Цех үшін жылу жабдықтарға қойылатын талаптар
КІРІСПЕ
Мен, Онимбеков Абылай Нархоз университетінің экономикалық колледжінде 18 мамыр мен 19 маусым 2020 жылы аралығында Кәсіпорынды техникалық жабдықтау, Ұйым менеджмент, Саланы ұйымдастыру және сала технологиясыпәндерінен оқу тәжірибесінен өттім. Оқу тәжірибесінің есебінеДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСалдым.
Еліміздегі сүт өнімдері әу баста көш басшысы атанған ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС күні бүгінге дейін лидерлікті ешкімге бермей келеді. Осыдан 1999 жылдары Республиканың солтүстігінде сүт зауытына құйылған өндірістік толық циклімен ірі сүт өндірушісі болып табылады.
Сол жылы компания отандық нарыққа алғашқы май шығарып, несиелік міндеттерін алдын ала орындап, зауыттың мойнында тұрған 43 миллион көлеміндегі қарызды өтеп берген. Қосымша 25 миллион теңгені өндіріске инвестиция ретінде салған. Компания халықаралық сапа стандарттарына сай сүт өнімдерінің біздің нарыққа бейтаныстау түрін шығарып, тұтынушыларын риза етіп келеді.
Қазіргі таңда компанияның 4 зауыты. ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСҚазақстан нарығында сүт өнімдерін өндіру бойынша көш бастап келеді, сондай-ақ республика аумағында көптеген сүт өнімдері түрлерінің өндірісін алғаш болып іске қосқан да осы компания.
Компания отандық өндірушілер арасында өнімдердің ең көп түрін өндіреді және де қазақстандықтардың талғамы мен сұранысын қанағаттандыруға күш-жігерін жұмсайды. Май, өсімдік майы және сүтсияқты көптеген басқа да өнімдер тұтынушылардың көңілінен шыққан.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ компаниясының барлық өнімдері жаңа заманауи еуропалықжабдықта жасалған.
Оқу тәжірибесінің міндеті:
1. Компьютер мүмкіндіктерін пайдалу арқылы (Microsoft Word бағдарламасы арқылы1 интервал, шрифт TimeNewRoman, шрифт көлемі 14. Шегарлары: сол жағы -3 см, оңжағы -1,5 см, жоғарғы жағы - 2см, төменгі жағы -2 см ) оқу тәжірибесінің есебіндайындауға болады.
2. Оқу тәжірибесінің есебін жинақтау барысында, оның көлемі 40 беттей болуы тиіс.Оқу тәжірибесінің жетекшісі есепті тексеріп, студентті қорғауға жібереді (студенттің есебіқойылған талаптарға сай болмаса, берілген ақпарат жалған болса немесе оқутәжірибесінің есебі тапсырылмаса, студент комиссия мүшелерінің алдына қорғауғажіберілмейді және студент келесі оқу жылына көшірілмейді) және бағаны кафедрамен бекітілген комиссия мүшелері қояды.
1. КӘСІПОРЫНДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
1.1ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСтехникалық жабдықтау және еңбекті қорғау
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСфабрикасына арналған жиһаздар мен мүліктер, бұл - кеңселік жиһаздар, сондай-ақ өнім дайындау үшін қолданылатын техника, құрал-жабдықтар, жұмыскерлерге қызмет көрсетуші арнайы бөлімдер үшін жиһаздар, яғни, асхана жабдықтары, медицина бөлімі үшін жабдықтар, гардероб, арнайы киім ауыстыратын бөлме жабдықтары, ілгіштер және т.б.
Кеңселік жиһаз жоғары функционалды, сәнді, икемді болуы тиіс. Оларға: журналға арналған үстелдер, компьютерлік үстел, офистік диван, сейф, ресепшн, келіссөздерге арналған үстелдер, орындықтар және шкафтар жатады, бұлар еңбек қызметінің өнімділігін арттыра түседі және бұлардың жалпы стильге сәйкес келуі және жұмыс істеуі мінсіз болуы керек. Қазіргі уақытта жиһаз өнеркәсібі жедел қарқынмен дамуда және әрдайым жаңа материалдар, жаңа идеялар туындап отырады.
Кеңселік шкафтар қағаздармен тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді және олар құндылығы бар құжаттарды қорғай алатын болуы керек, сондай-ақ, ылғалдылыққа қарсы тұра алатын жоғары сапалы материалдардан жасалуы тиіс.
Техника, құрал-жабдықтар: ұн илегіш машина, миксер, қамыр илеуге және жаюға арналған машина, кондитерлік пеш, қант диірмені, тоңазытқыш, стеллаждар, электронды таразы және т.б.
Кеңселік шкафтар оларды тұрпаты бойынша үш тұрпатқа:
1. Қызметкерге арналған жұмыс
2. Сәндік
3. Басшы қабырғалық шкафар
Компанияда қойылатын жалпы талаптар:
1. Жұмыс процесіне кедергі келтіретін заттарды алып тастау.
2. Мүлікті абайсызда немесе қасақана бүлдірген жағдайда жұмысшы мүліктің бағасының 40%-ын өз қалтасынан төлейді.
3. Цех үшін жылу жабдықтарға қойылатын талаптар:
4. Камераның ішіндегі жылуды біркелкі бөлу.. Өнімдерді дұрыс емес пісіру олардың соңғы эстетикалық және дәмдік қасиеттерін бұзады.
5. Бу ылғалдандыру мүмкіндігін қолданыңыз. Көптеген сүт өнімдерін пісіру үрдісінде қосымша будың ылғалдануын талап етеді.
6. Төмен температураларда жұмыс істеуді қамтамасыз етіңіз. Бұл тәттілерді пісіруге емес, кептіруді қажет ететін рецепттерге қатысты.
7. Цех санитарлық нормалардың сақталуына жауап беруі тиіс:
8. Орталықтандырылған ыстық және суық сумен жабдықтау.
9. Су талаптарына сәйкес келуі тиіс ГОСТ 2874-82 сәйкес кәрізге қосу
10. Табиғи сору желдеткіші бар.
11. Жарықтандыру жабдықталуы тиіс беретін көздермен.
12. Фабрикада қойылатын жалпы талаптар:
13. Жұмысты бастамас бұрын әр жұмысшы міндетті түрде жұмыс формасын киюге тиіс, бұл олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
14. Жұмыс процесіне кедергі келтіретін заттарды алып тастау.
15. Әрбір цехта барлық құрал-жабдықтар мен аспаптар өз орнында тұруы тиіс.
16. Мүлікті абайсызда немесе қасақана бүлдірген жағдайда жұмысшы мүліктің бағасының 40%-ын өз қалтасынан төлейді.
17. Санитарлық-гигиеналық, техникалық, өрт қауіпсіздік талаптары сақталуы тиіс.
1.2 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-дегі сауда автоматтары, көлік көтеру, өлшеуіш және тоңазытқыш құрал-жабдықтар
Сауда автоматтары тиындарды немесе купюраларды қабылдап, артық ақшаны қайтарып бере алады. Сауда автоматтары арқылы көптеген əр алуан тауарлар сатылады, олардың ішінде тез өтетін күнделікті сұраныс тауарлары (темекі, сусындар, кəмпиттер, ыстық жəне салқын сусындар) жəне басқа да өнімдер (косметика, аяқ киімге арналған кремдер, тіпті балық аулауға арналған жем) бар. Сауда автоматтары тұтынушыға тəулік бойы сауда жасау мүмкіндігін береді жəне өзіне-өзі қызмет көрсетуді ұсынады, сонымен қоса бұзылған тауарлар сатып алу мүмкіндігін азайтады.Олар сауда алаңдарын жалдайтын ерекше фирмаларға тиесілі болып келеді.
Сауда автоматтары фабрика, зауыттарда, мекемелерде, ірі дүкендерде, бензин құю стансаларында, темір жолдағы мейрамхана вагондарда орналасады. Олар сауда алаңдарын жалдайтын ерекше фирмаларға тиесілі болып келеді.
Таразы - дененің массасын оған әсер етуші ауырлық күшінің көмегімен анықтайтын құрал.
Сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Тоңазытқыш - температурасықоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдер әсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады.
Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
1.3 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-дегі ұсақтап кесетін, орайтын, жылулық құрал-жабдықтар
Кесетін құрал-жабдықтар кесуге келген материалдарды белгіленген мөлшерлемемен автоматты түрде кесіп отыратын аппарат.Кесетін аппарат көбінесе машина жасау, құрылыс өнеркәсіптерінде мата,қағаз өнеркәсіптерінде қолданылады.
Жылытқыш құрал-жабдықтар жүйелерінің негізгі элементі болып табылады. Жылыту көзінен ауаға жылу тасымалдаушы қызметін сәуле шашу арқылы жүзеге асады.Жылытқыш құрал-жабдықтар техникалық гигиеналық технико-экономикалық талаптарға сай болуы тиіс. Жылыту жүйелерінің техникалық талаптары жылытқыш құрал-жабдықтардың жылу өткізудің жоғары болуына негізделеді.
Астына орайтын құралға кәсіпорынға ленталық үлгіде шығындарын өнімдері рулонға орау операцияын орындайды. Олар көбінесе Қытай,АҚШ,Украина елдеріне шығарылады. Олар әртүрлі ұзындық көлеміне байланысты сұрыпталады.
Жылумен жабдықтаудың 2 түрі бар. Олар: орталықтандырылған және орталықтандырылмаған.
Орталықтандырылмаған жылумен жабдықтау кезінде жылу көзі мен тұтынушы бір-біріне жақын орналасады. Жылулық торабы болмайды. Орталықтандырылған жылумен жабдықтау жергілікті және жеке болып бөлінеді.
Орталықтандыру дәрежесіне байланысты орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйесін келесі 4 түрге бөлуге болады.
1. Топтасқан - ғимараттарды топтап жылумен жабдықтау
2. Аудандық - қала аудандарын жылумен жабдықтау
3. Қалалық- қаланы жылумен жабдықтау
4. Қалааралық - бірнеше қалаларды жылумен жабдықтау.
5. Орталықтандырылған жылумен жабдықтау процессі 3 операциядан тұрады:
6. Жылу тасығышты дайындау
7. Жылу тасығыштың транспорттау
8. Жылу тасығышты қолдану.
Фабрикада қолданылатын кесу құралдары: кесу станогы, қайшы, өтпелі кескіш, призмалы кескіш, тілімдейтін кескіш және т.б. пышақ түрлері: арнайы кесетін, дөңгелек және өткір жүздер. Арнайы кесетін пышақтар қамырды немесе жартылай фабрикатты ұсақтап, кесектеп кесу үшін қолданылады және олар тот баспайтын болаттан жасалады. Дөңгелек пышақ жайылған қамырды біркелкі қалыппен кесу үшін қолданылады. Оның жүзі екі түрлі болады: тік және толқынды. Арнайы жүздер жайылып, кесілген қалыптардың бетіне өрнек салу үшін қолданылады.
Фабрикада дайын өнімдерді орау үшін мынадай материалдар қолданылады: картон қағаз, полимерлер және комбинирлі материалдар. Өнімді орау оны зақымданудан қорғайды. Ол фабриканың танымалдылығына және тұтынушылардың назарын тартуға ықпал етеді.
Жылыту жабдықтары: газ плитасы, жылыту шкафтары, пісіру пештері. Олар жартылай фабрикатты жылумен өңдеп, өткізуде қолданылады.
1.4 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де еңбекті қорғау-құқықтық, мекемелік негіздері
Еңбекті қорғау - заңдылық және нормативтік құжаттар жүйесі, оның негізінде жұмыс орнында қауіпсіз еңбек ету жағдайын қамтамасыз ететін әлеуметті-экономикалық, техникалық және гигиеналық шаралар өңделеді.
Құқықтық және ұйымдастыру сұрақтары ҚР Конституциясы және негізгісі 2007 ж. қабылданған еңбек кодексі болып табылатын заңдық актілер негізінде базаланады. Бұдан басқа Еңбекті қорғаудың құқықтық негізін заңдық күші бар актілер, құрайды. ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің қаулылары, сот және төрелік соттардың шешімі, министрліктер мен мекемелердің қаулылары, өздерінің құзыреттілігі шегінде биліктің атқарушы органдарымен шығарылған нормативтік актілер құрайды.
Еңбек қорғаудың осы негізгі нормативтік құқықтық актілермен қатар:
1. МЕСТ-тер;
2. Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесінің мемлекеттік стандарттары;
3. Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық ережелер және нормалар (санитарлық ережелер, гигиеналық нормативтер, санитарлық ережелер және нормалар, санитарлық нормалар);
4. Еңбек қорғау бойынша салааралық ережелер жинағы, еңбек қорғау бойынша типтік нұсқаулықтар;
5. Қауіпсіздік ережелері, құрылу және қауіпсіз пайдалану ережелері, қауіпсіздік нұсқаулықтары қолданылады.
Салааралық ережелер, ҚНжЕ мен СанЕжН әр 5 жыл сайын және мекемелік нұсқаулықтар мен ережелер 3 жыл сайын жаңарып отырады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСЕңбекті қорғау жұмыстарын ұйымдастыруда мыналарды көздейді:
1. Жоғары бөлімдегі басшылық пен кәсіпорын қызметкерлерінің, жұмысшылардың арасындағы еңбекті қорғау бойынша міндеттер мен жауапкершілікті бөлу;
2. Қызметкерлерді оқыту мен дайындау;
3. Еңбекті қорғау қызметін ұйымдастыру;
4. Қызметкерлердің еңбекті қорғауды басқаруға қатыстыру.
Қазіргі адамзат өзінің артып келе жатқан қажеттіліктерін қамтамасыз ету жолында биосфераның оларды қамтамасыз етуге қабілетсіздігі арасындағы шиеленіскен қарама-қайшылықтармен бетпе-бет келіп отыр. Осы уақытта дәстүрлі экономикалық көрсеткіштерге бағыт ұстау тым жағымсыз салдарларға алып келуде. Әрине нашар технологияларды қолдана отырып жер қойнауынан мұнай мен газды ала беру, кен мен көмірді шығару, орманды аямай кесу арқылы ел экономикасын тез арада тұрақтандыруға қол жеткізуге болады.
Өндіріс қалдықтары - бұйым алу процесінде шыққан және жартылай немесе түгелімен өзінің бастапқы тұтыну сапасын жоғалтқан шикізаттың қалдық материалдары.
Өндіріс қалдықтарына сыртқа шығарылатын техникалық газдарды немесе табиғи суларды тазалағанда шыққан қатты заттар жатады. Табиғатты қорғаудың негізгі атқаратын экономикалық міндеттеріне халық шаруашылығында табиғат байлығын тиімді пайдалану, экономикалық басқару механизмдерін зерттеу мен жетілдеру жатады.
Экономикалық механизмді пайдалану 3 кезеңді қамтиды:
1. Жақсарту;
2. Игеру;
3. Ұқсату;
Санитарлық нормалардың сақталуына жауап беруі тиіс:
1. Орталықтандырылған ыстық және суық сумен жабдықтау;
2. Ауыз су талаптары ГОСТ 2874-82 сәйкес келуі тиіс;
3. Кәрізге қосылу;
4. Табиғи желдеткіші бар;
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сүт өнімдерін шығару барысында кәсіпорын мынадай құрал - жабдықтарды қолданады:
1. Пастерлеу және зарарсыздандыру жабдықтары;
2. Пастерлеукондырғылары;
3. Зарарсыздандыру-салқындатуқондыргыл ары;
4. Зарарсыздандырғыштар;
5. Фризерлержәнемұздатуаппараттары;
1.5 Өндірістік зақым және кәсіби сырқат. Тоқ және өрт қауіпсіздігі
Еңбек жағдайлары деп қызмет барысында адамның денсаулығы мен жұмысқа қабілеттілігіне әсер ететін өндіріс факторларының жиынтығын айтады. Еңбек жағдайлары өндіріс технологиясы, еңбек процестері және айналадағы санитарлы - гигиеналық орта арқылы қалыптасады.
Әр еңбек процесі адам мен сыртқы ортаның өзара әрекеттілігі болып табылады. Онда әр қашан энергия жұмсалып отырады. Сол жұмсалатын ой мен физикалық энергияның мөлшерін еңбек өнімділігі деп атайды.
Егер еңбек жағдайлары қолайсыз болса, жұмыскерлерде тез шарушылық пайда болады. Ол үздіксіз түрде болып тұрса, адамды әбден қажуға әкеліп соғады. Қажыған адамның жұмысқа қабілеттілігі азайып, денсаулығы төмендеп, травматизм мен кәсіби аурулардың пайда болу мүмкіндігі жоғарлайды.
Өндірістік жарақаттану мен кәсіби аурулар еңбек жағдайларының кешірілмейтін нәтижесі болып есептеледі. Жағымсыз еңбек жағдайлары тіпті ауыр салдар болмағанның өзінде де адам денесіне зиянды әсерін тигізеді. Сондықтан керекті шараларды қолданып, жұмыс орындарында қолайлы жағдайларды жасау үшін жараққаттану мен кәсіби ауруларды әр қашан зерттеп, талдап отыру керек.
Кәсіби жарақат дегеніміз - өндірісте сәтсіз оқиғада адамның байқаусызда алынған жарақат.
Сәтсіз оқиға өздігімен пайда болмайды, әр сәтсіз оқиғаның өзіндік себебі болады. Ол оқиғамен тікелей байланысты құбылыс, әрекет немесе әрекетсіздік түрінде болып келеді.Кәсіпорында жарақаттанудың себептері өте көп және әртүрлі болады. Сондықтан қазіргі кезде сәтсіз оқиғалардың мынандай топтары қолданылады: техникалық, ұйымдастыру, санитарлық-гигиеналық, психофизиологиялық, экономикалық, табиғи себептер.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-да жарақаттанған адамның жұмысқа жарамсыздығын немесе оны басқа жұмысқа ауыстыру мүмкіншілігін туғызса, ауырлығы мен зардабына байланысты 10 тәулік ішінде тексеріліп, оның нәтижесі бойынша әр жараланған адамға Н-І актісі жасалынады.
Сәтсіз оқиғаларды әділдікпен, дер кезінде тексеріп, құжаттарын дайындап тіркеу, адамның денсаулығына тиген зиянның есесін төлеу, оған жеңілдіктер мен ақшалай көмек беру, сәтсіз оқиғалардың себептері мен зардабын жою жөнінде шаралардың орындалу жауапкершілігі фабрика бастығына жүктеледі. Ал осы мәселелерді міндетті түрде шешілуін еңбекті қорғау департаментінің мемлекеттік еңбекті қорғау инспекциясы мұхият бақылап отырады. Ол жұмысын басқа мемлекеттік, ведомстволық және қоғамдық қадағалау және бақылау органдарымен бірлесіп жүргізеді.
Кейбір сәтсіз окиғалар өндірісте тіркелінуге жатпайды, егер олар пайда болса:
1. Қылмыс жасау кезінде;
2. Мас болу немесе наркотик заттарда қолданған жағдайда;
3. Өзіне өзі әдейі зақым келтірсе;
4. Өзінің мүлдесі үшін әрекет жасаған кезде;
Сәтсіз оқиға туралы жарақаттанған адам өзі немесе оны көрген адам бөлімше бастығына дереу хабарлау керек. Бөлімше бастығының міндеті:
а) жарақаттанған адамға дереу бірінші медициналық көмек ұйымдастырып оны емдеу мекемесіне жеткізу;
б) тексеру басталғанша оқиға болған жұмыс орнының жағдайын және жабдыктардың күйін бұзбай сақтау;
в) сәтсіз оқиға туралы кәсіпорын бастығына және кәсіподақ комитетіне хабар беру.
Басқа кәсіпорнынан келген жұмыскерлерден болған сәтсіз оқиғаны оларды жіберген кәсіпорынның өкілдерінің қатысуымен оқиға болған кәсіпорынның бастығы тексереді және дер кезінде хабарланбаған немесе еңбекке жарамсыздықты бірден туғызбаған сәтсіз оқиға ол туралы арыз берген күннен бастап 1 айдын ішінде тексерілу керек.
Осы сәтсіз оқиғалар туралы кәсіпорын бастығы дереу хабар береді:
а) мемлекеттік еңбекті қорғау инспекциясына;
б) жоғарғы шаруашылық органдарға;
в) прокуратураға;
г) жергілікті мемлекеттік және ведомстволық қадағалау және бақылау органдарына (егер обьектілер олардың бақылауында болса);
д) кәсіподақ комитетіне;
Бұл сәтсіз оқиғалардың арнайы тексеруін комиссия жүргізеді оның құрамы мынадай:
а) төрағасы - мемлекеттік еңбекті қорғау инспекторы;
б) мүшелері - жоғарғы шаруашылық органының бастығы (оның орынбасарлары), кәсіпорын бастығы, кәсіподақ органдарының өкілі.
Өндірістік зақым - азаматтың өндірістік процеске байланысты еңбекке уақытша немесе тұрақты қабілетсіздікке ұшырауы.
Өндірістік зақым салдарынан еңбеккерге келтірілген залал үшін кәсіпорындарына, мекемелер мен ұйымдарға материалдық жауаптылық жүктеледі. Мүгедектікке ұшырағандарға мемлекет тарапынан тағайындалатын зейнетақы зақымданушының жұмыс стажы көлеміне қарамастан белгіленеді.
Кәсіпорындарда шаруашылықтарда, мекемелермен ұйымдарда жұмыс істейтін, жұмыс істеудің еңбек қатынастарға ерінген адамдардың нысанымен тұрақты маусымдық қызмет оның ішінде штаттан тыс қызметшілермен қосымша жұмыс істейтіндіктеріне жазатайым жағдайлары, сырқаттармен, уланулар, зерттеу тексерудің, құжаттар әзірлеу.
Бөлімше басшы зардап шегушіге алғашқы дәрігерлік көмек ұйымдастыруға емдеу мекемесіне жеткізуге, зерттеу тексеру басталғанға дейін оқиға болған сәтінде болған жәйтті кәсіпорын басшысы кәсіподақ комитетіне хабарлауға міндетті.
Тоқ - электр қозғаушы күштіңәсерінен зарядтардың (зарядталған бөлшектер немесе дене) бағытталған қозғалысы.
Зарядталған бөлшектер: өткізгіштерде - электрондар, электролиттерде -иондар(катиондар мен аниондар), газда - иондар мен электрондар, арнайы жағдайдағы вакуумда - электрондар, жартылай өткізгіштерде - электрондар мен кемтіктер (электронды-кемтіктік өтімділік) болып табылады.
Тоқтың тұрақты тоқ және айнымалы тоқ деп аталатын екі түрі бар.
Тұрақты тоқ - уақыт бойынша бағыты және шамасы өзгермейді. Тұрақты тоқ көздері: аккумуляторлар, батареялар. Электрондар - тан + ағылады.
Айнымалы тоқ - бағыты мен шамасы периодты түрде өзгеріп отыратын электр тогы. Ал техникада айнымалы ток деп ток күші мен кернеудің период ішіндегі орташа мәні нөлге тең болатын периодты тоқ түсіндіріледі. Айнымалы тоқ байланыс құрылғыларында (радио, теледидар, телефон т.б.) кеңінен қолданылады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де электр тоғының соққысынан қорғану құралдары оларды пайдалану түрлеріне қарай ұжымдық және жеке құралдар болып бөлінеді; ал атқаратын қызметтеріне қарай оқшаулағыш, қорғағыш және қосымша құралдарға бөлінеді. Оқшаулағыш құралдарға әр түрлі штангалар, айырғыш қысқыштар, кернеу көрсеткіштері, тоқ өткізбейтін қолғаптар, резеңке төсеніштер, кеуіштер, оқшаулағыш аспаптар, т.б. жатады. Қорғағыш құралдарға әр түрлі тосқауылдар, торлар, қалқандар, көшпелі жерге тұйықтағыштар, т.б. жатады. Қосымша құралдарға сақтандырғыш белдіктер, жезтырнақтар, сатылар, қорғағыш көзілдіктері, противогаздар, т.б. жатады. Бұл құралдар мен жабдықтар ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-нің ғимаратында нұсқаулықтарда көрсетілген тәртіп бойынша орналастырылған. Қызметкерлерді жұмысқа қабылдау және ауысымға түсу алдында тиісті нұсқаулықтар беріледі, ол туралы арнайы журналға белгі қойылады.
Өрт қауіпсіздігі - бұл өрт болу мүмкіндігін болдырмау және оның пайда болған кезінде адамдарға, құрылыс және материалдық құндылықтарға өрттің қауіпті факторларының жағымсыз әсерлерін жою үшін қажеттішараларды қолдану болып саналады.
Өрттің алдын алу болып өртті болдырмау немесе оның салдарын азайтуға бағытталған іс-шаралардың кешені саналады. Белсенді өрт қорғанысы - бұл өрт немесе жарылысқа қауіпті жағдайларымен белсенді күресуді қамтамасыз ету шаралары.
Электр қауіпсіздігі мәселесіне, үлкен мән беру керек. Электр қауіпсіздігі - ұйымдық және техникалық шаралар мен жүйесі, зиянды және электр тоғының қауіпті әсерінен, электр доғасынан, электор магнитті алаңнан және тұрақты электр тоғынан қорғауды қаматамасыз ету құралы.
МЕСТ 12.1.004-ке сәйкес электр өнімдерінің өрт қауіпсіздігі шартын мына шарттан анықтайды:
QП = QПР· QПЗ · QНЗ · QВ = 10-6,
мұнда QПР - өнімнің құрамды бөлігінде сипатты өрт қауіпті режимнің пайда болу мүмкіндігі (ҚТ пайда болуы, қызып кетуі, ауыспалы кедергінің артуы ),1жыл;
QПЗ - өрт қауіптілігі диапозоны мәнінде сипатты электротехникалық көрсеткіштерінің мәні жатыр (ауыспалы кедергінің тоғы) соның мүмкіндігі;
QНЗ - қорғаныс аппаратының жұмыс істемей қалу мүмкіндігі (электр жетегі);
QВ - жанғыш материалмен критакалық температураға және оның тұтануына жету мүмкіндігі.
2 САЛАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ САЛА ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.1 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-нің сала және сала құрылымы
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - қызметтің‚ ғылымның‚ өндірістің жеке саласы. Теориялық тұрғыдан өндіріс cаласы - қоғамдық өнімді жасауға қатысуына қарай материалдық өндіріс аясындағы cалаға (өнеркәсіп (машина жасау‚ тамақ‚ орман‚ ағаш өңдеу өнеркәсібі‚ т.б.)‚ ауыл және орман шаруашылығы‚ көлік‚ байланыс‚ сауда‚ т.б.)‚ бейөндірістік аядағы сала (материалдық игіліктер жасамайтын сала шикізаттың бір тектілігіне‚ техникалық база мен технологиялық үдерістердің ортақтығына‚ кадрлардың құрамы мен еңбек жағдайының ерекшеліктеріне қарай сипатталатын кәсіпорындардың жиынтығы халық шаруашылығы саласы шеңберінде тиісті саланы құрайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөнеркәсібінің құрылымы күрделі, ол көптеген кәсіпорындардан тұрады, ал өндіретін өнімнің, пайдаланатын шикізаттың немесе технологияның ұқсастығына байланысты кәсіпорын салаларға бірігеді. Өнеркәсіпте негізінен өндіріс құрал-жабдықтарын шығаратын (отын, металл, машиналар мен құрал-саймандар): энергетика, металлургия, машина жасау және т.б. басты рөл атқарады. Оларды ауыр өнеркәсіп деп атайды (А тобы). Әсіресе, маңыздылары машина жасау (онда жаңа машиналар мен құрал-саймандар жасалады), химия өнеркәсібі (жаңа материалдар) және электр энергетикасы. Олар экономиканың барлық салаларындағы ғылыми-техникалық прогресті анықтайды, сол үшін оларға салалардың авангардтық үштігі деген атақ берілген. Халық тұтынатын тауарларды өндіретін салаларды (азық-түлік, киім, аяқ киім), Б тобына жатқызады. Онда тамақ және жеңіл өнеркәсіптері ерекше орында.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСБ тобына қарасты.
Қазақстан Республикасының өнеркәсібінде келесідей салаларын қарастыруға болады:
* Тау кен өнеркәсібі;
* Энергетикаға арналған материалдарды өңдеу;
* Энергетикаға арналған материалдарды өндіруден басқа кен өндіру;
* Өңдеу өнеркәсібі;
* Темекі бұйымдар өндірісі;
* Сусындарды қоса алғандағы азық - түлік өнімдерін өндіру;
* Тоқыма және тігін өнеркәсібі;
* Былғары өндірісі, былғарыдан жасалынған бұйымдар және аяқ киім өндірісі;
* Ағаш және ағаш бұйымдары өндірісі;
* Қағаз және қатырма өндірісі, баспа ісі;
* Кокс өндірісі, мұнай айдау, ядролық материалдарды өндіру және қайта өңдеу;
* Химия өнеркәсібі;
* Мұнай айдау;
* Металлургия өнеркәсібі;
* Түсті металл өндірісі;
* Дайын металл бұйымдарын өндіру;
* Машина жасау.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сапа деңгейін бағалау үшін өнеркәсіптік өнімді, оны әрқайсысы сапа деңгейін анықтайтын көрсеткіштер түрлерінің шектелген жиынтығымен сипаттала алатын топтарға бөліп, зерттеу объектісі ретінде жіктеледі.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сапасының құрамына кіретін өнімнің қасиеттері, типтік режимдер кезінде пайдалану сатысында іске асырылады (мақсаттық тағайындалу бойынша пайдалану; тасымалдау, сақтау және жөндеу).
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнім сапасын бақылау сияқты, мақсаттық тағайындалу бойынша пайдалануды екі тәсілмен жүзеге асыруға болады.
Бірінші тәсіл өнімді пайдалану процесінде оның өзінің шығынымен сипатталады. Бұл тәсіл сондай-ақ жұмсалатын бұйымдарға және үздіксіз өлшеу сипаты бар өнімнің барлық үлгілеріне таралады, бұл тәсіл кезінде өнімнің шығыны, қағида бойынша, қайта өңдеудің қайтымсыз процесінде (шикізат, материалдар, жартылай дайын өнімдер), (отынды) жаққан кезде, тірі организмдермен сіңірілген кезде (тағам өнімдері, тыңайтқыштар) және т.б. көрсетіледі.
Пайдаланудың екінші тәсілі өнімнің өзінің емес, оның ресурсының жұмсалуымен сипатталады. Шығындық бұйымдарды есептемегенде, пайдаланудың бұл түріне барлық бұйымдар ұшырайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнім сапасы көрсеткіштерінің түрлерін таңдауға оны мақсаттық пайдалану тәсілі елеулі әсер етеді, ол өнімді жіктеудің маңызды белгісінің қызметін атқарады, оны жіктеу негізіне алып, барлық өнімді екі класқа: бөліктері бойынша жұмсалатын және ресурсты жұмсайтын деп бөлінеді.
Мақсаттық пайдалануға жататыны сияқты, өнімнің барлық үлгілері сақталуға жатады, сондықтан өнімнің сақталушылығы оның сапасының әмбебап көрсеткіші болып табылады.
Өнімнің соңғы жіктелу белгісінің қызметін патентке лайықтылық атқарады. Өнеркәсіптің өндіру салалары өнімінің үлгілері, негізінде, қалған өнімнен ерекшелігінде, патентке лайықтылыққа ие болмайды.
Жоғарыда айтылғанның негізінде жіктеу жүйесі ұсынылуы 2.1-суретте берілген.
2.1-сурет - Өнеркәсіптік өнімнің жіктелуі
2.2ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСшикізаттары
Шикізат - бұрын еңбек әрекетіне түскен және одан әрі өнделуге тиіс еңбек заттары (мысалы, қазылған кеніш, қырқылған жүн); әдетте, шикізат қайсыбір өнеркәсіп саласына: жеңіл, тамақ, т.б. арналған деп ұғынылады.
Шикізат - табиғи ресурстардың, негізінен, пайдалы қазбалардың өндірісте пайдаланылатын бөлігі, шикізат -- табиғи ресурстардың ендігі пайдаланылатын, технологиялық тұрғыдан өндіріске тартылуы мүмкін бөлігі. Бірнеше түрлері сараланады: борлық шикізат (бор алу үшін қолданылады, каолиндік шикізат (керамика мен отқа төзімді материалдар алуда, сондай- ақ, бірқатар технологиялық процестерде қолданылады), цемент шикізаты және т.б.Еңбек заты ретінде шикізат және отын-энергетикалық болып пайдаланатын барлық материалдар ресурстары шартты түрде екіге бөлінеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де шикізат ресурстары әртүрлі өндіріс өнімдерін шығару үшін пайдаланатын еңбек заттарының жиынтығы түрінде болып келеді.
Шикізаттың сапалық сипаттамасы қолданылатын техниканың, жабдықтың, технологияның, өндіріс көлемінің, өнімнің бәсеке қабілеттілігінің, яғни өндірістің барлық технико - экономикалық көрсеткіштерін анықтайды, сәйкесінше өндірістің тиімділік деңгейіне әсерін тигізеді.
Материал дегеніміз - алдын ала өңдеудің бір немесе бірнеше кезеңінен өткен және дайын өнімді шығару процесінде ары қарай өңделетін еңбек өнімі, материалдарға материалдық ресурстың құрамдас элементі ретінде оларды алу мен өндіру үшін қазып алу және өңдеу салаларында шығындалған еңбек заттары жатады, отын мен электроэнергия материалдық ресурстың ерекше түрі болып саналады.
Электороэнергияны жеке элемент түрінде бөлуге еңбек құралы ретінде (электоросварка, электроұшқындық өңдеу, лазер сәулелері) оның еңбек затына технологиялық пайдалануы мен тікелей әсері себеп болды, отын-энергетикалық ресурстарды (ОЭР) әлеуетті (қандай да бір экономикалық аудан, жалпы мемлекет иелігіндегі отынның барлық түрлері мен энергия қорының көлемі) және нақты (мемлекет экономикасында қолданылатын энергияның барлық түрінің жиынтығы) деп бөлеміз.
Экономикалық тұрғыдан шикізаттың барлық түрі екі топқа бөлінеді:
I - өнеркәсіптік шикізат, өнеркәсіпте қазылып алынады, өңделеді және ауыр индустрияда қолданылады, ол жіктеледі:
- минералды шикізат;
- жасанды шикізат.
II - ауыл шаруашылық шикізат, ауыл шаруашылығының салаларында өндіріледі және жеңіл, тамақ өнеркәсібінде қолданылады.
Табиғи шикізаттың көптеген топтары минералды болып келеді, ол өнеркәсіптің минералды-шикізаттық базасын құрайды.
Көмір, мұнай және табиғи газдыңзор қорына ие болып, барит, фосфорит сияқты өнеркәсіптік минералдар, хромит және асбестке бай.
Қазақстан Республикасы атақты ғалым-экономистердің есептеулері бойынша, дүние жүзінде вольфрамның қорынан 1-ші, хромит пен уран рудалары және фосфориттен 2-ші марганец рудасынан - 3-ші, қорғасын, молибденнен - 4-ші, темір рудасынан - 8-ші орында. Уранның қорынан (әлемдік қордың 40-45 пайыз, ал ТМД-ның 56 пайызы) Австралияға жол береді.
Қазір Қазақстанда әлемдегі ең сапалы хромит, ТМД-ғы осындай фосфорит, ТМД-ғы ең арзан мыс және темір рудалары, ең арзан көмір өндіріледі. Қорғасын мен мырыштың қорынан әлемнің көптеген елдерін басып озып және ТМД-дағы республикалар бойынша бірінші орынды алады, мыс, күміс, вольфрам, хромит, висмут, ванадий, бариттің қорынан 1-ші орынды, ал мұнай, молибден, кадмий, боксит, фосфорит, асбест қорынан 2-ші, көмір, темір рудасы қорынан, минералдық құрылыс материалдарының көптеген түрлерінен 3-ші орынды алады.
Минералды шикізат өнімдерін өндіру және алу жөнінен республика хром бойынша екінші орында, титан бойынша - екінші-үшінші, мырыш және қорғасын бойынша - алтыншы, марганец бойынша - сегізінші, күміс бойынша тоғызыншы орында.
Сүт өнеркәсібіндегі су түрлі салаларда маңызды рөл атқарады. Сүт және сүт өнімдерін өндірудің барлық технологиялық процестері үнемі бақыланатын микробиоценозды ұстауға байланысты. Мұндай бақылау технологиялық жабдықтарды жүйелі өңдеу жағдайында ғана жүзеге асырылуы мүмкін (сүт (кілегей), автомобиль және теміржол цистерналарын сақтауға арналған контейнерлер, құймаларды дайындау үшін аппараттар және т.б.). Су реагенттердің біреуінде күшті тотықтырғыш заттармен (тұз қышқылымен), беттік белсенді заттармен, сода мен каустикалық содамен бірге пайдаланылады. Суық суды жуғыш заттар ретінде еріткіш ретінде пайдаланады және бұл өте маңызды, ыдыс-аяқтарды, контейнерлерді және жабдықтарды соңғы шаюға арналған құрал ретінде. Ыстық су мен бумен белгілі бір өңдеу пункттерінде балама алмастырылмайтын тәуелсіз құралдар ретінде пайдаланылады. Демек, оларды беру немесе талап етілетін температураны өзгерту бұзылуы кәсіпорынның жұмысында үзілістерге немесе сапасыз тағам дайындау жабдығы мен контейнерлерге әкелуі мүмкін.
Бірқатар технологиялық процестерде су шикізат ретінде пайдаланылады, мысалы, құрғақ сүттің қалпына келтірілуінде немесе сүт өнімдерімен тікелей байланыста болады (ірімшік ерітіндісін дайындау, майдалау әдісімен алынған сары май).
Мәселен, сүт өнеркәсібі кәсіпорындарында технологиялық процестердің қалыпты ағымы негізінен жеткілікті, үзіліссіз сумен жабдықтауға байланысты. Сумен жабдықтауды ұйымдастырудағы қосымша қиындықтар судың біркелкі емес режимі мен ыстық, суық су мен бумен қамтамасыз етілуіндегі үзілістермен байланысты, өнімнің бүлінуіне әкелуі мүмкін.
Сүтті өсімдіктерге жеткізілетін судың сапасы жеткілікті мөлшерден басқа маңызды. Технологиялық мақсаттарға сай санитарлық ережелерге сай, оның құрамына және ауыз судың қасиеттеріне сәйкес келетін суды пайдалануға болады. Су эпидемиялық қауіпсіз болуы керек, химиялық құрамы бойынша зиянсыз және органолептикалық жағымды қасиеттерге ие болуы керек.
Сүт зауытының жағдайында, технологиялық суға байланысты сүтдің ластануы, патогендік микробтармен ластанған, сүт өнімдері тұтынылған кезде адамға түсіндіру үшін жеткілікті концентрацияға дейін көбеюіне және жинақталуына әкеледі. Жанама дәлелдердің бірі - вирустық ішек инфекцияларының сүтті эпидемиясының болмауы. Ауыз суда вирустың болуы бактерияларға қарағанда әлдеқайда көп, бірақ сүтдегі вирустар көбеймейді.
Сүт өнімдерінің технологиялық қажеттіліктеріне қолданылатын судың химиялық құрамына келетін болсақ, тікелей тікелей (уытты) әсерді күту қиын. Біріншіден, сүт зауыттары елді мекендерде орнатылып, сумен жабдықтау ауыз сумен жабдықтау үшін бекітілген көздерден ұйымдастырылады, екіншіден, сүт өнімдеріне тікелей кірісетін судың кішігірім дозасы. Оның химиялық құрамына байланысты судың органолептикалық қасиеттерінің өзгеруі практикалық маңызды.
Сүт зауытының жағдайында органолептикалық қасиеттердің бұзылуы жанама жағымсыз рөл атқарады, бұл хлор препараттары мен бактерицидтік сәулелермен суды дезинфекциялауды қиындатады. Егер зауытта судың қосымша дезинфекциясы жасалмаса, темірдегі және марганецтің құрамындағы суда (органолептикалық қасиеттерінің өзгеруіне байланысты емес, сонымен қатар темір және марганец тұздарын тұндырумен байланысты сумен жабдықтау желісінің жұмысының күрделенуі салдарынан шектеледі)
2.3ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнеркәсіпті ұйымдастырудың ғылыми негіздері
Өнеркәсіп - ұлттық экономиканың шикізат, отын, энергия өндірумен, ағаш өнімдерін дайындаумен, өнеркәсіп және ауыл шаруашылық шикізатын өндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну заттарына өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын кәсіпорындарды біріктіреді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өндіруші және өңдеуші өнеркәсіптен тұратын қазіргі заманғы индустрия алуан түрлі өндірістердің жиынтығы болып табылады. Қазіргі заманғы өңдеуші өнеркәсіп байырғы (таскөмір, қара металлургия, кеме жасау және тоқыма), жаңа (автомобиль жасау, алюминий өндіру, химиялық талшықтар мен пластмасса өндірісі) және ең жаңа салаларды (микроэлектроника, робот жасау, есептеуіш машиналар жасау, атом және аэроғарыш өндірісі және т.б.) қамтиды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнеркәсіп өндірісі құрылымы жағынан ғана емес, ұйымдасуы және орналасуы жөнінен де күрделі жүйе болып табылады, өнеркәсіптің орналасуына әсер ететін факторлар ел экономикасының даму жағдайына сәйкес ұдайы өзгеріске түсіп отырады.
Кәсіпорын - ұйым жүйесі ретінде және жүйенің бірінші түйіні - элемент.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - қоғамдағы еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауланған дербес өндірістік - шаруашылық бірлік, заңды тұлғақұқығы берілген шаруашылық жүргізуші субъект; өндірістік-шаруашылық қызметті ұйымдастырудың негізгі нысаны, ол әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен еңбек ұжымын пайдалана отырып, өнім(тауар) өндіреді, жұмыстарды орындайды, қызметтер көрсетеді және өндіріс құрал-жабдығы мен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан заңды тұлға ретінде және шаруашылық есеп принципіне сүйеніп әрекет етеді.
Егер кәсіпорын заңнамада тыйым салынбаған және кәсіпорынның жарғысында көзделген мақсаттарға сай келетін кез келген шаруашылық қызметпен айналыса алатын болса, ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорыны өзінің қызметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін, салықтар мен бюджетке басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған пайданы иеленеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСмемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап құрылып, заңды тұлға құқығын иеленді.
Меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органның келісуімен кәсіпорын заңды тұлға құқықтары берілген еншілес шаруашылық жүргізуші субъектілер, сондай-ақ филиалдар, бөлімшелер, банкіде шот ашу құқығы бар басқа да оқшауландырылған бөлімшелер құра алады. .
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өндірістің үш негізгі түрі сипатталады: жеке (бұйымның кең атаулар тізімінің анықталмаған уақыт аралығында қайталанатын немесе тіпті қайталанбайтын және сандарды жасаумен сипатталады), сериялық (бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады)және жалпы.
Өндірістің сериялық түрі - бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады. Бұйымдар сериясы - конструкторлық (немесе технологиялық) құжаттар бойынша, бұл құжатқа өзгерістер еңгізбей жасалынған бұйымдар.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де технологиялық үрдістердің мұқият жасалуы, арнайы жабдықпен жабдықталу ұзақ дайындауды талап етпейтін тармамандандырылған жұмысшы операторлардың еңбегін пайдалануға мүмкіндік береді, қол жұмыстарының көлемі кенет кемиді, жетілдіру мен қиюластыру жұыстары шығып қалады. Жалпы өндірістегі технологиялық үрдістер бас технологтың бөлімімен жасалынады.
Бір кәсіпорында бір мезгілде бірнеше өндіріс түрлері болуы мүмкін.
Сериялықтан жекеге, сонан соң өндірістің жаппай түріне ауысқанда:
а) жоғарғы өнімді үрдістердің қолданылу аумағының үздіксіз кеңеюі, операцияларды орындаудың автоматтандырылуының жоғарылауы;
б) технологиялық жабдық пен арнайы жабдықтың үлесі артуы;
в) өндірстік циклдің тиімділігі мен еңбектің ұзақтығы қысқарады.
Жұмыс орындарын мамандандыру деңгейі өндіріс пен өнімнің конструкторлық-технологиялық және ұйымдық жоспарлау ерекшеліктерінің сипаттарының бірнеше көрсеткіштерімен анықталады, бұлар: бөлімшелердегі мамандандырылған жұмыс орындарының өзіндік үлесі, оларға бекітілген бөлшектік операциялардың саны, белгілі бір уақыт арлығында бір жұмыс орнында орындалатын операциялардың орташа саны, нәтижесінде көрсеткіш өндіріс түрінің экономикалық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін көтермей толық сипаттайды.
Жасалынатын бұйымдардың мамандандырылу дәрежесі шамасына және тізімнің тұрақтылығы бойынша жұмысшы орындары мынадай топтарға бөлінеді:
- үздіксіз қайталынатын бір операцияны орындауға жаппай өндірістің мамандандырылған жұмыс орындары;
- уақыттың белгіленген аралығында қайталанатын бірнеше әртүрлі операциялар орындалатын сериялық өндірістің жұмысшы орындары;
- жеке өндірістің жұмыс орындары операциялары орындалатын.
2.4 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөнеркәсіптегі кәсіпорындық өндірісті ұйымдастыру
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - ұлттық экономиканың сүт өнімдерін дайындаумен және ауыл шаруашылық шикізатын өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын аса маңызды ұлттық шаруашылық саласы. Екі үлкен топтан - өндіруші өнеркәсіптен (сүт өндіру,сүтті дайындау т.б) құралады. Теориялық тұрғыдан өнеркәсіп түрлері: бірлік, сериялық, жалпыламалық деп жіктелетіні белгілі, ал ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСжалпыламалық.
Ұлттық шаруашылық пен халықтың жоғары сапалы өнімге деген қажеттілігінің қанағаттандырылу деңгейі, техникамен қайта жарақтандырылуы, мемлекеттің қорғаныс қабілеті өнеркәсіпке байланысты екені теориядан белгілі.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндіретін өнімінің күрделілігіне байланысты жай (шикізат немесе материалдың бір түрін бірыңғай өңдеу арқылы дайын өнім өндіріледі, күрделі үрдістерде бірнеше паралельді жай үрдістердің қосарлануы арқылы көп бөлікті өнім дайындалады) және күрделі өндірістік үрдістер(бірнеше паралельді жай үрдістердің қосарлануы арқылы көп бөлікті өнім дайындалады) болып бөлінеді.
Технологиялық операция деп бір немесе бірнеше жұмысшылармен бір жұмыс орнында нақты бір еңбек затымен орындалатын өндірістік үрдістің бөлігін айтады, ал жұмыс орны деп жұмысшы нақты өндірістік операцияны орындайтын өндірістік ауданның бөлігі, ол операцияны орындау үшін қажетті барлық құралдар және техникамен жабдықталады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік үрдіс өнім дайындаудағы бағыты бойынша негізгі (еңбек затының нысаны мен кесімі, ішкі құрылымы, сыртқы түрі, оның құрамдас бөліктерінің өзара орналасуы өзгеретін технологиялық үрдістер), көмекші (негізгі үрдістердің үздіксіздігін қамтамасыз етеді. Оларға мысалы, негізгі өндіріс қажеттіліктері үшін құрал дайындау, құралдарды жөндеу, бу дайындау және т.б) және қызмет көрсету үрдістеріне бөлінеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісі - нарықтың дамуы мен өмір сүруіне қажетті материалдық игіліктерді дайындау үрдісі, өндіріс мазмұны үш элементтен тұрады:
- ұтымды жұмыс немесе еңбектің орындалуы
- адамның ұтымды жұмысына қажетті еңбек заттарының болуы
- еңбек заттарын өзгертуге қажетті еңбек құралдарының қатысуы.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік бөлімшелері, жұмыскерлерге қызмет көрсету орындары, кәсіпорындарды басқару, ұйымдастыру кешені, олардың саны, бір- бірімен байланысы, өндірістік алаңда орналасуы мен жұмыскерлер саны мен құрамы, өнімді өндіру қабілеті, мұның бәрі кәсіпорынның жалпы құрылымын құрайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорнының ұтымды өндірістік құрылымын (цехтар, бөлімшелер, негізгі өнімді сынау, бақылау, текскру жүргізетін зертханалар, бұйымдар, материалдар мен жартылай фабрикаттарды, пайдалану кезінде жөндеуге және бұйымдарға қызмет көрсету үшін қажетті запас бөліктері, технологиялық мақсаттар үшін керекті өндірілетін энергияның түрлері және т.б.) құру келесі тәртіппен жүргізіледі:
а) кәсіпорынның цехтар құрамын және оның берілген өнімді өндіруді қамтамасыз ететін қуатын анықтау;
б) әрбір цехтың және қоймалары орналасатын өндірістік алаңдарын есептеу;
в) кәсіпорынның ішіндегі барлық тасымалдау жұмыстарының сыртқы жалпы орталық жолдарымен өзара байланысын жоспарлау;
г) өндірістік үрдістің орындалуына байланысты еңбек заттарының цехтар арасындағы ең қысқа маршрутын белгілеу және т.б.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорнының өндірістік құрылымы - кәсіпорында орындалатын жеке өндірістік үрдістердің өзара байланысты бөліктерінің ұйымдастыру-техникалық белгілеріне қарай бөліну жүйесі,оның үш түрі бар: заттық (кәсіпорынның негізгі цехтары, оның бөлімшелерінің әуқайсысы өнімнің бір түрін, бөлігін немесе бөліктердің бір тобын өндірумен айналысады. Заттық құрылымы көп жағдайда көп сериялы технологиялық өндірістің технологиялық даралығын анықтайды және аралас немесе заттық-технологиялық.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісінің шоғырлану деңгейін негізгі екі көрсеткішпен (кәсіпорынның шамасымен және ірі кәсіпорындардың жалпы өнеркәсіптегі алатын үлес салмағымен) анықтауға болады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСмамандандыру - осы кәсіпорынның негізгі қызметінің белгілі - бір өнімнің, тауардың және қызметтің түріне байланысты мамандануын айтамыз.
Теориялық тұрғыдан маманданудың үш нысанының (бөліктік, технологиялық (сапалық)) болатыны белгілі.
Ал, ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСбелгілі бір өнім түрін бірігіп дайындайтын фирмалар арасындағы ұйымдық, өндірістік және басқа да байланыстар жиынтығы кооперациялау деп аталады.
Қазіргі кезде ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкешенділеудің бағыттары: өнімді өндіру сатыларының үйлесімділігі, шикізатты кешенді қайта өңдеу, қалдықтарды тиімді пайдалану жатады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік құрылымы шығарылатын өнімнің түрі және көлемімен, оның еңбек сыйымдылығымен, бұйымдардың технологиялық және конструкторлық біркелкілігімен, өндірістің типімен, мамандандырудың пішінімен және зауытаралық бірігу факторларымен анықталады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСтиімді шығару көлемі, оны дайындаудың еңбек сыйымдылығы цехтардың өлшемдеріне, оның саны мен мамандануына, бүтіндей зауыт өлшемдеріне әсерін тигізеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісті мамандандыру - бұл өндірістің белгіленген бөлімшелеріндегі конструктивтік және технологиялық ортақтылығы бар өнімді өндіруді шоғырландыру.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мен, Онимбеков Абылай Нархоз университетінің экономикалық колледжінде 18 мамыр мен 19 маусым 2020 жылы аралығында Кәсіпорынды техникалық жабдықтау, Ұйым менеджмент, Саланы ұйымдастыру және сала технологиясыпәндерінен оқу тәжірибесінен өттім. Оқу тәжірибесінің есебінеДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСалдым.
Еліміздегі сүт өнімдері әу баста көш басшысы атанған ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС күні бүгінге дейін лидерлікті ешкімге бермей келеді. Осыдан 1999 жылдары Республиканың солтүстігінде сүт зауытына құйылған өндірістік толық циклімен ірі сүт өндірушісі болып табылады.
Сол жылы компания отандық нарыққа алғашқы май шығарып, несиелік міндеттерін алдын ала орындап, зауыттың мойнында тұрған 43 миллион көлеміндегі қарызды өтеп берген. Қосымша 25 миллион теңгені өндіріске инвестиция ретінде салған. Компания халықаралық сапа стандарттарына сай сүт өнімдерінің біздің нарыққа бейтаныстау түрін шығарып, тұтынушыларын риза етіп келеді.
Қазіргі таңда компанияның 4 зауыты. ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСҚазақстан нарығында сүт өнімдерін өндіру бойынша көш бастап келеді, сондай-ақ республика аумағында көптеген сүт өнімдері түрлерінің өндірісін алғаш болып іске қосқан да осы компания.
Компания отандық өндірушілер арасында өнімдердің ең көп түрін өндіреді және де қазақстандықтардың талғамы мен сұранысын қанағаттандыруға күш-жігерін жұмсайды. Май, өсімдік майы және сүтсияқты көптеген басқа да өнімдер тұтынушылардың көңілінен шыққан.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ компаниясының барлық өнімдері жаңа заманауи еуропалықжабдықта жасалған.
Оқу тәжірибесінің міндеті:
1. Компьютер мүмкіндіктерін пайдалу арқылы (Microsoft Word бағдарламасы арқылы1 интервал, шрифт TimeNewRoman, шрифт көлемі 14. Шегарлары: сол жағы -3 см, оңжағы -1,5 см, жоғарғы жағы - 2см, төменгі жағы -2 см ) оқу тәжірибесінің есебіндайындауға болады.
2. Оқу тәжірибесінің есебін жинақтау барысында, оның көлемі 40 беттей болуы тиіс.Оқу тәжірибесінің жетекшісі есепті тексеріп, студентті қорғауға жібереді (студенттің есебіқойылған талаптарға сай болмаса, берілген ақпарат жалған болса немесе оқутәжірибесінің есебі тапсырылмаса, студент комиссия мүшелерінің алдына қорғауғажіберілмейді және студент келесі оқу жылына көшірілмейді) және бағаны кафедрамен бекітілген комиссия мүшелері қояды.
1. КӘСІПОРЫНДЫ ТЕХНИКАЛЫҚ ЖАБДЫҚТАУ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
1.1ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСтехникалық жабдықтау және еңбекті қорғау
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСфабрикасына арналған жиһаздар мен мүліктер, бұл - кеңселік жиһаздар, сондай-ақ өнім дайындау үшін қолданылатын техника, құрал-жабдықтар, жұмыскерлерге қызмет көрсетуші арнайы бөлімдер үшін жиһаздар, яғни, асхана жабдықтары, медицина бөлімі үшін жабдықтар, гардероб, арнайы киім ауыстыратын бөлме жабдықтары, ілгіштер және т.б.
Кеңселік жиһаз жоғары функционалды, сәнді, икемді болуы тиіс. Оларға: журналға арналған үстелдер, компьютерлік үстел, офистік диван, сейф, ресепшн, келіссөздерге арналған үстелдер, орындықтар және шкафтар жатады, бұлар еңбек қызметінің өнімділігін арттыра түседі және бұлардың жалпы стильге сәйкес келуі және жұмыс істеуі мінсіз болуы керек. Қазіргі уақытта жиһаз өнеркәсібі жедел қарқынмен дамуда және әрдайым жаңа материалдар, жаңа идеялар туындап отырады.
Кеңселік шкафтар қағаздармен тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді және олар құндылығы бар құжаттарды қорғай алатын болуы керек, сондай-ақ, ылғалдылыққа қарсы тұра алатын жоғары сапалы материалдардан жасалуы тиіс.
Техника, құрал-жабдықтар: ұн илегіш машина, миксер, қамыр илеуге және жаюға арналған машина, кондитерлік пеш, қант диірмені, тоңазытқыш, стеллаждар, электронды таразы және т.б.
Кеңселік шкафтар оларды тұрпаты бойынша үш тұрпатқа:
1. Қызметкерге арналған жұмыс
2. Сәндік
3. Басшы қабырғалық шкафар
Компанияда қойылатын жалпы талаптар:
1. Жұмыс процесіне кедергі келтіретін заттарды алып тастау.
2. Мүлікті абайсызда немесе қасақана бүлдірген жағдайда жұмысшы мүліктің бағасының 40%-ын өз қалтасынан төлейді.
3. Цех үшін жылу жабдықтарға қойылатын талаптар:
4. Камераның ішіндегі жылуды біркелкі бөлу.. Өнімдерді дұрыс емес пісіру олардың соңғы эстетикалық және дәмдік қасиеттерін бұзады.
5. Бу ылғалдандыру мүмкіндігін қолданыңыз. Көптеген сүт өнімдерін пісіру үрдісінде қосымша будың ылғалдануын талап етеді.
6. Төмен температураларда жұмыс істеуді қамтамасыз етіңіз. Бұл тәттілерді пісіруге емес, кептіруді қажет ететін рецепттерге қатысты.
7. Цех санитарлық нормалардың сақталуына жауап беруі тиіс:
8. Орталықтандырылған ыстық және суық сумен жабдықтау.
9. Су талаптарына сәйкес келуі тиіс ГОСТ 2874-82 сәйкес кәрізге қосу
10. Табиғи сору желдеткіші бар.
11. Жарықтандыру жабдықталуы тиіс беретін көздермен.
12. Фабрикада қойылатын жалпы талаптар:
13. Жұмысты бастамас бұрын әр жұмысшы міндетті түрде жұмыс формасын киюге тиіс, бұл олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
14. Жұмыс процесіне кедергі келтіретін заттарды алып тастау.
15. Әрбір цехта барлық құрал-жабдықтар мен аспаптар өз орнында тұруы тиіс.
16. Мүлікті абайсызда немесе қасақана бүлдірген жағдайда жұмысшы мүліктің бағасының 40%-ын өз қалтасынан төлейді.
17. Санитарлық-гигиеналық, техникалық, өрт қауіпсіздік талаптары сақталуы тиіс.
1.2 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-дегі сауда автоматтары, көлік көтеру, өлшеуіш және тоңазытқыш құрал-жабдықтар
Сауда автоматтары тиындарды немесе купюраларды қабылдап, артық ақшаны қайтарып бере алады. Сауда автоматтары арқылы көптеген əр алуан тауарлар сатылады, олардың ішінде тез өтетін күнделікті сұраныс тауарлары (темекі, сусындар, кəмпиттер, ыстық жəне салқын сусындар) жəне басқа да өнімдер (косметика, аяқ киімге арналған кремдер, тіпті балық аулауға арналған жем) бар. Сауда автоматтары тұтынушыға тəулік бойы сауда жасау мүмкіндігін береді жəне өзіне-өзі қызмет көрсетуді ұсынады, сонымен қоса бұзылған тауарлар сатып алу мүмкіндігін азайтады.Олар сауда алаңдарын жалдайтын ерекше фирмаларға тиесілі болып келеді.
Сауда автоматтары фабрика, зауыттарда, мекемелерде, ірі дүкендерде, бензин құю стансаларында, темір жолдағы мейрамхана вагондарда орналасады. Олар сауда алаңдарын жалдайтын ерекше фирмаларға тиесілі болып келеді.
Таразы - дененің массасын оған әсер етуші ауырлық күшінің көмегімен анықтайтын құрал.
Сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Тоңазытқыш - температурасықоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдер әсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады.
Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
1.3 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-дегі ұсақтап кесетін, орайтын, жылулық құрал-жабдықтар
Кесетін құрал-жабдықтар кесуге келген материалдарды белгіленген мөлшерлемемен автоматты түрде кесіп отыратын аппарат.Кесетін аппарат көбінесе машина жасау, құрылыс өнеркәсіптерінде мата,қағаз өнеркәсіптерінде қолданылады.
Жылытқыш құрал-жабдықтар жүйелерінің негізгі элементі болып табылады. Жылыту көзінен ауаға жылу тасымалдаушы қызметін сәуле шашу арқылы жүзеге асады.Жылытқыш құрал-жабдықтар техникалық гигиеналық технико-экономикалық талаптарға сай болуы тиіс. Жылыту жүйелерінің техникалық талаптары жылытқыш құрал-жабдықтардың жылу өткізудің жоғары болуына негізделеді.
Астына орайтын құралға кәсіпорынға ленталық үлгіде шығындарын өнімдері рулонға орау операцияын орындайды. Олар көбінесе Қытай,АҚШ,Украина елдеріне шығарылады. Олар әртүрлі ұзындық көлеміне байланысты сұрыпталады.
Жылумен жабдықтаудың 2 түрі бар. Олар: орталықтандырылған және орталықтандырылмаған.
Орталықтандырылмаған жылумен жабдықтау кезінде жылу көзі мен тұтынушы бір-біріне жақын орналасады. Жылулық торабы болмайды. Орталықтандырылған жылумен жабдықтау жергілікті және жеке болып бөлінеді.
Орталықтандыру дәрежесіне байланысты орталықтандырылған жылумен жабдықтау жүйесін келесі 4 түрге бөлуге болады.
1. Топтасқан - ғимараттарды топтап жылумен жабдықтау
2. Аудандық - қала аудандарын жылумен жабдықтау
3. Қалалық- қаланы жылумен жабдықтау
4. Қалааралық - бірнеше қалаларды жылумен жабдықтау.
5. Орталықтандырылған жылумен жабдықтау процессі 3 операциядан тұрады:
6. Жылу тасығышты дайындау
7. Жылу тасығыштың транспорттау
8. Жылу тасығышты қолдану.
Фабрикада қолданылатын кесу құралдары: кесу станогы, қайшы, өтпелі кескіш, призмалы кескіш, тілімдейтін кескіш және т.б. пышақ түрлері: арнайы кесетін, дөңгелек және өткір жүздер. Арнайы кесетін пышақтар қамырды немесе жартылай фабрикатты ұсақтап, кесектеп кесу үшін қолданылады және олар тот баспайтын болаттан жасалады. Дөңгелек пышақ жайылған қамырды біркелкі қалыппен кесу үшін қолданылады. Оның жүзі екі түрлі болады: тік және толқынды. Арнайы жүздер жайылып, кесілген қалыптардың бетіне өрнек салу үшін қолданылады.
Фабрикада дайын өнімдерді орау үшін мынадай материалдар қолданылады: картон қағаз, полимерлер және комбинирлі материалдар. Өнімді орау оны зақымданудан қорғайды. Ол фабриканың танымалдылығына және тұтынушылардың назарын тартуға ықпал етеді.
Жылыту жабдықтары: газ плитасы, жылыту шкафтары, пісіру пештері. Олар жартылай фабрикатты жылумен өңдеп, өткізуде қолданылады.
1.4 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де еңбекті қорғау-құқықтық, мекемелік негіздері
Еңбекті қорғау - заңдылық және нормативтік құжаттар жүйесі, оның негізінде жұмыс орнында қауіпсіз еңбек ету жағдайын қамтамасыз ететін әлеуметті-экономикалық, техникалық және гигиеналық шаралар өңделеді.
Құқықтық және ұйымдастыру сұрақтары ҚР Конституциясы және негізгісі 2007 ж. қабылданған еңбек кодексі болып табылатын заңдық актілер негізінде базаланады. Бұдан басқа Еңбекті қорғаудың құқықтық негізін заңдық күші бар актілер, құрайды. ҚР Президентінің жарлықтары, ҚР Үкіметінің қаулылары, сот және төрелік соттардың шешімі, министрліктер мен мекемелердің қаулылары, өздерінің құзыреттілігі шегінде биліктің атқарушы органдарымен шығарылған нормативтік актілер құрайды.
Еңбек қорғаудың осы негізгі нормативтік құқықтық актілермен қатар:
1. МЕСТ-тер;
2. Еңбек қауіпсіздігі стандарттар жүйесінің мемлекеттік стандарттары;
3. Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық ережелер және нормалар (санитарлық ережелер, гигиеналық нормативтер, санитарлық ережелер және нормалар, санитарлық нормалар);
4. Еңбек қорғау бойынша салааралық ережелер жинағы, еңбек қорғау бойынша типтік нұсқаулықтар;
5. Қауіпсіздік ережелері, құрылу және қауіпсіз пайдалану ережелері, қауіпсіздік нұсқаулықтары қолданылады.
Салааралық ережелер, ҚНжЕ мен СанЕжН әр 5 жыл сайын және мекемелік нұсқаулықтар мен ережелер 3 жыл сайын жаңарып отырады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСЕңбекті қорғау жұмыстарын ұйымдастыруда мыналарды көздейді:
1. Жоғары бөлімдегі басшылық пен кәсіпорын қызметкерлерінің, жұмысшылардың арасындағы еңбекті қорғау бойынша міндеттер мен жауапкершілікті бөлу;
2. Қызметкерлерді оқыту мен дайындау;
3. Еңбекті қорғау қызметін ұйымдастыру;
4. Қызметкерлердің еңбекті қорғауды басқаруға қатыстыру.
Қазіргі адамзат өзінің артып келе жатқан қажеттіліктерін қамтамасыз ету жолында биосфераның оларды қамтамасыз етуге қабілетсіздігі арасындағы шиеленіскен қарама-қайшылықтармен бетпе-бет келіп отыр. Осы уақытта дәстүрлі экономикалық көрсеткіштерге бағыт ұстау тым жағымсыз салдарларға алып келуде. Әрине нашар технологияларды қолдана отырып жер қойнауынан мұнай мен газды ала беру, кен мен көмірді шығару, орманды аямай кесу арқылы ел экономикасын тез арада тұрақтандыруға қол жеткізуге болады.
Өндіріс қалдықтары - бұйым алу процесінде шыққан және жартылай немесе түгелімен өзінің бастапқы тұтыну сапасын жоғалтқан шикізаттың қалдық материалдары.
Өндіріс қалдықтарына сыртқа шығарылатын техникалық газдарды немесе табиғи суларды тазалағанда шыққан қатты заттар жатады. Табиғатты қорғаудың негізгі атқаратын экономикалық міндеттеріне халық шаруашылығында табиғат байлығын тиімді пайдалану, экономикалық басқару механизмдерін зерттеу мен жетілдеру жатады.
Экономикалық механизмді пайдалану 3 кезеңді қамтиды:
1. Жақсарту;
2. Игеру;
3. Ұқсату;
Санитарлық нормалардың сақталуына жауап беруі тиіс:
1. Орталықтандырылған ыстық және суық сумен жабдықтау;
2. Ауыз су талаптары ГОСТ 2874-82 сәйкес келуі тиіс;
3. Кәрізге қосылу;
4. Табиғи желдеткіші бар;
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сүт өнімдерін шығару барысында кәсіпорын мынадай құрал - жабдықтарды қолданады:
1. Пастерлеу және зарарсыздандыру жабдықтары;
2. Пастерлеукондырғылары;
3. Зарарсыздандыру-салқындатуқондыргыл ары;
4. Зарарсыздандырғыштар;
5. Фризерлержәнемұздатуаппараттары;
1.5 Өндірістік зақым және кәсіби сырқат. Тоқ және өрт қауіпсіздігі
Еңбек жағдайлары деп қызмет барысында адамның денсаулығы мен жұмысқа қабілеттілігіне әсер ететін өндіріс факторларының жиынтығын айтады. Еңбек жағдайлары өндіріс технологиясы, еңбек процестері және айналадағы санитарлы - гигиеналық орта арқылы қалыптасады.
Әр еңбек процесі адам мен сыртқы ортаның өзара әрекеттілігі болып табылады. Онда әр қашан энергия жұмсалып отырады. Сол жұмсалатын ой мен физикалық энергияның мөлшерін еңбек өнімділігі деп атайды.
Егер еңбек жағдайлары қолайсыз болса, жұмыскерлерде тез шарушылық пайда болады. Ол үздіксіз түрде болып тұрса, адамды әбден қажуға әкеліп соғады. Қажыған адамның жұмысқа қабілеттілігі азайып, денсаулығы төмендеп, травматизм мен кәсіби аурулардың пайда болу мүмкіндігі жоғарлайды.
Өндірістік жарақаттану мен кәсіби аурулар еңбек жағдайларының кешірілмейтін нәтижесі болып есептеледі. Жағымсыз еңбек жағдайлары тіпті ауыр салдар болмағанның өзінде де адам денесіне зиянды әсерін тигізеді. Сондықтан керекті шараларды қолданып, жұмыс орындарында қолайлы жағдайларды жасау үшін жараққаттану мен кәсіби ауруларды әр қашан зерттеп, талдап отыру керек.
Кәсіби жарақат дегеніміз - өндірісте сәтсіз оқиғада адамның байқаусызда алынған жарақат.
Сәтсіз оқиға өздігімен пайда болмайды, әр сәтсіз оқиғаның өзіндік себебі болады. Ол оқиғамен тікелей байланысты құбылыс, әрекет немесе әрекетсіздік түрінде болып келеді.Кәсіпорында жарақаттанудың себептері өте көп және әртүрлі болады. Сондықтан қазіргі кезде сәтсіз оқиғалардың мынандай топтары қолданылады: техникалық, ұйымдастыру, санитарлық-гигиеналық, психофизиологиялық, экономикалық, табиғи себептер.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-да жарақаттанған адамның жұмысқа жарамсыздығын немесе оны басқа жұмысқа ауыстыру мүмкіншілігін туғызса, ауырлығы мен зардабына байланысты 10 тәулік ішінде тексеріліп, оның нәтижесі бойынша әр жараланған адамға Н-І актісі жасалынады.
Сәтсіз оқиғаларды әділдікпен, дер кезінде тексеріп, құжаттарын дайындап тіркеу, адамның денсаулығына тиген зиянның есесін төлеу, оған жеңілдіктер мен ақшалай көмек беру, сәтсіз оқиғалардың себептері мен зардабын жою жөнінде шаралардың орындалу жауапкершілігі фабрика бастығына жүктеледі. Ал осы мәселелерді міндетті түрде шешілуін еңбекті қорғау департаментінің мемлекеттік еңбекті қорғау инспекциясы мұхият бақылап отырады. Ол жұмысын басқа мемлекеттік, ведомстволық және қоғамдық қадағалау және бақылау органдарымен бірлесіп жүргізеді.
Кейбір сәтсіз окиғалар өндірісте тіркелінуге жатпайды, егер олар пайда болса:
1. Қылмыс жасау кезінде;
2. Мас болу немесе наркотик заттарда қолданған жағдайда;
3. Өзіне өзі әдейі зақым келтірсе;
4. Өзінің мүлдесі үшін әрекет жасаған кезде;
Сәтсіз оқиға туралы жарақаттанған адам өзі немесе оны көрген адам бөлімше бастығына дереу хабарлау керек. Бөлімше бастығының міндеті:
а) жарақаттанған адамға дереу бірінші медициналық көмек ұйымдастырып оны емдеу мекемесіне жеткізу;
б) тексеру басталғанша оқиға болған жұмыс орнының жағдайын және жабдыктардың күйін бұзбай сақтау;
в) сәтсіз оқиға туралы кәсіпорын бастығына және кәсіподақ комитетіне хабар беру.
Басқа кәсіпорнынан келген жұмыскерлерден болған сәтсіз оқиғаны оларды жіберген кәсіпорынның өкілдерінің қатысуымен оқиға болған кәсіпорынның бастығы тексереді және дер кезінде хабарланбаған немесе еңбекке жарамсыздықты бірден туғызбаған сәтсіз оқиға ол туралы арыз берген күннен бастап 1 айдын ішінде тексерілу керек.
Осы сәтсіз оқиғалар туралы кәсіпорын бастығы дереу хабар береді:
а) мемлекеттік еңбекті қорғау инспекциясына;
б) жоғарғы шаруашылық органдарға;
в) прокуратураға;
г) жергілікті мемлекеттік және ведомстволық қадағалау және бақылау органдарына (егер обьектілер олардың бақылауында болса);
д) кәсіподақ комитетіне;
Бұл сәтсіз оқиғалардың арнайы тексеруін комиссия жүргізеді оның құрамы мынадай:
а) төрағасы - мемлекеттік еңбекті қорғау инспекторы;
б) мүшелері - жоғарғы шаруашылық органының бастығы (оның орынбасарлары), кәсіпорын бастығы, кәсіподақ органдарының өкілі.
Өндірістік зақым - азаматтың өндірістік процеске байланысты еңбекке уақытша немесе тұрақты қабілетсіздікке ұшырауы.
Өндірістік зақым салдарынан еңбеккерге келтірілген залал үшін кәсіпорындарына, мекемелер мен ұйымдарға материалдық жауаптылық жүктеледі. Мүгедектікке ұшырағандарға мемлекет тарапынан тағайындалатын зейнетақы зақымданушының жұмыс стажы көлеміне қарамастан белгіленеді.
Кәсіпорындарда шаруашылықтарда, мекемелермен ұйымдарда жұмыс істейтін, жұмыс істеудің еңбек қатынастарға ерінген адамдардың нысанымен тұрақты маусымдық қызмет оның ішінде штаттан тыс қызметшілермен қосымша жұмыс істейтіндіктеріне жазатайым жағдайлары, сырқаттармен, уланулар, зерттеу тексерудің, құжаттар әзірлеу.
Бөлімше басшы зардап шегушіге алғашқы дәрігерлік көмек ұйымдастыруға емдеу мекемесіне жеткізуге, зерттеу тексеру басталғанға дейін оқиға болған сәтінде болған жәйтті кәсіпорын басшысы кәсіподақ комитетіне хабарлауға міндетті.
Тоқ - электр қозғаушы күштіңәсерінен зарядтардың (зарядталған бөлшектер немесе дене) бағытталған қозғалысы.
Зарядталған бөлшектер: өткізгіштерде - электрондар, электролиттерде -иондар(катиондар мен аниондар), газда - иондар мен электрондар, арнайы жағдайдағы вакуумда - электрондар, жартылай өткізгіштерде - электрондар мен кемтіктер (электронды-кемтіктік өтімділік) болып табылады.
Тоқтың тұрақты тоқ және айнымалы тоқ деп аталатын екі түрі бар.
Тұрақты тоқ - уақыт бойынша бағыты және шамасы өзгермейді. Тұрақты тоқ көздері: аккумуляторлар, батареялар. Электрондар - тан + ағылады.
Айнымалы тоқ - бағыты мен шамасы периодты түрде өзгеріп отыратын электр тогы. Ал техникада айнымалы ток деп ток күші мен кернеудің период ішіндегі орташа мәні нөлге тең болатын периодты тоқ түсіндіріледі. Айнымалы тоқ байланыс құрылғыларында (радио, теледидар, телефон т.б.) кеңінен қолданылады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де электр тоғының соққысынан қорғану құралдары оларды пайдалану түрлеріне қарай ұжымдық және жеке құралдар болып бөлінеді; ал атқаратын қызметтеріне қарай оқшаулағыш, қорғағыш және қосымша құралдарға бөлінеді. Оқшаулағыш құралдарға әр түрлі штангалар, айырғыш қысқыштар, кернеу көрсеткіштері, тоқ өткізбейтін қолғаптар, резеңке төсеніштер, кеуіштер, оқшаулағыш аспаптар, т.б. жатады. Қорғағыш құралдарға әр түрлі тосқауылдар, торлар, қалқандар, көшпелі жерге тұйықтағыштар, т.б. жатады. Қосымша құралдарға сақтандырғыш белдіктер, жезтырнақтар, сатылар, қорғағыш көзілдіктері, противогаздар, т.б. жатады. Бұл құралдар мен жабдықтар ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-нің ғимаратында нұсқаулықтарда көрсетілген тәртіп бойынша орналастырылған. Қызметкерлерді жұмысқа қабылдау және ауысымға түсу алдында тиісті нұсқаулықтар беріледі, ол туралы арнайы журналға белгі қойылады.
Өрт қауіпсіздігі - бұл өрт болу мүмкіндігін болдырмау және оның пайда болған кезінде адамдарға, құрылыс және материалдық құндылықтарға өрттің қауіпті факторларының жағымсыз әсерлерін жою үшін қажеттішараларды қолдану болып саналады.
Өрттің алдын алу болып өртті болдырмау немесе оның салдарын азайтуға бағытталған іс-шаралардың кешені саналады. Белсенді өрт қорғанысы - бұл өрт немесе жарылысқа қауіпті жағдайларымен белсенді күресуді қамтамасыз ету шаралары.
Электр қауіпсіздігі мәселесіне, үлкен мән беру керек. Электр қауіпсіздігі - ұйымдық және техникалық шаралар мен жүйесі, зиянды және электр тоғының қауіпті әсерінен, электр доғасынан, электор магнитті алаңнан және тұрақты электр тоғынан қорғауды қаматамасыз ету құралы.
МЕСТ 12.1.004-ке сәйкес электр өнімдерінің өрт қауіпсіздігі шартын мына шарттан анықтайды:
QП = QПР· QПЗ · QНЗ · QВ = 10-6,
мұнда QПР - өнімнің құрамды бөлігінде сипатты өрт қауіпті режимнің пайда болу мүмкіндігі (ҚТ пайда болуы, қызып кетуі, ауыспалы кедергінің артуы ),1жыл;
QПЗ - өрт қауіптілігі диапозоны мәнінде сипатты электротехникалық көрсеткіштерінің мәні жатыр (ауыспалы кедергінің тоғы) соның мүмкіндігі;
QНЗ - қорғаныс аппаратының жұмыс істемей қалу мүмкіндігі (электр жетегі);
QВ - жанғыш материалмен критакалық температураға және оның тұтануына жету мүмкіндігі.
2 САЛАНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ САЛА ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.1 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-нің сала және сала құрылымы
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - қызметтің‚ ғылымның‚ өндірістің жеке саласы. Теориялық тұрғыдан өндіріс cаласы - қоғамдық өнімді жасауға қатысуына қарай материалдық өндіріс аясындағы cалаға (өнеркәсіп (машина жасау‚ тамақ‚ орман‚ ағаш өңдеу өнеркәсібі‚ т.б.)‚ ауыл және орман шаруашылығы‚ көлік‚ байланыс‚ сауда‚ т.б.)‚ бейөндірістік аядағы сала (материалдық игіліктер жасамайтын сала шикізаттың бір тектілігіне‚ техникалық база мен технологиялық үдерістердің ортақтығына‚ кадрлардың құрамы мен еңбек жағдайының ерекшеліктеріне қарай сипатталатын кәсіпорындардың жиынтығы халық шаруашылығы саласы шеңберінде тиісті саланы құрайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөнеркәсібінің құрылымы күрделі, ол көптеген кәсіпорындардан тұрады, ал өндіретін өнімнің, пайдаланатын шикізаттың немесе технологияның ұқсастығына байланысты кәсіпорын салаларға бірігеді. Өнеркәсіпте негізінен өндіріс құрал-жабдықтарын шығаратын (отын, металл, машиналар мен құрал-саймандар): энергетика, металлургия, машина жасау және т.б. басты рөл атқарады. Оларды ауыр өнеркәсіп деп атайды (А тобы). Әсіресе, маңыздылары машина жасау (онда жаңа машиналар мен құрал-саймандар жасалады), химия өнеркәсібі (жаңа материалдар) және электр энергетикасы. Олар экономиканың барлық салаларындағы ғылыми-техникалық прогресті анықтайды, сол үшін оларға салалардың авангардтық үштігі деген атақ берілген. Халық тұтынатын тауарларды өндіретін салаларды (азық-түлік, киім, аяқ киім), Б тобына жатқызады. Онда тамақ және жеңіл өнеркәсіптері ерекше орында.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСБ тобына қарасты.
Қазақстан Республикасының өнеркәсібінде келесідей салаларын қарастыруға болады:
* Тау кен өнеркәсібі;
* Энергетикаға арналған материалдарды өңдеу;
* Энергетикаға арналған материалдарды өндіруден басқа кен өндіру;
* Өңдеу өнеркәсібі;
* Темекі бұйымдар өндірісі;
* Сусындарды қоса алғандағы азық - түлік өнімдерін өндіру;
* Тоқыма және тігін өнеркәсібі;
* Былғары өндірісі, былғарыдан жасалынған бұйымдар және аяқ киім өндірісі;
* Ағаш және ағаш бұйымдары өндірісі;
* Қағаз және қатырма өндірісі, баспа ісі;
* Кокс өндірісі, мұнай айдау, ядролық материалдарды өндіру және қайта өңдеу;
* Химия өнеркәсібі;
* Мұнай айдау;
* Металлургия өнеркәсібі;
* Түсті металл өндірісі;
* Дайын металл бұйымдарын өндіру;
* Машина жасау.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сапа деңгейін бағалау үшін өнеркәсіптік өнімді, оны әрқайсысы сапа деңгейін анықтайтын көрсеткіштер түрлерінің шектелген жиынтығымен сипаттала алатын топтарға бөліп, зерттеу объектісі ретінде жіктеледі.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де сапасының құрамына кіретін өнімнің қасиеттері, типтік режимдер кезінде пайдалану сатысында іске асырылады (мақсаттық тағайындалу бойынша пайдалану; тасымалдау, сақтау және жөндеу).
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнім сапасын бақылау сияқты, мақсаттық тағайындалу бойынша пайдалануды екі тәсілмен жүзеге асыруға болады.
Бірінші тәсіл өнімді пайдалану процесінде оның өзінің шығынымен сипатталады. Бұл тәсіл сондай-ақ жұмсалатын бұйымдарға және үздіксіз өлшеу сипаты бар өнімнің барлық үлгілеріне таралады, бұл тәсіл кезінде өнімнің шығыны, қағида бойынша, қайта өңдеудің қайтымсыз процесінде (шикізат, материалдар, жартылай дайын өнімдер), (отынды) жаққан кезде, тірі организмдермен сіңірілген кезде (тағам өнімдері, тыңайтқыштар) және т.б. көрсетіледі.
Пайдаланудың екінші тәсілі өнімнің өзінің емес, оның ресурсының жұмсалуымен сипатталады. Шығындық бұйымдарды есептемегенде, пайдаланудың бұл түріне барлық бұйымдар ұшырайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнім сапасы көрсеткіштерінің түрлерін таңдауға оны мақсаттық пайдалану тәсілі елеулі әсер етеді, ол өнімді жіктеудің маңызды белгісінің қызметін атқарады, оны жіктеу негізіне алып, барлық өнімді екі класқа: бөліктері бойынша жұмсалатын және ресурсты жұмсайтын деп бөлінеді.
Мақсаттық пайдалануға жататыны сияқты, өнімнің барлық үлгілері сақталуға жатады, сондықтан өнімнің сақталушылығы оның сапасының әмбебап көрсеткіші болып табылады.
Өнімнің соңғы жіктелу белгісінің қызметін патентке лайықтылық атқарады. Өнеркәсіптің өндіру салалары өнімінің үлгілері, негізінде, қалған өнімнен ерекшелігінде, патентке лайықтылыққа ие болмайды.
Жоғарыда айтылғанның негізінде жіктеу жүйесі ұсынылуы 2.1-суретте берілген.
2.1-сурет - Өнеркәсіптік өнімнің жіктелуі
2.2ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСшикізаттары
Шикізат - бұрын еңбек әрекетіне түскен және одан әрі өнделуге тиіс еңбек заттары (мысалы, қазылған кеніш, қырқылған жүн); әдетте, шикізат қайсыбір өнеркәсіп саласына: жеңіл, тамақ, т.б. арналған деп ұғынылады.
Шикізат - табиғи ресурстардың, негізінен, пайдалы қазбалардың өндірісте пайдаланылатын бөлігі, шикізат -- табиғи ресурстардың ендігі пайдаланылатын, технологиялық тұрғыдан өндіріске тартылуы мүмкін бөлігі. Бірнеше түрлері сараланады: борлық шикізат (бор алу үшін қолданылады, каолиндік шикізат (керамика мен отқа төзімді материалдар алуда, сондай- ақ, бірқатар технологиялық процестерде қолданылады), цемент шикізаты және т.б.Еңбек заты ретінде шикізат және отын-энергетикалық болып пайдаланатын барлық материалдар ресурстары шартты түрде екіге бөлінеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де шикізат ресурстары әртүрлі өндіріс өнімдерін шығару үшін пайдаланатын еңбек заттарының жиынтығы түрінде болып келеді.
Шикізаттың сапалық сипаттамасы қолданылатын техниканың, жабдықтың, технологияның, өндіріс көлемінің, өнімнің бәсеке қабілеттілігінің, яғни өндірістің барлық технико - экономикалық көрсеткіштерін анықтайды, сәйкесінше өндірістің тиімділік деңгейіне әсерін тигізеді.
Материал дегеніміз - алдын ала өңдеудің бір немесе бірнеше кезеңінен өткен және дайын өнімді шығару процесінде ары қарай өңделетін еңбек өнімі, материалдарға материалдық ресурстың құрамдас элементі ретінде оларды алу мен өндіру үшін қазып алу және өңдеу салаларында шығындалған еңбек заттары жатады, отын мен электроэнергия материалдық ресурстың ерекше түрі болып саналады.
Электороэнергияны жеке элемент түрінде бөлуге еңбек құралы ретінде (электоросварка, электроұшқындық өңдеу, лазер сәулелері) оның еңбек затына технологиялық пайдалануы мен тікелей әсері себеп болды, отын-энергетикалық ресурстарды (ОЭР) әлеуетті (қандай да бір экономикалық аудан, жалпы мемлекет иелігіндегі отынның барлық түрлері мен энергия қорының көлемі) және нақты (мемлекет экономикасында қолданылатын энергияның барлық түрінің жиынтығы) деп бөлеміз.
Экономикалық тұрғыдан шикізаттың барлық түрі екі топқа бөлінеді:
I - өнеркәсіптік шикізат, өнеркәсіпте қазылып алынады, өңделеді және ауыр индустрияда қолданылады, ол жіктеледі:
- минералды шикізат;
- жасанды шикізат.
II - ауыл шаруашылық шикізат, ауыл шаруашылығының салаларында өндіріледі және жеңіл, тамақ өнеркәсібінде қолданылады.
Табиғи шикізаттың көптеген топтары минералды болып келеді, ол өнеркәсіптің минералды-шикізаттық базасын құрайды.
Көмір, мұнай және табиғи газдыңзор қорына ие болып, барит, фосфорит сияқты өнеркәсіптік минералдар, хромит және асбестке бай.
Қазақстан Республикасы атақты ғалым-экономистердің есептеулері бойынша, дүние жүзінде вольфрамның қорынан 1-ші, хромит пен уран рудалары және фосфориттен 2-ші марганец рудасынан - 3-ші, қорғасын, молибденнен - 4-ші, темір рудасынан - 8-ші орында. Уранның қорынан (әлемдік қордың 40-45 пайыз, ал ТМД-ның 56 пайызы) Австралияға жол береді.
Қазір Қазақстанда әлемдегі ең сапалы хромит, ТМД-ғы осындай фосфорит, ТМД-ғы ең арзан мыс және темір рудалары, ең арзан көмір өндіріледі. Қорғасын мен мырыштың қорынан әлемнің көптеген елдерін басып озып және ТМД-дағы республикалар бойынша бірінші орынды алады, мыс, күміс, вольфрам, хромит, висмут, ванадий, бариттің қорынан 1-ші орынды, ал мұнай, молибден, кадмий, боксит, фосфорит, асбест қорынан 2-ші, көмір, темір рудасы қорынан, минералдық құрылыс материалдарының көптеген түрлерінен 3-ші орынды алады.
Минералды шикізат өнімдерін өндіру және алу жөнінен республика хром бойынша екінші орында, титан бойынша - екінші-үшінші, мырыш және қорғасын бойынша - алтыншы, марганец бойынша - сегізінші, күміс бойынша тоғызыншы орында.
Сүт өнеркәсібіндегі су түрлі салаларда маңызды рөл атқарады. Сүт және сүт өнімдерін өндірудің барлық технологиялық процестері үнемі бақыланатын микробиоценозды ұстауға байланысты. Мұндай бақылау технологиялық жабдықтарды жүйелі өңдеу жағдайында ғана жүзеге асырылуы мүмкін (сүт (кілегей), автомобиль және теміржол цистерналарын сақтауға арналған контейнерлер, құймаларды дайындау үшін аппараттар және т.б.). Су реагенттердің біреуінде күшті тотықтырғыш заттармен (тұз қышқылымен), беттік белсенді заттармен, сода мен каустикалық содамен бірге пайдаланылады. Суық суды жуғыш заттар ретінде еріткіш ретінде пайдаланады және бұл өте маңызды, ыдыс-аяқтарды, контейнерлерді және жабдықтарды соңғы шаюға арналған құрал ретінде. Ыстық су мен бумен белгілі бір өңдеу пункттерінде балама алмастырылмайтын тәуелсіз құралдар ретінде пайдаланылады. Демек, оларды беру немесе талап етілетін температураны өзгерту бұзылуы кәсіпорынның жұмысында үзілістерге немесе сапасыз тағам дайындау жабдығы мен контейнерлерге әкелуі мүмкін.
Бірқатар технологиялық процестерде су шикізат ретінде пайдаланылады, мысалы, құрғақ сүттің қалпына келтірілуінде немесе сүт өнімдерімен тікелей байланыста болады (ірімшік ерітіндісін дайындау, майдалау әдісімен алынған сары май).
Мәселен, сүт өнеркәсібі кәсіпорындарында технологиялық процестердің қалыпты ағымы негізінен жеткілікті, үзіліссіз сумен жабдықтауға байланысты. Сумен жабдықтауды ұйымдастырудағы қосымша қиындықтар судың біркелкі емес режимі мен ыстық, суық су мен бумен қамтамасыз етілуіндегі үзілістермен байланысты, өнімнің бүлінуіне әкелуі мүмкін.
Сүтті өсімдіктерге жеткізілетін судың сапасы жеткілікті мөлшерден басқа маңызды. Технологиялық мақсаттарға сай санитарлық ережелерге сай, оның құрамына және ауыз судың қасиеттеріне сәйкес келетін суды пайдалануға болады. Су эпидемиялық қауіпсіз болуы керек, химиялық құрамы бойынша зиянсыз және органолептикалық жағымды қасиеттерге ие болуы керек.
Сүт зауытының жағдайында, технологиялық суға байланысты сүтдің ластануы, патогендік микробтармен ластанған, сүт өнімдері тұтынылған кезде адамға түсіндіру үшін жеткілікті концентрацияға дейін көбеюіне және жинақталуына әкеледі. Жанама дәлелдердің бірі - вирустық ішек инфекцияларының сүтті эпидемиясының болмауы. Ауыз суда вирустың болуы бактерияларға қарағанда әлдеқайда көп, бірақ сүтдегі вирустар көбеймейді.
Сүт өнімдерінің технологиялық қажеттіліктеріне қолданылатын судың химиялық құрамына келетін болсақ, тікелей тікелей (уытты) әсерді күту қиын. Біріншіден, сүт зауыттары елді мекендерде орнатылып, сумен жабдықтау ауыз сумен жабдықтау үшін бекітілген көздерден ұйымдастырылады, екіншіден, сүт өнімдеріне тікелей кірісетін судың кішігірім дозасы. Оның химиялық құрамына байланысты судың органолептикалық қасиеттерінің өзгеруі практикалық маңызды.
Сүт зауытының жағдайында органолептикалық қасиеттердің бұзылуы жанама жағымсыз рөл атқарады, бұл хлор препараттары мен бактерицидтік сәулелермен суды дезинфекциялауды қиындатады. Егер зауытта судың қосымша дезинфекциясы жасалмаса, темірдегі және марганецтің құрамындағы суда (органолептикалық қасиеттерінің өзгеруіне байланысты емес, сонымен қатар темір және марганец тұздарын тұндырумен байланысты сумен жабдықтау желісінің жұмысының күрделенуі салдарынан шектеледі)
2.3ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнеркәсіпті ұйымдастырудың ғылыми негіздері
Өнеркәсіп - ұлттық экономиканың шикізат, отын, энергия өндірумен, ағаш өнімдерін дайындаумен, өнеркәсіп және ауыл шаруашылық шикізатын өндіріс құрал-жабдығы мен тұтыну заттарына өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын кәсіпорындарды біріктіреді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өндіруші және өңдеуші өнеркәсіптен тұратын қазіргі заманғы индустрия алуан түрлі өндірістердің жиынтығы болып табылады. Қазіргі заманғы өңдеуші өнеркәсіп байырғы (таскөмір, қара металлургия, кеме жасау және тоқыма), жаңа (автомобиль жасау, алюминий өндіру, химиялық талшықтар мен пластмасса өндірісі) және ең жаңа салаларды (микроэлектроника, робот жасау, есептеуіш машиналар жасау, атом және аэроғарыш өндірісі және т.б.) қамтиды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өнеркәсіп өндірісі құрылымы жағынан ғана емес, ұйымдасуы және орналасуы жөнінен де күрделі жүйе болып табылады, өнеркәсіптің орналасуына әсер ететін факторлар ел экономикасының даму жағдайына сәйкес ұдайы өзгеріске түсіп отырады.
Кәсіпорын - ұйым жүйесі ретінде және жүйенің бірінші түйіні - элемент.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - қоғамдағы еңбек бөлінісі жүйесіндегі оқшауланған дербес өндірістік - шаруашылық бірлік, заңды тұлғақұқығы берілген шаруашылық жүргізуші субъект; өндірістік-шаруашылық қызметті ұйымдастырудың негізгі нысаны, ол әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыру және пайда алу мақсатымен еңбек ұжымын пайдалана отырып, өнім(тауар) өндіреді, жұмыстарды орындайды, қызметтер көрсетеді және өндіріс құрал-жабдығы мен басқа да мүлікке меншік нысандарына қарамастан заңды тұлға ретінде және шаруашылық есеп принципіне сүйеніп әрекет етеді.
Егер кәсіпорын заңнамада тыйым салынбаған және кәсіпорынның жарғысында көзделген мақсаттарға сай келетін кез келген шаруашылық қызметпен айналыса алатын болса, ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорыны өзінің қызметін дербес жүзеге асырады, шығарылатын өнімін, салықтар мен бюджетке басқа да міндетті төлемдерді төлегеннен кейін қалған пайданы иеленеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСмемлекеттік тіркеуден өткен күннен бастап құрылып, заңды тұлға құқығын иеленді.
Меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органның келісуімен кәсіпорын заңды тұлға құқықтары берілген еншілес шаруашылық жүргізуші субъектілер, сондай-ақ филиалдар, бөлімшелер, банкіде шот ашу құқығы бар басқа да оқшауландырылған бөлімшелер құра алады. .
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де өндірістің үш негізгі түрі сипатталады: жеке (бұйымның кең атаулар тізімінің анықталмаған уақыт аралығында қайталанатын немесе тіпті қайталанбайтын және сандарды жасаумен сипатталады), сериялық (бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады)және жалпы.
Өндірістің сериялық түрі - бұйымның шектелген атаулар тізімін кең мамандандырылған жұмыс орындарында белгіленген уақыт аралығы қайталанатын партиялармен жасаумен сипатталады. Бұйымдар сериясы - конструкторлық (немесе технологиялық) құжаттар бойынша, бұл құжатқа өзгерістер еңгізбей жасалынған бұйымдар.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС-де технологиялық үрдістердің мұқият жасалуы, арнайы жабдықпен жабдықталу ұзақ дайындауды талап етпейтін тармамандандырылған жұмысшы операторлардың еңбегін пайдалануға мүмкіндік береді, қол жұмыстарының көлемі кенет кемиді, жетілдіру мен қиюластыру жұыстары шығып қалады. Жалпы өндірістегі технологиялық үрдістер бас технологтың бөлімімен жасалынады.
Бір кәсіпорында бір мезгілде бірнеше өндіріс түрлері болуы мүмкін.
Сериялықтан жекеге, сонан соң өндірістің жаппай түріне ауысқанда:
а) жоғарғы өнімді үрдістердің қолданылу аумағының үздіксіз кеңеюі, операцияларды орындаудың автоматтандырылуының жоғарылауы;
б) технологиялық жабдық пен арнайы жабдықтың үлесі артуы;
в) өндірстік циклдің тиімділігі мен еңбектің ұзақтығы қысқарады.
Жұмыс орындарын мамандандыру деңгейі өндіріс пен өнімнің конструкторлық-технологиялық және ұйымдық жоспарлау ерекшеліктерінің сипаттарының бірнеше көрсеткіштерімен анықталады, бұлар: бөлімшелердегі мамандандырылған жұмыс орындарының өзіндік үлесі, оларға бекітілген бөлшектік операциялардың саны, белгілі бір уақыт арлығында бір жұмыс орнында орындалатын операциялардың орташа саны, нәтижесінде көрсеткіш өндіріс түрінің экономикалық және ұйымдастырушылық ерекшеліктерін көтермей толық сипаттайды.
Жасалынатын бұйымдардың мамандандырылу дәрежесі шамасына және тізімнің тұрақтылығы бойынша жұмысшы орындары мынадай топтарға бөлінеді:
- үздіксіз қайталынатын бір операцияны орындауға жаппай өндірістің мамандандырылған жұмыс орындары;
- уақыттың белгіленген аралығында қайталанатын бірнеше әртүрлі операциялар орындалатын сериялық өндірістің жұмысшы орындары;
- жеке өндірістің жұмыс орындары операциялары орындалатын.
2.4 ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөнеркәсіптегі кәсіпорындық өндірісті ұйымдастыру
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШС - ұлттық экономиканың сүт өнімдерін дайындаумен және ауыл шаруашылық шикізатын өңдеумен (қайта өңдеумен) айналысатын аса маңызды ұлттық шаруашылық саласы. Екі үлкен топтан - өндіруші өнеркәсіптен (сүт өндіру,сүтті дайындау т.б) құралады. Теориялық тұрғыдан өнеркәсіп түрлері: бірлік, сериялық, жалпыламалық деп жіктелетіні белгілі, ал ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСжалпыламалық.
Ұлттық шаруашылық пен халықтың жоғары сапалы өнімге деген қажеттілігінің қанағаттандырылу деңгейі, техникамен қайта жарақтандырылуы, мемлекеттің қорғаныс қабілеті өнеркәсіпке байланысты екені теориядан белгілі.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндіретін өнімінің күрделілігіне байланысты жай (шикізат немесе материалдың бір түрін бірыңғай өңдеу арқылы дайын өнім өндіріледі, күрделі үрдістерде бірнеше паралельді жай үрдістердің қосарлануы арқылы көп бөлікті өнім дайындалады) және күрделі өндірістік үрдістер(бірнеше паралельді жай үрдістердің қосарлануы арқылы көп бөлікті өнім дайындалады) болып бөлінеді.
Технологиялық операция деп бір немесе бірнеше жұмысшылармен бір жұмыс орнында нақты бір еңбек затымен орындалатын өндірістік үрдістің бөлігін айтады, ал жұмыс орны деп жұмысшы нақты өндірістік операцияны орындайтын өндірістік ауданның бөлігі, ол операцияны орындау үшін қажетті барлық құралдар және техникамен жабдықталады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік үрдіс өнім дайындаудағы бағыты бойынша негізгі (еңбек затының нысаны мен кесімі, ішкі құрылымы, сыртқы түрі, оның құрамдас бөліктерінің өзара орналасуы өзгеретін технологиялық үрдістер), көмекші (негізгі үрдістердің үздіксіздігін қамтамасыз етеді. Оларға мысалы, негізгі өндіріс қажеттіліктері үшін құрал дайындау, құралдарды жөндеу, бу дайындау және т.б) және қызмет көрсету үрдістеріне бөлінеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісі - нарықтың дамуы мен өмір сүруіне қажетті материалдық игіліктерді дайындау үрдісі, өндіріс мазмұны үш элементтен тұрады:
- ұтымды жұмыс немесе еңбектің орындалуы
- адамның ұтымды жұмысына қажетті еңбек заттарының болуы
- еңбек заттарын өзгертуге қажетті еңбек құралдарының қатысуы.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік бөлімшелері, жұмыскерлерге қызмет көрсету орындары, кәсіпорындарды басқару, ұйымдастыру кешені, олардың саны, бір- бірімен байланысы, өндірістік алаңда орналасуы мен жұмыскерлер саны мен құрамы, өнімді өндіру қабілеті, мұның бәрі кәсіпорынның жалпы құрылымын құрайды.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорнының ұтымды өндірістік құрылымын (цехтар, бөлімшелер, негізгі өнімді сынау, бақылау, текскру жүргізетін зертханалар, бұйымдар, материалдар мен жартылай фабрикаттарды, пайдалану кезінде жөндеуге және бұйымдарға қызмет көрсету үшін қажетті запас бөліктері, технологиялық мақсаттар үшін керекті өндірілетін энергияның түрлері және т.б.) құру келесі тәртіппен жүргізіледі:
а) кәсіпорынның цехтар құрамын және оның берілген өнімді өндіруді қамтамасыз ететін қуатын анықтау;
б) әрбір цехтың және қоймалары орналасатын өндірістік алаңдарын есептеу;
в) кәсіпорынның ішіндегі барлық тасымалдау жұмыстарының сыртқы жалпы орталық жолдарымен өзара байланысын жоспарлау;
г) өндірістік үрдістің орындалуына байланысты еңбек заттарының цехтар арасындағы ең қысқа маршрутын белгілеу және т.б.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкәсіпорнының өндірістік құрылымы - кәсіпорында орындалатын жеке өндірістік үрдістердің өзара байланысты бөліктерінің ұйымдастыру-техникалық белгілеріне қарай бөліну жүйесі,оның үш түрі бар: заттық (кәсіпорынның негізгі цехтары, оның бөлімшелерінің әуқайсысы өнімнің бір түрін, бөлігін немесе бөліктердің бір тобын өндірумен айналысады. Заттық құрылымы көп жағдайда көп сериялы технологиялық өндірістің технологиялық даралығын анықтайды және аралас немесе заттық-технологиялық.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісінің шоғырлану деңгейін негізгі екі көрсеткішпен (кәсіпорынның шамасымен және ірі кәсіпорындардың жалпы өнеркәсіптегі алатын үлес салмағымен) анықтауға болады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСмамандандыру - осы кәсіпорынның негізгі қызметінің белгілі - бір өнімнің, тауардың және қызметтің түріне байланысты мамандануын айтамыз.
Теориялық тұрғыдан маманданудың үш нысанының (бөліктік, технологиялық (сапалық)) болатыны белгілі.
Ал, ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСбелгілі бір өнім түрін бірігіп дайындайтын фирмалар арасындағы ұйымдық, өндірістік және басқа да байланыстар жиынтығы кооперациялау деп аталады.
Қазіргі кезде ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСкешенділеудің бағыттары: өнімді өндіру сатыларының үйлесімділігі, шикізатты кешенді қайта өңдеу, қалдықтарды тиімді пайдалану жатады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірістік құрылымы шығарылатын өнімнің түрі және көлемімен, оның еңбек сыйымдылығымен, бұйымдардың технологиялық және конструкторлық біркелкілігімен, өндірістің типімен, мамандандырудың пішінімен және зауытаралық бірігу факторларымен анықталады.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСтиімді шығару көлемі, оны дайындаудың еңбек сыйымдылығы цехтардың өлшемдеріне, оның саны мен мамандануына, бүтіндей зауыт өлшемдеріне әсерін тигізеді.
ДОМИК В ДЕРЕВНЕ ЖШСөндірісті мамандандыру - бұл өндірістің белгіленген бөлімшелеріндегі конструктивтік және технологиялық ортақтылығы бар өнімді өндіруді шоғырландыру.
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz