Халықаралық маркетингтің ерекшеліктері және оны қоршаған орта

Жоспар

1.1. Халықаралық маркетингтің ерекшеліктері және оны қоршаған орта 3
1.2. Шетел нарықтарына шығу стратегаялары 9
1.3. Халықаралық маркетингтегі маркетинг.микс стратегиясы 13
1.4. Халықаралық маркетингтің мәдени және этикалық мәселелері 17
Қорытынды 20
Қолданылған әдебиеттер 21

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ МАРКЕТИНГ.Реферат.

Мазмұны

1.1. Халықаралық маркетингтің ерекшеліктері және оны қоршаған орта 3
1.2. Шетел нарықтарына шығу стратегаялары 9
1.3. Халықаралық маркетингтегі маркетинг-микс стратегиясы 13
1.4. Халықаралық маркетингтің мәдени және этикалық мәселелері 17
Қорытынды 20
Қолданылған әдебиеттер 21

Кіріспе

1.1. Халықаралық маркетингтің ерекшеліктері және оны қоршаған орта

Көптеген компаниялардың болашағы ендірістің ұлғаюы мен олардың сыртқы
нарыққа шығу мумкіндігіне байланысты. Бүгінгі таңда ішкі нарықтағы
бәсекелестік қатаң, ал халықаралық сауда либералды (ырықты) болуда.
Байланыс және көліктің жаңа түрлерінің пайда болуы елдер арасындағы
арақашықтықты қысқартты. Sony, Toyota, McDonalds, Nestle, Coca-Cola, BMW,
Mercedes-Bens сияқты және басқа да компания аттары бүкіл әлемге әйгілі.
Кейбір елдерде ішкі нарықты дамыту мақсаты мен оны қорғау шараларын
қолданады, ал мұның нәтюкесінде өмір сүру бағасы өсіп, қызметі тиімсіз
жергілікті (локальді) фирмалардың одан әрі жұмыс істей беруіне жағдай
туады.
Бүгінгі таңда әлем ғаламды нарыққа айналдыруда.
Ғаламдық фирма - бүкіл әлемді бір бүтін нарық ретінде қарастыратын және
басқалармен салыстырғанда бәсекелестік артықшылығы бар фирма. Бұл фирма
әндіріске капиталды сала отырып, пайда алуға болатын жерлерде өз тауарларын
өндіріп сатады. Мысалы, Ford өз автомобильдері шанағын Еуропада, рамасын -
Солтүстік Америкада ондіреді, ал Бразилияда автомобиль құрастырыльш,
әлемнің көптеген елдерінде сатылады.
Халықаралық маркетинг - шетелдердегі тұтынушылардың тауарлар мен
қызметтерге сұранысын қанағаттандыруға арналған жергілікті компаниялардың
маркетинггік іс-әрекеті. Ішкі және халықаралық маркетинг арасында
түпкілікті айырмашылықтар жоқ, оларда қолданылатын сол қағидалар, мақсаттар
және әдістер біртекті. Алайда, ішкі маркетингке қарағанда, халықаралық
маркетинг кең мағыналы болып табылады. Сонымен бірге, халықаралық
маркетингтің саяси және экономикалық саясат жағдайына, ұлттық валюта
жүйелеріне, заң жүйесі, тіл, мәдени, діни сияқты және басқа да
ерекшеліктерге байланысты маңызды өзгешеліктері бар.
Халықаралық маркетингті кеңінен қолдану, әлбетте, ірі компанияларға
тән, дегенмен орта және шағын компаниялар да кейде оның қағидаларына
жүгінеді. Coca-Cola тапқан пайдасының 80%-ға жуық өнімін әлемнің 155 еліне
сату арқылы табады, Nestle компаниясының өз нарығында алатын иайдасы -
небәрі 5% (11, 127-6). Халықаралық нарыққа шыққан ком-паниялар белгілі бір
қиындықтармен қақтығысады. Оған жататындар:
1. Заңдағы, мәдениеттегі, экономикадағы және басқа салалардағы
өзгешеліктер;
2. Мемлекеттердің экономикалық және саяси тұрақсыздығы;
3. Үкіметгердің заң шығарудағы, валюта айырбастау бағамының
тұрақсыздығы;
4. Ақпаратты жинаудағы қиындыктар, тәуекелдің жоғары деңгейі;
5. Үкіметтер жағынан шектеулер. Бразилия, Мексика, Қытай, Индия ез
нарығына кіруіне қатаң шартгар қояды, Жапонияда елге келетін тауарлар
сапасына қойылатын талаптар қатаң;
6. Маркетинг-миксті ортаға бейімдеуге кететін шығындардың көгггігі.
Мысалы, Жапонияға экспортталатын тауарлар сапасьша қойылатын талаптары,
осы елдегі өткізудің күрделілігі, көп деңгейлілігі олардың нарығына шетел
компанияларының енуіне айтарлықтай кедергі келтіреді;
7. Соғыс, терроризм, жемқорлық;
8. Шетелдік тұтынушылардың қажеттілігін дұрыс түсінбеу;
9. Шетелдегі бизнесті реттеу ережелерін және жүргізу мәдениетін
білмеу, осыған байланысты ескерілмеген шығындар.
Осы мәселелер үлкен материалдық шығындарды талап етіп, халықаральщ
маркетингті басқаруды қиындатады. Сондықтан компания шетелдік нарыққа
шығуға байланысты тәуекелді, сондай-ақ қиындықтарды ескере отырып,
өз мүмкіндіктерін алдын ала бағалауы керек. Сыртқы нарыкка шығу шешіміи
қабылдаған кезде компания өз іс-әрекетін жоспарлайды. Халықаралық маркетинг
жоспарын жасау мынадай кезеңдерден тұрады:
Бірінші кезең - халықаралық маркетингтік ортаны талдау. Бұл сыртқы
нарыққа шығу жағдайларын жәпе қалай шығу керектігін бағалауға мүмкіндік
береді.
Екінші кезең - сыртқы нарыққа шығу мақсаттарын қалыптастыру, ол үшін
өз нарық үлесі, сату көлемі және пайдасына қатысты мақсаттарды анықтау.
Үшінші кезең - шетелдік нарықтарға шығу ұтымдылығын анықтау. Бұл
кезеңде халықаралық нарыққа шығу мүмкіндіктері бола қалса, олардың қайсысы
ыңғайлы жағдайда екенін бағалау қажет.
Төртінші кезең — халықаралық нарыққа шығу әдістерін (стратегияларын)
анықтау.
Бесінші кезең - компания шетел нарығында стандартталған немесе
бейімделген стратегияны қолдану керектігін, басқаша айтқанда - халықаралық
өсу стратегиясын белгілеу.
Алтыншы кезең ~ шетелдік нарыққа арналған маркетинг-микс стратегиясын
ұйымдастыру.
Жетінші кезең - маркетинг жоспарының орындалуын бағалау және бақылау.
Талдау мен бақылау негізінде маркетинг стратегиясына және шығьшдарға
түзетулер енгізіледі.
Халықаралық маркетингтің мынадай түрлерін айқындалған:
1. Экспорттың маркетинг - тауарларды шетел нарығына экспортқа шығаратын
комианиялардың маркетингтік қызметі;
2. Мультиұлттық маркетинг - мультиұлттық компаниялар көптеген
елдерге тауарларды экспортқа шығарады және сол жерлерде жұмыс істейді.
Көпұлттық компаниялардың бірнеше елдерде ешиілес фирмалары болады.
Олар үшін компания белгілі бір нарықта жұмыс істеу үшіп бейімделген
маркетинг кешенін әзірлейді.
3. Ғаламдық маркетинг — мұнда бір өнім бүкіл әлемге арналып
өндіріледі. Алғаш бұл терминді 80-жылдардың бас кезінде американдық
экономисТ Теодор Левитт енгізді. Оның пайда болуына нарықтың
интернационалдануы, халықаралық сауда үшін кедергілердің жойылуы ықпал
етті. Қазіргі заманғы байланыс құралдарының, көліктің, туризмнің дамуының
нәтижесінде тұтынушылар бірынғай нарық болып шықты. Олардың
қажеттілігіндегі ұқсастық көптеген елдерде ғаламды (глобальді) тауарлар
нарығының дамуына қолайлы жағдай жасайды. Ғаламданудың арқасында әдем
біркелкі болып, ұлттық нарықтар арасындағы айырмашылықтар уақыт өте келе
байқалмай, ал кейбір тауарларға қатысты айырмашылықтар мүлдем жойылуы
мүмкін.
Ғаламдық маркетинг кезінде бірыңғай маркетинг стратегиялары және
бәсекелестік артықшылыққа қол жеткізу үшін ең көп шамада стандартталған
өнімдер жасалынады. Мысалы, тұтыну өнімдері нарығында 125 жылдан астам
уақыт жұмыс істеп жүрген Nestle (Швейцария) фирмасы ғаламдық маркетинггі
жүзеге асырудың көрнекті мысалы бола алады. Фирманың құрамына жер шарының
әр түрлі елдерінде орналасқан 400-ден астам кәсіпорын кіреді. Ал, бұл
фирманың өз елінде өткізілген өнім мөлшерінің жалпы сату көлемінің небәрі
2%-ын құрайды.
Нарықтардың ғаламдануы өнім бірлігіне жұмсалған шығындардың
төмендеуіне және өндіріс ауқымының өсуіне байланысты оларды үнемдеу
есебінен компания кірісінің көбеюіне әкеледі. А. Фолионың болжамы бойынша,
болашақта жергілікті (локальді) нарықтар болмайды, олардың ор-нын бір ғана
әлемдік нарық алуы мүмкін.
Ғаламдық маркетинг фирманың белгілі бір локальді жағдайларға
бейімделуін жоққа шығармайды. Көптеген ұлттық нұсқасы бар Microsoft
фирмасының Windows, Word, Excel сияқты өнімдері жергілікті (локальді)
жағдайларға бейімделетін ғаламдық тауарлардың үлгісі бола алады.
Ғаламды шолып, оқшау (локально) әрекет ету қағидасы деп жергілікті
халықтың қажеттіліктерінің ерекшелігін ескере отырып, тауардың өндірілуін
және сол тауарды бүкіл әлем халқының тұтынуын айтамыз. Ғаламдық тұрғыдан
қабылданған маркалардың ішінен Heineken, Marlboro, Kodak, Mercedes,
Coca-Cola, McDonald's, Boing, Adidas және тағы басқаларды атауға
болады.
Әлемдік сауданың ғаламдануының басты қозғаушы күші болып General
Motors (АҚШ), Exxon (АҚШ), Toyota (Жапония), British Petroleum
(Ұлыбритания), IR1 (Италия) сияқты тағы басқа ТҰК (трансұлттық
компаниялар) жатады. Әлемдік келісім-шарттардың үштен бірі әр түрлі
елдердегі ТҰК-тың еншісінде. Олар әлемнің кез келген нүктесінде өндірістің
қолайлы мүмкіндіктерін қолданатын ғаламдық фабрикаларға айналды.
Ғаламдану процесі Қазақстанды да айналып өткен жоқ. Orient сағаты,
Armani киімі, Багам және Канар аралдарындағы демалыс, Англия, АҚШ,
Германия, Франция, Италия және тағы басқа университеттерінде оқу, Sony,
Philips телевизорлары - осының барлығы Қазақстан нарығында бар ғаламдык
тауарлар мен қызметтердің үлгісі бола алады.
Болашақта Қазақстан ғаламдану процесіне тек тұтынушы ретінде ғана
емес, сондай-ақ өнім өндіруші ретінде де кіру жолдарын іздеу керек.
Компанияның бір уақытта бірнеше елде болуы тиімді деп есептеледі,
бірақ оған кететін шығындар, сондай-ақ нарыққа кірудегі кедергілер және
өнімнің бейімделуіне жұмсалатын шығындар жоғары болса, компанияның
тізіміндегі елдердін санын азайту керек.
Шетел нарығының тартымдылығы - шығаратын өнімнің түріне, географиялық
факторларға, саяси жағдайға, халықтыц саны және олардың табыстарына
байланысты болады. Потенциалды (әлуетті) нарықтарды анықтап алғаннан кейін,
болашақта жақсы пайда беретін нарықты таңдау кажет. Көптеген елдер өз
тауарларын жақын тұрған көрші мемлекеттерге
экспорттауды жөн көреді, өйткені олардың ерекшеліктері мен қажеттіліктерін
біле тұра; осы нарықтарда өз өнімінің жылжуына бақылау жүргізе алады. АҚШ
үшін ең ірі өткізу нарығы - Америка континенті, ал швед елдері өз өнімін
алдымен скандинав елдеріне экспорттайды.
Халықаралық маркетингтік орта соңғы жылдарда айтарлықтай өзгеріске
ұшырады. Әлемдік экономиканың ғаламдануынан көптеген елдерде қаржылық
дағдарыстар болып өтті, ғаламдық компаниялар саны күрт кебейіп, қауіпсіздік
қаупі сақталып, валюталық жүйелердің тұрақсыздығы байқальп отыр.
Кептеген елдердің маркетинг жүйесін салыстырғанда, жапондық
маркетингтік керемет деп аталатын жапон маркетингінің тәжірибесін үлгі
ретінде көрсетуге болады. Маркетинг пен менеджменттің принциптерін шебер
меңгеру непзінде жапондықтар машиналар, мотоциклдер, сағаттар,
компьютерлер, тұрмыстық электроника, теледидарлар және т.б. бұйымдарды
шығаратын өндірістің көптеген салаларында жетекші позицияға жетгі. Олар
нарықты қалай таңдау керектігін, нарық үлесін қамтып алуды, оны
бәсекелестерден қалай қорғау керектігін біледі.
Тартымды нарықтарды анықтау үшін олар жоғары біліктілікті, көп еңбек
шығынын және аздаған табиғат ресурсын талаи ететін салаларды іздейді. Жапон
компаниялары әлем тұтынушыларының өнімге қоятын талаптары болатын
нарықтарды таңдайды. АҚШ және т.б. көптсген елдерге қарағанда,
жапондыктардың нарыққа шығудың басты стратегиясы - қысқа уақытга пайда алу
емес, нарық үлесін қамтып алу болып табылады. Жапондықтар нарықтағы алдыңғы
қатарлы орынды иеленгеннен кейін, шабуылдан қорғанысқа көшеді. Қорғаныс
стратегиясының мақсаты - өнімдерді үздіксіз жетілдіруден және нарықты
сегменттеуді нақтылаудан тұрады. Олардың философиясы мынадай: аз болса да,
нәтижелі іс болуы керек. Дегенмен, қазіргі кезде Америка және Еуропа
фирмалары жаңа тауарлар сериясын шығару, олардың сапасын жақсарту,
агрессивті баға саясатын жүргізу, өндірістің тиімділігін арттыру және
шетелдік компаниялармен стратегиялық серіктестікке кіру сияқты бірқатар
шара-ларды жүргізу арқытлы бұрын иеленген нарықтарын біртіндеп қайта билеп
алуда. Жапон экономикасының кейінгі кезде нашарлауына, иена бағамының тез
өсуіне, саяси және сауда қысымының күшеюіне байланысты батыс фирмалары
көптеген салаларда нарық үлесін жаулап алуда.
Халықаралық маркетингтік ортаны бағалау үшін мынадай экономикалық
көрсеткіштерден хабардар болу қажет: 1) тұрғылықты халықтың саны; 2)
экономикалық даму сатысы; 3) жан басына шаққандағы ЖІӨ (жалпы ішкі өнім);
4) халықтың сатып алу қабілеті; 5) валюталық бағамның серпіні; 6) инфляция
деңгейі; 7) сыртқы қарыз көлемі; 8) нарық ин-фракүрылымының жағдайы; 9) ел
экономикасына шетелдіктердің ат салысу деңгейі. Осыған сәйкес барлық елдер
өндірісі дамыған, өндірісі-дамушы және нашар дамыған елдер деп бөлінеді.
Өндірісі дамыған елдерге АҚШ, Швейцария, Жапония, Германия, Дания және
т.б., өндірістік-дамушы елдерге Тайланд, Сингапур, Гонконг, Мексика,
Бразилия, Малайзия, Оңтүстік Корея және т.б. жатады. Нашар дамыған елдерге
- Ангола, Конго, Африка елдері, Уругвай т.б елдер жатады.
Қазіргі уақытта әлем халқы 6 млрд. адамнан асады, жуық шамамен оның
15 бөлігі Қытай халқы, 120 бөлігі - АҚШ-та тұрады. Мысалы, Мексиканың 95
млн. тұрғыны - маркетинг үшін маңызды мүмкіндік емес, өйткені онда адам
басына шаққандағы орташа жылдық табыс тек 1 мың долларды құрайды, ал 30
млн. тұрғыны бар Канадада осы көрсеткіш 10 мың долларға жетеді. Сондықтан
маркетинг тұрғысынан Мексикаға қарағанда, Канаданың маңызы зор. Дамыған
елдердің ішкі нарығы тауарлармен толыкқандықтан, олар дамушы елдерге өз
өнімдерін экспортқа шығаруды қалайды. Кез келген елдің өмір сүру деңгейі
туралы ЖҰӨ-нің жалпы ұлттық және орта есеппен алынған жан басына шаққандағы
өніммен көрсетуге болады.
Жалпы ұлттық өнім (ЖҮӨ) - елде 1 жыл ішінде өндірілген тауарлар мен
қызметтердің жалпы құны. Мысалы, Швейцарияда 2001 жылы жан басына
шаққандағы ЖҰӨ мөлшері 34320 долларды құрады, демек, дүние жүзіндегі ең
жоғары өмір сүру деңгейі осы елде, ал Танзанияда бұл көрсеткіштің 100
доллардаы тұруы халықтың емір сүру деңгейінің өте төмен екендігін
сипаттайды.
Қазақстанда жан басына шаққандағы ЖҰӨ 2001 жылы 1335 доллар, 2002 жылы
243564,6 млн. теңге немесе 1589 долларды құрады. Бұл көрсеткіш дамушы
елдерге тән өмір сүрудің орта деңгейін көрсетеді.
Халықтың сатып алу қабілеті белгілі бір тұтынушылар санына қатысты,
тауар тұтыну туралы мәліметпен сипатталады. Қазақстан Республикасы
Статистика агенттігінің 2002 жылдың 1 қаңтарындағы мәліметі бойынша,
Қазақстанда 1000 адамға 68 автомобиль келеді, (100 отбасына 27 авто-көлік),
ал АҚШ-та ол 800, Австралияда, Швейцарияда және Жапонияда - 650, Францияда
- 580, Израильда - 281.
Сатып алу қабілетіне инфляция деңгейі үлкен ықпал жасайды.
Сыртқы қарыз мәселесі аса дамыған, сонымен қатар бәсең дамыған елдерге де
ықпал ететін ғаламдық мәселеге айналды.
Саяси-заңды орта - сыртқы саудалық, валюталық саясат және шетел
инвестициясын үйіру саясатын реттеу арқылы экономикалык өсу қарқынын
үдетуге бағытталған. Саяси-заңды орта шетел нарықтарына шығуда шешуші рөль
атқарады. Қазақстаидағы шетел инвесторына қатысты саясаттың тұрақтылығы
олардың капитал салымын молайтуына әсерін тигізді. Көптеген компаниялар
қайсыбір елдегі кез келген саяси тәуекелді бағалау қажеттілігін жете
түсінді.
Құқықтық шектеулер маркетингтік қызметтің жекелеген элемештеріне үлкен
ықпал жасайды. Мысалы, Францияда салыстырмалы жарнамаға рұқсат берілмейді,
Бельгия мен Германияда оны қолдану теріс ниетті бәсекелестікке тең болады.
Канадаға әкелінетін азық-түліктердің орамасындағы жазулар ағылшын және
француз тілінде жазылуы тиіс. Жапондықтар купондарды қолданбайды, өйткені
олар жылжытудың бұл түрін психологиялық тұрғыдан арзан заттарға ұмтылуы деп
намыстанады, ұят санайды. Соңғы уақытта көптеген елдерде экологиялық
стандарттар тұрғысынан қатаң шектеулер қолданылуда.
Халықаралық компаниялар құқықтық актілердің 3 түрін ескеруі қажет: 1)
елдің ішкі заңы; 2) халықаралық заң; 3) қабылдайтын елдің құқықтық
талаптары.
Саяси-зандық орта көрсеткіштеріне, сондай-ақ тарифтік, тарифтік емес
кедергіден тұратын саудалық, сонымен бірге мінез-құлықтық кедергілер
жатады.
Тарифтік кедергілерге кеденді баж жатады: кедендік баж (тариф) - елге
әкелінетін тауарға салынатын салық.
Тарифтік емес кедергілерге мыналар жатады:
1. Тауарларға қойылатын дискриминациялық стандарттар. Мысалы,
Жапонияда автомобильді сату үшін стандарттардың бірнеше түрі көрсетіліп,
сол жерде сынақтан өтуі қажет.
2. Квота - елге сырттан әкелінетін тауарлардың белгілі бір түрлерін
келемдік шектеу. Оның мақсаты - жергілікті өндірушілерді қорғау.
3. Эмбарго - белгілі бір тауар түрін сіырттан әкелуге мүлдем тыйым
салу. Мысалы, АҚШ-тың Ирак және Кубадан азық-түлік әкелуге тыйым салуы.
4. Демпинг - тауарды шетелде ішкі нарықтағыдан төмен немесе өндіріс
шығындарынан төмен бағамен сату.
5. Лицензиялар - тауарды сырттан әкелуге және сыртқа шығаруға рүқсат
беру.
6. Валюталық бақылау - шетелдік валютаны сырттан әкелу көлемін
шектеу және валюта түрлерінің ауысу бағамын реттеу.
Басқа да тарифтік емес кедергілерге ерекше техникалык талаптар,
санитарлық нормалар, буып-түю, орау мен таңбалауға қойылатын талаптар,
қосымша төлемдер және т.б. жатады.
Сондай-ақ валюталық шектеулер және айырбас бағамыпың өзгеруі сатушы
үшін үлкен қауіп тудырады. Әлемнің үшінші елдерінде сатып альшған затқа
төленетін валютаға шек қойылады, бұл жағдайда бартер түріндегі қарама-қарсы
сауда, өтемақылар (компенсациялар) немесе қарама-қарсы сатып алулар
қолданылады.
Қарама-қарсы сауда - ақшаның орнына тауарды тауарға тікелей немесе
тікелей емес түрде айырбастайтын халықаралық сауда. Мысалы, Boing - 747
үшақтары бартер түрінде Сауд Арабиясынан алынатын мұнайға айырбасталынады.
Өтемақы кезінде сатушы өнімді, жабдықтарды және технологияларды басқа елге
сатады, ал ол ел төлемді өзі өндіретін өніммен төлейді. Мысалы, "Goodyear"
компаниясы Қытайды материалдармен қамтамасыз еткені және қызметкерлерін
баспахана ісіне үйреткені үшін айырбас ретінде дайын баспа өнімдер алады.
Қарама-қарсы сауда кезінде сатушы төленген ақшаның бір бөлігіне сол елдің
өнімін алуға келіседі. Мыса-лы, "Pepsi" өз шырынын Ресейге рубльге сатып,
олардың арағын алып, оны АҚШ-та сату үшін келісім жасайды.
Халықаралық сауданың дамуы мен тарифтердің темендеуіне Тариф және
сауда жөніндегі Бас келісім (ГАТТ) және әлемнің 135 елі мүше болатын
Бүкіләлемдік сауда ұйымы (ВТО) ықпал етеді. Қазақстан оның құрамына 2005
жылы енуді жоспарлаи отыр.
Сонымен бірге халықаралық маркетингтің дамуына эко-номикалык одақтар
және еркін сауда аймақтары ықпал етеді. Мысалы, Еуропалық Одақ (Бельгия,
Франция, Италия және т.б.), Азияның еркін сауда аймағы (Бруней, Индонезия,
Ма-лайзия, Сингапур және т.б.), Солтүстік Америкалық NAFTA келісімі (АҚЩ,
Канада, Мексика), ОПЕК (мұнайды сыртқа шығарушы елдер ұйымы) және т.б. Бұл
одақтардың мақсаты - олардың мүшелерінің арасындағы сауда жолында болатын
тарифтік және тарифтік емес кедергілерді азайту.
Мінез-құлық сипатындағы кедергілерге: тіл; өткізу жүйесі; сұраныс
жағдайы; психологиялық кедергілер; басқару буынының кедергілері жатады.

1.2. Шетел нарықтарына шығу стратегаялары

Кәсіпорын қатаң шектелген санаулы ғана елде немесе көптеген елде жұмыс
істеп, жаңа нарықтарды терең қамтығаны жен бе, әлде өнімнің бейімделуіне
өте мол шығып жұмсамай-ақ, клиенттердің жалпы қажеттіліктерін ғана
қанағаттандыруды қалай ма, міне, алдымен осы мәселелерді шешу аса маңызды.
Халықаралық нарықтың сегменті ретінде нақты елді таң-дау төмендегі
факторларға байланысты:
• Мемлекеттің жақын орналасуы және елдің тілін білу;
• Нарықтың тартымдылық дәрежесі;
• Бәсекелестік деңгейі;
• Тәуекелді төмендету мүмкіндігі;
• Салынған инвестициялардың болашақта қайту мүмкіндіктері.
Нақты нарықты таңдап алғаннан кейін фирма осы нарыкка кірудің тиімді
әдісін табуы қажет.
Шетел нарығына шығудың мынадай стратегиялары болады. Әрбір стратегияда
міндеттер, тәуекел және басқару мен табысқа қатысу деңгейі жоғарылайды.
1. Шетел нарығына шығудың ең кеп тараған түрі - экспорт - өз елінде
өндірілген тауарлар мен қызметтерді шетелге сату. 2002 ж. ҚР экспорт көлемі
9139,5 млн. доллар құрап, 120 елге шығарылады.
Экспортты қолдану факторлары:
1) басқа елдер нарығына ену кедергілерінің болымсыздығы;
2) шығатын нарықтардың жақын мавда орналасуы, көп шығынды қажет
етпеуі және әлсіз болуы.
I. Экспорттың артықшылықтары:
1) шетелге шығудағы басқа тәсілдермен салыстырғаида инвестицияларды
кеп керек етпейді;
2) фирманың қызмет бағдарламасына енгізілетін өзгерістердің аз болуы.
II. Кемшіліктері:
1) оны қолданғанда кейбір кедергілер туады;
2) бұл стратегия маркетинг қызметін елеулі түрде қиын-датады.
Экспортты ұйымдастыру әдістері:
Жанама экспорт - тәуелсіз делдалдар (сыртқы сауда фирмалары) арқылы тауарды
экспорттау. Оны жүзеге асырудың әдістері:
• отандық делдал-экстюрттаушы өнімді өндірушіден сатып алып, оны
шетелге сатады.
• . отандық агент сатып алушыларды шетелден іздеп,
тауарды жеткізу туралы мәмілеседі.
• кооперативті ұйым бірнеше ондірушілер атынан, олардың
ішінара бақылауымен экспортты жүзеге асыруы.
Тікелей экспорт - тауарлар мен қызметтерді дербес сату. Оны жүзеге
асырудың әдістері:
• компанияның шетелдегі немесе өз еліндегі экспорттьщ болімі;
• шетелдік еншілес фирма немесе сату жөніндегі бөлім;
• сауда өкілдері (өзінің);
• шетелдік дистрибыоторлар немесе агенттер арқылы, оларға өндіруші
атынан қызмет етуге қүқық бере отырып, келісім-шарттар жасау.
2. Лицензиялау - шетел фирмаларына белгілі бір төлем немесе роялти
орнына өзінің өндірістік және сауда құпияларын, ноу-хау, тауар белгісін,
патентін қолдануға беретін қүқық.
Лицензиялауды қолдану факторлары.
1) дәлелденген бизнестің және тәжірибесінің болуы;
2) тауарды басқа елге экспорттауға кедергілерд болуы.
Артықшыльщтары.
1) ішкі нарыққа енуді тездетеді;
2) тәуекелді төмендетеді;
3) шығындар аз, ал табыс елеулі болады. Кемшіліктерг.
1) шетелдегі өндірісті бақылау мүмкіндігінің шектеулілігі;
2) келісім-шарт мерзімі аяқталу кезінде жаңа бәсекелес пайда болады;
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.