Құрылыс материалдарының орташа тығыздығын анықтау

Көпжасарова Г. Т

“ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ” ПӘНІНЕН ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫСТАРҒА АРНАЛҒАН ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ

Шымкент 2019

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

М. ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

“Құрылыс материалдары, бұйымдары және конструкциялары технологиясы” кафедрасы

Көпжасарова Г. Т

«Құрылыс материалдары»

пәнінен зертханалық сабақтарды орындауға арналған

ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚ

6B07340 - «Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырылымдарының өндірісі» 6В07320 «Құрылыс», 6B07321 - «Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс технологиясы», 6В07310-«Сәулет»мамандықтарының студенттері үшін

Шымкент 2019ж

ӘОЖ 691 (038)

ҚБЖ 38. 3

Құрастырған: Көпжасарова Г. Т. “Құрылыс материалдары” пәнінен зертханалық жұмыстарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулығы. -Шымкент атындағы М. Әуезов ОҚМУ 2019,

Әдістемелік нұсқаулық “Құрылыс материалдары” пәнінің бағдарламасына сәйкес құрастырылған және зертханалық жұмыстарды орындауға қажетті барлық мәліметтерді қамтиды.

Әдістемелік нұсқаулық 6В07340-«Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырылымдармен өндірісі», 6В07320 «Құрылыс», 6B07321 - «Өнеркәсіптік және азаматтық құрылыс технологиясы», 6В07310-«Сәулет» мамандықтарының студенттеріне арналған.

Әдістемелік нұсқаулықта “Құрылыс материалдары” пінінен зертханалық жұмыстарды орындау, зертханалық жұмыстар бойынша есеп беру және рәсімдеу мәселелері бойынша нақты нұсқаулар берілген.

Рецензенттер: Алдияров Ж. А. - т. ғ. к., доцент “ӨАжЖҚ” кафедрасы

Қалшабекова Э. Н. - т. ғ. к, доцент “ҚМБмКТ” кафедрасы

«Құрылыс материалдары, бұйымдары мен конструкцияларының технологиясы» кафедрасы (хаттама №__, «___» ___ 2019ж. ) мен « Құрылыс және көлік» факультетінің әдістемелік комиссиясы отырысында қаралған және баспаға ұсынылған хаттама (№___, «___» ___ 2019ж. )

Басуға М. Әуезов атындағы ОҚМУ әдістемелік кеңесі ұсынған, хаттама №__

«___» 2019ж.

 М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетi, 2019ж.

Шығаруға жауапты: Копжасарова Г. Т

Мазмұны

Кіріспе

“Құрылыс материалдары-1” пәні ең бірінші инженерлік пәндер ретінде әдістемелік нұсқаулықтың мақсаты - қажетті қасиеттерге ие құрылыс материалдарын алуды және материалтану негіздерін терең меңгерген, олардың жоғары пайдаланушылық қасиетін, экологиялық тазалығын, тиімділігін және көркемдігін қамтамасыз етудегі ролін жақсы білетін мамандарды дайындау.

Бұл әдістемелік нұсқауды оқу нәтижесінде мемлекеттік білім беру стандартына сәйкес білім алушылардың:

Негізгі құрылыс материалдары мен бұйымдары өндірісі саласының жетекші жағдайынан; өзінің тағайындалуын сәйкес құрылыс материалдары мен бұйымдары өндірісіндегі экологиялық қауіпсіздікті, отын-энергетикалық және басқа материалдық қорларды ескере отырып шикізаттық материалдарды тиімді пайдалану туралы түсініктері болуы керек;

Құрылыс материалдарының түрлерін және олардың қаситеттерін; олардың құрылымдарының ерекшелітерін; шикізат қорларын; шикізатты өңдеу процестерінің ерекшеліктерін; әр түрлі құрылыс бұйымдарын өндіру технологиясын, олардың құнын және т. б. білуі керек;

Құрылыс бұйымдары мен құрылымдарының ерекшеліктерін сауатты анықтай алу; жобалық шешімдерде нақты пайдалану жағдайы үшін материал таңдауды негіздей алу; материал сапасын қамтамасыз ете алу; констурциядағы материалдың сенімділігі мен ұзақ мерзімділігін болжай алу; құрылыс материалдары мен бұйымдарын өндірудегі және пайдаланудағы экономикалық тиімділікті анықтай алу; өндірісті бақылай алу; құрылыс материалдары мен бұйымдарының қасиеттерін сандық мәндермен бағалап және оларды анықтаудың әдістемелік принцптерін жақсы меңгеруі керек.

Өнімнің сапасын зерттеу проблемалары қасиеттерін сынауды стандартизациялаумен қатар, өнімді қолдану сұрақтарымен тығыз байланысты.

Технологияларды жетілдірудің қазіргі кезеңінде көрсетілген құрылыс материалдарының сапасын зерттеу үшін осы материалдарды сынауды түсіндіретін отандық стандарттармен ғана емес, сонымен қатар халықаралық дәрежесі бар стандарттармен қолдану қажет. Тәжірибеде, материалдарды сынаумен қатар, маңызды мәселе - материалдар қасиетінің көрсеткіштерін өңдеу және түсіндіру болып табылады. Көрсеткіштер жүйесін оңтайландырудың әдістемелік аппаратын иелену аса маңызды. Ол үшін материалдарға қойылатын талаптарға (қасиеттеріне) кешенді қарастыру жүргізу, әрбір қасиетті анықтау тәсілінің физикалық мәнін түсіну қажет.

«Құрылыс материалдары-1» пәні бойынша зертханалық жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулықта 15 тақырып бар. Бастапқы бөлімдері әр түрлі құрылыс материалдарының негізгі физика-механикалық қасиеттерін анықтау әдістеріне арналған, келесі бөлімі - табиғи материалдарға (тас), сонымен қатар конгломераттарды толтырушы бөліктің құрамдастары (балшық, құм, қиыршық тас) .

Барлық материалдар үшін қазіргі заманғы техникалық талаптар мен сынау әдістері, сынауға қажетті үлгілерді дайындау әдістемелері келтіріледі.

Зертханалық практикум жалпытеориялық білімді толықтыруға және «Құрылыс материалдары» пәні бойынша тәжірибелік дағдыларын алуға бағытталған.

Әдістемелік нұсқаулық 6В07340 - «Құрылыс материалдары, бұйымдары мен құрастырылымдарының өндірісі», 6В07320 «Құрылыс», 6В07310 «Сәулет»мамандықтарының студенттеріне арналған
Зертханалық жұмыс №1

Құрылыс материалдарының нағыз тығыздығын анықтау

Заттардың ішіндегі қуыстарды есептемегендегі аумақ бірлігінің материал салмағы тығыздық деп аталады. Материалдың ауа қуыстарынсыз жағдайын абсолютті тығыз деп атайды және тиісінше тығыздықты материал аумағының абсолютті тығыз жағдайындағы салмақ бірлігі ретінде анықтайды.

Табиғи тас материалдарының тығыздығы 2, 2-ден 3, 3 г/см ³ аралығында; гипс - 2, 7; цемент 2, 9-3, 2; металл 7-ден аса; бетон 2, 6; керамзит 2, 6; кірпіш 2, 7 болады. Тығыздықты материалдың салмағы (m), материалдың «абсолютті» аумағына (V) бөлу арқылы анықтайды; оны мына формула бойынша есептеп шығарады:

(г/см ³ )

Табиғи материалдар көп жағдайда бос қуысты, яғни іші ауаға толтырылған кеңістіктерге толы болып келеді. Сондықтан бұл материалдардың аумағын «абсолютті» тығыздық жағдайында алу үшін, яғни ауа қуыстарын еске алу үшін, оларды майда ұнтаққа айналдырады.

Материалды майдалауды, оны 105º температурада кептірген соң агатты келіде немесе шарлы диірменде жүргізеді. Ұсақталған материалды бір шаршы сантиметр ауданда 918 тесігі бар електен өткізіп, екінші қайтара тұрақты салмағына жеткенше кептіру шкафында 105ºС температурада кептіреді. Одан кейін ұнтақ ауадағы ылғалды тартып алмауы үшін эксикаторда салқындатады.

1. Жұмыстың мақсаты мен мазмұны

Тығыздықты анықтауды үйрену. Оны білу құрылыс материалдарының сапасын анықтау кезінде қажет және ол көрсеткіш ауа қуыстылығын есептеп шығару үшін пайдаланылады. Бұл көрсеткіш ерітінді мен бетон құрамын есептеуде де қажет. Ол бойынша бұйымның түрлі қасиеттері туралы (беріктігі, ылғал тартуы т. б. ), яғни іс жүзінде маңызы бар қасиеттері туралы болжау айтуға болады.

І. Сынақ сыйымдылығы 120-150 см ³ - тық ауқым өлшегіш болып табылатын Ле-Шателье-Кандло приборының көмегімен жүргізіледі (І-сурет) .

Әрбір ауқым өлшегіш үшін шар түріндегі кеңуден төмен және жоғары нөлдік бөліктер аралығындағы аумақтарланған және әдетте 20 см ³ -қа тең. Аумақ өлшегішке суды асыра құяды да, артық су, сұйықтың төменгі денгейі (мениск) шкаланың нөлдік бөлігімен теңесетіндей етіліп

1. 1-сурет. Ле-Шатель приборы

сорғыш қағазбен сорылып алынады. Мұнан кейін прибордың судан бос бөлігі сүзгі қағазбен мұқият сүртіледі. Одан соң техникалық таразыда 80 г ұнтақты 0, 01 г дәлдікке дейін өлшеп алады.

Сұйық толтырылған прибор су құйылған ыдысқа орналыстырылады. Ал ол судың температурасын тәжірибенің барысында 15-20º С дәрежесінде ұсталады.

Өлшенген ұнтақты жылтыратылған қалақшамен прибордағы сұйық мөлшері, прибордың жоғары белгіленген бөліктерінің біріне дейін көтерілгенше, шағын көлемде прибор аузына сала береді. Колба өнешінде ұнтақтың ары қарай өтуіне кедергі келтіретін бөгет пайда болмауы үшін ұнтақты көп мөлшерде салудың қажетті жоқ. Оның үстіне ұнтақ көп болса, колбаға ұнтақ пен бірге енетін ауаның шығуына бөгет болады. Ауа түйіршіктерін шығару үшін приборды 3-5 минут қисайтып ұстайды. Онан соң приборды 10 минуттай столға қойып, онан соң прибордың сұйық мөлшерін есептей бастайды.

Аумақ өлшегіштегі судың бастапқы және соңғы дәрежесі аралығындағы айырмашылық аумақөлшегішке салынған материал ұнтағының аумағын көрсетеді. Ұнтақ қалдығын таразыға тартып, оның нәтижесін бастапқы (аумақөлшегіш) салмақтан алып тастап, аумақ өлшегішке салынған ұнтақты анықтайды. Тығыздық мөлшерін анықтау үшін приборға салынған ұнтақ салмағын оның аумағына бөлу керек.

Есеп көрсеткіштерін алдымен төмендегі кестені сызып алып, лабораториялық дәптерге жазады, прибор суретін салып, қорытынды жасайды. .

1. 1-кесте

Тығыздық есебі

2. Егер Ле-Шателье-Кандло приборы жоқ болса, тығыздықты қырында бөлінген бөліктері бар шыны цилиндр көмегімен анықтауға болады (2-сурет) . Тәжірибе үш рет жүргізіледі, онан соң орташа көрсеткіш табылады.

Құрғақ өңделген цилиндр аумағының жартысына дейін зерттелетін материалға инертті сұйық (бензин, керосин) І см ³ -қа дейінгі дәлдікпен құйылады. Мұнан кейін цилиндрдің жоғарғы бөлігін сүзгі қағазбен сүртеді.

Сыналған материалдардың ұнтағын өлшеген соң, оны шағын мөлшерде жаймен цилиндрге ондағы сұйық 15-20 см ³ - қа дейін көтерілгенше сала береді. Цилиндрдегі ендер бойынша сұйық ұнтақпен бірге қандай аумақты алып тұрғанын анықтайды. Егер бұл нәтижеден сұйықтың бастапқы аумағын алып тастасақ, ұнтақ аймағын табамыз және цилиндрге салынған ұнтақ салмағын есептеп шығарамыз.

1. 2сурет. Өлшегіш цилиндр.

Тығыздықты жоғарыда көрсетілгендей, цилиндрге салынған ұнтақ салмағын оның аумағына бөлу арқылы есептейді. (г/см ³ )

мұндағы: т - құрғақ материалдың салмағы, г;

V - материалдың «абсолютті» тығыздық жағдайдағы, яғни

қуыссыз аумағы, см ³

3. Қатты және сусымалы материалдардың тығыздығы пикнометрдің көмегімен анықталады (пикнометрлік әдіс) .

Пикнометр дегеніміз - аумағы 25, 50, 100 мл мойны жеңішке өлшегіш колба.

Тығыздықты анықтау үшін үстемені (10, 20, 30 г материал) өлшем алады. Іріктелген үлгіні кептіру шкафында 105-110ºС температурада алдын ала кептіреді. Кептірілген материал эксикаторда сақталады. Пикнометрді мұқият жуып, кептіреді, эксикаторда суытады. Онан кейін материал үстемесін салып, енге дейін су құяды да 30 минут қайнатады. Қайнаған соң су және материалы бар пикнометрді 20ºС-қа дейін суытып, енге дейін су құяды. Пикнометрдің мойын қабырғасынан жоғары жабысқан су тамшыларын сүзгі қағазбен алады. Суы, үстемесі бар суытылған пикнометр таразыға тартылады. Онан кейін ішіндегісі төгіліп тасталады.

Тағы пикнометрге енге дейін су құйылып, ол таразыға тартылады. Тәжирібе нәтижесінде келесі мәліметтер алынады:

т - материал үстемесінің салмағы, г;

ρ ₁ - пикнометрдің еніне дейін құйылған сұйықтың тығыздығы,

г/см ³ ;

т ₁ - енге дейін таза су құйылған пикнометрдің салмағы, г;

т ₂ - енге дейін құйылған суы бар және материал үстемесі

бар пикнометрдің салмағы, г.

Тығыздық мына формула бойынша табылады:

(г/см ³ ) ;

Анықтау кезінде өңдеу түрі төмендегінше жазылады

1. 2-кесте

Тәжірибе үш рет жүргізіліп, онан кейін материал тығыздығының орташа көрсеткіші табылады.

Бақылау сұрақтары

1. Құрылыс материалдардың физикалық қасиеттерін атаныз?
2. Нағыз тығыздық пен орташа тығыздықтың айырмашылығы қандай?
3. Нағыз тығыздықты қандай приборлармен анықтайды?
4. Орташа тығыздық пен нағыз тығыздықтың өлшем бірліктері қандай?
5. Нағыз тығыздығы мен орташа тығыздығы тең материалдарды атаныз?

Зертханалық жұмыс №2

Құрылыс материалдарының орташа тығыздығын анықтау

Орташа тығыздық - табиғи жағдайдағы зат салмағының оның аумағына қатынасы, яғни заттың ішіндегі куыстары мен бос кеңістіктерін қоса алғандағы тығыздық г/см ³ немесе кг/м ³ -пен есептеледі. Тығыздық мына төмендегі формула бойынша анықталады:

(г/см ³ ) (2. 1)

мұндағы: т - заттың салмағы, г;

V - табиғи жағдайдағы заттың аумағы, см ³ .

Құрылыс материалдарының барлығының ішінде қуыстар бар. Ол материалдардың аумақ бірлігінде көп болған сайын, оның тығыздығы да төмен болады. Балқытылған денелерден алынатын (шыны, металл) сұйықтар мен материалдар үшін орташа тығыздық мәні жағынан іс жүзінде олардың нағыз тығыздығына тең (2. 1 - кестені қараңыз) .

2. 1-кесте

Тау жыныстары мен бірқатар құрылыс материалдарының нағыз және орташа тығыздығы

Материалдардың физикалық-механикалық қасиеттері оның тығыздығына көп байланысты, мәселен, беріктігі мен жылу өткізгіштігі. Материалдардың тығыздық көрсеткішін оның ұсақ тесікшілігін, құрылыс конструкциясының салмағы мен өлшемін анықтауға, оларды тасымалдауда және көтеру-транспорт құралдарын есептеуге пайдаланады. Орташа тығыздықты анықтау кезінде геометриялық дұрыс та, дұрыс емес те формадағы үлгілерді пайдалануға болады. Материалдың тығыздығын анықтау тәсілі үлгі формасына байланысты.

Дұрыс геометриялық формадағы үлгінің

Орташа тығыздығын анықтау

Тығыздықты анықтау үшін куб, параллелипед немесе цилиндр формасындағы материал үлгісін әзірлейді. Мұнда ұсақ қуысты материалдар үшін куб формалы үлгінің өлшемі 100х100х100 мм-ден кем болмауы керектілігін, ал тығыз материалдар үшін 40х40х40 мм-ден кем болмауы керектілігін ескерту қажет. Цилиндрлі үлгілердің диаметрі мен биіктігі тиісінше 70-40 мм-ден кем болмауы керек. Үш үлгіні алып, кептіру шкафында 110± 5ºС температурада кептіріледі, эксикаторда суытып, сынаққа дейін сонда сақтайды.

Үлгілерді 0, 1 мм дәлдікке дейін штангенциркульмен өлшеп, олардың аумағын есептейді, одан кейін техникалық таразыда тартады. Кубтың немесе соған жақын формадағы үлгінің әр қырын 3-суретте көрсетілгендей үш жерден өлшейді. Соңғы нәтиже ретінде әр қырдың өлшемінің орташа арифметикалық мәнін алады. Цилиндр формасындағы үлгінің параллельді жазығының әрқайсысында екі өзара перпендику-лярлы диаметр жүргізіп, олардың ұзындығын өлшейді, сонымен бірге оның биіктігінің ортасындағы цилиндрдің ортаншы бөлігінің диаметрін өлшейді. Соңғы нәтиже ретінде диаметрдің алты өлшемінің орташа арифметикалық мәнін алады. Цилиндрдің биіктігін төрт жерден анықтап, соңғы нәтиже ретінде төрт өлшемнің орташа мәнін алады.

Жиектерінің өлшемі 100 мм-ге дейінгі кез келген формадағы үлгіні 0, 1 мм - ге дейінгі дәлдікпен, 100 мм және одан жоғарғыны 1 мм-ге дейінгі дәлдікпен өлшейді. Салмағы 500 грамнан төмен үлгіні 0, 1 граммға, ал одан ауыр үлгілерді 1 граммға дейінгі дәлдікпен өлшейді.

Куб немесе параллелипед түріндегі үлгінің аумағын төмендегіше анықтауға болады, (см ³ ) :

V _ор =a _ор х в _ор х с _ор (2. 2)

мұнда, a _ор, в _ор , с _ор үлгі қырларының орташа мәні, см. Сол сияқты цилиндр формалы үлгінің аумағы, (см ³ ) :

V= π τ ² h (2. 3)

мұнда τ - цилиндрдің радиусы; h - биіктігі.

Шар формалы үлгінің аумағы, (см ³ ) :

;

Мұнда, D - шардың диаметрі .

2. 1 - сурет. Дұрыс геометриялық формадағы үлгілердің

көлемін анықтау

Кез келген әртүрлі үлгілердің салмағын немесе аумағын біле отырып, оның үш мәнін орташа арифметикалығы ретінде олардың тығыздығын есептеп шығарады. Сынақ қорытындыларын 2. 1 - кестеде келтірілген мәліметтермен салыстырады. Журналға өлшемдері дұрыс көрсетілген геометриялық формадағы үлгілерді салады (қатар саны бірінші қосалқы анықтауда келтірілген деректерді дұрыс түсініп, пайдалана біліңіз) .

Дұрыс емес геометриялық формадағы үлгінің

Орташа тығыздығын анықтау

Мұнда Архимед заңының негізіне сүйеніп, үлгінің тығыздығын анықтау үшін, ыдыстағы сүйықты үлгінің ығыстырып шығаруына негізделген тәсілді қолданады. Ол үшін аумақ өлшегішті пайдаланады (4 - сурет) .

Тығыздықты аумақ өлшегіштің көмегімен

анықтау

Бұл прибор диаметрі 150, 350 мм метал цилиндрден (250 мм биіктігінде ойысы бар), аяқ жағы төмен иілген, диаметрі 8-10 мм жез түтіктен тұрады. Аумақ өлшегішке түтіктен асыра су құйып, артығы ағып кеткенше күтеді де түтік астына өлшенген стакан қояды. Әр үлгіні таза кептіріп (тұрақты салмаққа дейін) таразыға тартады да одан кейін парафиндейді, яғни қылқалам көмегімен балқытылған парафин жағады. Парафин суыған соң, үлгіні қарап шығып, парафин қабатында байқалған көпіршіктер мен жарықтарды қыздырылған метал сым немесе пластина көмегімен тазартып, тегістейді. Парафинденген соң үлгіні мықты жіппен байлап, қайта таразыға тартады. Сыналмақшы үлгіні аумақ өлшегішке батырғанда ығыстырылған су түтік арқылы стаканға құйылады. Түтіктен аққан су тоқтаған соң, суы бар стакан таразыға тартылып ығыстырылған судың салмағы анықталады.

Үлгі тығыздығын төмендегі жолмен анықтайды.

Алдымен үлгіні каптауға кеткен парафин аумағын есептейді, (см ³ )

;

мұндағы: т - құрғақ үлгінің салмағы, г;

т ₁ - парафинмен қапталған үлгінің салмағы, г;

ρ _п = 0, 930 г/ см ³ - қа тең парафиннің тығыздығы.

Мұнан кейін үлгінің тығыздығын есептейді, (г/ см ³ ) :

;

мұндағы: т - құрғақ үлгінің салмағы, г;

V - сан жағынан аумақпен ығыстырылған судың салмағына

тең парафинді үлгінің аумағы, см ³ ;

V _п - парафиннің аумағы, см ³ .

2. 2 - сурет. Аумақ өлшегіш. 1 - тәжірибе жасайтын ыдыс; 2 - кран;

3 - үлгі; 4 - өлшегіш ыдыс.

Сусымалы тас материалдардың, мәселен құмның орташа тығыздығын анықтау

Бұл үшін кесілген, төңкерілген конус тәрізді қалыпты варонкадан тұратын приборды пайдаланады (5-сурет) . Төменгі жағынан конус ысырмалы диаметрі 20 мм түтікке ұласады. Түтік астына алдын ала өлшенген сыйымдылығы 1 литр (100 см ³ ) енді цилиндр орнатылады. Воронкаға құрғақ құм салып, ысырманы ашып, цилиндрді артығымен толтырады, ысырманы жабады да темір немесе ағаш сызғышпен материалдың артығын кесіп алады. Мұнда сызғышты қиғашынан цилиндр шетіне баса ұстайды. Цилиндрдің берік орнатылғаны жөн, әйтпесе әрі-бері қозғалғанда сусымалы материал тығыздалып, оның тығыздығын арттыруы мүмкін. Мұнан кейін цилиндрді 1 грамға дейінгі дәлдікпен өлшейді. Сынақты бес рет қайталайды. Борпылдақ сусымалы жағдайдағы құмның тығыздығын бес анықтаманың орташа арифметикалық мәні ретінде есептеп шығарады (кг/ м ³ , г/ см ³ ) :

; (2. 4)

мұндағы: т ₁ - материалдардағы цилиндрдің салмағы, г;

т ₂ - сол, бірақ материалсыз, г;

V - цилиндр аумағы см ³ .

Тасымалдау және сақтау кезінде сусымалы тас материалдар тығызда-лады, сондықтан олар тығыздығы борпылдақ-сусымалы жағдайдағы 15-20% жоғары болып шығады. Мұндай жағдайда материалдардың тығызды-ғын баяндалған тәсіл бойынша тығыздалған жағдайда есептеп шығарады. Бірақ цилиндрге материал толтырылған соң оны 30-60 сек шайқау алаңында шайқау арқылы немесе материалы бар цилиндрді столға жайлап ұру арқылы (10 рет) тығыздайды. Тығыздау барысында құмды біршама артық көлемін цилиндрде ұстай отырып, үстеме салады. Мұнан кейін артығының көлемін алады да цилиндрдегі материалдың салмағын анықтайды. Онан соң тығыздықты жоғарыда келтірілген формула бойынша есептейді.

... жалғасы

Құрылыс материалдарының жалпы қасиеттері және олардың құрамының байланысы

Құрылыс материалдарын топтастыру

ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ БОЙЫНША ЗЕРТХАНАЛЫҚ – ПРАКТИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР

ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ туралы ақпарат

Толтырғыштың үйінді тығыздығын анықтау

Құрылыс материалдарын сынау

Керамиқалық кірпіштерді сынау

Құрылыс материалдарының қауіпсіздігін тексеру Кірпіш өнімі

Силикатты массаны дайындау

Тассай карерьінің ірі толтырғыштары туралы

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс