БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Педагогика пәні бойынша

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

тақырыбы: «БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНА

ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУ»

ЖОСПАР

КІРІСПЕ 3

І. БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДАГОГИКА ҚҰРАЛДАРЫ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРҒА ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 5634897890-----

1. 1 Ғылыми әдебиеттерде патриоттық тәрбие мәселесінің қарастырылуы 6

1. 2 Халықтық педагогика құралдарындағы патриоттық тәрбие мазмұнына сипаттама 6

ІІ. ХАЛЫҚТЫҚ ПЕДАГОГИКА ҚҰРАЛДАРЫ АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫ ПАТРИОТТЫҚҚА ТӘРБИЕЛЕУ ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ МАЗМҰНЫ20

2. 1. Бастауыш сынып оқушыларын патриоттыққа тәрбиелеудегі

«Халық мұрасының тәлімдік иірімдері» бағдарламасының мазмұны 20

2. 2. «Халық мұрасының тәлімдік иірімдері» бағдарламасының бастауыш сынып оқушыларын патриоттыққа тәрбиелеудегі тиімділігі 25

ҚОРЫТЫНДЫ 27

ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 28

ҚОСЫМША

КІРІСПЕ

Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіз мемлекет бола алатындығын бүкіл әлемге дәлелдеді. Ендігі басты міндет - осы мемлекетіміздің өркендеп өсуі, халықтың әлеуметтік, экономикалық жағдайын көтеру. Қазақстанды «Отаным» деп таныған әр азаматтың осыған өз әлінше үлес қосуы - бұның басты шарттарының бірі. Жастарға патриоттық тәрбие берудің бағдарлы идеяларын Елбасы Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан - 2030» Қазақстан халқына Жолдауының «Қазақстан мұраты» деп аталатын бөлімінен көруге болады. Мұнда: « . . . біздің балаларымыз бен немерелеріміз . . . бабаларының игі дәстүрін сақтай отырып қазіргі заманғы нарықтық экономика жағдайында жұмыс істеуге даяр болады. Олар бейбіт, абат, жылдам өркендеу үстіндегі күллі әлемге әйгілі әрі сыйлы өз елінің патриоттары болады», - деп үміт артылады. (42)

Тәрбие-халықтың ғасырлар бойы жинақтап, iріктеп алған озық тәжірбиесi мен iзгi қасиеттерiн жас ұрпақтың бойына сiңiру, баланың қоршаған ортадағы қарым қатынасын, дүниетанымын, өмiрге деген көзқарасын және соған сай мiнез-құлқын қалыптастыру.

Жас ұрпақты бiлiм мен тәрбие беретiн мектеп алдына қойылатын талап- тәуелсiз елiмiздiң азаматын тәрбиелеу, оқушылардың ұлттық сана-сезiмiн ояту, ұлттық мәдинетке деген сүйiспеншiлiк көзқарасын қалыптастыру болып отыр. Бүгiнгi ұлттық тәрбиенiң мақсаты: оқушыларды жалпы адамзаттық құндылықтарға тарту, бiртұтас әлем туралы ғылыми көзқарас қалыптастыру болуға тиiс.

Қазақстан Республикасы өзiнiң мемлекеттiк, экономикалық және саяси дербестiгiн алғанына да бір мүшел жастан асты. Тәуелсiздiк елiмiздiң алдына жаңа мақсаттар мен тың талаптарды алға тартады. Солардың бiрi - «ұлттық патриотизм » немесе « қазақстандық патриотизм » ұғымдары.

Педагог ғалымдар мен философ-психологтардың пiкiрiне сүйене отырып, бiз, бiр кездегi «кеңестiк патриотизм» ұғымы секiлдi «қазақстандық патриотизм» болуы керек деген тұжырымға тоқтадық ал оның туындап, қалыптасып, тәлiм-тәрбие құралына айналуы - ұстаздардың қолында.

Қазақ халқының тарихына көз салсақ, Отансүйгiш, яғни патриотизмнiң керемет үлгiлерiн көремiз. Бүгiнгi тәуелсiз ел болып, қазақ деген ұлт болып отыруымыздың өзi ата-бабаларымыздың теңдесi жоқ ерлiгiнiң арқасы.

