Машина бөлшектері

Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Реферат

Мазмұны:

1. Машина жасау, құрылысы.

а) Негізгі бөліктер және агрегаттар.

ә) Негізгі агрегаттардың орналасуларының жалпы сұлбасы.

2. Технологиялық үдерістің ерекшеліктері.

3. Бөлшектердің материалы.

4. Бөлшектерді есептеу.

5. Беріліс.

a) Беріліс түрлері.

6. Қорытынды.

Машина бөлшектері

Машина жасау, кұрылысы

Машина жасау - ауыр өнеркәсіптің еңбек құралдарын, тұтыну заттарын және қару-жарақ өнімдерін жасайтын негізгі саласы. Машина жасау өндірісі энергетикалық, электртехникалық, станок жасау және құрал-саймандар өнеркәсібі, аспап жасау, ауыл шаруашылық машиналарын жасау, т. б. салаларға бөлінеді. Қазақстанда машина жасау 2-дүниежүзілік соғыс жылдарында басқа республикалардан көшіріліп келген жабдықтар негізінде жасалды. Соғыстан кейін бұл сала жоғары қарқынмен дамып, көптеген жаңа өндіріс түрлері пайда болды. Республиканың машина жасау кәсіпорындары күрделі әрі металды көп қажет ететін машиналар, тау-кен, көмір, мұнай, металлургия, тамақ кәсіпорындары мен жеңіл өнеркәсіпке қажетті жабдықтар, сондай-ақ ауыл шаруашылығына, көлікке, құрылысқа арналған машиналар мен құрал-саймандар және электртехникалық аппараттар мен станоктар - барлығы мыңнан астам өнім түрлерін шығарады. Алматыда металл кесу станогін, созу станын, электр аппаратурасын, гидротехникалық жабдықтар, Қарағандыдатау-кен шахтасы жарағын, кокс-химия техникасын, Шымкентте пресс-автоматтар, карданвал, Өскеменде түсті металлургия жабдығын, конденсатор, Павлодарда трактор, Астанада ауыл шаруашылығы техникасын, Қостанайда дизель моторын, Ақтөбедерентген аппаратурасын, Атырауда мұнай өндірісіне қажетті машина мен жабдықтар, Талдықорғанда (Алматы облысында) аккумулятор, Кентауда экскаватор шығаратын өндіріс орындары жұмыс істейді.

Машина, Мәшине (франц. machіne, лат. machіna) - механикалық қозғалысқа түсіп, энергия, материал және ақпарат түрлендіруге арналған құрылғы. Мәшиненің негізгі міндеті - еңбекті жеңілдету және оның жұмыс өнімділігі мен сапасын арттыру үшін адамның өндірістік қызметін ішінара немесе толықтай алмастыру. Атқаратын қызметіне қарай: энергетикалық, жұмыстық және ақпараттық мәшинелер болып ажыратылады. Энергетикалық мәшинелер кез келген энергия түрін механикалық энергияға түрлендіреді. Оларды мәшине-қозғалтқыштар деп те атайды. Бұларға электр қозғалтқыштары және электр генераторлары, іштен жанатын қозғалтқыш, турбиналар, піспекті (поршеньді) және бу мәшинелері, т. б. жатады. Жұмыстық мәшинелер заттың (материалдың, т. б. ) пішінін, қасиетін, күйін, орналасу қалпын өзгертуге арналған. Оны технологиялық мәшине (металл кесу станогы, тоқыма станогы, құрылыс мәшинесі, т. б. ), көлік мәшинесі (автомобиль, ұшақ, т. б. ) және тасымалдау мәшинесі (конвейер, элеватор, көтергіш кран, т. б. ) деп ажыратады. Ақпараттық мәшинелерғе есептеуіш мәшинелер мен құрылғылар, механикалық интеграторлар, т. б. жатады. Адамның тікелей әсер етуінсіз жұмыс істейтін мәшине түрі мәшине-автоматтар немесе автоматтар өндірісте кеңінен қолданыс тапты. Белгілі бір технологиялық процесті орындайтын әрі өзара тізбектей жалғасқан мәшине-автоматтар автоматтық желі құрайды.

