Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік - психологиялық бейімделу ерекшеліктері

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 30 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

Павлодар мемлекеттік педагогикалық университеті

Ибаділда. Ш. М

Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктері

Дипломдық жұмысы

5В010200 «Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы

Павлодар 2019

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Павлодар мемлекеттік педагогикалық университеті

«Педагогика» кафедрасы

Қорғауға жіберілді

Бастауыш оқытудың педагогикасы мен әдістемесі

кафедрасының меңгерушісі

Б. М. Жапарова

ДИПЛОМДЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктері

5В010200 «Бастауышта оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» мамандығы бойынша

Орындаған:ПМНО-41тобының

студенті Ш. М. Ибаділда

Ғылыми жетекші п. ғ. к.,

профессор Н. С. Асенова

Павлодар 2019

Мазмұны

Кіріспе

Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктерінің теориялық негіздеріБейімделу ұғымы. Әлеуметтік-психологиялық бейімделудің құрылымдық-мазмұндық сипаттамасыКіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктері

2 Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу жолдары

Бастауыш сынып оқушыларын әлеуметтік-психологиялық бейімдеу әдістері
Бастауыш сынып оқушыларының әлеуметтік-психологиялық бейімделуін эксперимент арқылы зерттеу нәтижесі

Кіріспе

Зерттеудің көкейтестілігі. Әлеуметтік ортадағы адамзат баласының білімділігінің негізін қалайтын қасиетті іргетас - мектеп. Ғылымның әрбір саласынан хабар беретін мектеп оқуы жүйелілігімен, бірізділігімен ерекшеленеді. Жалпы білім беретін мектептің алғашқы сатысы - бастауыш білім болса, сол бастауыш білімнің де, өз кезегінде, сүйенер негізі болуы шарт.

Кіші мектеп жасындағы бала өмірінде мектепте оқыту оның дамуындағы ерекше кезең болып табылады. Сондықтан қазіргі мектеп алдында негізгі міндеттердің бірі- оқушылардың әлеуметтік-психологиялық жағынан дайын болуы. Бірінші сынып оқушысын мектепке бейімдеу мәселесі, білім беру психологиясына маңызды болып табылады. Мектепте бейімделу қалай өтеді, баланы оқытудың табыстылығы, педагогпен және құрдастарымен өзара қарым-қатынас және одан әрі психологиялық, тұлғалық және әлеуметтік дамуға, қабілеттілікке байланысты. Сондықтан мектепке бейімделу кезеңінде баланы, ата-ананы және педагогты психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу аса маңызды рөл атқарады. Бұл мәселенің өзектілігі жалпы бастауыш білім берудің федералды мемлекеттік білім беру стандарты кешенді әлеуметтік - психологиялық сүйемелдеу шеңберінде мектепке бейімделу кезеңінде кіші оқушыларға қолайлы жағдай жасауды көздейді.

Зерттеудің өзектілігі «Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктері» атты зерттеу тақырыбының таңдауын негіздейді.

Зерттеу мақсаты : оқыту үдерісінде кіші мектеп жасындағы оқушылардың табысты бейімделуі процесінің әлеуметтік - психологиялық жағдайын теориялық және зерттеу негізінде анықтау.

Зерттеу міндеттері:

Оқушылардың мектепке бейімделу мәселесі бойынша теориялық дереккөздерді талдау.
Бастауыш сынып оқушыларының мектепке бейімделуі бойынша әлеуметтік-педагогикалық іс-әрекет әдістері мен құралдарын талдау.
Бірінші сынып оқушыларының әлеуметтік-психологиялық бейімделуіне әсер ететін факторларды анықтау
Зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу
Зерттеу нәтижелерін талдау

Зерттеу болжамы: егер мектептегі оқу-тәрбие жұмысы кіші мектеп жасындағы оқушылардың бейімделу ерекшеліктерін ескере отырып құрылса, балалардың мектепте оқуға бейімделуі табысты болады. Бейімделу процесінің табыстылығы мынадай негізгі шарттарды сақтаған кезде қамтамасыз етілетін болады:

- мұғалімнің, балабақша тәрбиешісінің, ата-аналардың белсенді өзара іс-қимыл жүйесін құру мектеп өміріне кіру кезеңінде бала бейімсіздігінің алдын алу жолдарының бірі ретінде қарастырылады. ;

Зерттеу нысаны: кіші мектеп жасындағы оқушылардың мектепте оқуға әлеуметтік-психологиялық бейімделуі.

Зерттеу пәні: кіші мектеп жасындағы оқушының табысты әлеуметтік-психологиялық бейімделуін қамтамасыз ететін әлеуметтік-психологиялық жағдай болып табылады.

Зерттеу әдістері:

Кіріспеде зерттеу жұмысыны көкейкестілігі, мақсаты, міндеттері, обьектісі, пәні, зерттеу әдістері айқындалды.

Жұмыстың теориялық маңыздылығы бірінші сынып оқушыларының мектепке әлеуметтік - психологиялық бейімделуі мәселесін зерделеу кезінде пайдаланылуы мүмкін материалдарды жүйелеу болып табылады.

Жұмыстың практикалық мәні

Қорытындыда

1 Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктерінің теориялық негіздері

1. 1 Бейімделу ұғымы. Әлеуметтік-психологиялық бейімделудің құрылымдық-мазмұндық сипаттамасы

«Адаптация» термині латын тілінен аударғанда (adaptatio) - бейімделу, бейімдеу. Қоршаған ортаның шартына жеке тұлғаның ағзасының және оның қызметінің бейімделуі.

Бейімделу (лат. adapto-бейімделу) - тірі организмдерді, әсіресе адамды зерттейтін биология, физиология, психология және басқа да көптеген ғылымның орталық ұғымдарының бірі.

Бейімделу - адамның табиғи болмысы, оның жаңа өмір жағдайына, жаңа қызметке және әлеуметтік қарым-қатынастарға үйренуі. "Бейімделу" ұғымының бірінші қолданылуы ғалым-биологтарға тиесілі. Оны ғылыми айналымға енгізу неміс физиологы Ауберт есімімен байланысты, бұл термин адам сезімінің ағзаларын бейімдеу құбылысын сипаттау үшін қолданды.

Бейімделу бұл тек ортаға жақсы сіңіп кету емес, сонымен қатар әрі қарайғы әлеуметтік-психологиялық даму қабілеті. Бейімделген бала - бұл өзінің мотивациялық, интеллектуалдық және жаңа ортадағы басқа өзгерістерге толық бейімделген бала. Бейімделу процесі көпжақты, белсенді, мінез-құлық құралдарын және оларды қалыптастыруды қамтитын, оқу ісін меңгеруге бағытталған, жаңа әлеуметтік ортамен тиімді іс жасау.

Г. М. Чуткина «бейімделу» ұғымын баланың жаңа жағдайдағы тіршілікке араласуы деп біледі. Баланың мектепке психологиялық дайындылығы отбасындағы тәрбиесіне де байланысты екенін атап өтті және оның пікірінше баланың мектепке бейімделуі ұзақ және қиын процесс дейді.

Психоанализ жақтаушылары (З. Фрэйд, Э. Фромм, А. Адлер) адамның шектеулі нормативтік талаптарына, әлеуметтік нормаларға, ережелерге адамның қажеттіліктерінің сәйкес келмеуі салдарынан туындайтын бейімделудің көзі келіспеушілік деп санады. Отандық психологияда бейімделу А. Н. Леонтьеваның пәндік қызметінің теориясымен пайда бола бастады. Ғалым бейімделуді биологиялық сипатқа қарағанда, әлеуметтік сипатқа ие екенін, «бейімделу» терминін «жетілдіру» және «меңгеру» деп алып, әлемнің қоғамдық пәні ретінде қарастырып бір шешімге келеді. А. Н Леонтьеваның пікірінше бейімделу бұл- әлеуметтік ортаның алуан түрлілілгі экономикалық, саяси және табиғи ресурстарды белсенді игеру. Бейімделу процесінің мәнісін түсіну үшін әлеуметтік бейімдеу және әлеуметтендіру ұғымдарының арақатынасы туралы мәселе маңызды болып табылады.

Бейімделу «баланың мектепке дайындығы» ұғымымен тікелей байланысты. Олар үш құрамдас бөліктен тұрады: физиологиялық, психологиялық және әлеуметтік бейімделу. Бұл құрамдас бөліктер өте тығыз байланысты, өйткені олардың кез келгенінің қалыптасу кемшіліктері оқытудың табыстылығына әсер етеді, бірінші сынып оқушыларының көңіл-күйі мен денсаулығына әсер етеді. . И. В. Дубровина «жеңіл бейімделу кезінде бала екі ай ішінде ұжымға тез бейімделеді, жаңа достарды тез таба алады. Олар үнемі жақсы көңіл-күйде жүреді, сабырлы, намысшыл, мұғалімнің талаптарын орындайды деп көрсетеді». Бейімделу сенімсіздікті және өзара әрекеттестікті, яғни бәсекелестікке қарама-қарсылықты білдіреді. Бейімделубасқа бір адам қызығушылықтарын қанағаттандыруда өз қызығушылықтарына немқұрайлы қарауды білдіреді; бұл стильде өзін құрбан ету элементтері байқалады. Бейімделу жомарттылық немесе мейірімділік, қажет емес жағдайда да басқа адамның айтқандарын бұлжытпай орындау формаларында байқалады.

Әлеуметтік бейімделу - адамның қоғамға ықпалдасу нәтижесінде өзіндік санасын және мінез-құлқын қалыптастыруға, өзін-өзі бақылау және өзіне-өзі қызмет көрсету қабілетіне, айналасындағылармен байланысқа қол жеткізетін просцесс. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу-бұл адамның белгілі бір ұжымға өмір сүру үрдісі, оның ішінде қалыптасқан қатынастар жүйесіне кіреді. Әлеуметтік-психологиялық деңгейде екі құрамдас бөлік бөлінеді. Әлеуметтік бейімделу баланың сыныптастарының баланы қабылдауы түрінде жаңа әлеуметтік топқа кіруінің табыстылығын, коммуникативтік байланыстардың жеткілікті санын, тұлғааралық мәселелерді шеше білуін және т. б. көрсетеді. Ал, тұлғалық бейімделу баланың өзін - өзі жаңа әлеуметтік қауымдастықтың өкілі ретінде қабылдау деңгейін сипаттайды ("мен-оқушымын") және тиісті өзін-өзі бағалау және мектеп саласындағы талаптану деңгейі, өзін-өзі өзгертуге ұмтылу және т. б. түрінде көрсетіледі.

Әлeумeттiк-психолoгиялық бeйiмдeлу - тұлғaны прoблемaлық жaғдaяттарды шeшуі бaрысындa oл aлдыңғы дaму сaтысындa aлған әлeуметтiк тәжiрибелeрін қoлданaды.

Әлeуметтік aртаның жaн-жақтылығынa және oның кoмпонeнттeріне бaйланысты
Әлeуметтік-психoлогиялық oртаның, яғни психологиялық байланыс және жеке қарым-қатынас та әртүрлі әлеуметтік-психологиялық рөлдерді орындау;

В. Д. Парыгин бойынша әлеуметтік психология

тұлғалық әлеуметтік психологиялық бейімделу
қарым-қатынас пен қауымдастық психологиясы
әлеуметтік қарым-қатынас
рухани іс-әрекет формасы

В. Н. Мясищев бойынша әлеуметтік-психология келесілерді зерттейді:

топтағы адамдардың өзара әсер ету салдарынан психикалық әрекеттің өзгеруі;
топ, группа ерекшелігі;
қоғам процестерінің психикалық жағы

Әлеуметтік психологиялық бейімделу мәселелеріантикалық философияда - Платон, Аристотель, қазіргі кезең философтары - Гоббс, Дж. Локк, Ж. Ж. Руссо есімдері елеулі орын алады. Әлеуметтік психологиялық бейімделуді қарастырғанда 2 мәселеге көңіл бөлу керек, қабылдайтын адамдардың психологиялық және әлеуметтік ерекшеліктерін зерттеуге көңіл бөлу, екі жеке адамаралық бейнелеу механизмдерінің талдауы, бақылаушылық психологиялық ерекшеліктерін зерттеу әлеуметтік психологиялық бейімделу зерттеу саласына жатады.

Психологиялық бейімделу қазіргі таңда өте маңызды болып табылады. Психологиялық бейімделу кезеңіндегі негізгі процесс - әлеуметтік буфер маңызды орын алады. Әлеуметтік буфер дегеніміз - бұл тұлғаның бейімделуі үшін қоршаған орта арқылы берілетін мүмкіншіліктер мен ресурстар. Психологиялық бейімделу кезеңінде әлеуметтік рөлдердің өзгеріп отыруы маңызды. Адамның психологиялық бейімделу барысындағы талабы әлеуметтік ортадағы өз орнын бағалауы мен өзінің шынайы мүмкіндіктерін пайдалана білуі болмақ. Психологиялық бейімделу -бұл ұғым адамның денсаулығының негізінде жатыр. Тұлға қоршаған ортаға бейімделуіне байланысты өз іс әрекеттерін саналы жүргізеді. Егер қоршаған орта өте жиі ауысып отыратын болса, мұндай жағдайлар адам психикасына әсер етуі мүмкін.

Әлеуметтік психология - жеке тұлға мен топтардың әлеуметтік бірлікке қосылуының нәтижесінде олардың мінез-құлық фактілері мен заңдылықтары механизмдері болып табылады. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу-бұл адамның белгілі бір ұжымға өмір сүру үрдісі, оның ішінде қалыптасқан қатынастар жүйесіне кіреді. Әлеуметтік-психологиялық деңгейде екі құрамдас бөлік бөлінеді. Егер бейімделу туындамаса, қызмет мәнін игеруде, тіпті оны реттеу бұзылысына дейін қосымша қиындықтар туындайды.

Бейімделудің келесі екі түрі бар:

- биофизиологиялық;

- әлеуметтік-психологиялық.

Әлеуметтік-психологиялық бейімделу-бұл адамның белгілі бір ұжымға өмір сүру үрдісі, оның ішінде қалыптасқан қатынастар жүйесіне кіреді. Әлеуметтік-психологиялық деңгейде екі құрамдас бөлік бөлінеді. Бұл, біріншіден, нақты әлеуметтік топтың өз қызметінің мақсаттары мен нәтижелері туралы әлі де нормативтік ұйғарымдары жоқ - ортақтықтың неғұрлым жоғары деңгейі, өз топтық тәжірибесінде жатқан топтар тарапынан "жоғарыдан" келе жатқан әлеуметтік жағдайлар санының өсуі. Екіншіден, әлеуметтік шындықтың осындай өзгерістері әлеуметтік қызметтің жаңа түрлерінің пайда болуымен және жаңа әлеуметтік рөлдердің пайда болуымен қатар жүреді. Бұл "топтық сананың" деңгейінде тиісті балама көріністерге - бұрын топтық нормалардың пайда болуына және көптеген түрлі әлеуметтік нормалардың бір мезгілде ұсынылуына, оның ішінде өзінің сипаты бойынша антагонистикалық.

Әлеуметтік-психологиялық бейімделу - бұл әлеуметтік ортамен тиімді өзара іс-қимыл процесі. Ол әлеуметтендірумен - әлеуметтік ортамен өзара іс-қимыл процесімен сәйкес келеді, оның барысында индивид әлеуметтік мінез-құлық тетіктерін меңгереді және оның бейімделу маңызы бар нормаларын меңгереді. Жеке тұлға мен топтың өзара қарым-қатынасының жағдайы, ұзақ сыртқы және ішкі жанжалдарсыз жеке тұлға жетекші қызметке нәтижелі кірсе, негізгі әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандырса, оған топ ұсынатын рөлдік үміттерге қарсы жүреді, өзін-өзі бекіту жағдайын және шығармашылық қабілеттерін білдіру еркіндігін бастан кешіреді, әлеуметтік-психологиялық бейімделу деп аталады. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу процесі даралықтың дамуымен тығыз байланысты. Адам болмысының әр түрлі салаларында әлеуметтік бейімделудің жеке-психологиялық ерекшеліктерінің айырмашылығы бар, ол бір мезгілде емес және бірдей қарқындылықпен жүреді. Осылайша, әлеуметтік-психологиялық деңгейде әлеуметтену процесі белгісіз әлеуметтік жағдайларда, әлеуметтік қауымдастықтарды ұйымдастыру принциптерінің алуан түрлілігі, қызмет түрлері, әлеуметтік рөлдер мен топтық нормаларда өтеді. Әлеуметтік тұрақсыздық жағдайының тұлғалық көріністері уақытша перспективаның бұзылуына, жоғары алаңдаушылыққа, психологиялық қорғаныстардың өзектілігіне байланысты өзгерістерге алып келеді, олар әлеуметтік нормалар мен тыйымдарды бұзған жағдайда да адамның ішкі жайлылығын сақтауға ықпал ете алады, өйткені әлеуметтік бақылаудың пәрменділігін төмендетіп, олар өзін-өзі ақтауға негіз жасайды. Ол өзіндік құндылықтар жүйесі мен өзінің іс - әрекетін немесе жақын адамдардың іс-әрекеттерін бағалау арасында айтарлықтай келіскенде, қажетсіз, тиісті наным-сенімдерге, жеке адамның қажеттіліктері мен құндылықтарына сәйкес келетін әсерлерді сәйкес келмейтін адамдардан бөліп тұратын өзіндік сүзгіш болып табылады.

Бейімделудің ең бастысы-ағзаның орта жағдайына бейімделу дәрежесі, сондай-ақ оның қажетті деңгейде жұмыс істеуін қолдау үшін мүмкіндіктері бар. Тұлғаның бейімделуінің референттік көрсеткіштері эмоционалдық жағдай болып табылады. Адам достарымен қарым-қатынаста, тұрмыстық салада, көңіл-күй, жан жайлылығын сезінетін жағымды эмоциялар-осының бәрі жеке тұлғаның бейімделу факторлары. Экстремалды немесе күрделі жағдайларға бейімделуді нашарлататын факторларға ақпараттың жетіспеушілігі жатады. Бұл фактор дезадаптацияның негізгі себебі болып саналады. Ақпараттың жетіспеушілігінен эмоциялар қосылып, стресстік жағдайлар басталуы мүмкін.

В. Е. Каган әлеуметтік бейімделу әр түрлі формада өтуі мүмкін деп есептейді. Белсенді индивидтің ортамен өзара іс-қимылы оның ортаны өзгертуге ұмтылысымен сипатталады. Пассивті -индивид өзінің көзқарастары мен нанымдарын, қалыптасқан әлеуметтік мінез-құлықтың түрлерін қайта қарауға тырысып, өзіне жаңа әлеуметтік топтың мінез-құлық нормалары мен ережелерін қабылдайды. Бейімдік-бейімделуші: адам жаңа әлеуметтік орта жағдайына бейімделе отырып, сол уақытта осы ортаға бір нәрсе әкеледі.

Н. Никитинаның әлеуметтік бейімделуі "тұлғаның әлеуметтік қатынастардың қалыптасқан жүйесіне кірігуі" ретінде түсіндіріледі»

С. С. Степанов бұл ұғымға бірнеше түсінік береді. Әлеуметтік бейімделу-қоғамда қабылданған мақсаттарды, құндылықтарды, мінез-құлық нормалары мен стильдерін игеру және қабылдау жолымен әлеуметтік орта жағдайларына белсенді бейімделу. Сонымен, Ж. Пиаже бойынша, әлеуметтік бейімделу процесі "аккомодация үдерістерінің бірлігі (орта ережелерін меңгеру, оған "икемдеу") және ассимиляция (өзіне"икемдеу", ортаны қайта құру), яғни екі жақты процесс және субъектінің және әлеуметтік ортаның қарама-қарсы белсенділігінің нәтижесі" ретінде көрінеді. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу процесінде тұлға өмір мен қызметтің ішкі және сыртқы жағдайлары арасындағы үйлесімділікке қол жеткізуге ұмтылады. Оның жүзеге асырылуына қарай жеке тұлғаның бейімделуі артады. Толық бейімделу кезінде адамның психикалық іс-әрекетінің белгілі бір жағдайларда орта мен оның іс-әрекетінің белгіленген шарты барабарлығына қол жеткізіледі

Әлеуметтік психология - жеке тұлға мен топтардың әлеуметтік бірлікке қосылуының нәтижесінде олардың мінез-құлық фактілері мен заңдылықтары механизмдері болып табылады. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу-бұл адамның белгілі бір ұжымға өмір сүру үрдісі, оның ішінде қалыптасқан қатынастар жүйесіне кіреді. Әлеуметтік-психологиялық деңгейде екі құрамдас бөлік бөлінеді. Керісінше, адамның тәжірибесі бейімделуді жеңілдетеді, әсіресе қиындықтарды жеңуде, жақсы денсаулық пен ерік сапаларын жеңуде.

Тұлғаның әлеуметтік-психологиялық бейімделуі-белгілі бір әлеуметтік-психологиялық мәртебеге ие болу, қандай да бір әлеуметтік рөлдік функцияларды меңгеру процесі. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу процесінде тұлға өмір мен қызметтің ішкі және сыртқы жағдайлары арасындағы үйлесімділікке қол жеткізуге ұмтылады. Оның жүзеге асырылуына қарай жеке тұлғаның бейімделуі артады. Толық бейімделу кезінде адамның психикалық іс-әрекетінің белгілі бір жағдайларда орта мен оның іс-әрекетінің белгіленген шарты барабарлығына қол жеткізіледі. Бейімделудің әлеуметтік-психологиялық аспектісі-баланың сыныптастарына, мұғалімдерге және техникалық қызметкерлерге дағдылануы. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу - топтық нормаларды меңгеру ғана емес, сонымен қатар құндылық бағдарлар жүйесін қайта құру, топтың ықпалымен баланы өзін-өзі бағалау. Көптеген ғалымдардың пікірінше, әлеуметтік-психологиялық бейімделудің әл-ауқаты баланың коммуникативтік тәжірибесімен ғана емес, оның тұлғалық ерекшеліктерімен, "мұғалім-оқушы"жүйесіндегі қарым-қатынастармен де анықталады. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу процесінің қолайсыз дамуы баланың ұжымда оқшаулануына, оның демонстрациялық, бунтарлық мінез-құлықтың пайда болуына әкелуі мүмкін. Кіші мектеп жасында жад басқа да психикалық процестер сияқты елеулі өзгерістерге ұшырайды. Олардың мәні-баланың жадысы саналы түрде реттелетін және жанама бола отырып, бірте-бірте еркіндікке ие болады.

Әлеуметтік-психологиялық бейімделу адамның басқа адамдармен және жалпы қоғаммен өзара іс-қимылы кезінде пайда болатын ішкі психикалық күйзеліс, мазасыздық, тұрақсыздандыру жай-күйі әлсірейді және жойылады. Бұл кезеңде көптеген маңызды психологиялық жаңа түзілімдер қалыптасады; мінез-құлықты реттеу, әлеуметтік нормалар мен талаптарға бағдарлау қарқынды дамиды, логикалық ойлаудың негізі қаланады. Әлеуметтік-психологиялық бейімделу бала тұлғасының әлеуметтік қарым-қатынасының үш фазасының бірі болып табылады және ол тиесілі әлеуметтік ортақтықтың нормаларын меңгеруді болжайды. Жаңа әлеуметтік ортаға жақын бала осы ортадағы топтық нормаларды меңгере отырып, өзін жеке тұлға ретінде жүзеге асыра алады. Тұлғаның әлеуметтік-психологиялық бейімделуі-белгілі бір әлеуметтік-психологиялық мәртебеге ие болу, қандай да бір әлеуметтік рөлдік функцияларды меңгеру процесі.

Әлеуметтік-психологиялық бейімделу мәселесі көптен бері назар аударады. Батыс психологиясында әлеуметтік-психологиялық бейімделу мәселесі Н. Миллер, Дж. Доллар необихевиоризм негізінде 30-40 жылдары пайда болған арнайы бағыт шеңберінде әзірленуде. Отандық психологияда әлеуметтік бейімделу теориясының алғашқы әзірлеушісі А. А. Богданов болды. Одан әрі бұл жұмысты А. Г. Здравомыслова, В. Н. Иванова, Г. А. Пруденского, Г. В. Осипова и В. А. Ядова жалғастырды.

Кіші мектеп жасындағы оқушылардың әлеуметтік-психологиялық бейімделу ерекшеліктері

Қaзaқстан Республикaсының Білім беру жүйесін реформaлaу бaрысында әрбір бaлaны мектептегі оқу және әлеуметтік ортaғa еркін бейімделе aлaтындaй жaғдай жaсaу аса мaңызды міндет. Яғни, қазіргі талап бойынша бірінші сыныпқа келетін балалардың физиологиялық жағынан мықты, адамгершілік, мәдениеттілік, , жігерлі, жұмысқа ынталы, білімге қызығушылықтары мол болуы қажет. Сондықтан мектепке дейінгі мекеме мен мектептің, ата-аналардың міндеті- баланы мектептегі оқу жағдайына мектеп өміріне дайындау болмақ

Мектеп - баланың дамуының жақсы-жақтарын жүйелі түрде қалыптастырып отыратын негізгі орын болып саналады. Мектеп өмірі балалардың мінез-құлқыларының қалыптасуында айрықша рөл атқарады. Баланың жеке тұлға ретінде мінез-құлқын тәрбиелеу және қалыптастырудағы басты міндет - олардың жан-жақты тұлға болып өсуінде. Балалардың мектепке бейімделуі оқытудың мазмұны мен оқыту әдістемесі сияқты факторлармен анықталады. Бағдарламалық материалды таңдап ала отырып, балалардың жас ерекшеліктерін толық ескеру қажет. Физиологиялық тұрғыдан алғанда, кіші мектеп жасы-бұл баланың жүйке-психикалық дамуын айқын басып озған кезде, дене дамуында дисгармония айқын байқалғанда, балалар тез жоғары қарай созылғанда, қатты физикалық өсу уақыты. Бұл жүйке жүйесінің әлсіреуіне әсер етеді, бұл шаршағыштық, мазасыздық, қозғалысқа қажеттілік жоғары. Осының барлығы бала үшін жағдайды қиындатады, оның күшін жояды, бұрын пайда болған психикалық білімдерге сүйену мүмкіндігін төмендетеді. Осыған байланысты ата-аналар мен дәрігерлердің баланың мектепке бейімделуі барысы туралы ескертуі түсінікті болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.