің гипореактивтілік жағдайына да айқын әсер етеді.Ол қорғаныс,пластикалық трофикалық функциялардың белсенділігін арттырады.АСҚС-тің айқын белсенділігн ондағы белоктар және альфа глобулиндер көрсететіндігі анықталып отыр,олар ұлпалардың антиген-антидене принципі бойынша және қанның белоктық компоненттерімен өзара әсерлеседі.
Тромбин-trombinium. Малдан алынатын қанның табиғи ферменті.Фиброногенді ерімейтін фибринге айналдырады.Тек жергілікті түрде қолданады.Қанның ағуын жылдам тоқтатады.Жараның бетіне препаратпен ылғанданған тампонмен әсер етеді.Ірі қан тамырлары жарақаттанғанда қолданбайды.Венаға және еттің ішіне жіберуге болмайды,себебі тромбо түзілудің салдарынан мал өліп кетуі мүмкін.Ерекше емес глобулин (цеоглобулин.) бұл қан сарысуы белогының гамма-және бетта- глобулинді фракцияларының,цеосульфат натриидің 10% -тік ерітіндісі.
Препарат физикалық - химиялық мөлдір немесе сәл лайланатын,сарғыш-қоңыр сарғыш крем түсті сұйықтық;сумен кез-келген арақатынаста араласады.
Цеоглобулин организимнің иммунологиялық реактивтілігі мен төзімділігн арттырады,антитела синтезіне ықпал етеді,зат алмасудың бұзылуынан пайда болған улар мен зиянды заттарды бейтараптайды.Қарын ішек ауруларынан сақтандырады.
Цеоглобулин бұзаумен торайдың токсимимия газтроэнтероколид,гипогаммаглобулин оэмия микро элементтермен сульфанеламиддтермен,антибиотиктерм ен қоса қолданылады.
Аминопептид-aminapeptidum.Ірі қараның қанының белоктарын ферменттер арқылы гидролиздеп алады.Өзіне тән иісі бар, сарғыш түсті мөлдір сұйық.Құрамында барлық ауыстырылмайтын амин қышқылдары бар.
Парентеральді жолмен органимзде белок жеткіліксіздігін толықтыру,гимодинамиканы қалыптастыру үшін және улануға қарсы дәрілік зат ретінде қолданылады.
Қанды алмастырғыш БК-8. 6
Ірі қараның қанын денотурациялау арқылы алады.Ақшыл қоңыр түсті мөлдір сұйық.Әсері және қолданылуы жоғары да айтылған гидролиз заттардікіндей.Гравогормон-гонадотр опты препарат,буыз биенің қанынан немесе қан сарысуынан алынады.Ашық сұр, кейде қызғылт түсті гидроскопиялықпрепарат.Суда ериді,жыныс бездерінің қызметін ынтыландырады.Ұрықтандыруда арттырады,ұрықтануға ықпал етеді,бұзылған жыныстық функциясын қалпына келтіреді.
7
Жануарлар майынан алынатын дәрілер.
Тазартылған шошқа майы( тазартылған шошқа том майы)-adeps suillus depuratus.Әлсіз иісімен дәмі бар, сұйық майда оңай еритін,ақ түсті бір тектес зат спиртте нашар ериді суда ерімейді.Өз көлемінің жартысына дейін сумен араласа алады.Балқу температурасы 34-36`С.Әр түрлі дәрілік заттармен жақсы араласады,теріге оңай жағылып оңай сіңеді.Су қосылғанда,жарықтың әсерінен жылы үйде сақтағанда,сондай-ақ кетондардың,алдегидтердің және де басқа да тітіркендіргіш заттардың бөлініп шығуына байланысты тез бұзылады,сұрғылт түске айналып иістенеді.Жағымсыз дәм түседі.Шошқа майын қараңғы және салқын жерде сақтайды.Микробтардың әсеріне қоспаны бензой қышқылды майды (adeps suillusbenzoates) деп атайды.Шошқа майымен қатар бұқа майын (sebum bovi)немесе анағұрлым жоғары температурада балқитын қой майын (s.ovillium) қолданады. Көбінесе сүрте майы үшін негіз ретінде қолданылады.
Ланолин-lanolinum.Қой жүнін жуғаннан кейін судан алынатын май тәрізді тазартылған зат.Химиялық жағынан ланолиннің майлардан өз ерекшеліктері бар:ондағы май қышқылдары (церотин,пальмитин қышқылдары және басқалар) глицеринмен байланысты емес,бір атомдық спирттермен холестеринмен және изохолистеринмен байланысты.
Ланолин өте төзімді және өзгеріссіз (жылдар бойы) ұзақ сақталады,ол ұнтақ тәрізді,жартылай сұйық және сұйық кезінде мейілінше алуан түрлі заттарды (өсімдік ұнтақтарын,бальзамдарды,терпендерді анорганикалық қосылыстарды) оңай қабылдайды.Ланолинде дайындалған сүртпе майлар оңай жағылады және терінің бетінде ұзақ сақталады.Теріге мұқият сылап жаққанда жақсы сіңеді.ланолин екі фармокопиялық препарат түріне бөлінеді:сусыз ланолин және сулы.
Глицерин-gluserinium.Өсімдік және жануарлар майларынан оларды күйдіргіш сілті ерітінділерімен сабындандыру жолымен немесе майға қатты қыздырылған бумен әсер ету арқылы алынатын үш атомдық спирт.Иіссіз,дәмі тәтті бейтерап реакциядағы түссіз шырын тәрізді сұйықтық,тығыздығы 1,225-1,235.
Кілегей қабықтары арқылы жақсы сіңеді.Теріні кілегей қабықтарды жақсы жұмсартады.Әсіресе сумен спиртпен ланолинмен немесе вазелинмен қосып қолданған жақсы нәтиже береді.Тік ішекті тазалау үшін қолдануға болады.Бактеростатикалық әсерінің негізінде оны патанатомиялық прпепараттардың консервациясында пайдаланады.
Қантты сүт-saccharun lactis. Суда (1:6.5) ақ түсті криссталды ұнтақ,сүттің сары суынан алынады.Қарын мен ішектердегі рецепторларды әлсіз тітіркендіре отырып перестальтиканы күшейтеді.Осы мақсат үшін оны жас төлдерге қолданады:бұзаулармен құлындарға 20,0-50,0 грамм ; торайларға 10,0-15,0 грамм. 8
Балық майы (рыбий жир)-oleum Jeoris aselei Жаңадан ауланған майшабақтың бауырынан алынатын май.Өзіне тән иісі және дәмі бар,ашық сарғыш түсті,қоюлау келген сұйықтық.Медициналық және ветеринариялық мақсатта А және Д витаминдеріне-теңіз сүт қоректілерінің тері асты майлары қолданылады.Әдетте мұртты киттердің тері асты майы,ішкі майы және жілік майы тюленьдердің (ит балық) тері асты майы мен бауыры қолданылады.
Балық майы емдік және профилактикалық мақсаттарда рахит пен остеомаляцияда тағайындалады.Мөлшері жылқыға 40,0-200,0 грамм , сиырға 100,0-500,0 грамм тағы да басқа.Балық майы жараның жазылуын тездету үшін теріге де жағылады.
Медициналық сабын - Sapomedicatus.Шошқа және күн бағыс майын натрий негізімен сабындандыру арқылы алады.Бұлар ақ түсті ұнтақ немесе кесек заттар иісі жоқ деуге болады, су мен спиртте жақсы ериді,практикада сабындарға кейде дәрілік заттарды да қосады.
Аюдың майы-гепатопротекторлы,қабынуға қарсы,жалпы нығайтатын және иммуностимуляциялаушы әсер ететін табиғи компоненнтер негізіндегі биологиялық белсенді қоспа.
Аюдың майы жануар тектес табиғи гепатопротекторлы зат болып табылады,ол бауырда анкологияда қолданылатын антибиотектермен химиопрепараттардың зақымдалуынан қолданыады,содай-ақ толық емес тамақтану кезінде терімен түзудің бұзылған процестерін қалпына келтіреді.
Борсық майы-Табиғи негіздегі кең ауқымды препарат.Борсық майының құрамында қышқылдар бар-линолин және линол,жүрек пен қан тамыр жүйесінің жұмысын жақсартатын,олеин сүт жасушаларының алдын алатын;рак дамуын тежейтін,шаштың тырнақтың терінің өсуін ынталандыратын-А витамині,зат алмасу процесттерін реттейтін,гормоналды фонды қалпына келтіретін б тобындағы витаминдер.
Киттің гидрогенезацияланған майы сінімділігі өте жоғары және қоректік құндылығы керемет зат болып табылады.Омега 3 майларының жүрек ауруларына және созылмалы жүрек жеткіліксіздігіне әсері бұрыннан дәлелденген.Олар жүрек соғысына көмектеседі,оның екпіні мен ырғағын өзгертпей,қан тамырларының жақсаруына ықпал етеді.Полиқанықпаған майлар қабынуға қарсы қасиетке ие.
9
Сіңір,шеміршек және сүйектерден алынатын дәрілер.
Желатин-gelatina.Малдың шеміршектері мен сүйектірнде болатын голагенді ішінара гидролиздеу жолымен алынатын өнім.Иіссіз және дәмсіз,мөлдір,түссіз немесе аздап сарғыштау келген жапырақшалар.Медицинада желатинді дәкемен танылмайтын жараларды емдеу,бактерологиялық практикада қоректендіргіш ортаны әзірлеу үшін пайдаланылады.
Жануарлардан алынған көмір-carboanimalis жай еріткіштерде ерімейтін иіссіз қара ұнтақ.Жануарлардың сүйектерін немесе басқа да ұлпаларды ауа жібермей қыздыру арқылы алынады.Заттардың ерітінділерін жақсы сіңеді;газдарды нашар сіңіреді.Ішкізіледі,сирек жағдайда теріге себіледі.
Румалон.
Бұл-құрамында жас малдар шеміршегінің сығындысын және жілік майының сығындысы бар препарат.Буын ауруларында соның әсерінен шеміршек тканьдерінің азғындауы жағдайында қолданылады.Бұлшық етке енгізіледі.Алғашқы әсері емдеу курсы өткеннен кейін 2-3 аптада байқалады.
Әр түрлі желімдік массалар.Бұлар көбінесе малмен өсімдіктен алынатын заттар.Мал дәрігерлерінде желім ретінде куллодий,казеин және канифоль аралас каучук қоспасы ... жалғасы
ПӘНІ:Ветеринарлық фармокология және токсикология
ТАҚЫРЫБЫ:Жануар организімінен алынған дәрілер
ОРЫНДАҒАН
ТЕКСЕРГЕН
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС ҚОРҒАУҒА ЖІБЕРІЛДІ
Бекітемін
Кафедра меңгерушісі______________
_______________________________
________________________20___ж.
Ветеринарлық фармокология және токсикология
пәні бойынша курстық жұмысқа
№____ТАПСЫРМА
Студенті
Жұмыстың тақырыбы:Жануар организімінен алынған дәрілер
Бастапқы деректер:Заманбеков Н.А. Фармокология оқулығы
№
Түсініктеме жазбалардың мәтіні
Орындау мерзімі
көлемі
1
Кіріспе
Наурыз-сәуір
A4
2
Әдеби шолу
Наурыз-сәуір
A4
3
Негізгі бөлім
Наурыз-сәуір
A4
4
Рецептура
Наурыз-сәуір
A4
5
Қорытынды
Наурыз-сәуір
A4
6
Пайдаланылған әдебиет
Наурыз-сәуір
A4
№
Графикалық бөлім мәтіні
Орындау мерзімі
Парақтар саны
Аумағы
1
Тіркемелер
Наурыз-сәуір
25
А4
2
3
4
5
6
Әдебиеттер:
1.Фармокология Қожанов К.Н.
2.Фармокология Заманбеков Н.А.
3.Машковский Лекарственные средства 15-е изд.
4.Фармокогнозия Яковлев.Г.П.
5.Фармокология Соколов В.Д.
Тапсырма берілген күні____________________________жұм ысты қорғау күні
Курстық жұмыс жетекшісі
Тапсырманы орындауға қабылдады__________________________ _______
(Күні,студенттің қойған қолтаңбасы)
КАФЕДРА:ВЕТЕРИНАРЛЫҚ МЕДИЦИНА
ПӘНІ:ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ФАРМОКОЛОГИЯ ЖӘНЕ ТОКСИКОЛОГИЯ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА
СЫН-ПІКІР
Студент топ _____________
Жұмыстың тақырыбы: Жануар организімінен алынған дәрілер___
Жұмыстың мазмұнының берілген тапсырмаға сәйкестігі__________________
___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ___________________________
Кемшіліктер___________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ ______________________________________________________________ ___________________________________ ___________________________________ __________________________________________________________________________________
Курстық жұмысты тексеру күні_______________________________ ________
Алғашқы бағасы_____________________________ _______________________
Қорғауды өткізу күні_______________________________ _________________
Қорғағаннан кейінгі баға_______________________________ ______________
Жетекші қолы___________________________
Жоспар:
I. Кіріспе.___________________________ ______________________________1
II. Әдеби шолу.______________________________ ______________________2-3
III.Негізгі бөлім._____________________________ ______________________4
3.1 Жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер.___________________4
3.2 Жануарлар қанынан алынатын дәрілер.___________________________ __5-7
3.3 Жануар майынан алынатын дәрілер.___________________________ __8-9
3.4 Сіңірлер,шеміршек пен сүйектерден алынатын дәрілер._____________10
3.5 Органопрепараттар__________________ _________________________11-14
3.6 Жылан улары._____________________________ ___________________15
3.7 Аралардан алынатын дәрілер.___________________________ ________16
3.8 Гирудотерапия._____________________ __________________________17
IV. Рецептура._________________________ ____________________________18-19
V.Қорытынды._______________________ ______________________________20
VI.Пайдаланылған әдебиет. ___________________________________ ______21
Кіріспе
Ерте заманнан бастап адамзат баласы жануарларды тағам ретінде ғана емес,сонымен қатар олардың шипалық,емдік қасиеттерімен танысқан.
Жануарлардан алынған дәрілердің емге қолдануы әлі кезге дейін көбінесе мистика немесе тәуіптіктен бағаланады.Бірақ көп ғасырлар бойы ғылыми және халық медицинаның дамуымен бірге жануар тектес дәрілердің қолдануынан көптеген деректер жиналған,сонымен бірге ескі заманның мистикалық деп есептелген рецептер қазіргі күндерде ғылыми дәлел тапқан.
Қазіргі ғалымдардың бағалауы болашақ дәрілер-табиғи дәрілер болады деп есептейді.
Мысалы,жануарлар мүшелері мен ұлпаларында полепиптидтер бар екені дәлелденген.Олар алынған мүшенің функционалдық белсенділігін реттейді.Сондықтан мүшелермен ұлпалардан,әсіресе бұрын қандық болған және қолданбаған мүшелерден дәрі жасау,қазіргі таңда актуалды мәселе болып табылады.Мен осы курстық жұмысымды жаза отырып,көптеген зерттеулерге сүйене отырып,жануарлар ағзасынан алынатын дәрілік қасиеті бар және дәрілік препараттарды бірнеше топтарға бөліп қарастырдым.Мысалы:жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер,жануарлар қанынан алынған дәрілер,жылан улары,гирудотерапия,органопрепаратт ар және тағыда басқа деп бөлдім.Бүгінгі таңда жан-жануарлардан алынатын препараттар өте қол жетімді.Олар дәрі жасау өндірісінде кеңінен қолға алынған қысқаша айтқанда бизнес көзіне айналып отыр.Оған дәлел мүйізді алу үшін бұғылардың өсірілуі.
Бүгінгі күнде жануарлардан алынған дәрілік заттар кең қолданыста.
Біз,болашақ мал дәрігерлері,осы препараттардың жіктелуімен химиялық құрамын,қасиетін ветеринарияда және медицинада қолданылуын білуіміз қажет.
1
Әдеби шолу
Фармокологияның қарқынды даму негізінде әр түрлі жаңа препараттар , дәрі-дәрмектердің алынуы , медицина салаларының дамуы мен қауіпті ауруларды тиімді емдеуге мүмкіндік береді. Оған дәлел гормондық ферменттік препараттар мен вакциналардың алынуы еді.
Ежелгі заманнан - ақ жанауарлар мүшелері мен олардан алынған дәрілер емдік мақсатпен қолданған. Мысалға , Папирус Эберия , Гиппократ және Галлен жазбаларында , индо-тибет медицинасының трактаттарында бұндай дәрілік заттар сипатталған.
Жануарлардан алынған дәрілер орта ғасырларда дәрігер Парацельстің изотерапияны дамытуына байланысты кең таралған болатын.
Парацельс Подобное лечится подобным формуласын ұсынды. Мысалы , бауыр ауруларында - бауыр жеу керек , асқазан , ауруларында - аюдың асқазанын , сіреспеде - қоянның миын , тұншығуда - түлкінің өкпесін жеу керек деген ой-тұжырым ұсынылған. Алайда осы препараттардың қолддануы ғылыми емес , мистикалық тұрғыда болды.
Көне орыс шипагерлік жазбаларда да әр түрлі жануарлар мүшелерінен алынған дәрілерді қолданған рецептер табылған : Әтеш миы іш өткізуді тоқтатады , Қабанның миын таңдайға жақсы , тістердің тез шығуына әсер етеді , Аш қарынға қуырылған қабанның өкпесін жесе , мас болудан сақтайды , Кетіргіш және ұнтақталған тауық асқазанының кабының зәрайдағыш және іш өтуді тоқтатқыш қасиеттері бар.Ежелден шығыс медицинасында жануарлар сүйегінен алынған препараттар кең қолданыста болған : жолбарыс сүйегінен және сүйек майын жыныстық функциясының стимуляторы ретінде , маймыл және бұқа сүйегін - анемияда , тауықтікі - емізетін әйелдерде сүт аз болса қолданған.
Піл етін және терісін Шығыс Азияда - әйелдерде бедеулікті емдеу үшін қолданған. Осылайша , жануарлар мүшелері ерте заманнан - ақ шипагерлік әсер еткен.Қазіргі ғылыми медицинада гормондардың, витаминдердің , биологияның белсенді пептидтердің ашылуынан кейін , шынында да жануарлар мүшелері емдік әсер ететіндерді дәлелденген. Осыған мысал ақшам соқырды емдеуге қолданылатын бауыр препараты. Бауырды дәрілік зат ретінде Ежелгі Римде , Египетте, Грецияда, Қытайда қолданған.Ол туралы Дәрігерлік ғылыми кононы авторы Ибн Сина былай деп жазады: Ешкі бауырының шырыны бұрышпен немесе онсыз(беріледі) тауық соқырлығынан - тағамға қосып, жақпа май 2
немесе көзді шырын буына ұстап тұру ретінде берілген.Ол сондай-ақ егкі өтін ұсынды.Г.Поповтың айтуынша , орыс халық - тұрмыстық медицинасында тауық соқырлығынемдеуде кең таралған құрал бұқашықтар, бұзаулар , әсіресе тауық бауыры болды.Оның шырыны ыстық бауыр буының үстінде көзді ұстау , сондай - ақ көзін шикі бауырмен майлау ретінде қолданады. Бауырды Мәскеу Русьінің шипагерлік қолжазбаларында да ұсынған.Осетр бауыры көзді емдейді,ал сом бауыры - көздің мөлдірлігін береді,бұлдырлығынан сақтайды.
Өткен ғасырдың 30- шы жылдарынан бастап Еуропаның медицинасында треска бауырының майы қолданыла бастады, бірақ тауық соқырында ол тағайындалмаған.Тек ондаған жылдардан кейін А витамині табылды және оның көру функциясындағы мәні дәлелденді.
Қазіргі уақытта-бауырдан бірқатар дәрілік заттар алынады.Витогепат препаратын ірі қара малдың жаңа бауырынан дайындалады.Ол қан аурулары,бауырдың созылмалы зақымдануы және атрофиялық гастрит кезінде анемияға қарсы құрал ретінде қолданылады.Венгрияда ірі қара малдың бауырының гидролизі арқылы алынатын Сирепар препараты өндіріледі.
1916 жылы Мак-Леон бауыр итінен гепарин затын тапты.Жиырма жылдан кейін оны клиникалық медицинада таза түрде қолдана бастады.1883 жылы Мак-Леонға дейін И.П.Павлов жүрек-өкпе препаратымен жұмыс істей жүріп,өкпеден ағатын қанның ұюы баяулағанын байқады.Гепарин қазіргі уақытта ірі қара малдың өкпесінен өндіріледі.Өтеубойдақ Тілеуқабылұлының Шипагерлік баянкітабында 4000-нан астап шипалық дәрілер, оның 318 түрі жан-жануарлардан алынатынын жазып қалдырған.Ол бұл салаға бар ғұмырын арнап,халық медицинасын ғылыми жүйеге келтірген.
Жалпы алғанда адамзат баласы жан-жақты пайдалана білген.
3
Негізгі бөлім
Жануарлар мүйізі мен тұяғынан алынатын дәрілер.
Марал мен теңбіл бұғы мүйізінің препараттары.Марал мен теңбіл бұғы мүйізіндегі (пантада) биологиялық активті заттары бар көп мөлдершде қан болады.Медициналық және мал дәрігерлік практикада пантакриа ерітінді және таблетка түрінде қолданылады.Пантокрин инфекциялық аурудан кейін қалжырағанда сергітетін,артериялық қысымды көтеретін жыныс қабілетін арттыратын әсері бар.Оны ішкізеді,теріге,бұлшық етке құяды.
Препараттар артериялық қысым көтерілгенде,жүректің органикалық ауруларында,қанның ұюғыштығы жоғары болғанда,нефриттің,диареяның зілді формасында қолдануға болмайды.
Қазіргі уакытты сойылған малдардың мүйіздерінен және тұяқтарынан гидролиз,экстракция және химиялық тазалау жолымен глутамин қышқылын алады.Бұл қосылыс ағзадағы азатты алмасу процестеріне қатысады,аспарагин қышқылымен және басқа аминқышқылдарының соңғы өнімі болып табылады.Ол аммиакты аммиактың аммоний тұздары түрінде бүйректермен шығарылуын күшейтетін зиянсыз глутаминге айналдыру жолымен аммиакты залалсыздандыруға ықпал етеді.Глутамин қышқылы қанқа бұлшықетінің жұмыс істеуінде маңызды рөл атқарады,бұлшық ет талшықтары ақуызының бөлігі болып саналады.Оны орталық жүйке жүйесінің аурулары - эпилепсия,психоз,психикалық дамуының тежелуі полиомиелит және орталық сан ауруы кезінде қолданылады.Препаратты сонда-ақ нейротоксикалық құбылыстардың алдын алу және жою үшін тағайындайды.Мүйіз бен тұяқтардан шикізат өнімі - тирозин алынады.Ол қалқанша безінің гормондарын синтезтеу көзі болып табылады.Мүйіз бен тұяқ- ақуыздың көзі екенін ескерту керек.Олардың әрбір киллограмынды 850 грамм киратин ақуызы бар.Алайда киратин жоғары төзімділікке ие және жануарлардың асқазандарында сіңірілмейді.
Рантарин-Солтүстік жас бұғы пантаның сығындысы негізінде дайындалған,сергітетін дәрілік зат.Препарат оның бай химиялық құрамына негізделген көптеген емдік қасиеттерге ие.Рантарин пайдалану көрсеткіштері: невроз,шаршау аурулардан кейінгі әлсіздік төменгі артериялдық қысым.
4
Жануарлар қанынан алынатын дәрілер
Гидролизин-hidrolizinum.Ірі қара мал қаны.Белоктардың қышқылды гидролизинді өнімі.Ашық - коңыр түсті кеуекті масса,суда оңай ериді.Құрамында 1% жуық азот бар ұнтақ ерітінді түрінде шығарылады.
Гидролизиннің құрамында қанның бүкіл аминді қышқылдары бар,сондықтан ол белоктың бағалы өнімі болып табылады.Соынмен бірге,ол организимнің қорғаныш қасиетін жандандырады,уытсыздандырғыш ретінде әсер етеді.Гипопротеинемияда,туралауда әлсіздікте,баяу жазылатын жарақаттармен ойық жараларда қолданылады.Препараттың антигендік қасиеттері,оны жануарлардаң барлық түріне қанның тобына қарамастан бірге қайталап қолдануға болады.
Казеин гидролизаты,аминопептид және БК-8 жасанды гидролизинге ұқсас әсер етеді.Сарысулық да гонадотропин-gonadotropinum serikum.Буаз билердің қан сарысуынан дайындалады.Суда еритін ақ түсті ұнтақ зат.Өнірісте 500 және 100 ӘБ бар ампулаларда толықтырғыш затпен бірге шығарылады.Қолдану және сақталу тәртібі хореондық гонадотропиндікіне ұқсас.Гонадотропиндердің аз мөлшерінен шошқа малының төлі артады,торайлардың өлі туылуы азаяды.Төл санының көбеюі аз төлді малдарда айқын (25 %-ға дейін) байқалады,ал көп төлді жануарларда туылған төл саны 8% дейін ғана өледі.
Гонадотропиннің көп мөлшері әсерінен әдетте төл санынң өлі туылуы көбейеді.Кей жағдайда төл санының артуыда мүмкін,бірақ ол көбінесе кемиді.
Гонадотропиннің шошқаларда шағылыстыру алдында қолдану тек қана торай санына артуына емес,сонымен бірге туылған торайлардың жалпы жағдайына да әсер етеді.Аз мөлшерде қолданылған гонадотропиннің әсірінен туылған кездегі салмағы жоғары болады,және олар басқа торайларға қарағанда жақсы дамып жетіледі,ал препараттың жоғары мөлшері керісінше әсер береді-торайлардың әлсіздеу болып туылады,және нашар дамиды,3 айға дейінгі торайлардың арасында өнім саны көбейеді.Гонадотропин әсіресе жас малдарға тиімділеу әсер етеді.
Спецификалық қан саруысулары.
Жан-жануарлар организиміне өте қуатты әсер ететін зат ретінде көптен бері қолданылып келеді.Себебі қанда әртүрлі биохимиялық комплекстермен қорғаныштық және симуляциялық әсер беретін заттардың ең көп мөлшері шоғырланған.Сонымен бірге,қан парентеральдің белоктық қоректендірудегі ең бір бағалы зат болып табылады.Кез-келген сау малдың қаны өте күшті стимулятор болады,сондықтанда медицинада ветеринарияда аутогемотерапиямен қан құю өте бағалы емдік фактор болып есептелінеді. 5
АСҚС-антиретикулярлық цитотоксикалық қан сарысуы.Қан сарысуы организм реактивтілігін арттыру мақсатымен А.А.Богомолец ұсынған препарат.Ол көк бауырдан жасалынған антигенмен иммунизацияланған малдың қан сарысуы.Сары су белсенділігін Борде жаңғу әдісі бойынша комплимент байланыстыру реакциясымен (РСК) анықтайды.
Алынған сарысуды глицеринмен стандартты белсенділікке дейін араластырып (1:10) қатынаста -150 ампулаларға құяды да,стерилизациялайды. АСҚС организмге тітіркендіргіш тәрізді әсер етеді,аз мөлшерде ол қуаттандырып,ал көп мөлшерде қолайсыз әсер етеді.
АСҚС-жануар организмінің гипореактивтілік жағдайына да айқын әсер етеді.Ол қорғаныс,пластикалық трофикалық функциялардың белсенділігін арттырады.АСҚС-тің айқын белсенділігн ондағы белоктар және альфа глобулиндер көрсететіндігі анықталып отыр,олар ұлпалардың антиген-антидене принципі бойынша және қанның белоктық компоненттерімен өзара әсерлеседі.
Тромбин-trombinium. Малдан алынатын қанның табиғи ферменті.Фиброногенді ерімейтін фибринге айналдырады.Тек жергілікті түрде қолданады.Қанның ағуын жылдам тоқтатады.Жараның бетіне препаратпен ылғанданған тампонмен әсер етеді.Ірі қан тамырлары жарақаттанғанда қолданбайды.Венаға және еттің ішіне жіберуге болмайды,себебі тромбо түзілудің салдарынан мал өліп кетуі мүмкін.Ерекше емес глобулин (цеоглобулин.) бұл қан сарысуы белогының гамма-және бетта- глобулинді фракцияларының,цеосульфат натриидің 10% -тік ерітіндісі.
Препарат физикалық - химиялық мөлдір немесе сәл лайланатын,сарғыш-қоңыр сарғыш крем түсті сұйықтық;сумен кез-келген арақатынаста араласады.
Цеоглобулин организимнің иммунологиялық реактивтілігі мен төзімділігн арттырады,антитела синтезіне ықпал етеді,зат алмасудың бұзылуынан пайда болған улар мен зиянды заттарды бейтараптайды.Қарын ішек ауруларынан сақтандырады.
Цеоглобулин бұзаумен торайдың токсимимия газтроэнтероколид,гипогаммаглобулин оэмия микро элементтермен сульфанеламиддтермен,антибиотиктерм ен қоса қолданылады.
Аминопептид-aminapeptidum.Ірі қараның қанының белоктарын ферменттер арқылы гидролиздеп алады.Өзіне тән иісі бар, сарғыш түсті мөлдір сұйық.Құрамында барлық ауыстырылмайтын амин қышқылдары бар.
Парентеральді жолмен органимзде белок жеткіліксіздігін толықтыру,гимодинамиканы қалыптастыру үшін және улануға қарсы дәрілік зат ретінде қолданылады.
Қанды алмастырғыш БК-8. 6
Ірі қараның қанын денотурациялау арқылы алады.Ақшыл қоңыр түсті мөлдір сұйық.Әсері және қолданылуы жоғары да айтылған гидролиз заттардікіндей.Гравогормон-гонадотр опты препарат,буыз биенің қанынан немесе қан сарысуынан алынады.Ашық сұр, кейде қызғылт түсті гидроскопиялықпрепарат.Суда ериді,жыныс бездерінің қызметін ынтыландырады.Ұрықтандыруда арттырады,ұрықтануға ықпал етеді,бұзылған жыныстық функциясын қалпына келтіреді.
7
Жануарлар майынан алынатын дәрілер.
Тазартылған шошқа майы( тазартылған шошқа том майы)-adeps suillus depuratus.Әлсіз иісімен дәмі бар, сұйық майда оңай еритін,ақ түсті бір тектес зат спиртте нашар ериді суда ерімейді.Өз көлемінің жартысына дейін сумен араласа алады.Балқу температурасы 34-36`С.Әр түрлі дәрілік заттармен жақсы араласады,теріге оңай жағылып оңай сіңеді.Су қосылғанда,жарықтың әсерінен жылы үйде сақтағанда,сондай-ақ кетондардың,алдегидтердің және де басқа да тітіркендіргіш заттардың бөлініп шығуына байланысты тез бұзылады,сұрғылт түске айналып иістенеді.Жағымсыз дәм түседі.Шошқа майын қараңғы және салқын жерде сақтайды.Микробтардың әсеріне қоспаны бензой қышқылды майды (adeps suillusbenzoates) деп атайды.Шошқа майымен қатар бұқа майын (sebum bovi)немесе анағұрлым жоғары температурада балқитын қой майын (s.ovillium) қолданады. Көбінесе сүрте майы үшін негіз ретінде қолданылады.
Ланолин-lanolinum.Қой жүнін жуғаннан кейін судан алынатын май тәрізді тазартылған зат.Химиялық жағынан ланолиннің майлардан өз ерекшеліктері бар:ондағы май қышқылдары (церотин,пальмитин қышқылдары және басқалар) глицеринмен байланысты емес,бір атомдық спирттермен холестеринмен және изохолистеринмен байланысты.
Ланолин өте төзімді және өзгеріссіз (жылдар бойы) ұзақ сақталады,ол ұнтақ тәрізді,жартылай сұйық және сұйық кезінде мейілінше алуан түрлі заттарды (өсімдік ұнтақтарын,бальзамдарды,терпендерді анорганикалық қосылыстарды) оңай қабылдайды.Ланолинде дайындалған сүртпе майлар оңай жағылады және терінің бетінде ұзақ сақталады.Теріге мұқият сылап жаққанда жақсы сіңеді.ланолин екі фармокопиялық препарат түріне бөлінеді:сусыз ланолин және сулы.
Глицерин-gluserinium.Өсімдік және жануарлар майларынан оларды күйдіргіш сілті ерітінділерімен сабындандыру жолымен немесе майға қатты қыздырылған бумен әсер ету арқылы алынатын үш атомдық спирт.Иіссіз,дәмі тәтті бейтерап реакциядағы түссіз шырын тәрізді сұйықтық,тығыздығы 1,225-1,235.
Кілегей қабықтары арқылы жақсы сіңеді.Теріні кілегей қабықтарды жақсы жұмсартады.Әсіресе сумен спиртпен ланолинмен немесе вазелинмен қосып қолданған жақсы нәтиже береді.Тік ішекті тазалау үшін қолдануға болады.Бактеростатикалық әсерінің негізінде оны патанатомиялық прпепараттардың консервациясында пайдаланады.
Қантты сүт-saccharun lactis. Суда (1:6.5) ақ түсті криссталды ұнтақ,сүттің сары суынан алынады.Қарын мен ішектердегі рецепторларды әлсіз тітіркендіре отырып перестальтиканы күшейтеді.Осы мақсат үшін оны жас төлдерге қолданады:бұзаулармен құлындарға 20,0-50,0 грамм ; торайларға 10,0-15,0 грамм. 8
Балық майы (рыбий жир)-oleum Jeoris aselei Жаңадан ауланған майшабақтың бауырынан алынатын май.Өзіне тән иісі және дәмі бар,ашық сарғыш түсті,қоюлау келген сұйықтық.Медициналық және ветеринариялық мақсатта А және Д витаминдеріне-теңіз сүт қоректілерінің тері асты майлары қолданылады.Әдетте мұртты киттердің тері асты майы,ішкі майы және жілік майы тюленьдердің (ит балық) тері асты майы мен бауыры қолданылады.
Балық майы емдік және профилактикалық мақсаттарда рахит пен остеомаляцияда тағайындалады.Мөлшері жылқыға 40,0-200,0 грамм , сиырға 100,0-500,0 грамм тағы да басқа.Балық майы жараның жазылуын тездету үшін теріге де жағылады.
Медициналық сабын - Sapomedicatus.Шошқа және күн бағыс майын натрий негізімен сабындандыру арқылы алады.Бұлар ақ түсті ұнтақ немесе кесек заттар иісі жоқ деуге болады, су мен спиртте жақсы ериді,практикада сабындарға кейде дәрілік заттарды да қосады.
Аюдың майы-гепатопротекторлы,қабынуға қарсы,жалпы нығайтатын және иммуностимуляциялаушы әсер ететін табиғи компоненнтер негізіндегі биологиялық белсенді қоспа.
Аюдың майы жануар тектес табиғи гепатопротекторлы зат болып табылады,ол бауырда анкологияда қолданылатын антибиотектермен химиопрепараттардың зақымдалуынан қолданыады,содай-ақ толық емес тамақтану кезінде терімен түзудің бұзылған процестерін қалпына келтіреді.
Борсық майы-Табиғи негіздегі кең ауқымды препарат.Борсық майының құрамында қышқылдар бар-линолин және линол,жүрек пен қан тамыр жүйесінің жұмысын жақсартатын,олеин сүт жасушаларының алдын алатын;рак дамуын тежейтін,шаштың тырнақтың терінің өсуін ынталандыратын-А витамині,зат алмасу процесттерін реттейтін,гормоналды фонды қалпына келтіретін б тобындағы витаминдер.
Киттің гидрогенезацияланған майы сінімділігі өте жоғары және қоректік құндылығы керемет зат болып табылады.Омега 3 майларының жүрек ауруларына және созылмалы жүрек жеткіліксіздігіне әсері бұрыннан дәлелденген.Олар жүрек соғысына көмектеседі,оның екпіні мен ырғағын өзгертпей,қан тамырларының жақсаруына ықпал етеді.Полиқанықпаған майлар қабынуға қарсы қасиетке ие.
9
Сіңір,шеміршек және сүйектерден алынатын дәрілер.
Желатин-gelatina.Малдың шеміршектері мен сүйектірнде болатын голагенді ішінара гидролиздеу жолымен алынатын өнім.Иіссіз және дәмсіз,мөлдір,түссіз немесе аздап сарғыштау келген жапырақшалар.Медицинада желатинді дәкемен танылмайтын жараларды емдеу,бактерологиялық практикада қоректендіргіш ортаны әзірлеу үшін пайдаланылады.
Жануарлардан алынған көмір-carboanimalis жай еріткіштерде ерімейтін иіссіз қара ұнтақ.Жануарлардың сүйектерін немесе басқа да ұлпаларды ауа жібермей қыздыру арқылы алынады.Заттардың ерітінділерін жақсы сіңеді;газдарды нашар сіңіреді.Ішкізіледі,сирек жағдайда теріге себіледі.
Румалон.
Бұл-құрамында жас малдар шеміршегінің сығындысын және жілік майының сығындысы бар препарат.Буын ауруларында соның әсерінен шеміршек тканьдерінің азғындауы жағдайында қолданылады.Бұлшық етке енгізіледі.Алғашқы әсері емдеу курсы өткеннен кейін 2-3 аптада байқалады.
Әр түрлі желімдік массалар.Бұлар көбінесе малмен өсімдіктен алынатын заттар.Мал дәрігерлерінде желім ретінде куллодий,казеин және канифоль аралас каучук қоспасы ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz