Қазақстан Республикасы Конституциялық құқығының негізгі қайнар көздері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Пәні: ҚР Конституциялық құқығы

Тақырыбы: Конституциялық құқық.

Жоспары:

I. Кіріспе

II. Негізгі бөлім:

1. Қазақстан Республикасы Конституциялық құқығының негізгі қайнар көздері.

2. Конституция - Қазақстан Республикасының негізгі заңы.

III. Қорытынды

IV. Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе

Конституциялық құқық - Қазақстан Республикасы құқық жүйесі салаларының бірі. Ол өзінің ішкі тұтастығымен сипатталатын құқықтық нормалар жүйесін білдіреді және басқа құқық жүйесінің нормаларынан ерекшеленеді. Ішкі тұтастық конституциялық нормаларда ғы қоғамдық қатынастардың ерекшеліктерімен белгіленетін, солар арқылы реттелетін жалпы белгілердің болатындығын білдіреді.
Конституциялық құқық нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар оның пәнін құрайды.
Конституциялық құқық пәнінің өзіндік ерекшеліктері бар. Конституциялық құқық нормаларымен реттелетін қоғамдық қатынастар мемлекет және қоғам құрылымының негізін құрайды және мемлекеттік биліктің жүзеге асуымен тікелей байланысты жүргізіледі.
Конституциялық құқық пәнін түсіндірудің теориялық, сондай-ақ практикалық мәні бар. Онсыз конституциялық құқықтың нормалары мен институттарына тән мәнін дұрыс түсінуге болмайды, олардың құқықтық реттеудегі мәні мен рөлін ашып көрсету, құқықтық жүйедегі орнын анықтау
мүмкін емес. Конституциялық құқық пәнін білмейінше оның нормаларын қолдану саласын да анықтау мүмкін емес. Өйткені, нақты құқықтық әрекеттерді талдау кезінде, ең алдымен қай саланың нормасын
қолдану қажеттігін анықтап алу керек. Ал ол үшін, реттеудің нысаны болып табылатын қоғамдық қатынастар сипатын белгілеу қажет.
Конституциялық құқық нормаларымен реттелетін қатынастар аясы мейлінше кең. Ол мемлекет пен қоғам өмірінің барлық салаларын: саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени және басқа салаларды қамтиды. Әрине, конституциялық құқық нормалары аталған салаларды барлық көріністері бойынша және жан-жақты реттемейді. Ол аталған салаларда тек ең негізгі базалық қабаттарды ғана реттейді. Бұл қабаттар мемлекет пен қоғамдағы кейін кең дамитын саяси, экономикалық, әлеуметтік, діни
байланыстардың негізін қалайды.

Негізгі бөлім:

Қазақстан Республикасының конституциялы қ құқы ғыны ң
негізгі қайнар көзі, тұтас алғанда, Конституция болып
табылады. Мұндай жәйтті бөліп айтуымны ң себебі, ұлтты қ
құқықты қалыптастырудың қайнар көзі ретінде тек Конституцияның құқықтық нормалары ғана емес, сондай-ақ оның басқа да идеяның бастаулық мәні қызметін атқарады. Бұл қағида Республика азаматтарын әлеуметтік жағынан қамтамасыз етуге арналған заңдардың негізгі қайнар к өзі
болуы тиіс. Қазақстан Республикасы Конституциясы
жариялаған мемлекет қызметінің принциптері: қо ғамды қ
келісім және саяси тұрақтылық, бүкіл халықтың қажетіне орай
экономикалық даму, қазақстандық патриотизм, мемлекет
өмірінің мейлінше маңызды мәселелерін демократиялы қ
әдістермен шешу қазақстандық құқықтың қайнар көзі
қызметін атқарады.
• Мемлекет және оның органдары қызметіні ң негізіне
алынбастан бұрын, ол принциптер әр мемлекеттік органны ң
ерекшеліктері ескеріле отырып, тиісті нормативтік құқы қты қ
актілермен бекітілуі тиіс.
• Конституцияның құқықтық нормалары сала ретінде
конституциялық құқықтың тура және тікелей қайнар көзі
болып табылады. Қазақстан Республикасы Конституциясыны ң
құқықтық нормалары қалайша құқықтың қайнар көзі ретінде
сипатталады?
• Қазақстан Республикасы Конституциясында бүкіл
конституциялық зандардың негізі болып табылатын құқықтық
нормалар орнықтырылады. Басқаша айтқанда, Конституцияны ң
құқықтық нормалары конституциялық-құқықтық
қатынастарды реттейтін барлық нормативтік құқықтық
актілерді қалыптастыру мен дамытудың негізі болып табылады.
• Қазақстан Республикасы Конституциясының құқықтық нормалары мемлекет пен қоғам өмірінің
барлық салаларын:
саяси, экономикалық, әлеуметтік, мәдени салаларды қамтиды.
Әрине, Конституцияның құқықтық нормалары аталған салалардағы қоғамдық катынастарды егжей-тегжейлі және жан-жақты
реттемейді. Ол тек қоғамдық қатынастардың мәнді, басты бағыттарын ғана реттейді. Қазақстан Республикасы Конституциясының құқықтық нормаларың құқықтың басқа салаларының құқықтық нормаларынан осынысымен ерекшеленеді.
• Конституциялық құқықтың басқа бастауларымен салыстырғанда Қазақстан Республикасы Конституциясының жоғары заңдық күші бар және Қазақстанның барлық аумағында қолданылады. Қазақстан Республикасында қабылданған заңдар және басқа нормативтік актілер Конституциядан бастау алуы және оған қайшы келмеуі тиіс. Егер олар Конституция ға қайшы
келсе, онда олар заңсыз деп танылады және қолдануға жатпайды. Қаза қстан Республикасының Конституциясында оның қағидаларының жоғары заңдық күшін қамтамасыз етудің кепілдігі белгіленген.
• Қазақстан Республикасы Конституциясының тек конституциялық құқықтың ғана емес, сондай-ақ құқықтың басқа да салаларының бастауы ретіндегі мәні мынада, онда халықтың мемлекеттік еркі, олардың құқықтық демократиялық мемлекет құру, дүниежүзілік қауымдастыққа оның тең құқылы мүшесі
ретінде қосылу жөніндегі табандылығы тікелей көрініс тап қан.
• Конституция құқықтың басқа бастауларынан, сондай-ақ
тек мемлекеттің ғана емес, сонымен бірге тұтастай қоғамның
да негізгі заңы екендігімен ерекшеленеді. Басқа нормативтік
құқықтық актілер қоғам өмірінің жекелеген тараптарын қамтиды. Ал, Қазақстан Республикасы Конституциясының идеялары, принциптері, құқықтық нормалары бүкіл қо ғам өмірінің мейлінше мәнді бағыттарын реттейді: жекелеген адамды, азаматты, қо ғамды қ қызметті ң барлық
субъктілерін (бірлестіктерді, қозғалыстарды, өзін-өзі басқару органдарын, ж әне басқаларын) қамтиды. Сондай-ақ, Конституция конституциялық құқықтың басқа бастауларынан өзгерістер мен толықтырулар қабылдаудың ерекше тәртібін белгілеуімен де ерекшеленеді. Мұндай тәртіп Конституцияның мемлекет пен қоғамның негізгі заңы ретіндегі және олардың тұрақтылы ғын қамтамасыз ету қажеттігінен туындайтын мәнімен сипатталады. Қазақстан Республикасы Конституциясының
конституциялық құқықтық қайнар көзі ретіндегі тағы бір
өзіндік қыры - онда оның басқа қайнарларының
нысандары: конституциялық жәй заңдары, Президенттің
нормативтік жарлықтары мен қаулылары, Қазақстан
Республикасы Үкіметінің қаулылары, сондай-ақ заңдық
күшінің деңгейі, қабылдау, жариялау, күшін жою тәртібі
көрсетіледі. Қазақстан Республикасы конституциялық құқының
мемлекеттік (республикалық) мәні бар құқықтық
нормаларды белгілейтін қайнар көзінің қатарына конституциялық заңдар жатады. "Конституциялық зандар"
атауы Қазақстан Республикасы Конституциясына енгізілген. Қазақстанның конституциялық заңдарының өзіндік ерекшелігі - олар Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізбейді, тек Конституцияның құқықтық
нормаларын нақтылайды. Қазақстан Республикасының конституциялық заңдарын қабылдаудағы іс жүргізу Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы шешім қабылдаудағы іс жүргізуден осынысымен
ерекшеленеді. Жай заңдар да конституциялық құқықтың қайнар көзі болып
табылады. Жай заңдарды Қазақстан Республикасының Парламенті қабылдайды. Қазақстан Республикасы Конституциясында қаралған жағдайда жай заңдарды Президент те қабылдай алады. Қазақстанның конституциялық құқының қайнар көзіне азаматтық туралы, көші-қон туралы Республикасы Мәжілісінің Регламенті, Сенатының Регламенті, Парламентінің Регламенті, Парламент Палаталары құрған үйлестіруші және көмекші органдар
туралы ереже конституциялық құқық салаларының қайнар
көзі болып табылады.
Республиканың президенті Н. Ә. Назарбаевты ң тікелей
басшылығымен тәуелсіз Қазақстанның жаңа Конституциясы қысқа мерзім ішінде әзірленді. Ол халық талқылауынан өтіп, референдум ар қылы өз к үшіне енді.
Жаңа Конституцияның өмірге келуі, жан-жақты сараптамадан өтуі Н. Назарбаевты ң атымен тікелей байланысты. Конституцияның бас авторы - Назарбаев Н. Ә
деп толық сеніммен айтуға болады. Конституция Қазақстанның демократиялы қ, құқықтық