Машина бөлшектері - 1) машиналардың, приборлардың, аппараттар мен тетіктердің, т. б. одан әрі бөлшектеуге жатпайтын тұтас тетігі (бұранда, білік, тегершік, күпшек, серіппе, муфта, т. б. ) . Машина бөлшектерінің саны машинаның күрделілігіне байланысты өзгеріп отырады (бірнеше ондаған мыңға жетеді) . Әр түрлі машиналарда пайдаланылатын бөлшектердің кейбіреулері өзара ұқсас, ал кейбіреулері тек жеке машина түрлеріне ғана тән. Осыған байланысты машина бөлшектері негізгі екі топқа (ұқсас және арнайы бөлшектер) жіктеледі.

Автомобиль - механизмдер мен жүйелер жиынынан тұратын күрделі машина. Олардың құрылысы әркелкі болуы мүмкін. Дегенмен, көпшілік автомобильдерде негізгі механизмдердің жұмыс әрекеті мен құрылыс принциптері бірыңғай болып келеді.

Машина - кемдегенде 4 доңғалағы бар, өз энергия көзімен қозғалысқа келтірілетін рельсті қажет етпейтін доңгалақты көліктік құрал. Сонымен қатар троллейбустер, үш доңғалақты 400 кг массалы көлік құралдары да автомобиль болып саналады. Әдетте автомобиль деп жеке автомобильді және автопоезды айтады.

Механизмдердің қызметі мен өзара орналасуына байланысты автомобильдерді құрастыру жағы көбіне ортақ болып келеді.

Негізгі бөліктер және агрегаттар

Әрбір автомобильде негізгі бөліктер үш жұпқа бөлінеді: кузов, қозғалтқыш және шасси.

Шанақ - тасымал жүкті орналастыру қызметін атқарады және таситын жүктің түріне қарай әртүрлі болады. Жеңіл автомобиль мен автобуста шанақ жолаушыларды және жүргізушіні орналастыру үшін қызмет атқарады. Жүк автомобильдерінің шанағы жүк тиейтін платформадан (жүктік шанақ) және жүргізуші кабинасынан тұрады.

Қозғалтқыш - автомобильдің жүруіне және басқа қызметтерді атқаруға арналған қажетті қуатты тудыратын бөлік. Оның негізгі жұмыс принципі энергияның бір түрін (көбінесе жылу энергиясын) екінші түріне (механикалық энергияға) айналдыру болып табылады. Қозғалтқыштан алынған механикалық энергия механизмдер қатары арқылы автомобильдің жетекші дөңгелектеріне жеткізіледі де автомобильді қозғайтын күш тудырады. Көпшілік автомобильдерде поршеньді бензинді немесе дизельді қозғалтқыштар қолданылады.

Шасси - трансмиссия, аспалы жүйе, белдік, аспа, дөңгелек, рульдік басқару және тежеуіш жүйелері сияқты, әрқайсысы белгілі бір жұмысты атқаратын, бірнеше механизмдер мен жүйелерден тұратын күрделі қондырғы болып табылады.

Негізгі агрегаттардың орналасуларының жалпы сұлбасы

Автомобильдер жетекші дөңгелектерінің орналасуы мен санына байланысты алдынан жетекті, артынан жетекті және толық жетекті болып бөлінеді.

Жетекші дөңгелектердің санын анықтауға автомобильдің дөңгелек формуласы көмектеседі. Дөңгелек формуласындағы бірінші сандық белгі автомобильдің жалпы дөңгелектер санын, екінші сандық белгі автомобильдің жетекші дөңгелектер санын білдіреді. Алдынан немесе артынан жетекті автомобильдің дөңгелек формуласы 4x2, толық жетекті автомобильдің дөңгелек формуласы 4x4 деп жазылады.

Сонымен жетекші дөңгелектер қозғалтқыштан механизмдер қатары арқылы алған механикалық энергияның күшімен автомобильді тартып немесе итеріп қозғалтады. Қозғалтқыштан алынған айналу моменті алдыңғы дөңгелектерге берілсе алдынан жетекті, артқы дөңгелектерге берілсе артынан жетекті, барлық дөңгелектерге берілсе толық жетекті деп аталады.

Технологиялық үдерістің ерекшеліктері

Машина жасаудағы технологиялық үдеріс үш деңгейді қамтиды: дайындық, механикалық өңдеу, жинақтау. Бұл жерде басты құрастыру материалы қара металл, сондай-ақ түсті мметалдар, ағаш, әйнек өнімдері, химиялық материалдар, жаңа материалдар (композита, пластик және т. б. ) кең қолданылады.

Соңғы өнім бір кәсіпорын шегінде шығарылуы мүмкін емес, ол көптеген жеке бөлшектер мен құрамалардан тұрады. Сондықтан да машина жасауда басқа салаға қарағанда мамандандыру мен кооперациялау жоғары дамыған.

Ірі машина жасау кәсіпорындарында мамандану жеке цехтар мен бөлімшелер деңгейінде байқалады, бірақ, әдетте, бір кәсіпорында қажетті барлық жиынтық бөліктері өндірілмейді. Көптеген кәсіпорындар тар шеңберде мамандандырылған болып келеді. Сондықтан да бір-бірімен байланысты зауыттар: толықтырушы өнімдерді жеткізуші және өнімді тұтынушы жұмыс ырғағына тәуелді болады.

Жинақтаушы кәсіпорындар өлшемдері бойынша ең ірілері. Олардың маңына шағын дайындамалар, бөлшектер және толықтырушы құралдар дайындайтын зауыттардан тұратын кешендер қалыптасады.

Машина жасаудағы маманданудың барлық түрінің дамуы сала кәсіпорындарымен қатар, басқа сала кәсіпорындары арасында кооперацияны кең өңндірумен тығыз байланысты. Кооперациялау салаішілік және салааралық, ауданішілік және ауданаралық байланыстарды қалыптастыруды ұйымдастырады.

Бөлшектердің материалы

Бөлшектердің материалдары едәуір дәрежеде бүкіл машинаның сапасын анықтайды. Бөлшектерді дайындау үшін болат, шойын, түсті қорытпалар және композициялық материалдар қолданылады. Жауапты металл өңдеу материалдары (доңғалақ дөңгелектері, кернеулі біліктер, мойынтіректер және т. б. ) легирленген шыңдалған немесе шыңдалған болаттан жасалған.

Берілген пішінді және белгілі бір қаттылықты қамтамасыз ету үшін металл тақтайшалар әдетте нығайтылмаған болат пен шойыннан жасалады. D. м., Жоғары температурада жұмыс істейтін, ыстыққа төзімді немесе ыстыққа төзімді қорытпалардан жасалған. Жақсы технологиялық қасиеттері бар электр оқшаулағыш, үйкеліске қарсы, үйкеліске, коррозияға төзімді, жылу оқшаулағыш материалдар ретінде. қасиеттері, жоғары беріктігі бар пластмассалар қолданылады (мысалы, шыны талшық) .

Бөлшектерді есептеу

Бөлшектерді есептеу, олар белгілі бір қызмет ету мерзімі үшін ең аз мөлшерде болуы керек деген негізде жасалады. өңдеуге кететін шығындар және жұмыс шарттарының орындалу критерийлеріне сәйкес келуі - беріктігі, қаттылығы, тозуға төзімділігі, ыстыққа төзімділігі және т. с. с. Циклдік жүктемелерге ұшырайтын диафрагмалардың беріктігі үшін есептеулер номиналды кернеулерге негізделген немесе коэффициент бойынша. стресс концентрациясын, беттің сапасы мен өлшемдерін ескеретін қауіпсіздік коэффициенті (масштаб коэффициенті) .

Бөлшектердің қаттылығын есептеу әдетте қанағаттанарлық жағдай бойынша жүзеге асырылады. түйісетін бөлшектердің жұмысы (жиек қысымының жоғарыламауы, тісті доңғалақтардың берілу сапасы және т. б. ) және технологиялық орындау шарттары. және жұмыс істейді талаптар: берілген өнімділік кезінде белгілі бір дәлдік класындағы өнімдерді алу.

Есептеулерде бөлшектердің тозуға төзімділігін қамтамасыз ету үшін түйіндерде жұмыс кезінде пайда болған үйкеліс күштері ескеріледі. Сұйықтықтың үйкелу жағдайлары буындардың жұмысына ең қолайлы. Егер мұндай жағдайлар жасау мүмкін болмаса, қысым мен жылдамдықтар іс жүзінде қабылданған немесе эксперименттік жолмен алынған мәндермен шектеледі. Мүмкін деп аталатын қалыптастыру. металл бетінде үйкеліс пайда болған кезде тозбайтын үйкелетін жұптар. коэффициентті күрт төмендететін пленка («селективті трансфер» әсерінің нәтижесінде) . үйкеліс және механизмнің тиімділігін арттырады. Бұл әсер, мысалы, мыс ұнтағын қосып, болат бөлшектерінің жанасу нүктесінде CIATIM майын қолдану арқылы, жанасу нүктесін шаң мен кірден міндетті түрде жақсы қорғаумен қамтамасыз етіледі. Бұл әдіс негізінен экстремалды пайдалану жағдайында қолданылады (ғарыш аппараттарында, агрессивті ортада және т. б. ) .

Беріліс

Беріліс - қозғалысты (әдетте айналмалы қозғалысты) жетекші элементтен (мысалы, автомобиль қозғалтқышы) жетектелуші элементке (мысалы, автомобиль доңғалағы) жеткізуге арналған механизм. Беріліс арқылы: әр түрлі жетектерде жылдамдықтарды арттыруға (немесе азайтуға) ; жылдамдықтарды сатылы немесе сатысыз реттеуге; қозғалыс бағыттарын өзгертуге; бір қозғалтқышпен бірнеше механизмдерді қозғалысқа келтіруге; күш пен айналдыру моментін өзгертуге; қозғалыс түрлерін өзара түрлендіруге болады. Берілістің негізгі сипаттамалары: берілетін күштер мен бұраушы моменттер, бұрыштық жылдамдық, жетектелуші буын (қозғалыстағы) мен жетектегі буынның жылдамдықтарының қатынасы (беріліс саны), пайдалы әсер коэфициенті.

Беріліс механикалық, гидравликалық, пневматикалық және электрлік болып ажыратылады. Механикалық беріліс іліністі (тісті беріліс, шынжырлы беріліс, бұралаңды беріліс т. б. ) және үйкелісті (белбеулі беріліс, фрикциялы беріліс, т. б. ) пайдалануға негізделген. Олар беріліс қатынасы тұрақты немесе өзгермелі, қуаты шағын және орташа жетектерде, сондай-ақ, станоктардың, автомобильдердің, тракторлардың, беріліс қораптары мен вариаторларында қолданылады. Гидравликалық беріліс пен электрлік беріліс үлкен қуатты жеткізуге мүмкіндік береді. Мұндай берілістер техниканың әр түрлі саласында, әсіресе, ауыр көлік машиналарының жетектерінде қолданылады. Пневматикалық беріліс шығар жердегі буынның айналу жиілігі үлкен болған жағдайда (мысалы, ішкі бетті ажарлауыш станоктарда 3 айн. /мин-қа дейін жетеді) пайдаланылады. Техника мен өндірісте, көбінесе, электромеханикалық, гидропневматикалық сияқты аралас беріліс қолданылады.

Беріліс түрлері

Сатысыз беріліс- беріліс санының сатыланбай реттелуі.
Бүйірлік беріліс- әдетте айналдырушы иінді күш бір бөлігін алу үшін бір реткі өтпеш білікті конустық берілісте түрып, жетекші доңғалақ жетегіне бүйір бойымен берілетін күштік беріліс бүйірінің ықшамсызбасында колданылатын автомобиль берілісі.
Велосипед берілісі- велосипед жүргізушінің аяқ күшінен жетекші артқы доңғалакка күш беретін беріліс.
Гидродинамикалық беріліс- айналдырушы иінді күш сұйықтың қозғалыс мөлшерінің өзгееруі арқылы берілетін қалакты деңгелектерден тұратын сатысыз беріліс.
Гидрокөлемді беріліс- көлемді сорап, көлемді гидроқозғағыш және құбырлардан құрастырылған гидроберіліс.
Гипоидты беріліс- осьтері бір-бірімен түйспейтін тісті конустық беріліс.
Басты беріліс- жетекші дөңғалаққа қажет мәнге дейін бұрыштық жылдамдықты азайтуға және айналдырушы иінді күшті ұлғайтуға арналған көліктік құралдың күштік берілісіндегі беріліс.
Басты қос беріліс- қос тісті доңғалақтан тұратын басты беріліс.
Екі ағымды беріліс- параллель түрде жалғанган сатылы және сатысыз берілістен тұратын және күштік ағым нүктесінде орналасқааны дифференциал қызметін атқаратын беріліс.
Карданды жабық беріліс- құбырдың қорғаныс құндақтың ішінде орнатылған карданды беріліс.
Тісті беріліс- қозғалыс буыны болып, айналмалы немесе ілгерілмелі жұп жасайтын тісті доңғалақ берілісі.
Карданды беріліс- егер екі агрегаттың білік өстері озара орналасу жагдайларын өзгерсе немесе бір сызық бойында жатпаса, қозғалысты бір агрегаттан екіншіге беруге арналған беріліс; екі және одан да көп карданды білікті карданды топсадан тұрады.
Доңғалақты беріліс- басты берілістің бір бөлігі ретіндегі және көліктің құралдың жетекші доңғалағының жанында орналасқан тісті беріліс.
Соңғы беріліс- жетекші доңғалаққа кажет мәнге дейін айналдыру иінді күшін көбейтіп. бұрыштық жылдамдықты азайту үшін қолданылатын трактордық берілісі.
Конустық беріліс- конустық тісті доңғалақты беріліс.
Механикалық беріліс- іліністі (мыс, тісті, бағалы), үйкелісті (мыс., фрикциялы) немесе инерцияны (мыс., инерциялық) қолдануға негізделген беріліс.
Көп буынды карданды беріліс- екі және одан да көп карданды біліктен және аралық тіректен тұратын карданды беріліс.
Басты жалқы беріліс- бір жұп тісті доңғалақтан тұратын басты беріліс.
Бір буынды кардандық беріліс- бір карданды біліктен тұратын кардандық беріліс.
Ашық карданды беріліс- қорғаныс құндағы жоқ кардандық беріліс.
Планетарлық беріліс- планетарлы механизмдерден тұратын беріліс.
Арттырушы беріліс- қарастырылып отырганга қараганда, беріліс саны азырақ болатын беріліс.
Төмендетуші беріліс- қарастырылып отырганга караганда, беріліс саны кобірек беріліс.
Өтпелі беріліс- карданды беріліс арқылы артқы жетекші белдікпен жалғастырылған өтпелі білігі бар басты беріліс- (әдетге, автомобильдің ортаңғы жетекші белдігінде) .
Тура беріліс- беріліс саны бірге тең болатын кайпту құралдын беріліс корабындағы беріліс; үш білікті беріліс қорабында оны тікелей жетекті білікті жетекшімен жалғастыру арқылы алады.
Алшақтатылған басты беріліс- тістідоңғалақтарынын бір жұбы орталық редукторды, ал екіншісі доңғалақты болып келетін.