Жалпы, патриоттық сезiмнiң қай-қайсының болсын қалыптасуы халқымыздың қаһарман ұлы Б. Момышұлы мен жазушы Ә. Нұршайықов пiкiрлерiне сүйене отырып, шаңырақта патриотизмге тәрбиелеу, ана тiлiн үйрету, ұлттық мiнез-құлқын қалыптастыру, ұлттық салт-дәстүрлердi сақтау, шыққан ата-тегiңдi бiлу және тарихи дәстурлердi сақтау, одан соң туған жерiне, отанына деген сүйiспеншiлiк т. б. асыл қасиеттер өсе келе мектепте әрi қарай дамып қалыптасуына шарт түзiлу керек.

Психология - педагогика ғылымдары саласында бүгінге дейін жарық көрген еңбектерге талдау жасау барысында патриоттық тәрбие әрдайым зерттеу нысанасы болғандығына нақты көз жетті. Мәселен, Н. К. Гончаровтың, М. А. Даниловтың, И. С. Марьенконың, Э. И. Моносзонның, М. Н. Скаткинның және т. б. ғалымдардың жалпыпедагогикалық зерттеулерінде патриоттық тәрбиенің мәні сондай-ақ теориялық әдістемесі және эмпирикалық зерттеу проблемалары қарастырылған.

Жас ұрпақққа патриоттық тәрбие беруде халықтық педагогиканы тиімді пайдалану мәселелері Қ. Жарықбаев, С. Қалиев, М. Х. Балтабаев, И. Р. Хамитова, Б. М. Бекмұхамедов, М. А. Печенюк, Ш. Жанайдаров сияқты т. б. көптеген ғалымдардың шығармаларында зерделенген.

Қазіргі таңда Қ. Б. Бержанов, Қ. Қ. Құнантаева, А. Н. Ильясова, Т. Т. Тәжібаев, Қ. Б. Жарықбаев, Н. Д. Хмель, С. А. Ұзақбаева, К. Ж. Қожахметова, И. Б. Мадин, А. И. Сембаев, С. Қалиев, Г. М. Храпченков, Қ. Н. Меңлібаев, В. Г. Храпченков, С. Қалиев, А. Р. Жұмаханов, К. Т. Әбілғазиева, С. Т. Иманбаева, Е. Жұматаева, Г. Кулахметов, С. Нұрмұқашева, С. Ешімханов, Л. Т. Сайдахметова, Д. С. Құсайынова, Ж. Елемесова, А. А. Бейсембаева, У. К. Санабаев ғалымдар патриоттық, интернационалдық тәрбие проблемасын зерттеумен тұрақты шұғылдануда.

Патриотизм сезімінің адам бойында оянуы мен қалыптасу процесін басқа да бір сезімдерден, эмоциялық ерекшеліктерден бөле-жара қарауға болмайды. Патриотизм - ең алдымен елінің өткен тарихын мақтаныш тұту, жерінің байлығына, әсем көркіне сүйсіну, атадан балаға жалғасып келе жатқан жақсы үрдісін дәріптеу, ана тілін құрметтеу. Осы сезімдерден туатын, санада орнығып қалыптасатын адамгершілік асыл қасиеттер ұлттық патриотизм деңгейіде өркен жайып, жалпы азаматтық патриотизм биігіне ұласатыны белгілі. Әрине, бұл өздігінен бола салатын нәрсе емес, ол - нақты тәрбиенің жемісі.

Патриотизм - өз Отанына деген сүйіспеншілік - адамдардың бойындағы өте терең де күшті сезім.

Патриоттық тәрбиенің қажеттілігі туралы көзқарастың әлсіреуі байқалады. Сондай-ақ, бүгінгі адам дүниетанымын қалыптастыратын рухани кеңістіктің көне ата-тектік танымдық-тәрбиелік өзектерден ажырап, одан адасып қалғандығында. Өйткені, әлі де болса имандылыққа қанша ұмтылғанымызбен, біз ата-бабадан қалған отаншылдықтың киелі шарттарынан алыс тұрған сияқтымыз. Сондықтан, халықтың патриоттық сезімін қалыптастыру үшін осы бағытта белгілі бір этно-мәдени тәрбие жүйесі қалыптасуы керек.

Мұның барлығы бүгінгі таңда балаларға патриоттық тәрбие берудің маңызы мен қажеттілігін, бүгінгі күн талабынан шығып отырған мәселе екендігінің куәсі.

Оқушылардың адамгершілік қасиеттері мен отансүйгіштік сезімдерін бүгінгі заман сұранысына сай жетілдіру проблемасын айқындау мақсатында зерттеу тақырыбын "Бастауыш сынып оқушыларына патриоттық тәрбие беру" деп алуға негіз болды.

Зерттеу мақсаты : Халық ауыз әдебиеті арқылы оқушыларды патриотизмге тәрбиелеу шаралар жүйесінің мазмұнды бағыттарын анықтау.

Зерттеу объектісі : бастауыш мектептегі оқу-тәрбие жұмыстарының мазмұны.

Зерттеу пәні: бастауыш мектепте халық ауыз әдебеті негізінде оқушыларды патриотизмге тәрбиелеу үрдісі.

Зерттеу міндеттері :

- патриоттық тәрбиенің халық ауыз әдебиетіндегі бағыт-бағдарлары мен мазмұнын анықтау;

- «патриотизм», «ұлтжандылық», «ұлттык патриотизм», «қазакстандық патриотизм» ұғымдарының мәнін айкындау;

- мектеп окушыларын халық ауыз әдебиеті арқылы патриоттық тәрбие беру шаралар жүйесін жасау;

Зерттеудің әдіснамалық және теориялық негіздері болып диалектикалык-материалистік философиянын негізгі қағидалары, жалпы адамзаттық мұралар негізіндегі демократиялык-гуманистік қарым-қатынастарды анықтайтын құжаттар, үкіметтің оқу-ағарту мәселесі жөніндегі каулы-карарлары, Қазакстан педагогика тарихындағы тарихи-педагогикалық кұбылыстарды, философияльқ, психологиялык, педагогикалық, әлеуметтік ғылыми зерттеулердегі жүйелілік теориясы

алынды.

Зерттеудің әдістері : мұрағат кұжаттарын, тарихи-педагогикалык әдебиеттерді талдап зерттеу және жүйелеу, ғылыми әдебиеттерге теориялық. педагогикалык талдаулар жасау, әңгіме, сауалнама, байқау, салыстыру. жинақтау, қорыту т. б. әдістері колданылады.

Зерттеудін негізгі кезеңдері :

Бірінші кезеңде тақырып анықталып, зерттеудің ғылыми аппараттары айқындалды. Мектеп оқушыларын халық ауыз әдебиеті негізінде патриотизмге тәрбиелеу мәселелеріне арналған философиялық, психологиялық, педагогикалық енбектер мен диссертациялар, монографиялар мен мақалалар талданды; ресми және мұрағат құжаттары, мерзімді баспа материалдары зерттеліп, жинақталды.

Екінші кезеңде мектеп оқушыларына халық ауыз әдебиеті негізінде патриоттық тәрбие беруге қатысты жинақталған материалдар теориялық және практикалық тұрғыдан талданып, тәжірибелік-эксперимент жұмыстары жүргізіліп, тәжірибелер қорытындыланды.

Үшінші кезеңде Курстық материалдар ғылыми жүйеге келтіріліп, зерттеу нәтижелері жинақталынды.

Курстық жұмыстың кұрылымы: кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен және косымшалардан тұрады.

Кіріспеде зерттеудің өзектілігі, нысанасы, пәні, мақсаты, міндеттері. әдіснамалық негіздері, зерттеу әдісі мен кезеңдері тұжырымдалды.

«Бастауыш мектепте халықтық педагогика құралдары арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие берудің ғылыми-теориялық негіздері» атты бірінші тарауда бастауыш сынып оқушыларына халық ауыз әдебиеті арқылы патриотизмге тәрбиелеудің ғылыми-теориялық негіздері ашылған, «патриот», «патриотизм», «патриоттық тәрбие» ұғымдарына ғылыми әдебиеттерді басшылыққа ала отырып сипаттама берілген, халық ауыз әдебиетінің патриоттық тәрбиедегі мүмкіндіктері анықталған.

«Халықтық педагогика құралдары арқылы оқушыларды патриоттыққа тәрбиелеу жұмыстарының мазмұны» атты екінші тарауда бастауыш сынып оқушыларына «Халық мұрасының тәлімдік иірімдері» бағдарлама мен осы бағдарлама негізінде ұйымдастырылған шаралардың мазмұндары мен олардың тиімділігі өлшемдер мен көрсеткіштер арқылы анықталған.

Қорытындыда зерттеудің нәтижелеріне негізделген тұжырымдар мен ұсыныстар берілді.

Қосымшада жүргізілген сабақтар мен сабақтан тыс жұмыстар үлгілері мен тәжірибелік-эксперимент жұмыстарының нәтижелері көрсетілген кестелер берілген.

1. Бастауыш мектепте халықтық педагогика құралдары арқылы оқушыларға патриоттық тәрбие берудің ғылыми-теориялық негіздері

1. 1 Ғылыми әдебиеттерде патриоттық тәрбие мәселесінің қарастырылуы

Тұңғыш президентiмiз Н. Ә. Назарбаевтың тәуелсiздiк жолында ту етiп көтерген реформаторлық идеяларының бiрi - қазақстандық отансүйiштiк ұғымымен астасып жатуының терең мәнiн содан iздеген жөн. Президент оған еңселi елдiгімiздi танытар сүйенiш ретiнде қарайды.

Халқымыздың бойында нағыз қазақстандық патриотизм сезiмiн қалыптастырғымыз келсе, мемлекетiмiздегi барлық этностар күнделiктi болып жатқан күрделi мәселелердi бiлiп қана қоймай, « апыр-ай» деп шын жүректен сезiнулерi керек, сонда ғана қазақстандық патриотизмдi қалыптастыру, дамыту нәтижелi болмақ. Елiңдi сүю оның ертеңiне сенiммен қарауға мүмкiндiк бередi .

Қазақ халқының рухани көсемi, қазақ тiл бiлiмiнiң атасы, мемлекет және саяси қайраткерi, халқымыздың ұлы рефарматоры Ахмет Байтұрсынов: «Атадан балаға мирас болып екi -ақ нәрсе қалады:Ең бiрiншiсi бай тiл, екiншiсi байтақ жер»-деген екен. (14)

Бiз бүгiнгi ұрпақ, осы екi нәрсенi көзiмiздiң қарашығындай сақтап, келер ұрпаққа табыстыруымыз керек. Ол үшiн бiзге отансүйгiштiк, патриоттық, ұлттық сана- сезiм қажет.

Ы. Алтынсарин 1879 жылы Қазан қаласында жарық көрген « Қазақша хрестоматия » деген бірінші кітабында: «Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш», «Талаптың пайдасы», «Таза бұлақ» т. б өзі жазған тілі жатық, мазмұны қызғылықты 40-тан астам әңгімелері мен аудармалары бар. Шығармалар идеясы жағынан бала жанын тазалыққа, адалдыққа, туған жердің табиғатын, еңбекті сүюге, достыққа, қайырымдылық пен мейірімділікке тәрбиелеуге, ата-ананы құрметтеуге негізделген. (1, 2)

Ұрпақ тәрбиесі келешек қоғам қамын ойлаумен бала бойында үнемі үйретілетін ізеттілік, қайырымдылық, әдептілік, ерін-жерін сүюшілік асыл қасиеттері салт-дәстүрден бастау алатыны белгілі. Ж. Баласағұни:

«Балаларға оқу, білім берілсін, сұлу мінез әр өнермен өрілсін», -деп айтқандай, ұлтымыз өз ұрпағын еліміздің көк байрағындай көлбеңдеп, тәуелсіз мемлекетіміздің тізгінін өз қолдарына мықтап ұстайтын азамат тәрбиелеуіміз керек, себебі, жас ұрпақ біздің өміріміздің тікелей жалғастырушы өкілі ғана емес, еліміздің ертеңгі тірегі, мызғымас болашағы.

Мектептің ұлттық тәрбие жүйесінің негізі, оның мазмұнының өзегі, түп қазығы ретінде мына құндылықтарды аламыз: Туған жер, отбасы, еңбек, ұлттық мәдиниет, ана тілі, ұлттық өнер, ғылым, бейбітшілік, ұлттық салт- дәстүр.

Мектеп қабырғасынан бастап, оқушылардың ұлттық ерекшеліктерін ескере отырып, тәрбиені ұлттық салт пен дәстүрге негіздеп, ұлтжандылық, отансүйгіштік сезімдерін қалыптастыру.

Кісінің бойындағы күш-қуатын, білімімен өмір тәжірбиесінен халық мүддесінің игілігіне, кіндік кескен жеріне ыстық махабаты, оның кісілігін танытқан асқақ сезім - Отан сүйгіштік.

Әр заман ғұламалары адамның осынау қасиетін қастерлеп, сөздерінің небір дәмді ой түйіндерін осы қасиетіне арнаған.

Қазыбек бидің: « Алтын ұяң -Отан қымбат туып өскен елің қымбат, кіндік кесіп, кір жуған жерің қымбат», -деп айтқан сөзі осыған дәлел.

Сонымен қатар, тәрбиелеу барысында адам бойындағықалыптасатын мақсаткерлік, борыш пен жауынгерлік, мейірімділік пен ізгілік, адалдық пен

шыншылдық, достық, имандылық сияқты қасиеттерге зор мән беру керек.

Тұлғаның тухани байлығындағы бастау ақын пікірінше халқының рухани қазынасы. Отанға, жерге нәзік сүйіспеншілігін ол былай деп білдіреді: «Кіндігімді кескен жұрт, кір қонымды жуған жұрт, қарағайдан садақ тудырып, қылшанымды сары оққа толтырып, жанға сақтау болған жұрт ».

Ж. Аймауытовтың « Ыстық қой, шіркін, туған жер ! » атты үзіндесінде:

« Қартқожа үйге сүйеніп, ашамамайды шынтақтап, ауылға қарап отыр. Оған ауыл бір түрлі жылы, бір түрлі қызықты, ет бауыр жақын болып көрінді, қоңырсыған сүт, қайнатқан қаймақ иісі де тәтті » -деп келетін жолдар арқылы жазушы ауылдың мамыржай қалпын суреттеп қана қоймай, баланың жан жүрегін баурап алып, оны тебіренте түседі. Онан әрі « Ыстық қой, шіркін, туған жер ! Кім сүймесін өз жерін ? Сүймесе сүймес зердесіз, шерсіз жүрек, тілеуі бөлек жетесіз » деген жолдар оқушының намысын оятып, ойын ұшқыр, санасын сергек етуге жәрдемдеседі . Осылайша оқушының туған елге, туған жерге деген сүйіспеншілік сезімін қалыптастыруға ықпал етеді.

Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін жалпыадамзаттық құндылыктарға негізделген қоғамда жаңа идеология қалыптастыру керек болды. Бұл идеологиялардың негіздерін «патриотизм», «қазақстандық патриотизм», «ұлттық патриотизм» және «ұлтжандылық» ұғымдары» құрады.

Патриотизмнің мәнін ашу барысында ең алдымен осы патриотизм идеяларының ерте замандарда туып қалыптасқанын, ол туралы сөздіктер мен энциклопедияларда берілген анықтамаларды және зерттеушілер мен ақын-жазушылардың еңбектерін қарастырдық.

Ежелгі грек жерінде пайда болған патриот сөзі (patriotes - жерлес, отандас) дүниежүзілік қауымдастықтың даму тарихына және мемлекеттердегі саяси жағдайларға байланысты сан алуан сипат пен мағынаға ие болып отырған. Ежелгі грек ғұламалары Аристотель, Платон, Цицерон, XVIII ғ. француз материалистері, неміс философтары, орыс революционер-демократтары, қазақ ағартушылары Ш. Уәлиханов, Ы. Алтынсарин, А. Құнанбаев т. б. еңбектері мен шығармаларынан еліне, жеріне деген ұлтжандылық және патриоттық сүйіспеншілік көрініс тапқан.

Қазақ совет энциклопедиясында «Патриотизм дегеніміз (грек сөзі patriotis - отандас, patrio- отан, туған жер) Отанға деген сүйіспеншілік, бойындағы күш - қуаты мен білімін Отан игілігі мен мүддесіне жұмсау, туған жерін, ана тілін, елдің әдет - ғұрпы мен дәстүрін құрмет тұту сияқты патриотизм элементтері ерте заманнан қалыптаса бастайды, »- деп атап көрсетті (32. 168)

Патриоттық идея - отаншылдық сезім- адамға туа біткен қасиет емес. Ол - жүре түзілетін, адамның саналы өмірімен қабаттас қалыптасқан психологиялық, саяси-әлеуметтік құбылыс.

Патриоттық сезім жалпы адам баласына тән адами түйсік-қасиет, оның еліне, туған жеріне, өз тілі мен мәдениетіне, ұлттық құндылықтарына жеке қатынасын, өзіндік бағасын, түйсінуін, қуаттап-қолдауын пайымдайтын сезім көрсеткіші болып табылады. Қазақстан Республикасының Президенті Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстанның болашағы- қоғамның идеологиялық бірлігінде» атты еңбегінде «Біздің тағы бір аса маңызды идеологиялық міндетіміз - Қазақстандық Отансүйгіштікке тәрбиелеу, әрбір азаматтың өзін-өзі айқын билеуін қалыптастыру. Шынайы Отансүйгіштікті, нағыз азаматтықты қалыптастыру жеке бастың өзін саяси тұрғыдан айқын сезінуін, өз Отанын саналы түрде таңдауын көздейді», - делінген. (42. 33) Патриоттық тәрбиенің негізгі мақсаты - жеке тұлғаның, әлеуметтік топтың патриоттық іс-әрекеттерін саналы түрде меңгеріп алудағы талпынысын айқындайтын саяси-моральдық, кәсіптік, психологиялық, дене шынықтыру сияқты сапаларды қалыптастыру.

Дербес тұлғаның немесе ортақ мақсат жұмылдырған топтың әлеуметтік- ұнасымдық сарыны мен елінің озықтық салт-дәстүрлерінің тарихи заңдылықтарын қорғауға бағытталған кез - келген қызметін біз патриоттық іс - әрекеттер деп түсінеміз. Отанның үздік, жалпы адам баласының даму критерийіне жеке тұлғаның және әлеуметтік топ әрекетінің тарихи нысаналарға, қоғамның ілгерілеуіне, өмір сүріп отырған ортасына, дәуірінің ұстанған бағдарына сәйкестілігі жатады. Патриоттық әрекет сонда ғана сыртқа көрініс деңгейінде қалып қоймай, патриоттық сананың «өлшемі», «межесі» және қоғам мүшелерін тәрбиелеуші фактор болып табылады.

Патриоттық сана- сезім болса, ол Отан құндылығын бағалау көрінісінің нәтижесі, өткендегі өмір сүрген ата - баба санасының қажеттілігі мен ұмтылысынан, құлшынысынан туған тамаша салт - дәстүрлерді адамдардың санасындағы қажеттілігі мен қызығушылық арқылы түйсіну. Патриоттық тәрбие барысында саяси сенімділік, Отанға сүйіспеншілік, тәуелсіз өмір сүріп жатқан елдерге ынтымақтастық, жалпы халықтық намыскерлік, ел тағдырының болашағы үшін жауапкершілік, оның экономикалық даму қарқынын үдетуге ықпал жасауға ниеттестік, ғылыми, саяси - моральдік және туған жерін қарумен қорғау жолындағы борышқа әзірлік, Отанын саяси, идеологиялық қауіптерден сақтауға бағыттылық, озбырлық пиғылдағы ішкі және сыртқы жауларға төзбеушілік тәрізді мінез - құлық қалыптасады, дамиды.

Тәрбиенің әлеуметтік - саяси негізі - қоғамдық, мемлекеттік құрылыс, әлеуметтік - саяси және идеологиялық қоғамның, әскер мен халықтың бірлігі, мемлекет ішіндегі әртүрлі партиялардың бір - бірімен үйлесімділігі, тәуелсіз мемлекеттер арасындағы өзара ықпалдастық, жеке ұлттардың халықтық педагогика принципіндегі патриотизмі мен халықаралық интернационализм. Патриоттық тәрбиенің идеялық - теориялық, әдіснамалық негізіне барлық тәрбие жұмысы жатады. Патриоттық тәрбие Отан құндылығын танудың тікелей және жанама түріндегі түсінігінен бастау алады. Жүргізілген оқу - тәрбие жұмысының барысында қол жеткен сүбелі табыстарымыз бен көрсеткіштеріміздің терең ауқымын ашудың мәні үлкен. Бұл ретте әрбір адамның мәртебелі өмір сүруін, әлеуметтік саланы алға бастыру жолындағы мемлекетіміздің өрлеу саясатын, Қорғаныс күш - қуатының қызметін, теориялық насихат бағдарын, алдыға қойған мақсаткерлігін, Отанды қорғаудың жолдарын, сыртқы, ішкі, арандатушылар мен дұшпандардың қастандық әрекеттерін болдырмаудың әдіс - тәсілдерін қарастырады.

Патриоттық тәрбие беру ісінде оның әр саласының өзара тығыз байланыста болуының маңызы туралы мәселені Кенес үкіметі жылдары зерттеген ғалым - педагогтардың, философтардың, әдебиеттанушылардың, тарихшылардың шығармаларында айтылған. Мысалы, Н. К. Крупская мектеп жасына дейінгі балалармен жүргізілетін патриоттық тәрбие жұмыстарының жоспарлы, жүйелі, күнделікті, бірізді болуы қажеттігін айта келіп, интернационалдық тәрбиені баланың өз ұлтымен таныстырудан бастаған тиімді деп көрсеткен .

Патриоттық және интернационалдық тәрбие мәселелерін жүйелеуге А. С. Макаренко сүбелі үлес қосты. Ол еңбектерінде өз Отанын және оның тұрғындарын -, айналасындағы адамдарды сүйетін интернационалист азамат тәрбиелеу парыз деген пікірге келді. Осынау интернационалдық және патриоттық сана - сезімдер әркім өз Отанында болып жатқан оқиғаларды жете біліп, мемлекеттің тыныс - тіршілігіндегі процестерге араласқан кезде жемісті қалыптасатынын көрсетті. Аталған жетістіктерге тек жүйелі тәрбие өріс алған жағдайда, яғни ұрпаққа бөбек шағынан бастап жан-жақты кешенді тәрбие бергенде ғана қол жеткізуге болады. А. С. Макаренко сонымен бірге өскелең ұрпақтың тәрбиесі отбасының, мектептің және қоғамдағы саяси - әлеуметтік күштердің біріге қимылдауын қажет қылатынын атап айтты.

Патриоттық және интернационалдық тәрбие сан салалы процесс, сондықтан Сухомлинский “Әлемді тану” оның негізі деп есептеді. Балаларды Отанмен тығыз байланыстыру керек. Педагог баланың түйсігінде, қоршаған табиғат бөлшектерінің, адам үшін қымбат саналатын әлемнің оның эмоционалдық есінде біртіндеп қалыптасуы үшін олардың өздері ұнатқан жерлері жадында жатталуын қамтамасыз ету керек, - деп білген. В. А. Сухомлинский балалардың түйсігі мен сезімін тек қоршаған ортаны көре білуге ғана емес, сонымен қатар оларды дұшпандық әрекеттерден қорғай білу қажет деп уағыздайды. Ол жас ұрпақтың тәрбие процесіне бұрын өткен және бүгінгі күні қатар ғұмыр кешіп жатқан қаһармандық мысалдарды қолдануды ұсынды. В. А. Сухомлинский педагогтың барлық білімін, күші мен шеберлігін жас ұрпақтың азаматтық сезімін тәрбиелеуге жұмсау керек деді. Ол мектеп пен отбасында балаларды анасына, әкесіне, туған жеріне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеуден бастап, Отанға деген махаббаттың қалыптасуына ықпал жасау қажет деп көрсетті.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.